Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI - XIX стст.
Генадзь Каханоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 120с.
Мінск 1984
50 Malinowski M. Rys historyezno-krytyezny pismiennictwa heraldycznego polskiego.— BW, 1847, t. Ill, s. 491—492; Bal inski M. Dawna Akademia Wilenska. Ptg., 1862, s. 501—507.
51 Fasti Radiviliani. Gcsta illustrissimae Domus Ducum Radzivil, compledio eoutinentas. Wil., 1653.
52 Historia Lithuaniae parsprior, derebus Lithuanorum ante susceptam christianam reiigionem, conjunctionemque. Magni Lituania Ducatus cum Regno librionorem. Gdansk, 1650.
53 Michalonis Litvani de moribus Thartarorum et Moschorum. Bazyleja, 1615.
54 Ha думку M. Ф. Мельнікава, A. Meep быў галандскім вучоным. Гл.: Мельпікаў М. Ф. Адміралцейства ў Крычаве.— ГІГКБ, 1973, № 3, с. 30.
55 Мейер Андрей. Опнсанне Кріічевского графства 1786 года плн же бывшего староства.— Могплевская старіша. Могнлев, 1901, в. 2.
56 Там жа, с. 89.
57 Дневнпк путешествня в Московскую державу — Чтенпе в нмператорском обіцестве нсторші п древностей росспйскнх прн Московском унвверсптете, М., 1866—1867.
58 Karpinski Н. Lexykon geografiezny dla gruntownego pojgcia gazet i historyi z roznych autorow zebrany... Wilno, 1766, s. 492.
59 Krotkie zebranie historyi i geografii Polskiej. Suprasl, 1767, s. 382.
60 Dyaryusz podrozy na sejm Grodzienski. 1752,—Litwa i Rus, t. II, z. 1, kwiecien 1912, s. 1—27.
61 Алексеев Л. B. Полоцкая земля..., c. 10; Mienicki Wincenty. Wykopalicko w Mosarzu.— Wiadomosci numizmatyczno-archeologiczne, 1892, 1—2, s. 285—289.
62 Тацішчаў Васіль Мікітавіч (1686—1750)—дзяржаўны і ваенны дзеяч, гісторык, арх.еограф, географ. Нарадзіўся ў Пскоўскай губ. Паходзіў з беларускага роду князёў Саламярэцкіх. Збіральнік старажытных рукапісных дакументаў. Удзельнічаў у Паўночпай вайне (1700—'1721), у час якой па чале вайсковага атрада праходзіў па Беларусі.
63 Татншев В. Н. Нсторня Росспйская. М.— Л., 1963, т. 2, с. 79; Ермоловпч Н. Н. Нз нсторіш Новогрудка,—У зб.: БД. Мн., 1972, с. 343; Ен жа. Тацішчаўскія звесткі пра Беларусь —ПГКБ, 1976, № 2, с. 33—35; Ён жа. Новыя факты, старая схема.— Неман, 1983, № 1, с. 148—149.
64 Т а т іі іце в В. Н. Нсторіія Росснйская, т. 2, с. 79.
65 Гісторыя Беларускай ССР, т. 1, с. 88, 594.
66 ТатніцевВ. Н. йсторня Россіійская, т. 2, с. 54.
67 Там жа, с. 63.
68 Кульчынскі Ігнат (1707 —каля 1747)—гісторык і царкоўны дзеяч. Нарадзіўся каля Гродна. Жыў у Рыме (1727—1735), дзе пачаў займацца гіеторыяй царквы. Адну працу прысвяціў святыням Жыровіцаў. 3 1735 г.— гродзенскі архімандрыт. He раз рабіў захады па ахове помнікаў старажытнасці, даваў распараджэнні па іх умацаванні. Напісаў хроніку кляштара Каложы. Памёр у Гродне.
69 Археографпческіій сборнпк документов, относяіцнхся к нсторіш Северо-Западной Русн. Внльно, 1870, т. IX, с. 409—412.
70 ВоронннН. Н. Древнее Гродно, с. 137.
71 Богуш-Сестранцэвіч Станіслаў Іванавіч (1731—1826)—вучоны, літаратар, царкоўны дзеяч. Нарадзіўся ў в. Занкі Ваўкавыскага павета. 3 1813 г. прэзідэнт Вольнага эканамічнага таварыства. Прапагандаваў ідэі асветніцтва, гуманізму. Узначальваў каталіцкую царкву ў Расіі. Арганізаваў друкарню ў Магілёве.
72 W і a r у h a-D a r e w s k i. Mlodosc Bohusza Siestrancewicza. Krakow, 1873.
73 Мальдзіс Адам. Таямніцы старажытных сховішчаў. Мн., 1974, с. 83—84*.
