Турэцка-беларускі размоўнік 1836 году

Турэцка-беларускі размоўнік 1836 году

Памер: 66с.
Нью Йорк 1995
9.46 МБ
• bildim

• bilmedim
• uldu
3
•	olmadi
•	diirlii diirlii §ey satarlar
•	ejderhar
•	yoluylan
4
•	orma kideceyim
•	odun kes
•	varmam
•	i§i var ж
•	kidmem
5
•	bir yere
•	bir ka? kiin sunra
•	evde i§ var
6
•	boglu i§leri
•	odun keseyim
•	kestim
•	hazir
•	ba§ka yere
7
•	kideceyim
•	keyfi"
•	beygir yokdur
•	pek savukdur
[86]

і
•	kirn biliyir ulacak
•	daha umudum varp
•	kiderim
2
• meyva aci
знама не знам6 стало не стало веле речай предайов змейеватйг дарога до ласўд пойедў дрова рубай не бендее ннша дзело* не пуйде3 нн на йедно мейсцо после кнлка' дней потемў удома работа йест та пружнак работа дрова ронбацл ронбалм гатовнйе за нншнм пойедў марўда1* кона немаш барздо знмно0
хто кедй бендзе" йешче на мнслах йест₽ пўйдес
фруктове древо
а=пол. znam 6 =пол. піе znam в Пра -о на месцы -q: Ант., 340 гтур.‘дракон’; бел. адпаведнік няясны д =пол. do lasu е =пол. піе b^d^ ж тур. ‘справа ёсьць’
3 =пол. піе pdjdf * =пол. кііка к =пол. prozna л =пол. rqbac м =пол. rqbatfem] " тур. keyif ‘самапачуваньне; добры настрой; асалода; жаданьне, прыхамаць’; беларускі адпаведнік няясны ° =пол. zimno п =пол. kiedy b^dzie Р тур. ‘яшчэ маё спадзяваньне ёсьць = яшчэ я спадзяюся’ с =пол. pdjd$
• gikarmaya
добіівац3
• diktim el ma ‘armut
посадзнл йаблонкн

грўшкн
з	• meyva aci
древо фрўктове
• izin yokdur
позволена не мам6
• babam salvarmayir
оцец не пўшчав
4	• istimem bu i§leri
нехца тей работнг
• vazke§tim bu §eyleri
йа остонппл тей работір
s	• sa tarafina
права стронае
• sol tarafa
лева стронае
6	• evde mi senin evsahabi
ўдома твой гаспадар
• evdedir
ўдома
• ne lazim
нашто
• var mi onda beygir
чн йест кон
7	• vardir
йест
• ben yola kitmeye
йа в дарогў йехац
• uzak mi
чн далеко
• yakindir
блнско
[9a]

1	• pek uzak diyelildiir
нн далеко
• ah§ama keliris
до ахшаму* прнйедзем
• peki
добре
• ne verersinis3
што дасн3
2	• niy istersen
што хочеш
• bir altmi§lik' verirsin kiderim
шесц злотнх' калп дасн

пойеду
• peki
добре
з	• ko§ beykiri arabaya
в вос кана запрагай
• eylen azacik
зачекай трохо
• ben keyderim evine
йа пайдў дадому
4	• §eyleri alirim
речп заберў'
• keldin miK
чй прпшовк
• hazir mi
чн гатов
а ‘здабываць’ 6 =пол. pozwolenia піе тат в =пол. ojciec піе puszcza г =пол. піе chef tej roboty д =пол. odstqp4[em] tej roboty е=пол.Нгопа ж <тур. alifam ‘вячэрняя малітва’ 3 тур. 2 рі * тур. altmi^hk ‘60 пара’ к тур. 2 sg
•	hazir
•	utur arabaya
5	• yola kit
•	$abuk kit
•	kov beygiri
•	dur
•	ben inenm arabadan
6	• sualederim
•	iyi yol
•	sorsana
•	hayda kit
•	o semte kit
7	• yaya§ yayag gimdi kit
•	yakindir
•	kiiriiniiyur6
•	bu mi yen odir
[96]
1	• odir budur
•	bu eve kelr
•	gak buraya avluya
•	dur bunda
2	• lazim inmeye
•	veryim bana ahga
•	al camm
•	hayda kit
3	• evine kit
•	allaha smarladik
•	safa keldi hog keldi
4	• allah selametler
• salagaklarlan
5	• gimdi bagka diirlii
siilemesi vardur
гатов
садай на вўса на дарогу йец прендко6 йец паганай кана стой
йа злезў з воза зашітайўсе чн добре дарога сшітай
йец
в гетуйу старану паволн паволн цшіер йец блнско
вже тойо мейсцо вндацв цн гето тойо мейсцо
тойо гето
под гетн домг
на гетн двор стой гетад треба злесцн дайце мне грошн вазмн дўшае йец сабе назад дадому йец бўвай здаров йец здаров шчеслнва дарога здаров сабе йец терасж ннша гатўнек мова йест
а =пол. woz 6 =пол. pr^dko в тур. ‘відно’ г тур. ‘пад гэты дом едзь’ Д гэтта ‘вось тут’ (Станкевіч, 208) е тур ‘душа мая; даражэнькі’ (афэктыўны зварот) ж =пол. ter az
6
• ауі
медзвец

