КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Вось і муж у с п л ы ў на д у м к у... Я. К о л а с. будзь запануе і шчасце. В. Б ы к а ў. Пагода якраз устаялася і абяцала працягнуцца нада-лей. Ц Г а р т н ы. Вясна ўжо стала на а б е д з в е н а г і, сонейка з ветрам сушыла зямлю, жава-ранкі абсвіствалі яе. М. Л о-б а н. УСТУПІЦЬ, САСТУПІЦЬ, УВАЖЫЦЬ. Паспрабуй зайсці ў тралей-бус... Хто табе дапаможа ці ўступіць чаргу? I, Г р а-м о в і ч. Вера піць адмаўлялася, але прыйшлося саступіць — адзін глыток. Б. Мікуліч. I як Дужавін ні вагаўся — не мсг не ў в а ж ы ц ь сэрцаў кліч! А. Б а ч ы л а. УСТАВАЦЬ, ПАДІІІМАЦЦА /хутка: ГІАДХОПЛІВАЦЦА, УСХОПЛІВАЦЦА. ёіі ужо не такі малы: сам спрабуе ўставац ь. Р.Саба-л е н к а. Загурскі (іаволі п а д н і м а ў-ся з-за стала. A. A с і п е u к а. Разоў колькі спатыкаешся, падаеш, але падхопліва-ешся і зноў бяжыш. Б. С а-ч а н к а. Некаторыя салдаты ў с х оп-ліваюцца, некаторыя ля-жаць нерухліва... Я. Колас. УСТАЛЯВАЦЦА, СТАЦЬ, ЗАПАНАВАЦЬ, УСТАЯЦЦА □ СТАЦЬ НА АБЕДЗВЕ НА-ГІ. У хаце ўсталявалася цішыня. М. Л ы н ь к о ў. С г а л а зіма. К. Ч о р н ы. Добрз, шго нядоўга ўжо за-сталося баляваць гэтым зве-рыядаўцам і ўрэшце калі-не- УСХОДЫ (мн.), ПРО-РАСЦЬ /азіміны: РУНЬ. Я люблю ў с х о д ы нашых палеткаў і спавітыя ў зелень лугі.. Я К у п а л а. Але словы яго падалі на ка-мяністы ірунт і засыхалі, не даўшы прорасці, бо ніхто на іх не адгукнуўся. ЯК о-л а с. Густая рунь так разрасла-ся, што не відаць было зямлі. А. Чарнышэвіч. УСЮДЫ, СКРОЗЬ; ПАУ-СЮДЫ, ПАУСЮЛЬ (разм.) □ ДЗЕ ХОЧАШ, НА КОЖ-НЫМ КРОКУ, ШТОНІ КРОК, КУДЫ HI ГЛЯНЬ, ДЗЕ HI ГЛЯНЬ, КУДЫ HI ПАДАГІ-СЯ, КУДЫ HI СТУПІ, як КІ-НУЦЬ ВОКАМ, як скінуць ВОКАМ, ЯК АКІНУЦЬ BO-KAM, АД КРАЮ ДА КРАІО, ТУТ I ТАМ. 441 У вёсцы цёмна, у с ю д ы спяць. 3. Б я д у л я. Скрозь чужыя людзі... П. Г л е б к а. Ціха ў полі, на балоце, спяць па ў с ю д ы вёскі... Я. Л у-ч ы н а. Але п а ў с ю л ь, — і толькі гэта рабіла лягчэйшай справу маю, — я сустракаў увагу і дапамогу. У. Караткевіч. Чалавек можа жыць дзе х о ч а ш. М. Т к а ч о ў. Правільна робяць партыза-ны, што б’юць іх [фашыстаў] н а к о ж н ы м кр оку. Р. Н я х а й. Што ні к р о к—ямы, кал-добіны, глыбокія лужыны. В. В о л ь с к і. К у д ы ні гл янь — адны руіны, попел. В. В і т к а. Д з е н і г л янь, або жаў-нер, або райтар. С. Д з я р г а й. А немцы — ку д ы ні па-дайся. А. Кулакоўскі. Куды ні ступі—вада і вада. Б. С а ч а н к а. Я к в о к а м кіну ць — не-аглядная вадзяная прастора, ледзь-ледзь парушаная лёгкім