74 Historia narodu Polskiega przez A. Naruszewicza. Lipsk, 1780—1824, s. I—VII.
75 Нарушэвіч Адам-Станіслаў (псеўдапім Даніэль Кальвінскі, 1733—1796)—гісторык і паэт, нарадзіўся ў Пінску ў сям’і шляхціца. Быў смаленскім, а пазней луцкім епіскапам, выступаў за моцную каралеўскую ўладу. На гісторыю глядзеў як на свецкую навуку. У яго паэзіі гучыць любоў да роднага краю.
76 Гаранпн Э. Кневская летопнсь XII в. в польской нсторпографші.— ВН, 1974|, № 9, с. 188.
77 Dzieje folklorystyki polskiej. W-wa, 1970, s. 177.
78 Ta pa hob нч B. ГІ. Экспеднцня академнка H. й. Лепехнна в Белорусешо іі Лнфляндню в 1773 г.— Архнв нсторші, наукн п техннкн. М.; Л., 1935, cep. I, вып. 1, с. 545—568.
79 Запнскн путешествпя по западііым провіінцням Росспйского государства, нл-н Мннералогнческпе хозяйственные н другне прнмечання, учнненные во время проезда через оные в 1802 году академнком В. Северпіным. СГІб., 1803, с. 136.
80 Там жа, с. 129.
81 Гісгорыя Беларускай ССР, т. 1, с. 88, 593.
82 Державнн Г. Р. Соч. СПб., 1871, т. VI, с. 390—393, 719—723, 742.
83 К і р к е в і ч А. Гродна 400 год назад.— Беларусь, 1965, № 11, с. 30.
84 К і ш ы к Ю. М. Гродна сярэдневяковы.— ПГКБ, 1974, № 4, с. 23—28.
85 Вороннн Н. Н. Древнее Гродно, с. 149—195; Ён жа. Раскопкіі в Гродно.— КСН, ЙМ, вып. XXVII.
86 Макоўскі Тамаш (каля 1562—каля 1575—каля 1630)—гравёр, картограф, друкар. Працаваў пры пясвіжскім двары князёў Радзівілаў.
87 Копыескнй 3. 10. Экономнческое развіітне городов Белоруссіш (XVI—XVII вв.). Мн„ 1966, с. 22.
88 Jakubowski Jan. Tomasz Makowski sztukarz i kartograf Nieswieski. W-wa, 1923, s. 1.
89 Пахалавіцкі Станіслаў — інжынер, мастак-графік XVI ст. Сакратар каралеўскай канцылярыі Стэфана Баторыя ў час яго паходу праз паўночную Беларусь і дзяржаву Маскоўскую.
90 Чертеж н опнсанне 1701 г., декабря 11, учнненное стольннком Макснмом Цызаревым, начав от Внтепска вверх до вершвн Двпны рекн, с показаннем сел, деревень, лесов н судов по оной реке ходятвх.—Река Западная Двіша. Сост. н нзд. A. С а п ун о в. Внтебск, 1893, с. 52—53, 501—506.
91 Река Западная Двііна..., с. 506.
92 Там жа, с. 506.
93 Ч а н т у р н я В. А., Трацевскн й В. В. Охрана архнтектурного наследня н сел Белорусснн.— Стр-во н архнт. Белорусснн, 1981, № 4, с. 16; Федорова Н. С. Архнтектурно-ландшафтные аспекты охраны н реставрацнн памятннков нсторіш н культуры.— Стр-во н архпт. Белоруссіш, 1981, № 2, с. 8—10.
94 М а л ь д з і с А. Музы ў Нясвіжы і Слуцку.— Беларусь, 1965, № 2.
95 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. I, спр. 55, л. 488.
96 Каханоўскі Г. Збіральніцтва і ахова помнікаў у XVIII ст. на Беларусі.— ПГКБ, 1975, ,№ 4, с. 44—45.
97 Numizmatyka. Mcdale Radziwillowskie. Gabinety numizniatyczne: Nieswiezski, Cliarkowski.— Tygodnik Petersburski, 1830, N 38, 40.
98 Kotlubaj Edward. Galerja Nieswiezska potretow Radziwillowskich. Wilno, 1857, s. 534.
"Chwalewik E. Zbiory polskie archiwa biblioteki gabinety muzea 1 inne zbiory pami^tek przesziosci w Ojczyznie i Obczyznie. W-wa. NCMXXVII, t. II, s. 11.
100 Гуревнч Ф. Д. Древностп Белорусского Поііемонья. М.; JL, 1965, с. 5; ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 1, спр. 55, л. 448—449.
101 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 1, спр. 55, л. 407—419.
102 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 3, спр. 467, л. 41—52; 43—44; 64 і інш.
103 Цыбуля В. Прыватная бібліятэка Храптовічаў.— Голас Радзімы, 1973J, № 44.
104 Храптовіч Іахім (1729—1812) нарадзіўся ў Шчорсах каля Карэліч. Быў міністрам замежных спраў Вялікага княства Літоўскага, падканцлерам, канцлерам.
105 Гуревнч Ф. Д. Древностн Белорусского Понемонья, с. 6; Ettinger Pawel. lochim Clireptowicz jako milosnik sztuki.— Odglosy, 1916, s. 59—65.
