КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Ен прыйшоў паддобрыцца да Залмана, а тут узяў ды ў з л а-в а ў яго. М. Л о б а п. Гэтая ветлівасць у з а р в а-л а Андрэя, хоць ён даў сабе слова размаўляць зусім спа-койна. У. Ш а х а в е ц. Ведалі яны і тое, што Ганну не дай бог у в е с ц і ў г н е ў: тады яна ў момант страціць роўнасць сваю, забудзецца на ўсё, загарыцца адным. I. М е-л е ж. I , можа, так і не пайшла б. каб аднойчы яе ўпартасць не в ы в е л а з с я б е дзядзьку Макара. X. Жычка. 3 гэтага «я табе аддзякую» заўсёды смяяліся ўсе яго та-варышы і раз нават в ы о е л і я г о з ц я р п л і в а с ц і. К. Ч о р п ы. УДАР, ШТУРШОК Іадрыві-сты пальцам: ПСТРЫЧКА; ШТУРХАН, ШТУРХАНЕЦ, ШТУРХЕЛЬ, ТАУХЕЛЬ, ПА-ПІХАНКА, ВЫСПЯТАК, АП-ЛЯВУХА, АПЛЯВУШЫНА, ПОУХА, КУХТАЛЬ, ГРЫМАК (разм.). Паваліўся ён ад першага ў д а р у ў вісок... М. 3 а р э ц-к і. Ад моцнага штуршка па-валіўся бацька на зямлю, а чор-ны вяпрышча знік, нібы яго і не было ніколі. В. В о л ь с к і. Барометру пстрычку са злосці даю... Я. К о л а с. Вось Чоран зрушыў Лысага, папхнуў, папёр, адкідае яго моцпымі штурханамі paraTae галавы. Я. К о л а с. Хацеў аглянуцца... Ды дзе там — штурханцы прыкла-даў вінтовак пасыпаліся з усіх бакоў. П. П е с т р а к. Васіль расчыніў дзверы. Аўгіня, не чакаючы новага ш т у р х е л я, узяла за руку Алесю і выступіла за парог у цемру зімняга вечара. Я. К о-л а с. Даволі адчувальны т аў- 429 х е ль вымусіў аднаго з курсан-таў войкнуйь. 1. Н о в і к а ў. Многа выцерпець прыйшлося папіханак, кулакоўі Я. К о л а с. Ад другога в ы с п я т к а ён ускочыў на ногі і гатоў быў ра-біць усё, што яму загадаюць. М. 3 а р э ц к і. Яна пешчаную шчаку яго па-крыла гучнаю аплявухаю. К. К р а п і в а. А п л я в у ш ы н ы, адна за адной, ашаломілі на якую хві-ліну Леаніда Пампеевіча. М. Л ы н ь к о ў. Тры здаравенііыя п о ў х і, першае прывітанііе штрафкам-пані, навічок атрымаў адразу... Я. Б р ы л ь. I, выйшаўшы з-за стала, па-чала лёгкімі кухталямі выправаджваць хлопцаў за дзверы. М. Л ы н ь к о ў. Лора думала, што сястра дасць яму грымакоў між плеч. Вельмі ж узлаваная была яна. Р. Сабаленка. УДАУ, ПІТОН. Помню — восень з вялікай золлю, да тваіх [Масквы] пады-шоўшы варот, што у д a ў, вы-гінаецца фронт... П. Б р о ў-к а. П і т о н вымушаны пакінуць сваё месца на сонейку і сха-вацца ў вільготнае галлё. Я. М а ўр. УДАЧА; СПОР, ЛАФА (разм.). Ен быў здаволены, што конь фыркае,—значыць, будзе ў д а-ч а. П. П е с т р а к. Жадаю вам с п о р у. Я. К о-л а с. А кулаку гэта і л а ф a — вальней без