Жыватворны сімвал Бацькаўшчыны
Гісторыя Крыжа святой Еўфрасінні Полацкай
Уладзімір Арлоў
Выдавец: Асар
Памер: 328с.
Мінск 1998
Пераклаў са старажытнарускай Аляксей Мельнікаў
301
Малітва за Беларускі Народ
Сусьветны Валадару, Прадвечны Божа, Ты ўвесь сусьвет стварыў і законы для ўсяго ўстанавіў, кожнаму мейсца і мэту назначыў, а людзкі род так бясконца палюбіў, што Сына Свайго Адзінароднага паслаў на зямлю, каб усе, слухаючы Яго навуку ды йдучы Яго сьледам, увайшлі ў Тваё Нябеснае Валадарства. Мы, дзеці Беларускага Народу, як маглі слухаліся Тваіх загадаў, але з слабасьці чалавечае часта падалі і зьневажалі Цябе сваімі грахамі. Цяпер молгм Цябе шчыра: даруй нам нашы грэшныя правіны, нашу нядбайлівасьць у адносінах да сябе самых і да іншых; даруй такжа тым, хто нас крыўдзіў і зьневажаў. Молім Цябе шчыра, барані нас ад крыўды варожай і дай нам ды ворагам нашым шчодраю Тваёй рукою, духа сапраўднае хрысьціянскае любові. Дай нам еднасьцъ у веры, згоду ў сямейным і грамадзкім ды палітычным жыцьці. Загаі нашы асабістыя і ўсенародныя раны душы, якія мы самі сабе спрычынілі або ад няпрыяцеляў атрымалі. У нашым штодзённым жыцьці, у змаганьнях і спакусах, асьвяці наш розум Тваім евангельскім сьвятлом, каб мы, захоўваючы Твае прыказаньні, перамаглі ўсе цяжкасьці і цярпеньнг ды заўсёды Цябе багаславілі. Пашлі Беларускаму Народу сьвятых і вялікіх слугаў сваіх, якія праведным, чэсным і мудрым жыцьцём і дзейнасьцю вялі б Народ да лепшае долі. Дай нам сьвятое духавенства. Багаславі нашы сем’і, каб у кожнай з іх дбалы бацька і ахвярная маці, злучаныя шчыраю сьвятою любоўю, выхоўвалі Табе на славу, а Бацькаўшчыне на карысьць сваіх дзетак. Асаблівую ласку дай нашай моладзі, каб яна атрымала глыбокае хрысьціянскае ўзгадаваньне, і ўзрасла на карысных сыноў і дачок свайго народу.
Багаславі такжа нашы дачасныя дастаткі, ня дай гінуць марна тым талентам, якія Ты ссылает у наш народ, але дай ім свабодна разьвіцца і закрасавацъ Табе на славу, а ўсяму людству на карысъцъ. Багаславі працам сялянства на ральлі, працоўным у фабрыках, вучоным ува ўсіх галінах навукі, мастацтва і тэхнікі, каб за іх помаччу Беларускі Народ мог разумна і прыгожа жыцъ ды разьвівацца.
Цябе, Прачыстая Багародзіца і наша нябесная Маці,
302
просім: прычыніся за намі, а Ты, съвятая Еўфрасіньня Полацкая — патронка Беларусі — ды ўсе сьвятыя заступнікі Беларускага Народу, апякуйцеся намі, каб мы сталіся народам съвятым, выконваючым Волю Божую і свае пасланство, каб прычыніліся да агулънага дабра тут, на зямлі, а ў прышлым жыцьці атрымалі вечнае шчасьце, і Табе, прадвечнаму Валадару, прыносілі славу, чэсъцъ і паклон на векі вечныя. Амін.
303
ДАДАТАК ПРИЛОЖЕНИЕ
Гэтым сведчым,
Што, міласцю Божай, завершана ўзнаўленне ўзвіжальнага Крыжа найпадобнейшай маці нашай Еўфрасінні, ігуменні Полацкай, зробленага з яе багаславення ў 1161 годзе ад Нараджэння Хрыстовага майстрам Лазарам Богшам.
На працягу пяці гадоў — ад дзён святкавання 1000годдзя Полацкай епархіі і Праваслаўнай Царквы на Белай Русі ў 1992 годзе і да сённяшняга дня — доўжылася праца па адраджэнні святыні.
