Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI - XIX стст.
Генадзь Каханоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 120с.
Мінск 1984
2 Шпнлевскнй П. М. Путешествне по Полесыо н Белорусскому краю. СПб., 1858, с. 45—46.
3 Там жа, с. 434.
4Narbutt Т. Dzieje starozytne narodu Litewskiego. Wilno, t. IV, s. 94—95.
5 Чернышевскнй H. Г. Полн. coop. соч. M., 1953, t. 16, c. 56.
6 Шпнлевскпй П. M. Мозыріцнна: Нз путешествпя no Западно-Русскому краю,— АНПСОР, 1859, кн. 3, отд. 2, с. 1—49.
7 Там жа, с. 20—21.
8 Там жа, с. 21.
’Шпнлевскнй Павел. Археологпческая находка.— Санкт-Петербургскне ведомостн, 1857, № 18, с. 1—5.
‘° Зараз гэты экспанат знаходзіцца ў экспазіцыі Дзяржаўнага гістарычнага музея (г. Масква).
11 Шпнлевскнй П а в е л. йсследоваіше о вовколаках на основашш белорусскнх поверпй.— Москвптяннн, 1853, т. 2, кн. 1, № 5, с. 1—30.
12 Шпнлевскнй ГІ. Белоруссня в характернстнческнх опнсаннях п фантастнческнх ее сказках.— Пантеон, 1853, т. VIII, кн. 4, с. 71—96; т. IX, кн. 5, о. 1—20; кн. 6, с. 1—34; т. X, кн. 7, с. 15—56; 1854, т. XV, кн. 5, іс. 21—44; кн. 6, с. 47—68; 1956, т. XXV, кн. 1, с. 1—30; т. XXVI, кн. 3, с. 1—28.
13 К і с я л ё ў Г. В. Пошукі імя. Мн., 1978, с. 259—260.
14 Там жа, 259—260.
15 Пыпнн A. Н. йсторня русской этнографіш. Белоруссня н Сбнрь. СПб., 1892, т. IV, с. 72.
М. 1. БЕЗ-КАРНІЛОВІЧ
1 Б е з-К орннловнчМ. Н. Внтебская губернпя. СПб., 1852.
2 Б е з-К орннловнч М. О. Нсторнческне сведення о прнмечательнейшнх местах в Белорусспн с прпсовокупленнем іі другнх сведеннй к ней же относяіцііхся. СПб., 1855.
3 ЦДВГА СССР, ф. 395, воп. 43, с. 650, I аддз., л. 11—14.
4 Пыпнн A. Н. Йсторня русской этнографнн, т. IV, с. 79.
5 Б е з-К орннловнч М. О. йсторнческне сведення о прнмечательнейшнх местах в Белоруссші..., с. 1—19.
6 Гісторыя Беларускай ССР, т. 1, с. 118.
7 Б е з-К о р н н л о в іі ч М. О. Нсторпческне сведення о прнмечателыіейшпх местах в Белоруссіш..., с. 19—51.
8 Там жа, с. 70—111.
9 Там жа, с. 111—114.
10 Там жа, с. 224—228.
11 Там жа, с. 224.
12 Аляксееў Л. В. Старажытны Друцк,—ПГКБ, 1973, № 3, с. 16—22.
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
If
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
1
2
3
4
5
Без-Корннловнч М. О. РІсторнческне сведенпя..., с. 226. На Без-Карніловіча зрабілі ўплыў навуковыя публікацыі М. I. Надзеждзіна (1804—1856) па старажытнай гісторыі Беларусі (Северо-Западный край нмпернп в прежнем н настояіцем впде —ЖМВД. 1843, кн. 2, с. 207—241; кн. 3, с. 382—449).
Б е з-К орннловнчМ. О. йсторнческне сведення..., с. 151.
Там жа, с. 124.
Там жа, с. 136.
Там жа, с. 71.
Там жа, с. 216—219.
Там жа, с. 223—224.
Там жа, с. 228.
Там жа, с. 241.
Там жа, с. 109.
Там жа, с. 241.
АРХЕАЛОГІЯ I КРАЯЗНАУСТВА У ДРУГОЙ ПАЛОВЕ XIX ст.
Кояловнч М. О. Лекцііп по нсторпп Западной Росспп. М., 1864; Ен жа. Чтенне по псторіш Западной Россшт. СПб., 1884 (усяго чатыры выданні).
ЦДГА БССР, ф. 1430, воп. 1, спр. 32593, л. 1.
Алексеев Л. В. Белопусская археологня п псторнческое краеведенне во второй половнне XIX — начале XX в.— СА. 1968, № 3.
ЦДГА БССР, ф. 1430, воп. 1, спр. 39364, л. 1 —16.
Там жа. спр. 41467, л. 9—10.
ЦДГА БССР, ф. 1430, воп. 1, спр. 31254, л. 52.
СементовскнйА. М. Белорусскпе древностн. СПб., 1890.
Романов Е. Борнсов камень в селе Высоком Городце Сенненского уезда Могнлевской губерння.— Могнлевскпе губернскпе ведомостн, 1886, № 42.