зыбаннем. М. Л у ж а н і н. Я к скінуць в о к а м, цяг-нулася роўнае рыжавата-зялё-нае поле. У. Дамашэвіч. Вось шырокае палатно жыт-ніх ніў. Я к в о ка м а к і-н у ць, цягнуцца яны далёка к лесу, за ўзгорак. Ц. Г а р т-н ы. I цёмна, і нема а д краю д а к р а ю, ні свету, ні следу нідзе... Я. К у п а л а. Т у т і т а м у неба дымілі трубы. Р. Ш к р а б а. УСЯЛЯКІ, УСЯКІ, РОЗНЫ, РАЗНАСТАЙНЫ. НЕАДНА-СТАІ-ІНЫ, НЕАДНОЛЬКА-ВЫ, НЕАДНАРОДНЫ, НЯ-РОУНЫ; РАЗМАІТЫ (абл.). Стол повеп гарэлкі і ў с я-лякай яды. Я. К у п а л а. У збожжа ў с яка е ніва прыбралася... ЯК у п а л а. — Р о з н ы я людзі ёсць і між польскіх салдат, — устана-віў Нупрэй факт. Я. К о л а с. Багатыя і разнастайныя мастачкія сродкі скарыстоўвае пісьменнік для ўвасаблення сваёй ідэйнай задумы. Р. Ш к р а б а. Па сваёй будове (структуры) і значэннях фразеалагізмы н е-аднастайныя. Ф. Я н к о ў-с к і. Хоць з адной печы, ды н е-аднолькавыя пернікі. П р ы к а з к а. Насельніцтва Гвінеі па свай-му нацыянальнаму складу вельмі неаднароднае. В. В о л ь с к і. Аднаго бацькі і адной маткі няроўныя бываюць дзіцят-кі. П р ы к а з к а. Прыпарвала, і бор аж млеў ад размаітых пахаў — хвоі, ягадніку, травы. Б. С а-ч а н к а. УТАПІЦЦА, УТАНУЦЬ, ПА-ТАНУЦЬ, ЗАХЛЫНУЦЦА. Зганьбаваная дзяўчына хаце-ла ўтапіцца, але Ігнат Бу-былька выратаваў яе. A. A cine н к а. Ці відзеў, як мельнік стаяў і смяяўся? Як пан з фурманом у карэце купаўся? Як фурман утануў, а пан ратаваўся? Ф. Багушэвіч. Каму суджана быць на шы-беніцы, той не п а т о н е. г\ С а в і u к і. Душа нямела, замірала, на-дзея гасла, прападала — ой, захлынешся ў тым віры. Я. К о л а с. УТВАРЫЦЦА, СФАРМІРА-ВАЦЦА, Утварылася шэсць бры-гад. К. Ч о р н ы. 442 Яго часць толькі што с ф а р-міравалася і спешна рых-тавалася на фронт. A. М а р-ц і н о в і ч. УТОЙВАЦЬ, ЗАТОЙВАЦЬ, ПРЫТОЙВАЦЬ, ТАІЦЬ, ХА-ВАЦЬ, СКРЫВАЦЬ, МАУ-ЧАЦЬ; ПАКРЫВАЦЬ, ПРЫ-КРЫВАЦЬ (перан.) □ ТРЫ-МАЦЬ У САКРЭЦЕ, ТРЫ-МАЦЬ ЯЗЫК ЗА ЗУБАМІ, ХАВАЦЬ У ДУШЫ, ЗАМЯ-ТАЦЬ сляды. Кулакі ды хутаранцы ў т о й-в аю ць зямлю. А. Ч а р н ы-ш э в і ч. Здэнек не затойваў ра-дасці, убачыўшы родную краі-ну... Т. X а д к е в і ч. Напружваюць зрок думы, і ў зяніцах яснее тое, што п р ы-т о й в а ў змрок. А. Л о й к а. Я ніколі нічога не таіла ад цябе Я. С к р ы г а н. Зразумела,— ад роднага бра-та я не буду сакрэтаў х а-в ац ь... X. Б я л е в і ч. Чалавек ніколі не с к р ы-ваў сваіх памылак і гаварыў пра іх заўсёды смела і прын-цыпова. I. Ш а м я к і н. Дзед Лукаш даўно здагад-ваўся, Imo ў Міколы ёсць са-крэты, пра