КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Вельмі гэта страшная была хвіліна, мой дарагі, калі rani ў с я карабель. Э. С а м у й-л ё н а к. Варта згубіць упэўненасць, і цела пачынае і с ц і н а д н о. П. Г а л а в а ч. ТАНЦАВАЦЬ, СКАКАЦЬ, КРУЖЫЦЬ /пра вальс: ВАЛЬ-САВАЦЬ; ГОЦАЦЬ, ВЫКАБ-ЛУЧВАЦЬ (разм.); ГУЛЯЦЬ (абл.) □ КРУЖЫЦЦА У ТАН-ЦЫ. Пад гармоню танцавалі. К. Ч о р н ы. Жэняцца — скачуць. раз-водзяцца — плачуць. П р ы-к а з к а. А на ігрышчы будзе гармо- нік і бубен, і можна к р у-ж ы ц ь — да папрадух, да но-вага золку. Я. С к р ы г а н. А калі мне давялося в а л ь-с а в а ц ь з Адэляю, дык я не чуў пад нагамі зямлі. I. Г у р-с к і. А хлопцы з дзяўчатамі полеч-ку г о ц а л і, аж падлога стаг-нала. Р. Сабаленка. Ты думаеш, толькі ты ўспом-ніў, што з маладымі выкаб-л у чв а е ш? I. М е л е ж. Дзе гуляюць, там і то-паюць. ГІ р ы к а з к а. Лёгка і прыемна было к р у-жыцца ў танцы з Любай. П. П е с т р а к. ТАНЦОУШЧЫЦА, БАЛЕ-РЫНА. Незабыўнае ўражанне зрабі-лі на нас сваім талентам і вір-туозным майетэрствам папуляр-ная туніская спявачка Шабійя і алжырская танцоўшчы-q а Найма. В. В о л ь с к і. Яна ўбачыла раз на сцэпе, як б а л е р ы н ы грацыёзна выбрыкваюць ножкамі. К. К р а п і в а. ТАПТАЦЬ, ДРАТАВАЦЬ. Гарматы і танкі тапталі шырокія грудзі радзімы. Р. Н я х а й. Куры ў пшаніцы, свіішя ў бульбе, авечкі найлепшы мурог д р а т у ю ц ь. Я д в і г і н Ш. ТАРГАВАЦЦА, ТАРГА-ВАЦЬ. ПРЫЦЭНЬВАЦЦА; ЦАНАВАЦЦА (разм.) □ СЫ-ХОДЗІЦЦА У ЦАНЕ. Дзед доўга таргуецца з буфетчыцай, усё выбірае, каб баранак быў большым і мяк-чэйшым, ды паболей маку на ім было. М. Л ы н ь к о ў. Таргаваць таргавалі, але купляць не куплялі. Пры-м а ў к а. Хлопчык доўга стаяў, люба- 421 ваўся, прыцэньваўся, пасля купіў чачотку... Я. Б р ы л ь. За вашу фатыгу я ц а н а-в а ц ц а не буду! К. Ч о р н ы. Халуста і Якаў с ы х о д з і-л і с я ў ц а н е аж да самага вечара. А. Ч а р н ы ш э в і ч. ТАЯМНІЦА, ТАЙНА, ТАЕМ-НАСЦЬ, САКРЭТ; ТАЙНІЦА (разм.); ЗАГАДКА, НОЧ, ПА-ЦЕМКІ (перан.). Чаго тады жыць, калі родны мужык мае ад жопкі нейкія т а я м н і цы? У. Д а м а ш э-в і ч. Але ёсць у Міці тайна, якую ён нават перад сябрамі не раскрывае. I. Н а в у м е н к а. Разведаўшы т а е мн а с ці шахцёра, адбойным малатком перад сабой, як чараўнік, са сцеіі збіраеш зоры. М. А ў-р а м ч ы к. Тады яна даверыла мне апошнія свае с а к р э т ы. А. І\ а р п ю к. Чытай зацёртыя сляды т а й-н і ц, табой не разгаданых. К. Б у й л о. У гэтым зарасніку, на іх дум-ку, павінпа разгадацца з а-гадка аб незнаёмым чалаве-ку. Я. К