Тэты Святы Крыж, зроблены ў Брэсце майстрам М. П. Кузьмічом у старажытнавізантыйскай тэхніцы перагародкавай эмалі, як і старажытны, захоўвае ў сабе часцінкі Крыві Хрыстовай, Каменя ад Труны Гасподняй, Каменя ад Труны Найсвяцейшае Багародзіцы, Святога і Жыватворнага Крыжа; часцінкі святых мошчаў архідыякана першамучаніка Стэфана, велікамучаніка Дзімітрыя Салунскага, велікамучаніка і лекара Панцялеймана.
Адраджэнне святыні, якая шануецца ва ўсім Праваслаўным свеце і асабліва ахоўвае Белую Русь, сталася справаю ісцінна ўсенароднаю. У ёй — наша пакаянне, наша вера, надзея і любоў да Бога і Бацькаўшчыны.
Няхай памяне нас Гасподзь у Царстве Сваім сёння, і заўсёды, і на векі вечныя. Амінь.
Сінод Беларускай Праваслаўнай Царквы 26~27 верасня 1997 года. Узвіжанне Святога і Жыватворнага Крыжа Гасподняга.
Брэст — Мінск — Полацк.
304
ДАДАТАК • ПРИЛОЖЕНИЕ
Сим свидетельствуем,
Что, милостию Божией, завершено воссоздание воздвизального Креста преподобной матери нашей Евфросинии, игумении Полоцкой, изготовленного по ее благословению в 1161 году от Рождества Христова мастером Лазарем Богшей.
В течение пяти лет — от дней празднования 1000летия Полоцкой епархии и Православной Церкви на Белой Руси в 1992 году и до нынешнего дня — продолжались труды по возрождению святыни.
Сей Святый Крест, изготовленный в Бресте мастером Н.П. Кузьмичом в древневизантийской технике перегородчатой эмали, как и древний, хранит в себе частицы Крови Христовой, Камня от Гроба Господня, Камня от Гроба Пресвятыя Богородицы, Честнаго и Животворящаго Креста; частицы святых мощей архидиакона первомученика Стефана, великомученика Димитрия Солу некого, великомученика и целителя Пантелеймона.
Возрождение святыни, почитаемой во всем Православном мире и особо покровительствующей Белой Руси, стало делом воистину всенародным. В нем — наше покаяние, наша вера, надежда и любовь к Богу и Отечеству.
Да помянет нас Господь во Царствии Своем
всегда, ныне и присно и во веки веков. Аминь.
Синод Белорусской Православной Церкви 2627 сентября 1997 года. Воздвижение Святого и Животворящаго Креста Господня.
Брест — Минск — Полоцк.
ПАСТАНОВА
Першага сходу беларусаў блізкага замежжа
1. Сход падтрымлівае выказаную ў выступлениях дэлегатаў прапанову аб аднаўленні вобраза гістарычнай і духоўнай рэліквіі беларускага народа — Крыжа святой Еўфрасінні Полацкай, страчанага падчас Другой сусветнай вайны.
2. Сход даручае Управе ЗБС «Бацькаўшчына» ажыццявіць практычную рэалізацыю прапановы і забяспечыць выкананне працы да Першага з’езду беларусаў свету ўлетку 1993 года.
г. Мінск, 20 снежня 1992 г.
305
ЖЫВАТВОРНЫ СІМВАЛ БАЦЬКАЎШЧЫНЫ
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
Первого схода белорусов близкого зарубежья
1. Сход поддерживает высказанное в выступлениях делегатов предложение о воссоздании образа исторической и духовной реликвии белорусского народа — Креста святой Евфросинии Полоцкой, утраченного во время Второй мировой войны.
2. Сход поручает Управе ОБМ «Бацькаўшчына» осуществить практическую реализацию предложения и обеспечить выполнение работы к Первому съезду белорусов мира летом 1993 года.
г. Минск, 20 декабря 1992 г.
