Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 1
Памер: 850с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
А от надзвычайна нядобра, што ніхто з Варшаўскіх нас не інформуе. Апрача «Бюро Прасовага» трэба мець яшчэ весткі больш абшырныя аб рэчах конфідэнцыяльных. Аб іх мы мусім даведвацца праз палякаў. Апроч усяго нам трэба было-б можа і нешта рабіць у цяперашнім момэнце, але што рабіць, гэта ізноў-жа Вам відней. — У дадатак да ўсяго сюды гэтымі днямі нібы прыяжджае Пілсудскі. Што яму гаварыць? — Прышлеце абавязкова каго небудзь сюды, а прынамсі — ліста у ва ўсіх гэных справах.
Ізноў-жа шмат што у нашай працы залежыць ад пазычкі. Ці ёсьць якія надзеі на яе пасьля таго, што з імі зрабілі4? Якія цяпер іхнія настроі і адносіны з палякамі? — Ад гэтага так сама залежыць распланіроўка нашай працы.
Што да нашых думак аб Вас, дык мысьлім сабе, што найляпей-бы было прадрацца неяк заграніцу, каб пасьля трапіць адтуль на міравую конфэрэнцыю разам з якімі небудзь ангельцамі. С-р. нашыя нават — лічаць гэтую концэпцыю найлепшаю, гатовы для яе прытрымаць тут Ластоўскага, каб не псаваў. Яны праўда выправілі заграніцу Мамоньку (хаця здаецца, ён яшчэ у Вільні), але цяпер бачаць, што нічога самі ня зробяць.
Пішыце, якія шанцы на тое, што удасца праехаць? Дзе цяпер Цьвік<евіч>? Якія навіны з заграніцы?
Чакаем адпісу, ці прыезду каго небудзь.
Вітаю А.См....
29-11-920
Менск
582.1.04:0I0&r-011
1 Канфэрэнцыя сацыялістычных партыяў новапаўсталых на тэрыторыі былой Расеі дзяржаваў, плянаваная на 20.03.1920 у Варшаве. 2 Менскі Пэдагагічньі Інстытут, рэктарам якога 26.02.1920 бьіў прызначаны Вацлаў Іваноўскі. 3 Арганізаваны ў Вільні 14-15.02.1920 з мэтай дэманстрацыі ляяльнасьці беларускага сельскага насельніцтва да польскіх уладаў, закончыўся поўным правалам. 4 Маюцца на ўвазе вайсковыя й палітычныя паразы ўкраінскіх незалежнікаў.
1918. Ліст Янкі Чарапука (Рыга) Антону Луцкевічу (Варшава) [03.1920]
Дарагі Пане Антоні!!!
Вельмі прашу Вас перэслаць мне вестку аб той загранічна-палітычнай працы, якую трэба ціпер развіваць заграніцай, асабліва па пытаньням адносіны нашыя да палякоў і да бальшавікоў, як Вы глядзіце на гэты мір? 696
Езавітаў у Рызі працуе шчыра, але я не згоджываюся з ім у яго «просталінейнай гострай надмеру атацы на палякоў», гэта ня толькі мой такі пагляд, але і нават многа каго другіх. Варто было-бы да яго прыставіць чэлавека свежаго, які павінен яго стрымваць. Затым Вас я вельмі прасіў бы звольніць міне ад абавязкоў Сэкрэтара Місыі, а прэдаставіць у другім мейсцу якую небудзь пасаду, толькі я не магу пагадзіцца супольнай палітычнай працай з Езавітавым.
У нас у Латвіі справа пастаўлена на належную высату ёсьць Рада Беларускай Калёніі, Таварыство Беларусак, Грамада мэдычных працаўнікоў, Культурна-прасьветнае Та. «Бацькаўшчына». У Эстоніі патрэбна змабілізаваць і паставіць там сваю дыплёматычную фігуру.