Романов Е. Р. Раскопкп в Могнлевской губернпп в 1888 году.— Древностп, XIII. М.. 1889, с. 130.
ЦДГА УССР у г. Львове, ф. 201, воп. 1, адз. зах. 3750. л. 1—130.
Больш падрабязна пра гэта гл.: Каханоўскі Г. Рукапісы Еўдакіма Раманава.— Полымя, 1971, № 11.
Матэрыялы археалагічных раскопак Е. Р. Раманава сустракаюцца ў музеях Масквы, Ленінграда.
Романов Е. Р. Археологпческне разведкп в Могплевской губерннн, Впльна, 1912;
Ен жа. К археолопш Северо-Западного края Росснп. Впльна, 1911; Ен жа. Старнна допсторпческая Северо-Западного края. Внльна, 1908.
СапуновА. П. Река Западная Двнна. Внтебск, 1893.
Сапунов А. П. Нсторпческпй очерк Вптебской Белорусснн. Вптебск, 1911.
Сапунов А. П. Памятнпкп времен древнейшнх п новейшпх в Вптебской губерннн. Вптебск, 1903.
Матерналы по нсторіш п географнн Дпсненского п Внлейского уездов Внленской губерппп. Нзд. А. Сапунова н В. Друцкого-Любепкого. Внтебск, 1896.
ЦДГА БССР, ф. 2771, воп. 1, спр. 148, л. 33.
Завнтневнч В. 3. Вторая археологнческая экскурсня в Прнпятское Полесье. Кнев, 1891.
Саламевіч Янка. Міхал Федароўскі. Мн., 1972, с. 35.
Там жа, с. 31.
Notatki archeologiczne Michata Fedorowskiego z okolic Slonima. Kurhany pod Wiszowem przez Zygmunta Glogera.— Pamigtnik fiziograficzny, 1882, t. II, s. 491—492. ЦДГА БССР, ф. 2001, воп. 1, cnp. 1307, л. 24—42.
Там жа, л, 115—120.
Szukiewicz W. Kurhany kamienne w powiecie Lidskim (gub. Wilenska).— Swiatowit, 1899, t. I.
Ленін У. I. Да характарыстыкі эканамічнага рамантызму.— Тв., т. 2, с. 166.
МУЗЕЙНАЯ СПРАВА I АХОВА ПОМНІКАУ
Б ок а че в Н. Опнсь русскпх бнблнотек. СПб., 1890, с. 44.
ЦДГА БССР, ф. 295, воп. 1, спр. 286, зв. 27, л. 163—166.
Там жа, л. 1646.
Румянцаўскі музей быў адчынены ў 1831 г. у Пецярбурзе, а ў 1861 г. быў пераведзены ў Маскву. У 1821—1827 гг. яго расфарміравалі, а бібліятэчны фонд стаў асновай сучаснай Дзяржаўнай бібліятэкі СССР імя У. I. Леніна.
Караткевіч Уладзімір. Зямля пад белымі крыламі. Мн., 1977, с. 75.
6 Внкентьев Н. Полоцкнй кадетскнй корпус. Полоцк, 1910, с. 28—29; Алексеев Л. В. Полоцкая земля..., с. 10.
7 ЦДГА БССР, ф. 3157, воп. 1, с. 83, 1830, л. 43—45.
8 Там жа, л. 100—100 адв.
9 Жыркевіч Аляксандр Уладзіміравіч (1857—1927) — генерал-маёр. юрыст, паэт, публіцыст, археолаг, калекцыянер музейных рэдкаспей, адзін з супрацоўнікаў Віленскага музся старажытнасцей. Вывучаў помнікі археалогіі, архітэктуры, этнаграфіі і мастацтва.
Очерк жпзнп п деятельностп A. В. Жнркевнча (захоўваенца ў рукапісе ў Дзяржаўным літаратурным музеі Л. М. Талстога ў Маскве). с. 28.
11 Катлубай Эдвард Міхайлавіч (1822 або 1823—1879)—ваенны інжынер, гісторык. Нарадзіўся ў Вільні. Паходзіў з татарскага роду. Бацька яго быў родам з-пад Баранавічаў. Пасля звальнення з вайсковай службы жыў у маёнтку Курлішкі каля Нясвіжа. Mev вольны доступ да архіваў Радзівілаў. Аўтар прац па гістарычнай бібліяграфіі. Цікавіўся археалогіяй, ганаровы член навуковага таварыства ўЛьвове.
12 Galerja Nieswiezska portretow Radziwillowskich. Opisana historycznie przez Edwarda Kotlubaja. Wilno, 1857, s. 5—31.
13 Na rzecz ubogich Towarzystwa Dobroczynnosci powiatn Nowogrodzkiego. Wilno, 1816, s. 94.
14 Плятар Эмілія Францаўна (1806—1831) — гепаіня паўстання 1830—1831 гг., беларуская фалькларыстка. (В r u с h n a 1 s k і W. Emilia Platerowna jako folkrorystka.— Lud, 1906, m. 12, zesz. 2, s. 183—186.)
15 Urbanski A. Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi. W-wa, 1928, s. 117.
16 Шпнлевскнй П. M. Путешествпе no Полесью п Белорусскому краю, c. 177.