НАВУКОВАГРАМАДСКАЯ РАДА па аднаўленні вобраза Крыжа святой Еўфрасінні Полацкай, які выконваецца на заказ Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына»
Аляксееў Леанід — доктар гістарычных навук (Масква)
Арлоў Уладзімір — пісьменнік, гісторык
Біч Міхаіл — намеснік дырэктара Інстытута гісторыі АН РБ
Бубноўскі Дзмітрый — старшыня Дзяржінспекцыі па ахове гістарычнакультурнай спадчыны
Буралкін Генадзь — старшыня Саюза мастакоў Беларусі
Бутэвіч Анатоль — міністр культуры і друку
Высоцкая Надзея — дацэнт кафедры крыніцазнаўства і мастацтвазнаўства Беларускай акадэміі мастацтваў
Ганецкая Ірына — навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі АН РБ
Гарэцкі Радзім — прэзідэнт ЗБС «Бацькаўшчына», віцэпрэзідэнт АН РБ
Гілевіч Ніл — старшыня камісіі Вярхоўнага Савета па адукацыі, культуры і захаванні гістарычнай спадчыны
Гілеп Уладзімір — намеснік міністра культуры і друку
Жыльскі Аляксей — старшыня Савета па справах рэлігій пры СМ РБ
Загорская Ніна — супрацоўнік Міністэрства культуры і друку, намеснік старшыні Рады ЗБС па канфесійных пытаниях
Касцюк Міхаіл — дырэктар Інстытута гісторыі АН РБ
Коўтун Валянціна — старшыня Міжнароднага жаночага фонду св. Еўфрасінні Полацкай
Краўчанка Пётр — міністр замежных спраў
Кулік Яўген — мастак
ДАДАТАК • ПРИЛОЖЕНИЕ
Купава Мікола — мастак
Лавіцкі Генадзь — старшыня КДБ
Макарава Таццяна — доктар гістарычных навук (Масква)
Мальдзіс Адам — дырэктар Нацыянальнага навуковаасветніцкага цэнтра імя Ф.Скарыны
Саверчанка Іван — навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуры АН РБ
Сілівончык Анатоль — намеснік старшыні Рады прадпрымальнікаў беларускага замежжа (Сургут)
Скрыпчанка Таццяна — навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі АН РБ
Стук Барыс — прэзідэнт Рады прадпрымальнікаў беларускага замежжа, намеснік старшыні Рады ЗБС па эканамічных пытаниях
Сурмач Ганна — старшыня Рады ЗБС «Бацькаўшчына»
Тарасаў Сяргей — навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі АН РБ
Філарэт — мітрапаліт Менскі і Слуцкі, Патрыяршы экзарх усяе Беларусі
Хадыка Юры — доктар фізікаматэматычных навук, заг. лабараторыі Інстытута фізікі АН РБ
Чарняўскі Ігар — першы намеснік начальніка Галоўнага ўпраўлення рэстаўрацыі і кансервацыі помнікаў гісторыі і культуры пры СМ РБ
Чарняўскі Міхась — заг. аддзела Інстытута гісторыі АН РБ
Шавялевіч Віктар — кінарэжысёр
Шматаў Віктар — дырэктар Музея старажытнай беларускай культуры
Штыхаў Георгі — доктар гістарычных навук, заг. аддзела Інстытута гісторыі АН РБ
Зацверджана на пасяджэнні Управы ЗБС «Бацъкаушчына» 15.03.1994 г.
НАУЧНООБЩЕСТВЕННЫЙ СОВЕТ по воссозданию образа Креста святой Евфросинии Полоцкой, который выполняется по заказу Объединения белорусов мира «Бацькаўшчына»
Алексеев Леонид — доктор исторических наук (Москва)
Бич Михаил — заместитель директора Института истории АН РБ
Бубновский Дмитрий — председатель Госинспекции по охране историкокультурного наследия
Буралкин Геннадий — председатель Союза художников Беларуси
Бутевич Анатолий — министр культуры и печати
307
ЖЫВАТВОРНЫ СІМВАЛ БАЦЬКАЎШЧЫНЫ
Высоцкая Надежда — доцент кафедры источниковедения и искусствоведения Белорусской академии художеств
Гилевич Нил — председатель комиссии Верховного Совета по образованию, культуре и сохранению исторического наследия
Гилеп Владимир — заместитель министра культуры и печати
Гонецкая Ирина — научный сотрудник Института истории АН РБ
Горецкий Радим — президент ОБМ «Бацькаўшчына», вицепрезидент АН РБ
Жильский Алексей — председатель Совета по делам религий при СМ РБ
Загорская Нина — сотрудник Министерства культуры и печати, заместитель председателя Рады ОБМ по конфессионным вопросам
Ковтун Валентина — председатель Международного женского фонда св. Евфросинии Полоцкой
Костюк Михаил — директор Института истории АН РБ
Кравченко Петр — министр иностранных дел
Кулик Евген — художник
Купава Микола — художник
Лавицкий Геннадий — председатель КГБ
Макарова Татьяна — доктор исторических наук (Москва)
Мальдис Адам — директор Национального научнопросветительского центра имени Ф. Скорины
КНІГІ ОНЛАЙН