Місію у Латвіі і Эстоніі трэба раздзеліць і выліць іх у «Надзвычайную Дыплёматычную Місію Б.Н.Р. ў Латвіі» і такуюж у Estonii, кожна у працы павінна быць незалежна.
Пастарайцеся у М.З.С. Польшчы дабіцца мне вольнага праезду на Бацькаўшчыну да Вас, каб Вам высветліць агульны настрой палітычны заграніцай (наш). Калі гэта удасцца зрабіць, тады выкліччэ міне да сібе тэлеграмай: «Latvia, Riga Nicolaiewskaia 20. Czerepuk»
Пакуль што бывайце здаровенькія.
Ваш ЯЧэрэпук.
582.1.41:075&г
Дата невядомая (люты—сакавік 1920).
1919. Тэлеграма Сьцяпана Некрашэвіча (Варшава) [Аўгену Ладнову] (Парыж) за 2.03.1920
Vulitch — 58 rue Taitbou
Paris — Urgent
Arrive point tout sera fait lettre envoyee premier mars aujourdui Antoine part Vilna d'ou enverra nouvelles
Niekrachevitch
2.ПІ.20
582.2.33:154 —рк
1920. Пераклад артыкулу: Реакція вь Б^лоруссін II Соціалдемократс. №50. 2.03.1920
582.2.54:018 — шк пераклад з латыскай
1921. Пераклад артыкулу: Білорусская школа подь польской оккупаціей П [Соціалдемократс. №50. 2.03.1920 ?]
582.2.54:019-021 — шк пераклад з латыскай
Дакладная дата невядомая.
1922. Пераклад артыкулу: По стопамь царскаго режнма // [Соціалдемократс. №50. 2.03.1920 ?]
582.2.54:022 — шк пераклад з латыскай
Дакладная дата невядомая.
1923. Інфармацыя аб працы Цэнтральнага Беларускага Паўстанчага Камітэту. Кароткая дакладная запіска А.Аляксандрава [Аляксандра Вальковіча] (Бэрлін) за 5.03.1920
582.2.54:068&г-070 — мк
Аўтарства вызначанае паводле почырку.
1924. Заява Язэпа Мамонькі (Бэрлін) дыпляматычнаму прадстаўніку БНР у Бэрліне Леаніду Баркову (Бэрлін) за 5.03.1920 у справе затрыманьня яго на станцыі Люзін польскім камэндантам і забраньня ў яго рэчаў і грошай
Господнну Черезвычайному Белорусскому Дііпломатнческому Послу вь Берлнне.
Препроводнть вь пе-
ревод’Ь польскому ге- Гр. Мамонько Іоснфа,
неральному консулу. 5/3. Члена учереднтеля Беларус-
пдп. Барковь. скаго Центральнаго сельско-
хозяйственнаго Союза Кооператнвов.
ЗАЯВЛЕНІЕ.