о л а с. Я вымушан быў згадзіцца, што чужая душа — н о ч. Я. Е р м а л о в і ч. Дзе яна была, што рабіла, — п а ц ё м к і. A.. А с і п е н к а. ТВАР, АБЛІЧЧА, ФІЗІЯНО-МІЯ; МОРДА, МАРДАСІНА, АБРАЗІНА, ХРАПА, ХАРА, ЛЫЧ, РЫЛА, ПЫСА, МУР-ЛО, ЧААЫС (разм. зняваж.); ЛІК (уст.); МАСКА, ПАРТРЭТ (перан.). Сляза з вачэй скацілася на т в а р. Я. П у ш ч а. А свежы вецер на трыбуне тваё аблічча цалаваў. П. Т р у с. Праклятая воспа, ад якой цу- дам выхадзіла мяне маці, усё ж пакінула след на маёй ф і з і я-номі і. Я. М а ў р. I Іе наракай на люстра, калі морда крывая. П р ы к а з-к а. Акрамя прыгожай м а р д а-сіны і наглянцаваных ботаў, у яго нічога няма. I. Н а в у-м е н к а. Як бачыш, брат, жыву, хоць і з пабітай абразінай. Я. К о л а с. От я дык пацэліў яму ў са-мую зладзейскую х р а п у. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Так і рупіла кінуць каменем у паганую х а р у... Ц, Г а р т-н ы. Ну, тут не казарма, і хлопец трах начальніку па л ы ч ы. Я. Б р ы л ь. Адвярпуў бы ўбок р ы л а, дык ён, шэльма, зубы скаліць! К. К р а п і в а. Пан Капіца пысу пры лу-чыііе голіць. А. Б а ж к о. ёіі помніць добра афіцэра, яго звярынае м у р л о. Я. К о-л а с. Хто ў наступленне — башка ў шчэпкі, а правакатарам біць ч м ы с! Я. К о л а с. Цёмныя л і к і святых без-уважна і строга пазіралі на разгулістую паводку, што бу-шавала ў хаце. Б. М і к у л і ч. — Пад арышт! — вар’яваўся палкоўнік, і страшна было гля-дзець на д'ябальскую ягоную ма с к у. Б. М і к у л і ч. П а р т р э т яго быў досыць кіславаты, маленькія шэрыя вочкі хмурныя. М. Пасля-д о в і ч. ТКАНІНА, МАТЭРЫЯЛ, МАТЭРЫЯ /ільняная: ПАЛАТ-НО, ПОРТ [канапляная: ЗРАБ-НІНА (разм.) /фабрычнай вы-творчасці: КРАМНІНА, КРАМ (разм.у, МАНУФАКТУРА (уст.)- Свае шырокія т к а н і н ы на 422 лад персідскі ткуць яны. М. Б а г д а іі о в і ч. Хлопцы былі ў новых касцю-мах, дзяўчаты ў прыгожых су-кенках з дарагіх матэрыя-л а ў, пашытых па апошняй модзе, В. В о л ь с к і. Партрэты і чырвонай м а т э-рыі я прышлю. I. Мележ. He спіць яшчэ мая старая маці: мне на кашулю кроіць п а л а т н о... А. 3 а р ы ц к і. Кашуля шырокая з no р т у, лапці з пяньковых абор... М. Т а н к. Твары дзяцей — бледныя, з-пад зрабніны выпіралі вялізпыя жываты. I. Г у р с к і. А пасля стала ўгаворваць яго набраць і сабе новай к р а м н і н ы — грошы яшчэ былі. Як гэта, ён сам не здолее прыадзецца? К. Ч о р н ы. Прашу прабачыць, грамадзя-начка, але трэба прыраўняць к р а м да вашага твару... I. М е л е ж. 3 Мінска вазілі для крамні-каў дзесяткаў мястэчак м а-нуфакіуру, галантарэю, бакалею, скабяныя ды іншыя тавары. 