якія ён м а ў ч ы ц ь. А. Я к і м о в і ч. А вы хочаце, каб я вас п а-к р ы в а ў? Вас жа ўсіх траіх на валасной браме вешаць трэ-ба. М. Л о б а н. Яму нават сорамна стала, што ён водзіць сляпога жаб-рака, а жабрак прыкрывае маладога бунтара-паўстанца, які вялікую справу робіць, хо-дзячы ад вёекі да вёскі. М. Ч а-р о т. Гультая не трымай у са-к р э ц е, а крытыкуй яго ў га-зеце. П р ыказка. — А ён каб што і ведаў, дык нічога б не сказаў, — з горда-сцю за сына прагаварыла Maui. — Ен умее т р ы а ц ь язык за зубамі... I. Г у р-с к 1. За час сваііго замужжа Ган-на прывыкла таіцца, хаваць у д у шы і пакутны боль, і ту-гу, і надзеі. I. М е л е ж. Сл я д ы замятаюц ь... Сорамна стала хабарам зай-мацца... I. Г у р с к і. УХВАЛА, АДАБРЭННЕ. Гаворачы, ён раз-пораз кідае ў яго бок асцярожны дапытлі-вы погляд, нібы чакае ягонае ў х в а лы. М.. 3 а р э ц к і. Пад гул і крыкі ад аб р э н-н я ён уліў у сябе поўную шклянку самагонкі... I. Me-л е ж. УЦЯЧЫ, ЗБЕГЧЫ; УЛІЗ-НУЦЬ, ШМЫГАНУЦЬ, ШМАРГАНУЦЬ (разм.); ЗМЫЦЦА, МАХНУЦЬ, МА-ТАНУЦЬ (перан.) □ ПУС-ЦІЦЦА НАУЦЕКІ, ПАДМА-ЗАЦЬ ПЯТЫ, ВІЛЬНУЦЬ У КУСТЫ, ДАЦЬ ЛАТАТЫ, ЗАДАЦЬ ЛАТАТЫ, ДАЦЬ СТРАКАЧА, ЗАДАЦЬ СТРА-КАЧА, ДАЦЬ ДРАЛА, ЗА-ДАЦЬ ДРАЛА, ДАЦЬ ДРА-ПАКА, ЗАДАЦЬ ДРАПАКА, ДАЦЬ ХОДУ, ГІАКАЗАЦЬ ХВОСТ. Ад пагоні не проста Сцяпану ў ц ячы. A. К у л я ш о ў. Ты, пэўна, ад кахання збег... Тады чаго шкадую я? Е Л о с ь. Васіль начуў моцны ўдар па галавс нечым цвёрдым. — Улізнуць хочаш, сволач! I. М е л е ж. Таварыш Васіль, гаворачы, пазіраў скоса ў бакі, ці нель-га шмыгануць па які-не-будзь падворак. П. П е с т-р а к. Страшна стала Юрку, і ён пачаў азірацца, куды б тут ш м а р г а н у ц ь, бо, відаць, кепскія выходзілі жарты. Я. К о л а с. 443 Як бы мне змыцца ад па-скуднага суседства такога? П. К а в а л ё ў. А што, калі б сказаць яму: давай, брат, разам махнём? Я Б р ы л ь. — Дык, кажаш, матануў пад Добуж? — усміхнуўшыся, спытаў бацька. Р. С а б а л е н-к а. П у с ц і л і с я на ў ц ё кі з лесу — д а л і лат ат ы. 3. Б я-ду л я. Сам пан ледзьве паспеў п я-т ы падмазац ь... К. Ч о р-н ы. Адважны, абстраляны воін! Гэтакі не вільне ў кусты, не пакіне ў бядзе. А. Б я л е-в і ч. Ідуць чырвоныя, а немцы за д а л і лат ат ы... ЯК о-л а с. На дарогу выскачыў заяц, замёр, наставіўшы вушы, і д а ў стракача ўздоўж яр-кай палоскі святла. A. A cine н к а. Дземух не варочаўся. У Бур-кіна закралася было нават па-дазрэнне, ці не з а д а ў ён стракача. ЯКолас. I надумаўся хлапчына даць адгэтуль д р а л а. Я. К о л а с. Сцебануў