камеамола бедіія-ка апутаць... К. К р а п і в а. УДВАЯ, УДВАЙНЕ, У ДВА РАЗЫ; УДУБАЛЬТ (разм.). На марозе карова ўдвая павінна сена з’есці. A. А с і-п е н к а. Мала злыдням зрабіў шко-ды — заўтра зробіць у д в а й-н е. К. А с т р э й к а. Валавы збор збожжа за пяць гадоў у параўнанні з папярэд-нім пяцігоддзем павялічыўся болып чым у д в a р а з ы. «3 в я з д а». У вачах па два семафоры, па два слупкі — усё ў д у б а л ь т! X. Ш ы н к л е р. УДЗЕЛЬНІК, САУДЗЕЛЬ-НІК, СУПОЛЬНІК, ЧЛЕН, ПАРТНЁР. Арыштавалі бацькоў і род-ных, таксама ўдзельнікаў арганізацыі, якія ў той дзень былі дома. Р. II я х а й. А Мішку прыцягнулі да су-ровага адказу разам з актыў-ным саўдзельнікам зла-чынных спраў — Барадатым. М. Л ы н ь к о ў. 3 маладых год Людвік глы-бока паважаў бацькавыя по-гляды на жыццё, заўсёды быў яго аднадумцам і суполь-нікам у барацьбе з эксплуа-татарамі. А. Кулакоўскі. Той і другі ч л е н ы камісіі артыстычна ўскідалі рукамі, ра-білі выразную міну. Я. К о-л а с. А твары партнёраў, рэз-ка змененыя прагавітасцю да грошай, яшчэ больш павялічва-лі непрыемнае адчуванне. Я. К о л а с. УДЗІРВАНЕЦЬ, УТРА-ВЕЦЬ. Многа зямлі ўдзірване-л а за гады вайпы. Я. Б р ы л ь. Зямля ўтравела — не бя-рэ лямеш... Р. Барадулін. УЖЫВАЦЬ □ ПУСКАЦЬ У ХОД. Кіраўнікам аператыўных груп [у фашысцкай Германіі] дава-лася права ў ж ы в а ць лю- 430 быя метады знішчэння людзей. Б е л С Э. Праўда, бывалі выпадкі, калі дзеду Талашу здаралася п у с-каць у ход кулакі. Я. Ко-л а с. УЗАРВАЦЬ, ПАДАРВАЦЬ □ ПУСЦШЬ У ПАВЕТРА, ПАДНЯЦЬ У ПАВЕТРА. Успомпіў сваю былую вывуч-ку падрыўніка і ўчора ў з а-р в а ў дамбу каля фашысцкай абароны. А. Кулакоўскі. Колькі ўжо ён падарваў тут, у лясах, сасновых пнёў на карчы. I. Ч ы г р ы н а ў. Арэшнік рос якраз недалёка ад мастка, які мы наважылі п у с ці ць у п а в е т р а. I. Н а в у м е н к а. I дзоты чужыя ў п а в е т-р а гранаты мае п а д н я л і. A. А с т р э іі к а. УЗБРОЕНЫ □ ПРЫ ЗБРОІ. 3 машыпы выйшаў у з б р о е-н ы чалавек у вайсковай фор-ме. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Увесь час невялікі атрад быў на нагах і п р ы з б р о і. Э. С а м у й л ё н а к. УЗБЯРЭЖЖА, ПРЫБЯ-РЭЖЖА Іля мора: УЗМОР’Е. Хутка яны ачуліся на ўзбя-р э ж ж ы Рыжскай затокі. Ц. Г а р т н ы. На прыбярэжжы ракі распоўзся-распластаўся жоўты пясок... 