Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI - XIX стст.
Генадзь Каханоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 120с.
Мінск 1984
11 ЦДГА БССР, ф. 295, воп. 1, інв. № 609, зв. 46, л. 14—15.
12 R у р і n s k і A. Bialorus. Kilka slow o poezji prostego ludu tej naszej polskiej prowineji, o jego muzyce, spiewie, tancach etc. Paryz, 1840.
13 Там жа, c. 16.
14 Там жа, c. 18.
15 Szlachcic Zawalnia, czyli Bialorus w fantastycznych opowiadaniach przez J. B o rszczewskiego. Petersburg, 1844—1846, t. I—IV.
16 Szlachcic Zawalnia..., t. 1, s. 3.
17 ЦДГА Карэльскай ACCP, ф. 1, воп. 10, спр. 7/7, л. 1—52.
18 Дзяржархіў Арэнбургскай вобл., ф. 6, воп. 18, спр. 253, л. 1—40.
19 Там жа, л. 37.
20 Д р у ц к н й-П о д б е р е з с к п й Р. Город Борпсов. Нсторпческпй взгляд.— йллюстрацня, 1848, т. 6, № 22.
21 Там жа, с. 134.
22 Зараз Стара-Барысаў, цэнтр саўгаса «Стара-Барысаў» Барысаўскага р-на.
23 Очеркп по археолопш Белорусснн, ч. II, с. 92—93.
24 Д р у ц к н й-П о д б е р е з с к н й Р. Город Бортсов..., с. 136.
25 Мохнач Н. Н. ІІдейная борьба в Белорусспн в 30—40-е годы XIX в. Мн., 1971, с. 98; Дорошевнч Э., Конон В. Очерк нсторнн эстетпческой мыслн Белоруссші. М„ 1972, с. 156.
26 Борх Міхал Іосіфавіч (1806—1881)—краязпавец, гісторык, бібліяфіл, паэт. Жыў
у сваім маёнтку Прэлі Дынабургскага павета. Цікавіўся віцебскімі старажытнаспямі.
27 Dwa slowy о Dzwinie przez М і с h a I a B o r c h a. Wilno, 1843.
28 Tygodnik Petersburgski, 1844, N 24.
29 Tygodnik Petersburgski, 1844, N 43, N 44.
30 АлексеевЛ. B. Полоцкая земля..., c. 109.
31 ЦДГА БССР, ф. 2512, воп. 1, спр. 667, арк. 251, 253.
32 Jaroszewicz J. Materialy do statystyki i etnografii gubernii Grodzienskiej. Powiat Belski.—-Athenaeum. Wilno, 1848, t. VI, s. 168—186.
33 Ярашэвіч Іосіф Бенядзіктавіч (1793—1860)—этнограф, гісторык, юрыст, краязнавец. Нарадзіўся ў г. Бельску Гродзенскай губ. Пасля заканчэння Віленскага універсітэта выкладаў у Крамянецкім ліцэі, а з 1886 г.— прафесар Віленскага універсітэта. Апошнія 30 гадоў жыў у Бельску.
34 Jaroszewicz J. Obraz Litwy pod wzglgdcm cywilizacji od czasow najdawniejszych do konca wieku. T. I—III. Wilno, 1844—1845.
35 Jaroszewicz J. Drohiczyn. Opis historyczny.— Athenaeum, 1847, t. IV, s. 38.
36 4. Янкоўскі лічыць, што M. Балінскі яарадзіўся ў Яшунах (за 30—40 км ад Вільні).
37 В a 1 і n s k і М. Historia miasta Wilna. Wilno, 1836—1837, t. I—II.
38 B a 1 i nski M., Lipinski T. Starozytna Polska. W-wa, 1846, t. III.
39 Там жа, c. 7.
40 Там жа, c. 222—224.
41 Там жа, с. 252—257.
42 Там жа, с. 623—648.
43 Там жа, с. 243.
44 Там жа, с. 237—238.
45 Там жа, с. 239—240; П о к р о в с к п іі Ф. В. Археологнческая карта Внленской губерннн. Внльно, 1893.
46 Starozytna Polska. Т. I—IV. W-wa, 1885—1886.
47 Там жа, т. III, с. 794.
48 Там жа, т. IV, с. 595.
49 Bali nski М. Krewo, starozytny zamek w Liiwie. W-wa, 1842—1843.
"" Там жа, c. 29.
51 Balins ki M. Pamigtniki historyczne do wyjasnienia spraw publicznych w Polsce XVIII w. Wilno, 1859, s. VIII—IX.
32 Kondratow icz L. (Syrokomla Wl.). Dzieie literatury w Polsce. W-wa, 1875, t. Ill, s. 169.
'' Athenaeum, 1847, t. IV, zesz. IV; Ko lb erg O. Bialorus-Polesie. Dziela wszystkie, t. 52. Wroclaw—Poznan, 1958.
"l O uroczyskach i zwyczajach ludu Pinskiego, oraz o charakterze jego piesni przez Rom u a 1 d a Z i e n k i e w i c z a.— BW, 1852, t. IV, s. 506—507.