• kurt
внлка

• tilki
лнс

• tav§an
зайонц6

• canavarlan
зверй
7
• orman ku§lar
лесннйе пташкн

• yaban ku§lar
дзнкев пташкн

• ufak ku§lar
малег пташкн
[Юа]


і
• yaban iirdek
дзпка качка

• yaban tavuk
дзнка кўра

• yaban kurka
дзпка іінднчка

• kaz
гўс
2
• di§i
самнца

• buldum
нашовд

• tepeledim
пабнв

• yavru
дзецн

• yavrular deri tuttum
дзецей жнвнх полапал
3
• inci dm edim
не загабале

• ‘atmaca ku§*
велкн птахж

• kara ku§3
чарнй птах3

• karga
врона'
4
• hacacik
йескулкак

• yari beyas yan siyah bu da kargan
то йест срогал

• iirdek
качка

• kever^in
голўб
5
• sinek
мўха

• biigek
кўзакам

• yihn
вўж
а =пол. wilk 6 =пол. zajqc в =пол. dzikie г =пол. male Д Дзеясловы ў радкох 2-3 — у 1 sg е =пол. піе zagabatfem] ‘не зачапіў, не пакрыўдзіў’ ж тур. ‘ястраб, малы шуляк’ (даслоўна ‘ястраб птушка1) 3 тур. ‘назоў чорных птушак з пароды арлоў’ (TS, 793)	1 =пол. wrona к =пол. jaskdtka л =пол. sroka, sraga; тур.
‘палова белая, палова чорная — гэткая варона’; беларускі адпаведнік “падсумоўвае” турэцкае тлумачэньне або адказвае на яго як на пытаньне, між тым сарока па-турэцку будзе saksagan м кузака ‘кузурка’ (СПЗБ. 2, 558; ЛА №365)
•	kurt
•	kezeyir
•	^ekerdek
6	• mahluk $okdurB
•	kiigiik orman
•	?uha
•	alacar
•	bez
•	benbeyas beyas bez
•	kaba bez
•	ince bez
•	kiilmek
8	• don
•	dektim
•	dikmedim
•	yabtim
•	yabmadim
•	olmadi
[106]
1	• nasli biyiik §em§ek
• bistun* aydmlik kiindiiz kibi
2	• ol zaman onlari kordum
kiderken ol zaman yeti§tim
3	• nasli pek kok kiirleyer
•	biyiik sesi
•	nasli
4	• kok kiirletti
•	ol zaman ben korktum
•	kok kiirleyer
5	• kiirletti kok
•	ol kadar yamur
•	yaymi§
робака ходзй6
коннкн
летайе веле створенев малй лес
сўкно матеріійаг плўтно5
барздо бело плўтно просте плўтне ценке плўтно кашўла гацне
пашпв
не ішів робвл не робвл не стало
йакайа веліікайа маланка всўдн стало вйдно йак в дзен
тагдй йвх обачнв йак йанй ншлн тагдй дагнав йак моцно грвмнц велнкн голас йак
загрвмело
тагдй йа сбалохавсе3
грнмнц
гркмело такн дошч
ншов
а =пол. robak 6 =пол. chodzi в Слову летайе ў турэцкім тэксьце няма адпаведніка г тур. ‘шаўковая тканіна ў каляровыя пасачкі’ д =пол. ptdtno е ст.бел. гаці (< пол.) ‘порткі’ ж Слова няяснае 3 [-п-]
6	• hemena yolda su oldu 90k
ke^meye imkam yok
•	basti yamur
•	daha ya^ak6
•	amma biyiik
•	su 90k
[Ha]
1	• sofra
•	duruyur
•	kursana sofra8
•	utur sofraya
2	• yemek yelim
•	etmek ver
•	kagik ver
•	yoktur kagik
•	bulsana
3	• ara^aim
•	vardir
•	var
•	yokdur
4	• ?orba-ver
•	gimdi veriyim
•	hazirdir
•	gabuk yesana
5	• tamam etlim mi
•	tamam ettim
•	giikiir barinin кегетіпед
•	allaha giikiir
6	• hayda kitin igine
•	beri kel
•	hayda kitsin
7	• skemle
неможноа на дарозе вадн стало много не прайехац прайцн неможно
залнв дошч
йешче бўдзе6 але велнкн
вадн много
стол стайнц пастав стол® садай за стол бўдзем йесцн хлеба дай лошкў дай немаш лошкн шўкай бўдў шўкац чн йест йест
немаш крупннк дай зараз дам гатово прендзейг йеш цн падйев падйев
хвала богу бог дав йедзено” хвала богу йдзй до работм ехадзн сўдае йдзн сабе
зеделж
а тур. hemen ‘зараз жа’; гл. 2а7 6 Гл. 1б4 в тур. ‘накрый на стол’ г =пол. рг$dzej Д тур. ‘дзякуй шчодрасьці Творцы’ е Запісана рукою 3-га пісара ж ст.бел. зэдаль ‘услон, лава’ 1583 (СПЗБ. 2, 333; Булыка, 101)
•	duruyur
• yatiyir
•	kaldir
•	bana ketiir
•	ver eline
стайпц лежнц падннмн мне прпнесн дай мне в рўкн
8
• ben ketiireyim sana ahirdir
йа панасў' табе цашко