106 Мальдзіс A. I. Ha скрыжаванні славянскіх традыцый. Мн., 1980, с. 239.
107 Przezdziecki A. Galerja obrazow Postawska.— Athenaeum, 1842, t. II, s. |194— 202.
108 Radziszewski F. Krotka wzmianka o jezuitach na Bialorusi i o bylej Polockiej Akademii.— Rubon, 1847, t. VIII, s. 63.
109 Грыцкев i ч B, Ma л ьд зі c A. Шляхі вялі праз Беларусь, с. 256.
110 Формозов A. А. Очеркп по псторпн русской археологші. М., 1961, с. 8.
ГІСТАРЫЧНАЕ КРАЯЗНАУСТВА I АРХЕАЛОГІЯ У ПЕРШАЙ ТРЭЦІ XIX ст.
1 Гісторыя Беларускай ССР, т. 1, с. 447.
2 Очеркн псторнн нсторнческой наукн в СССР. М., 1955, т. 1, с. 273.
3 Surowiecki W. Rozprawa о sposobach dopelnienia historii i znajomosci dawnych siowian, czytana [...] dnia 19 stycznia 1809.— Roczniki TPNW, s. 100.
4 M a s 1 a n k a J. Zorian Dolega Chodokowski. Wroclaw—W-wa—Krakow, 1965, s. 87.
5 B a n d k i e J. Dzieje narodu Polskiego. Krakow, 1810.
6 Monety dawnej Polski jako tez prowincji i miast do niej niegdys nalezgcych, z trzech ostatnich wiekow. Zebrane, uporzqdkowane i z przywiedzieniem zrodcl historycznych opisane przez Ignacego Zagorskiego. W-wa, 1845.
7 Czarnowska M. Zabytki mitologii slowianskiej w czasopismach ludti wiejskiego na Bialej Rusi dochowane (gub. Mogilewska).—Dz. Wil., 1817, t. VI, s. 396—408.
8 C h o 1 d z i e w s k i K. Archeologia slowianska.— Аддзел рукапісаў бібліятэкі AH ЛітССР, ф. 148, арк. 1—312.
9 Плятар Адам Аўгусцінавіч (1790—1862) —археолаг, біёлаг, краязнавец і калекцыянер. Належаў да вядомага, на Беларусі магнацкага роду. Скончыў Віленскі універсітэт (1817). Вёў археалагічныя раскопкі ў Віцебскай губ. Супрацоўнічаў з Я. II. Тышксвічам, К. А. Буйніцкім і інш. Ганаровы члсн Кракаўскага навуковага таварыства (1821), член Віленскай археалагічнай камісіі (1857).
10 Plater A. О dawnich grobach і starozytnosciach odkrytych w Inflantach Polskich.— Rubon, 1845, t. 5.
11 Гэта сцвярджае i вядомы сучасііы археолаг В. В. Сядоў (Длннные курганы крпвіічсй. М., 1974, с. 5).
12 Poszukiwania historyczne, do jakiego narodu nalezec mogly groby znajdowane w Inflantach i innych Nadbaltyckich prowinciach przez A. Platera.— Rubon, 1846, t. 6, s. 8—9.
13 Plater A. Polock,— Rubon, 1843, t. 4; Rzut oka na wioski i pola w Inflantach.— Rubon, 1843, t. 3.
14 P 1 a t e r A. O dawnych grobacli..., s. 18.
15 Там жа, c. 19.
16 Там жа, c. 25—31.
17 Русскнй бнблнофнл, 1912, № 3, с. 102.
18 А л е к с е е в Л. В. Полоцкая земля..., с. 223.
19 Сшісок русскнм памятннкам, служашпм к составленню нсторіш художеств н отечественной полпграфіш, собранным п об-ьясненным П. Кеппеном. М., 1822, с. 45.
20 Матерналы для псторіш н просвеіценпя Росснн, собнраемые Петром Кеппен о м. Бнблнографпческпе лпсты. СПб., 1825, с. 562—564.
21 Нямцэвіч Юльян Марцэлевіч (1757—1841) — пісьменнік і краязнавец. Ад'ьютант Т. Касцюшкі. 3 1827 г. старшыня Варшаўскага таварыства сяброў павук. Нарадзіўся ў Скоках пад Брэстам, памёр у эміграцыі.
22 L і m a n о w s k i B o 1 e s 1 a w. Dzieje Litwy. W-wa, 1917, s. 43.
23 Грыцкевіч B., M a л ь д з i c A. Шляхі вялі праз Беларусь, с. 75—76.
24 Zbior pamigtnikow historycznych о dawnej Polsce przez J. U. Niemcewicza. W-wa, 1830, t. V, s. 176.
25 Белорусскші архпв. M., 1824, ч. I.
26 Улашчык М. Літаратурная спадчыпа Івана Грыгаровіча,—ЛіМ, 1960, 12 крас.;
КНІГІ ОНЛАЙН