53 Саламевіч Я. Рамуальд Сымонавіч Зяньковіч.— Полымя, 1968, № 9, с. 253.
56Zienkiewicz Romuald. О kurhanach і grodziskach powiatu Oszmianskiego.— Athenaeum, 1848, t. V.
57 Бібліятэка AH ЛітССР, рукапісны аддзел, ВГ—1925, л. 1—42.
58 Куторга Сцяпан Сымонавіч (1805—1861)—геолаг, заолаг, медык. Прафесар Пецярбургскага упіверсітэта. Прапагандыст ідэй Ч. Дарвіна. Лаўрэат Дзямідаўскай прэміі.
59 Ku tor g a S. Notiz fiber zwei Menschen—Schodel aus dem Gouvernement Minsk.— Verhandlungen dor Russisch kais erlichen Mineralogischen Gesellschaft zu St.— Petersburg, 1842, S. 35—39.
60 Ф o p м o з o в A. A. Проблемы древнего человека в русской печатп XIX столетпя (наука, церковь, цензура).— СА, 1982, № 1, с. 6.
11 Белорусскне древностп A. М. Ссмеіітовского. СПб., 1890, вып. 1.
62 Артыкул К. А. Гаворскага захаваўся ў архіве (ЦДГА БССР, ф. 1416, воп. 6, адз. зах. 184, л. 53—72).
63 Алексеев Л. В. Очерк нсторнн белорусской дореволюцнонной археологнп, с. 154, Полоцкая земля, с. 36.
64 Г о в о р с к п й К. А. Поездка 14 сентября 1852 г., с. 93.
65 Там жа, с. 100.
60 Говорскнй К. А. Нсторнческое огшсанііе Полоцкого Борпсоглебского монастыря.— ВЗР, 1864, ноябрь, с. 16.
67 Вороннн II. Н. Бельчнцкне рунны.—Археологнческое наследство, вып 6. М 1956, с. 18.
68 Алексеев Л. В. Очеркн нсторпп белорусской дореволюцпонной археологнн, с. 158.
69 ЦДГА БССР, ф. 1430, воп. 1, спр. 32731, л. 1—9.
70
71
72
73
74
75
76
77
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Турчнновйч О. В. Обозренпе нсторнн Белоруссіш с древнейшнх времен. СПб., 1857.
ЦДГА СССР, ф. 777, воп. 2, аддз. зах. 9, л. 9.
ЖМВД, 1851, ч. 33, с. 212—226.
Емельянов A. С. Крестьянская поэзня белорусов в Латгалнн.— У зб.: Тыпалогія славянскіх моў і ўзаемадзеянне славянскіх літаратур. Мн., 1977, с. 23.
Мугуревпч Э. С. Восточная Латвпя іі соседнае землй в X—XIII вв. Рііга, 1965. R о s і n s k a-D erwojed A. Z tworczosci malarza bialostockiego Michala Kuleszy.— Rocznik Bialostocki, 1961, t. 1, s. 255—271.
Кішык Ю. Ha малюнках — нашы гарады.— Беларусь, 1976, № 10, с. 28—29.
Дробаў Л. Н. Напалеон Орда—мастак і збіральнік.— ПГКБ, 1971, № 3, с. 45—47.
Я. п. тышкевіч
Собранне древнвх грамот й актов городов Мннской губерніш, православных монастырей, церквей п по разным предметам. Мн., 1948.
У л а іц п к Н. Н. Очеркн по археографіш й йсточннковеденйю нсторнн Белоруссші феодального перпода. М., 1973, с. 51.
Т ы ш к е в п ч Е. Быстрый взгляд на іісточніікй местной археолопш йлй опнсанне некоторых древнях памятнйков, открытых в западных губерняях РоСсййской ймпернй.— Вііл. В., 1843, № 21; Tyszkiewicz J. Rzut oka na zrodla archeologii krajowej. Wilno, 1843.
O древнйх могшіах в Мннской губерніій й Лнтве.— CO, 1838, т. VI.
О древннх могнлах в Мішской губершш й Лнтве.— CO, 1838, т. VI, отд. VI, е. 51—58. Там жа, с. 52.
О древннх могялах в Мннской губернйй..., с. 56.
Там жа.
Badanie archeologiczne nad zabytkami przedmiotow sztuki rzemiosl i t. d. w dawnej Litwie i Rusi Litewskiej przez Eustachego hr. Tyszkiewicz a. Wilno, 1850, s. 49—55.
Там жа, c. 60.
C п й ц ы н A. A. Расселеіше древнерусскпх племен no .археологпческіім данным.— ЖМНП, 1899, № 8.
Арцнховскй й A. В. Курганы вятнчей. М., 1930.
Левашева В. П. Внсочные кольца.— В сб.: Очеркй no йсторнн русской деревші X—XIII вв. М„ 1967.