• sizleri ahirdir
вам цашко

• bana ver
дайце мне

• ben kuvvetliyim
йа дўшшн
9
[116]
• alsana
везмн
1
• gomlek
гарнека

• duruyur
стайнц

• kinlmi§
разбнвсе

• dii§tu
впав

• daha kinlmadi
йешче не резбнвсе
2
• teste
збан

• sen ne ketiiriiyur
што тй несеш

• bal doldurdum6
мод несў16

• ver bana
дай мне

• tatlimmi
цн салоткіі
3
• al bicak
вазмн нош

• nash keskin
йакп острн

• keskin diildir
не вострй

• biletsene
навастрй
4
• ya§B yoktur
камена немаш

• bulsana
найдзн
5
• kisrak
кабнлег

• yavrusi vardir
дзнца йест

• kobeli
жеребнайа

• ahirdir
цашкайа
6
• kir at
спвй огерд

• beyas
белй
а =пол. garnek 6 тур. ‘я мёдам напоўніў’ Е уа§ замест tag: памылка (ч замест -;) г Гл. Ант., 286 д =пол. ogier
siyah
чорнй
kirmizi
чнрвонй
kiizel kuyruk
харошн хвост
peki kuyruk
добрй хвост
ba§mda beyas
на галаве бело
beyas yildiz
белейа гваздеа
biyuk kuyruk
велнкн хвост
kuruksiz
бес хваста
fena kuyruk
благн хвост
beyas
белй
kirmizi
чнрвонй
[12a]
і
• ilkiyas oldu
весна стала

• ba§ladi ot ?ikmaya yerden
зачела6 трава з земнв ВНХОДЗІПІ

• yamur
дошч
2
• kitdi
пашов

• ?amur oldu
балото стало

• ot biyemi§r
трава велкаг

• hi? gikmaya
не внходзнц трава
3
• kuru taprak
сўха земед

• yoktur yamur
нема дашджў

• allah yamur vermeye
бог дешчуе не дайе
4
• in§a allah
воле божейа

• allah verir
бог дасц

• bulutlu hava
хмўрнойо небо

• o semte ktine§ davdu
в той старане гдзе слонце
5
yamur yayir
дошч йдзе

• bunrada yakindir
тўт блнско

• yayagak
ЙЦІІ

• biyuk yamur
велнкн дошч
6
• geliyir
йдзе

• kii?uk yamur
малй допіч

• bunda kehnes
сўда не пойдзе
a =пол. gwiazda; пра -eзамест -a-: Aht., 285	6 =пол. zacz^ta в =пол. z ziemi
г =пол. wielka\ тур. ‘трава вырасла’ д =пол. sucha ziemia е =пол. deszczu
1
•	semtlen kitdi
•	onda var mi yamur
•	bize slatmadi
•	azagik serbti
бокам пашов там цн бнв дошч нас не намачнв трохо пакрапнв
[126]


і
• bize pek slatti
нас барзо памачіів

• biz kormedik yamuru
мй не бачнлн дажджў'

• bizi zahre slatti
нам збожо памачнв
2
• size
вам

• bizim kurudur
нашо сўхойо

• yamurdan ?Uriimi§
од дашджу пагннло
3
• kaskati kalmi§
нам йано препало

• brak §unu
пакнн гето

• kalsin
нехай застайеце

• yaziktir
шкода

• bize lazim diyildir
нам не треба
4
• nasli gabuk diiv§iinuyur
йак прендко3 збнрайўц

•adam 90k
лўдзей много
5
• gabuk
прендзей6

• yamur keliyir
дошдж находзнц

• tirmik yoktur
грабел нема

• onda araba yakin
он там кале воза блнско
6
yatiyir
лежац

• araba iizerinde yatiyir
на возе наверхў лежац

• ip var mi
веровка цн йест
7
• vardir
йест

• unuttum almaya
запомнавв взац
[13a]
• nasli sen delisin
йакн тй дўрнй
і
• var kit gabuk
йдзіі прендзейг

• kab
вхапн

• eylenme
не бавсед