3. Б я д у л я. Песні латышскае добрае свя-та... Расклалі на ў з м о р’ і кастры. А. Б я л е в і ч. УЗГОРАК, ПАГОРАК, ПРЫ-ГОРАК, УЗГОР’Е, ГОРКА, ГАРА, УЗВЫШША, УЗВЫ-ШАК, ГРУД, ГРУДОК, КУР-ГАН /на Далёкім Усходзе: СОПКА; ГОРБ (перан.). Адсюль, з палявога ў з г о р-к а, вельмі добра відаць быў наш гарадок. М. Л у п с я к о ў. Дом здалёку відзён. Ен ста-іць на вясёлым п а г о р к у. М. Л у ж а н і н. Трохі воддаль на п р ы г о р-к у вёска іх чарнее. Я. К о-л а с. Мой слаўны, мой шатландскі край, у з г о р’ і і лагчыны... Р. Б ё р н с, перакл. Я. С е-м я ж о н а. Будынак валаспога праўлен-ня стаяў па г о р ц ы над са-маю Пінаю. Я. К о л а с. Дом на гары і ўнізе чор-ны млын, як дзве паходні, уна-чы гарэлі... 3. Астапенка. Даліны чаргуюцца з у з-в ышш а м і... В. В о л ь с к і. Сярод лесу невялічкі ў з в ы-ш а к, атулены дрэвамі. Я. К о-л а с. Па другі бок дарогі цягнуліся пясчаныя г р у д ы. Я. К о-л а с. Г р у д о к гэты толькі што вылузаўся з-пад снегу і яшчэ ўвесь чорны. М. Л у ж а н і н. К у р г а н ы апранаюцца ў зеляніну. Р. Н я х а й. На с о п к а х Манчжурыі дзі-кай спом вечным спіць царскі салдат... A. К у л я ш о ў. Пацягнуліся мяккія г а р б ы, зарослыя верасам. У. К a р а т-к е в і ч. УЗДОУЖ, ПАУЗ; УСЦЯЖ (абл.). У з д о ў ж сцен на лаўках сядзелі пажылыя, што прыйшлі пацікавіцца. успомніць мала-досць. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Дзве лавы п а ў з сцены не мелі ні аднаго вольнага месца. М. Т к а ч о ў. Пайшоў Якуб дамоў у с ц я ж ракі. А. 3 а р ы ц к і. УЗМАЦНЕННЕ, АБВА-СТРЭННЕ. Гэтая акалічнасць прывяла да ўзмацнення ў лірыцы партыйпага паэта асабістага па-чатку. У. К а л е с н і к. 431 У сапраўднасці акцыянерныя таварыствы... вядуць не да змякчэння, а да аб в а с т р э н-н я класавых супярэчнасцей капіталізму. Б е л С Э. УЗНАГАРОДА, ПРЭМІЯ, ПРЫЗ. Вярнуліся з партызапства ўсе жывыя, некаторыя з узнага-р о д а м і. П. П е с т р а к. Кацярыне за работу першай п р э м і ю далі. П. Б р о ў к а. На ўсіх выстаўках бывалі ко-ні нашы з года ў год. П р ы з калгасу здабывалі, наш прасла-вілі завод. А. Б я л е в і ч. УЗНЕСЛАСЦЬ, ПАФАС. Ен практык, але не пазбаўле-ны размаху і ўзнёсласці ў марах пра будучыню. Т. X а д к е в і ч. П а ф a с а м і рамантычным стылем лірыка Адоеўскага ар-ганічна блізкая да паэзіі Лер-мантава і Агарова. БелСЭ. УЗНІКНУЦЬ, З’ЯВІЦЦА; ПАУСТАЦЬ, НАРАДЗІЦЦА, РАДЗІЦЦА, ЗАРАДЗІЦЦА (перан.). Ты ж вучыла біялогію, веда-еш, што свет у з н і к не за інэсць дзён... A. К а р п ю к. I тады адразу з ’ я в і ў с я ў Міколкі план, як спрытней узяць ворага. М. Л ы н ь к о ў. Паўстала пытанне, што спачатку рабіць: ці «хату» бу-даваць, ці агонь здабываць? Я. Маўр. Калгас нарадзіўся мі-нулаю вясною... К. Ч о р н ы. Гэта наўмысля ён, таўстун, дазволіў ім на нейкі час пасум-нявацца — з сумнення заўсёды родзіцца мацнейшае пера-кананне. М. 3 а р э ц к і. Задума напісаць паэму пра Кастуся Каліноўскага з a pads ілася ў Танка пры абста-віпах, вартых асобпай увагі. У. К а л е с н і к. УЗОР, ПРЫКЛАД, МЕРКА, ЛАД, МАНЕР, МАДЭЛЬ, ФОРМА, НОРМА, СТАНДАРТ, ТЫП; КАПЫЛ, ФАСОН, ШАБЛОН, ШТАМП, ТРАФА-РЭТ, СХЕМА, АРШЫН, МЕТР (перан.). Сваёй пісьменніцкай практы-кай ён [Якуб Колас] паказваў у з о р творчага падыходу да скарысташія гэтага запасу. У. Ю р э в і ч. Марына —прыклад гас-падыні, жычлівы друг гаспада-ра... Я. К о л а с. Адносіны да дзяцей — беспа-мылковая ме р к а духоўнай вартасці чалавека, Я. Б р ы л ь. Вёскі пабудаваны на нямецкі л а д — з чырвонай цэглы, з высокімі, вострымі чарапічнымі дахамі. П. П е с т р а к. Бяда, непакой у Слабодках— жыві на нямецкі манері Я. К о л а с. Нам новай малатарні, Віця, м а д э л ь, не ў службу — ў дружбу прынясіце... А. 3 а-р ы ц к і. А пра абшарпаныя крэслы і цяжкі дубовы стол авальнай старамоднай формы з па-кручастымі крывымі ножкамі наогул гаварыць не прыходзі-лася. Г. Ш ы л о в і ч. Дзе гэта дазволена парушаць усякія статутныя вайсковыя н о р м ы, выходзіць за рамкі правіл вайпы? М. Л ы н ь к о ў. Бялявая галава была па-стрыжана «пад бокс» і прыліза-на на прабор, вочы — светла-блакітныя, па стандарту арыйскай расы. Я. Б р ы л ь. — Т ы іі а ў трох-чатырох, — гаварыў далей Ніканор Пятро-віч, — кожная з такіх фрэз здо-лее выконваць некалькі працэ-саў. A. К у л а к о ў с к і. Многія іншыя рэдактары бя-руцца правіць твор на свой к a п ы л. У. К о р б а н. 3 кабіпы вылез прысадзісты, чырванатвары чалавек, апрану- 432 ты ў жоўты, вайсковага ф а-с о н у фрэнч. I. Н а в у м е н-к а. Над намі пануе ш а б л о н, ш аб л о н пустых слоў, пустыя выразы, чужыя формы думак і чужы змест іх. Я. К о л а с. Куляшоў—аўтар «Сцяга бры-гады» — не ведае рытмічных ш т а м п а ў. Р. Бярозкін. Карыстаючыся тым жа тра-ф а р э т а м далікатнасці, дзя-кую за паслугу. X. Ш ы н к-л е р. У шмат якіх раманах лёгка намацаць рагі с х е м ы, часа-мі моцна аснаванай, ёмка за-кручанай у сюжэт, але тым не менш схемы. М. Л у ж а н і н. Усе вартасці ісціны меру я мужыцкім а р шы н а м — пра-цай. М. Т а н к. Ен з першага разу бачыць, дзе права, дзе лева, але ён мае звычку мераць усё на свой м е т р. К. Ч о р н ы. УЗРОСТ, ВЕК; ГАДЫ (мн.); ЛЕТЫ (паэт., мн.). Былі тут і людзі сярэдняга ў з р о с т у, страчаліся і зусім маладыя... У. К а л е с н і к. Хіба ёсць яшчэ большая не-дарэчнасць, як уміраць у гэта-кім веку і ад нейкага там захалоджання? КЧ о р н ы.