Гэты тэзіс Я. П. Тышкевпча пацвярджаецца даследаваннямі. Гл.: М у г у р евііч Э. С. Восточная Латвня п соседнне землп в X—XIII вв. Рнга, 1965, с. 20, 26; Opisanie zabytkow niektorych starozytnosci odkrytych w zachodnich gtiberniach cesarstwa rosyjskiego przez Eus. hr. T.— Pl. Rok 10, t. 1. Leszno, 1849, s. 119.
Там жа, c. 30.
O древнйх могалах Мннской губерннн..., с. 53.
Там жа.
Там жа, с. 58.
МйтрофановА. Г. Новые данные о памятнпках VI—VIII вв. средней п северной Белоруссші.— В сб.: Древностп Белоруссші. Мн., 1966, с. 230—233.
Пад Беларуссю Я. Тышкевпч разумеў толькі Магілёўскую і Віцебскую губерні. Badanie archeologiczne..., s. 46.
Abramowicz A. Wiek archeologii. W-wa, 1967, s. 73.
Badanie archeologiczne..., s. 9—11.
Аддзел рукапісаў Вільнюскага універсітэта, ф. 236, л. 11—20.
Listy о Szwecji. Pisai Eust. hr. Tyszkiewicz. Wilno, 1846—1847, t. 2, s. 12.
Улашіік H. H. Очеркп no археографіш й іісточнііковеденню псторіш Белоруссіш феодального пернода. М., 1973, с. 51.
Rekopis X. Boginskiego. Dominikana Prowincji Litewskiej (1747—1784). Wydany przez Eustachego Tyszkiewicz a. Wilno, 1854.
Tyszkiewicz J. Archeologia na Litwie. Rocznik dla archeologii numizmatykow i bibliografow polskich. Rok 1871. Krakow, 1854.
Дзеля развіцця асветы Я. Тышкевіч пабудаваў дом для Барысаўскага прыходскага вучылішча (ЦДГА СССР у Ленінградзе, ф. 733, воп. 66, аддз. зах. 902, л. 16).
Opisanie powiatu Borysowskiego pod wzglgdem statystycznym, geograficznym, historycznym, gospodarczym, przemyslowo-handlowym. Wilno, 1847; Tyszkiewicz E. Nasze strony. Krakow, 1871.
Гісторыя Беларускай CCP, т. 1, c. 88.
33 Naruszewich A. Historia narodu Polskiego. W-wa, 1781, t. Ill, s. 235.
34 Opisanie powiatu Borysowskiego..., s. 55—56.
35 Там жа, c. 335.
36 ШтыховГ. B. Города Полоцкой землн. Мн., 1978, с. 100—102.
37 Tyszkiewicz Е. Opisanie powiatu Borysowskiego pod wzglgdem statystycznym, geognostycznym, gospodarczym, przemysiowo-handlowym i lekarskim. Wilno, 1847.
38 Рукапісны аддзел бібліятэкі AH ЛітССР, ф. 79—645, л. 3.
39 К а р ск іі й Е. Ф. Белорусы. Внльно, 1904, т. 1, с. 217.
40 П ы п н н A. Н. Нсторня русской этнографнн. Белорусспя н Снбпрь. СПб., 1892, т. IV, с. 57—58.
41 Г і л е в і ч Н. С. 3 клопатам пра пссні народа. Мн., 1970, с. 20.
К. П. ТЫШКЕВІЧ
1 Wiadomosc historyczna о zamkach, horodyszczach і okopiskach starozytnych na Litwie i Rusi Litewskiej przez Konstantego hr. Tyszkiewicza.— TW, 1858,. N 3, s. 275— 305; N 4, s. 205—240.
2 O kurhanach na Litwie i Rusi Zachodniej. Studium archeologiczne przez K. hr. Tyszkiewicza. Berlin, 1868, s. I—VI.
3 O курганах в Лптве n Западной Pycu (Археологнческпе нсследованіія) rp. К. Тышкевнча, члена разных ученых обіцеств. Впльна, 1865. Экземпляр гэтай кнігі захоўваецца ў Фундаментальнай бібліятэцы АН БССР імя Якуба Коласа.
4 О курганах в Лптве п Западной Русн..., с. 109.
5 Tyszkiewicz КZamek w Zaslawlu.— TW, 1858, N VI.
6 Wiadomosc historyczna o zamkach.—TW, 1858, N 3, s. 286—298.
7 TW, 1858, N 4, s. 205—240; N 6, s. 112—113.
8 O kurhanach na Litwie i Rusi Zachodniej... Berlin, 1868, s. 7.
9 O курганах в Лнтве n Западной Русн..., с. 16.
10 Там жа, с. 16.
11 Там жа, с. 46.
12 Там жа, с. 88—89.
13 Поболь Л. Д. Древностн Белоруссіш в музеях Польшн. Мн., 1979, с. 107.
14 Tyszkiewicz К. XVI tablic przedstawiaj^ce wykopaliska objasnione w dziele: O kurhanach na Litwie i Rusi Zachodniej. Berlin, 1868.