3. Б я д у л я. ТЛУМАЧЫЦЬ, РАСТЛУ-МАЧВАЦЬ, ПАЯСНЯЦЬ; JH-ТЭРПРЭТАВАЦЬ (кніжн.); АСВЯТЛЯЦЬ, РАЗЖОУВАЦЬ (перан.). Цётка т л у м а ч ы л а, на-колькі дазваляў ёй розум, роз-ныя з’явы навакольнага свету.., Я. К о л а с. А ён гаварыў пра войны справядлівыя і несправядлівыя і растлумачваў гэта. I. Г р а м о в і ч. Ен п а я с н я ў нам асаблі-васці кожнага населенага пунк-та, гаварыў пра напрамак і ха-рактар гаспадаркі. Я. С к р ы-г а н. Падобная своеасаблівасць паэтыкі Ул. Дубоўкі дазваляла крытыкам у свой час і н т э р- прэтаваць некаторыя тво-ры паэта даволі адвольна і прадузята. П. Г л е б к а. Я... цаню толькі тое мастац-тва, якое асвятляе ўсё ва-кольнае з пункту погляду кла-савасці. 3. Б я д у л я. I яшчэ ёсць меркаванні, але ж мы не дзеці, каб усё р а з-ж о ў в а ц ь і ў рот класці... I. Г у р с к і. ТЛУШЧ, ТУК Ісвіны: САЛА Іавечы: ЛОЙ /раслінны: АЛЕЙ /што ўтварыўся ў вадкай ядзе пры варцы: НАВАР. Т л у ш ч рыжы з дымных кумпякоў. П. Панчанка. Сама ж любіш, нябось, мяс-ка і аладкі мазаць ту ка м? Я. К о л а с. А смачнае с а л а, спечанае пад агнём у іюлі! Я. К о л а с. У сенцах ён памыўся, перай-шоў у каморку, памазаў л о е м валасы, каб ляжалі... I. М е-л е ж. Мы дзень з а л е е м, а ты-дзень — так галеем... Я. Б р ы л ь, У талерках дыміўся суп з добрым н а в a р а м. М. Л ы н ь к о ў. ТОЛЬКІ, ВЫКЛЮЧНА. Бачыш: у пас голад, жыць нялёгка, браце, хлеб на стол кладзецца т о л ь к і для гас-цей. М. Т а н к. Ты думаеш, я жыву в ы-ключна сабою? Ц. Г а р т-н ы. ТОРБА, МЯШЭЧАК, КАП-СТРА, СУМА, КАТОМКА, ХА-ТУЛЬ Ізвычайна скураная: САКВА Іцвёрдая, носяць за спі-наю: РАНЕЦ /паляўнічая на дзічыну: ЯГДТАШ. Цераз плячо вісела т о р б a з мноствам рознакаляровых за-шывак... A. А с і п е н к а. Настаўнік стаяў на дварэ з 423 м я ш э ч к а м за плячыма. I. М е л е ж. 3 паходнай к а й с т р а й за плячыма на зборны пункт ідуць сыны. П. Г л е б к а. I з сынамі трасуць с у м а м і. П р ы к а з к а. Пхнецца сцежкай падарож-ны, — няма хлеба ўжо ў к а-т о м ц ы... Я. К у п а л а. Багатаму пе так шкода ка-рабля, як беднаму х а т у л я. П р ы к а з к а. Вышываныя с а к в ы, якія носяць аўчары, былі перакінуты спераду цераз сядло. У. К а-р а т к е в і ч. Пабялеў ад пылу р а н е ц, пачарнеў ад дыму твар. С. Гаўрусёў. Але мой я г д т а ш быў усё пусты. М. Р а к і т н ы. ТОУСТЫ, ТАУСТЫ □ У АБХВАТ, У НЕКАЛЬКІ АБ-ХВАТАУ, ЯК КАЛОДА. Дубы былі выносныя, строй-ныя, бы точаныя, і такія т о ў-с т ы я, ійто тры чалавекі не маглі абняць