Жыватворны сімвал Бацькаўшчыны
Гісторыя Крыжа святой Еўфрасінні Полацкай
Уладзімір Арлоў
Выдавец: Асар
Памер: 328с.
Мінск 1998
Сапунов А. Житие Евфросинии Полоцкой. Витебск, 1888.
Сапунов А. Католическая легенда о Параскеве, княжне Полоцкой. Витебск, 1888.
Сапунов А. Полоцкий Софийский собор. Витебск, 1888.
Сапунов А. Полоцкий СпасоЕвфросиниевский девичий монастырь. Витебск, 1888.
Селицкий А. А. Живопись Полоцкой земли ХІХПІ вв. Мн., 1992.
Серегина Н. С. Певческий цикл о Евфросинье Полоцкой — памятник XII века//Конференция «История и археология Полоцка и Полоцкой земли». Полоцк, 1987.
Сіповіч Часлаў. Крыж — рэліквія сьвятой Параскевы Полацкай//Божым Шляхам. Лёндан, 1973. № 3.
Стукалич Юрий. Мы дойдем! НьюЙорк, 1975.
Сяліцкі А. А. Старажытныя фрэскі//Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 1978. № 3.
Тарасаў С. Хрышчэнне Полацкай зямлі//Спадчына. 1990. № 3.
Филарет, митрополит Минский и Слуцкий, Патриарший экзарх всея Беларуси. Крестовоздвижение//Народная газета. 1997. 2729 верасня.
Церашчатава В. В. Старажытнабеларускі ману ментальны жывапіс XIXVIII стст. Мн., 1986.
Чамярыцкі В. А. Да пытання аб раннім летапісанні Беларусі (ХПХШ стст.)//Весці АН БССР. Сер. грамад. навук. 1965. № 3.
Чертков А. Тайны глухого озера//Советская Белоруссия. 1993. 12 июня.
Шматаў В. Загадка Полацкай Адзігітрыі//Беларусь. 1987. № 8.
Штыхаў Г. В. Крывічы: Па матэрыялах раскопак курганоў у Паўночнай Беларусі. Мн., 1992.
Штыхаў Юры. 3 гісторыі вывучэння крыжа прэпадобнай Еўфрасінні//Полацак. Кліўленд, 1992. № 6.
Штыхов Г. В. Города Полоцкой земли (ІХХПІ вв.). Мн., 1978.
Штыхов Г. В. Древний Полоцк. Мн., 1975.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 3. Мн., 1996.
Юшкевич В. Тайна креста//Советская Белоруссия. 1990/ 28 сентября.
323
ЗМЕСТ
СОДЕРЖАНИЕ
Малітва да сьвятой Еўфрасіньні...........................5
Малітва Крыжу............................................6
«ЯКО ЛУЧА СОЛНЕЧНАЯ...»..................................7
Асветніца з роду Усяслава...........................................7
Як хрысцілася Полацкае княства.................................... 10
Наша першая дзяржава ............................................. 14
У пучка Чарадзея.................................................. 17
Хрыстова нявеста.................................................. 19
Полацкая кніжніца................................................. 20
Схіліўшыся над пергаменам......................................... 25
«Тут належыць быць табе!» ........................................ 27
Аз, букі, ведзі................................................... 29
Сёстрыманашкі.................................................... 32
Ад заняпаду да адраджэння ........................................ 34
Узлёт полацкага дойлідства........................................ 36
Старажытныя вобразы............................................... 39
Пра што маўчыць «Жыццяпіс» ....................................... 44
Апошняя дарога ................................................... 48
Мошчы і цуды князёўныігуменні.................................... 52
Патронка Беларусі................................................. 62
Натхняе подзвіг асветніцы ........................................ 66
«ЯКО ЛУЧА СОЛНЕЧНАЯ...»................................ 71
Просветительница из рода Всеслава................................. 71
Как крестилось Полоцкое княжество ................................ 74
Наша первая держава............................................... 77
Внучка Чародея.................................................... 79
Христова невеста.................................................. 81
Полоцкая книжница................................................. 82
Склонившись над пергаментом ...................................... 87
«Здесь надлежит быть тебе!» ...................................... 89
Аз, буки, веди.................................................... 90
Сестрымонахини................................................... 92
От упадка к возрождению .......................................... 94
Взлет полоцкого зодчества......................................... 95
Древние лики...................................................... 99
О чем молчит «Житие» .............................................104
Последняя дорога..................................................107
Мощи и чудеса княжныигуменьи.....................................110
Патронесса Беларуси...............................................118
324
Влечет образ подвижницы....................................122
КРЫЖ МАЙСТРА БОГШЫ..........................................125
Полацкія ювеліры...........................................125
«3 мячом Рагнеды, з крыжом Прадславы» .....................129
Жыватворны сімвал Сусвету .................................131
Творчы подзвіг палачаніна..................................133
Помнік беларускага пісьменства ............................136
Геніяльны мастак...........................................138
Адысея рэліквіі ...........................................141
Экспедыцыя Вацлава Ластоўскага ............................147