тады Гамыра каня, каб задаць д р а л а. Я. Ко-л а с. А вы так напалохалі мяне. Проста былі такія мыслі,— завярнупца адгэтуль ды даць д р a п а к а. Я. К о л а с. Ведаючы, што будзе значыць для яго спыненне, Панас за-д а ў такога д р a п а к а, што снег курэў пад яго нагамі. Я. К о л а с. Намацаў у кішэні запальніч-ку — калі што якое, дык пушчу пеўпя, няхай агнём падымецца гэтае кодла, а сам ходу дам у лес. Р. С а б а л е н к а. Паляўнічаму вавёрка пака-з ал а толькі х в о с т. М.Ка-л а ч ы н с к і УШЧЫКНУЦЬ, УШЧЫП-НУЦЬ. Потым я, ведаеш, яшчэ Маньку Жагулаву лішні раз у ш ч ы к н у ў, дык яна мне цішксм кілбасу сухенькую... К. К р а п і в а. Лёкай ушчыпнуў моцна пакаёўку за руку вышэй лок-ця 3. Б я д у л я. ФАКЕЛ; СВЕТАЧ (кніжн.); ПАХОДНЯ (уст.). Кожны ў руках трымаў ф а-кел — кужэльны, абмочаны ў газу вузел на кійку. М. Л о-б а н. Бяры с в е т а ч, ідзі за судзьбінай, ідзі з словам свя-тым: Беларусь! ЯК у п а л а. Бо, калі гасне п а х о д н я старая, — новую заўтра распа-ліць народ. ЯК у п а л а. ФАРБА Ібелая: БЯЛІЛА. Знадворку і вагон прыгожы. Яшчэ не сцерлася назусім чыр-воная ф а р б a. М. Л ы н ь-к о ў. Многія з іх [дамоў] былі пе-ракрыты шыферам, у многіх неяк свежа зіхацелі пафарбава-ныя цынкавымі бяліламі вокны. М. Паслядовіч. ФАРМІРАВАННЕ, СТАНАУ-ЛЕННЕ. 3 сярэдзіны 19 ст. у Албаніі пачалося фарміраванне нацыянальнай буржуазіі, якая ўключылася ў палітычную ба-рацьбу. БелСЭ. 444 У станаўленні прафе-сіяналыіага акцёрскага мастац-тва важнае значэнне меў тэатр В. Дуніна-Марцінкевіча. Б е л С Э. ФАРТУХ, ПЯРЭДНІК. Мама і стол заслала настоль-нікам, і хату разы два перамя-ла, і фартух новы падвя-зала. Я. Брыль. Лена — у светлым п я р э д-ніку, з вялікай лямпай у ру-цэ — ідзе да стала. Я. Б р ы л ь. ФАТАГРАФАВАЦЬ, ЗДЫ-МАЦЬ. Адзін быў з фотаапаратам, усё пстрыкаў ім, ф ат а г р а-ф у ю чы розныя пейзажы. М. Л ын ькоў. Мюлер дастае фотаапарат і з д ы м a е. К. К р а п і в а. ФІГА; ХВІГА, ДУЛЯ, КУ-КІШ, ШЫШ (разм.). Я ёй тады другую, трэнюю, аж і яна мне тыц пад нос ф і-г у... Я Д в і г і н Ш. Мазолістыя парэпаныя паль-цы паказвалі некуды ўбок вя-лікую хвігу. П. Пестрак. Любіў Ганулю, а атрымаў д у л ю. ГІ р ы к а з к а. Той жа к у к і ш, ды на та-лерцы. П р ы к а з к а. Кожны пачне выкручвацца ад працы. А тады ш ы ш і да-сіанеш. 3. Б я д у л я. ФІЛОСАФ, МЫСЛІЦЕЛЬ, МУДРЭЦ. Вучоныя, ф і л о с а ф ы трак-таты пішуць таўстатомныя аб Леніне. 3. Б я д у л я. Шпунт задуменны сёння, як м ы с л і ц е л ь... К. 3 а р ы ц к і. Цытаты сыпаў ён з Лайолы і