камель рукамі. Я. К о л а с. Там над абрывістым б е р а-гам Нёмана стаяў стары, прысадзісты, т а ў с т ы дуб. Я. К о л а с. Такі лес... Сосны ў а б-х в а т... I. П т а ш н і к а ў. Павырасталі магутныя, у некалькі абхватаў, вя-зы і ліпы. Б. С а ч а н к а. Растаўсцеў ён на чужым мё-дзе, як калода зрабіўся. А. Я к і м о в і ч. ТРАВА, МУРОГ /што вырас-ла ў тым жа годзе пасля ско-шанай: АТАВА, Звонка падае ў траву са-кавіты яблык спелы. Э. А г-н я u в е т. Мяккасцю сакавітай пахне густы м у ро г. П, Г а л а-в а ч. Сям-там жаўцеў лісток на дрэве, вялікая ўжо была ат а-в а па паплавах. К. Ч о р н ы. ТРАКТАР □ СТАЛЕВЫ КОНЬ, СТАЛЬНЫ КОНЬ, ЖАЛЕЗНЫ КОНЬ. Тыя трактары гулка та-рахцелі, узнімаючы шырокія пласты свежай раллі. А. Які-м о в і ч. Цяпер ужо цэлыя сотні ты-сяч такіх сталёвых к о-н е й разгульвае па шырокіх загонах калгасных палёў. А. Я к і м о в і ч. Дзень і ноч стальныя коні гулка звоняць на палях. A. А с т р э й к а. Пазіраючы на гэтых ж а-лезных коней іна трак-тарыстаў, Макарка цвёрда па-станавіў — навучыцца кіраваць трактарам, калі вырасце. Я. К о л а с. ТРАПЛЯЦЦА, СУСТРА-КАЦЦА, ПРАКІДАЦЦА. Кпіг не ставала, беларускія трапляліся мала калі, зпаёміцца з імі можпа было хі-ба што назіркам. М. Л у ж а-н і н. Усе перашкоды, якія с у-стракаліся цяпер на да-розе, адляталі пустым лушпа-віннем — смешныя, мізэрныя ў сваім бяссіллі. М. 3 а р э ц к і. Есць у ім [лесе] і беразняк, і асіннік. Пракідаюцца нават дубы. Р. С а б а л е н-к а. ТРАПНА, МЕТКА, ПА-СНАЙПЕРСКУ □ БЕЗ ПРО-МАХУ, HE ПРАМАХНУУШЫ-СЯ, HE У БРЫВО, А У ВОКА, У СУК. Як з пісталета па мішэні, па ворагах ён т р a п н а біў. С. Д з я р г а й. Хоць рэдка, ды м е т к а. П р ы к а з к а. Залажыўшы новы дыск, ён па-снайперску браў на 424 прыцэл агнявыя ўспышкі і біў... А. Кулакоўскі. А гэта зброя сапраўды біла б е з п р о м а х у. Р. Ш к р а-б а. Немцы былі ўжо недалёка, ужо можна было страляць н е прамахнуўшыс я... I. Н о-в і к а ў. Падбіраў словы, якія палілі б ворага, білі б яго не ў б р ы в о, а ў в о к a. I. Но-в і к а ў. Значыць — у с у к. Mae мер-каванні правільныя. I. Г у р-с к і. ТРАСЯНКА, ТРУШАНКА. Ен пачаў рыхтаваць т р а-с я н к у коням на ноч. А. Ч а р н ы ш э в і ч, Абмінаючы гумно, ён заўва-жыў сына, які ііёс т р у шан-к у. Р. Н я х а й. ТРАШЧАЦЬ, ПАТРЭСК-ВАЦЬ, ХРУСЦЕЦЬ, ХРАБУС-ЦЕЦЬ, ХРУПАЦЬ, ХРУПАС-ЦЕЦЬ. Чутно толькі было, як т р а-ш ч а ла пад нагамі сухое гал-лё. Я. М а ў р. Пад нагамі патрэскваў лядок. П. П е с т р а к. Праклінаем першы лядок, што х р у с ц і ц ь пад лакця-мі. A. К у л я ш о ў.