Хто выкраў святыню?........................................152
За акіянам.................................................159
Сляды вядуць у Расею.......................................162
КРЕСТ МАСТЕРА БОГШИ.........................................168
Полоцкие ювелиры...........................................168
«С мечом Рогнеды, с крестом Предславы».....................171
Животворный символ Вселенной ..............................173
Творческий подвиг полочанина...............................175
Памятник белорусской письменности..........................177
Гениальный художник........................................179
Одиссея реликвии...........................................181
Экспедиция Вацлава Ластовского.............................186
Кто похитил реликвию? .....................................190
За океаном.................................................196
Следы ведут в Россию ......................................199
АДРАДЖЭННЕ СВЯТЫНІ .........................................205
Першыя крокі ..............................................205
Спадкаемец Лазара Богшы ...................................213
У Сургуце думаюць пра Беларусь.............................215
Доказы Георгія Штыхава.....................................220
Шляхам спроб і памылак ....................................223
Паломніцтва ў Святую Зямлю ................................229
У лета 1997е..............................................230
Вяртанне ў Полацк..........................................236
Фонд Жыватворнага Крыжа....................................240
ВОЗРОЖДЕНИЕ СВЯТЫНИ.........................................244
Первые шаги ...............................................244
Наследник Лазаря Богши.....................................251
В Сургуте думают о Беларуси................................253
Доказательства Георгия Штыхова ............................257
Дорогой проб и ошибок......................................260
Паломничество в Святую Землю...............................265
В лето 1997е..............................................267
325
Возвращение в Полоцк..............................................272
Фонд Животворного Креста .........................................275
Месяца майя в 24 день. Повесть жития и преставления святыя и блаженныя и преподобный Еуфросинии, игуменьи монастыря святаго Спаса и пречистыя Его Матере, иже в Полотьсце граде.
Благослови, Отче!......................................278
Аповесць жыцця і смерці святой і блажэннай і найпадобнейшай Еўфрасінні, ігуменні манастыра святога Спаса і Найсвяцейшай Ягонай Маці, што ў горадзе Полацку. Багаславі, Ойча! ..290
Малітва за Беларускі Народ.............................302
ДАДАТАК • ПРИЛОЖЕНИЕ...................................304
Послание Синода Белорусской Православной Церкви .......319
Спіс асноўных крыніц і літаратуры................................321
326
Жыватворны сімвал Бацькаўшчыны = Животворный символ Отчизны
Ж 82 / Аўт.уклад. У.А. Арлоў; Пер. на рус. У. Арлоў — Мн.: «Асар», 1998. — 328с.; іл.
ISBN 9856070562
Кніга прысвечаная нацыянальнай рэліквіі беларускага народа — Крыжу святой Еўфрасінні Полацкай.
На аснове шырокага кола гістарычных крыніц і навуковай літаратуры аўтар апавядае пра стварэнне святыні і яе драматычны лёс у мінулыя стагоддзі. Чытач даведаецца таксама пра загадкавае знікненне Крыжа і яго пошукі ў наш час.
Асобны раздзел знаёміць з творчым подзвігам беларускага майстра Міколы Кузьміча, які ў гады адраджэння незалежнай Беларусі ўзнавіў вобраз Крыжа яе нябеснай заступніцы.
Книга посвящена национальной реликвии белорусского народа — Кресту святой Евфросинии Полоцкой.
На основе широкого круга исторических источников и научной литературы автор рассказывает о создании святыни и ее драматической судьбе в минувшие века. Читатель также узнает о загадочном исчезновении Креста и его поисках в наше время.
Отдельная глава знакомит с творческим подвигом белорусского мастера Миколы Кузьмича, который в годы возрождения независимой Беларуси воссоздал образ Креста ее небесной покровительницы.
Пададзеныя ў асноўным тэксце кнігі вытрымкі з «Жыццяпісу святой Еўфрасінні Полацкай» могуць не супадаць з адпаведнымі мясцінамі змешчанага ў кнізе арыгінала поўнага перакладу «Жыццяпісу», паколькі У. Арлоў і А. Мельнікаў карысталіся рознымі спісамі гэтага літаратурнага помніка.
Приведенные в основном тексте книги выдержки из «Жития святой Евфросинии Полоцкой» могут не совпадать с соответствующими местами вошедшего в книгу оригинала полного перевода «Жития», поскольку В. Орлов и А. Мельников пользовались разными списками этого литературного памятника.
УДК 947.6
ББК 63.3(4Беи)
327
На першай старонцы вокладкі:
Крыж Еўфрасінні Полацкай, створаны ў 1161 годзе.
Фрэска XII стагоддзя са Спасаўскай царквы ў Полацку. Верагодны партрэт святой Еўфрасінні.
На чацвёртай старонцы:
Храм Спаса, дзе захоўваўся Крыж святой Еўфрасінні Полацкай.
Мітрапаліт Менскі і Слуцкі, Патрыяршы экзарх усяе Беларусі Філарэт і прэзідэнт Міжнароднага дабрачынната фонду Жыватворнага Крыжа святой Еўфрасінні Анатоль Сілівончык з адроджаным вобразам нацыянальнай святыні.
КНІГІ ОНЛАЙН