17 Pomniki rytownictwa krajowego. Od. I. Odcinki blach mniejszvch, znajdnacych sic w bibliotece Lohojskiej Konstantego Tyszkiewicza. Wilno, 1858, s. 12.
18 Акуліч C. Музеі Тышкевічаў.—ПГКБ, 1971» № 2, c. 49—51.
19 ЦДГА ЛітССР, ф. 716, воп. 3, спр. 1425, л. 1—4.
20 Urbanski A. Podzwonne na zgliszczach..., s. 124—125.
21 Пташнцкпй C. Краткне сведення о собраннн рукопнсей. М., 1899; Эрнст М. Бяблнотека гр. Хрептовпча. І\ передачс co уннверсптету св. Владпмнра.—Рус. бнблпофнл, 1914, VI; Е 1 s k і A. Z gubernii Minskiej we wrzesniu r. 1880.— Gazeta Warszawska, 1880, N 208—209. 215.
22 Дабраўляны зараз знаходзяцца ў Смаргонскім раёне Гродзенскай вобл.
23 Бахматовіч Казімір (1808—1837)—беларускі мастак-жывапісец, нарадзіўся ў Дабраўлянах, быў прыгонным графа А. Гюнтара. Тут ён жыў і пранаваў. Скончыў Віленскую школу жывапісу. Яго творы прысвечаны бытаапісальніцтву сялян, у вышэйшай ступені дакладныя, што робіць яго работы каштоўнымі для даследчыкаў гісторыі і этнаграфіі Беларусі.
24 BibHoieka Warszawska, 1885, z. V, s. 211.
25 К і r к о r A. Wycieczka archeologiczna..., 1855.
26 Беніца знаходзіцца ў Маладзечанскім раёне.
27 Filomaci na prowincji. Wilno, 1932, s. 14.
28 Przez dziecki Al. Galerja obrezow Postawskich.—•Athenaeum, 1842, t. II.
29 Г p ы ц к e в i ч B., M a л ь д з і с А. Шляхі вялі праз Беларусь, с. 257.
30 Там жа. с. 127.
31 С h w a 1 е w і k Е. Zbiory polskie..., t. I, s. 76, 489.
32 У час імперыялістычнай вайны росінскія зборы былі эвакуіраваны ў Маскву.
33 Лешанскія матэрыялы загінулі ў час другой сусветнай вайны.
34 С h w a 1 е w і k Е. Zbiory polskie..., t. II, s. 228.
35 C h 1 o p s k i E. Notatki z roznoczasnych podrozy. W-wa, 1863.
36 ЦДГА БССР, ф. 694, воп. cnp. 1228, л. 18—42.
37 Kocojowa M. Pamigtnikom ojczystym ocalonym z buzy dziejowej. Krakow, 1978.
38 Каханоўскі Генадзь. Львоўскае рэха.— Полымя, 1971, № 10. с. 214—225; Мальдзіс А д а м. Тры месяцы пошукаў, знаходак і сустрэч.— Полымя, 1973, № 7, с. 228.
39 Мархель У. I. «Кур’ер Віленьскі» як крыніца для вывучэння гісторыі культуры Беларусі (1860—1862).—НМКБДББ. Мн„ 1972, вып. II, с. 126.
4П К о з л о в с к н й ГІ. Судьба русского языка в Лптве п Жмудп.— ВЗР, 1869, т. IV, кн. XII, отд. II, с. 96—98.
41 Гаусман Міхаіл (каля 1800—1889)—збіральнік старажытнасцей, краязнавеп. Служыў сакратаром канцыляоыі дваранства Мінскай губ., у 1870-х гадах апублікаваў краязнаўчыя работы пра Навагрудак, Заслаўе, Узду, Слуцк, Мар’іну Горку (МшіГВ, 1877, №’25—29, 49—51).
42 Kraj, 1889, N 43.
43 К о w a 1 е w s k a Z. Obrazki minskie. 1850—1863. Wilno, 1913, s. 31—32.
44 Зямкевіч Р. Стары Мінск у беларускіх успамінах.— У кн.: Пачынальнікі. Мн., 1977, с. 25—28, 36.
45 ЦДГА ЛітССР, ф. 716, воп. I, спр. 1855, л. 1—3.
46 Частка матэрыялаў зараз захоўваецца ў Гісторыка-этнаграфічным музеі Літоўскай ССР, а таксама ў музеі бурштыну ў г. Паланга.
47 Заппскн Вяленской археологнческой комнссня. Впльно, 1856, ч. 1
48 ПДГА ЛітССР, ф. 716, воп. 1, спр. 7, л. 1.
4 ,1 ЦДГА БССР, ф. 21, воп. I, спр. 17, л. 15—23.
50 Перечневый каталог предметов в Внленском музеуме древпостей. Составііл А. Кпркор. Внльно, 1858, с. 9—10.
51 Там жа, с. 3—7.
52 Там жа.
53 ЦДГА ЛітССР, ф. 716, воп. 4, спр. 32, л. 11—50.
КНІГІ ОНЛАЙН