Нмею честь заявнть Вам, Господнн Посол, что 11 февраля этого года мне было поручено Союзом Кооператнвов выехать заграннцу за полученнем займа от Беларусской Мнсснн в Берлнне для закупкн сельско-хозяйственных машнн. 26 февраля я прнбыл в Берлнн н 27 февраля получнл заем в размере сто тысяч (100.000) марок в немецкой валюте. С этой суммой я отправнлся сперва в Штетіін, так как мне в Берлнне заявнлн, что там можно прнобрестн вышеупомянутые машнны. Пробывшн 2-3 дня в Штетііне нужных мне машнн я не нашел, а поэтому я выехал в Кеннгсберг, где я мог получнть с.-х. машнны для отправкн нх через Граево в Міінск. В Штетнне я спраіішвал, есть лн польскнй консул, но мне ответнлн, что консула нет, а внзу на паспорт можно поставнть в Данцнге, а до Данцнга можно проехать без внзы. н вот 3 марта я взял бнлет ШтетіінКеннгсберг н выехал с первым шедшнм поездом. Когда я проехал немецкую граннцу, то на ст. «Люзнн» польскнй комендант меня высаднл, н co мной было высажено еіце несколько человек. После того нас направнлн в канцелярню коменданта, где где сталн пронзводнть тіцательный обыск. Сперва мне велелн показат[ь] веіцн. Вевдн мной сейчас-же былн показаны, нз которых онн взялн: 1) шерстяной матернн 31 /2 метра на сумму 900 марок, 2) немецкне кннгн н журналы по авнацнн на сумму 100 м. н 3) серебряные часы [с] браслетом на сумму 500 м. Потом мне велелн подать бумажннк с деньгамн н всякне бумагн, какне у меня есть. Я отдал все бумагн н документы, которые у меня былн. Денег в бумажннке было всего 700 м. Взявшн этн 700 м., онн сталн пронзводать мне усердный обыск: сперва велелн мне снять пальто, которое тіцательно оіцупалн, потом пнджак, потом жнлет, в котором у меня было еіце 5.000 немецк. мар. Н вот нашедшн этн пять тысяч марок, онн прншлн в такую ярость, что сейчас-же посыпалась плоіцадная брань н толканне в бока, н зараз-же сталн 698
стаскнвать с меня сапогн, в которыя я вложнл занятыя деньгн в сумме сто тысяч (100.000) мар. в немецкой валюте, дабы у меня в дороге не вытаіціілн. После этого обыска началнсь побон по лнцу, н деньгн былн у меня все отняты. Потом меня втаіцнлн в темную комнату, потом опять ввелв в канцелярню. Когда я стал просвть выдать мне квнтанцню на отнятые у меня деньгн, то на мою прозьбу опять было толканне меня в бока н уже угроза разстрелом. Мон документы просьбы н заявлення, что деньгн этн не мон, а Союза Кооператнвов в рассчет не прнннмалнсь. Когда я сталь вторнчно категорнческн настанвать на выдаче мне квнтанцнн, то п[о]лучнл чувствіітельную поіцечнну н угрозу, что еслн скажу еіце одно слово, то буду разстрелян. Вся эта операціія проіізводіілась в пріісутствнн коменданта п по его указанням. Утром 4-го марта в 7 ч. утра опять явнлся комендант, н я стал проснть чтобы меня арестовалн, еслн взялн деньгн н вешн. На это последовал ответ: «Мы тебя отправнм назад в Берлнн». Н на первый прнбывшнй поезд я был посажен н отправлен назад.
Прнбывшв на немецкую сторону, я н заявііл немецкой полнцвн.
Отнятне у меня веіцей н денег в сумме ста четырех тысяч семнсот (104.700) марок в немецкой валюте, а также наснлне учнненное надо мной, могут засвндетельствовать следуюіцне лнца: Ганс Гаусгальтер, Крепостной лазарет в Данцнге, н Эрнст Роккель, тоже Крепостной лазарет в Данцнге.
Все вышензложенные факты довожу до Вашего ведома н прошу Вас прннять меры к расследованню вышензложеннаго дела.
Член Беларусскаго СельскоХозяйственного Союза Кооператнвов (подппсь) Іоснф Мамонько.
Берлнн,
5-го марта 1920 г.
582.2.54:337&г — мк
1925. Тэлеграма Янкі Серады (Менск) Антону Луцкевічу (Вільня) 6.03.1920
fr minsk 1049 6/3 19-20=
wilno wilenska 33 antoni luckyewicz=
wladze polskye zwrocily sye do rady najwyzszej w sprawie odwolania pelnomocnika bialoruskyego w lotwie, jezowitowa, skyerowalismy je do pana, prosimy rozpatrzec sprawe. siereda= vidi stamirowski rotmistrz pd szt gen i szef ekspozytury do wlasnych rak ninyejszemu=
582.1.04:002
Ha адвароцегтэлеграмы адрас: Antoni Luckiewicz Wilenska 33.
1926. Ліст Аркадзя Смоліча (Менск) Антону Луцкевічу (Вільня) за 7.03.1920
7-ПІ-920. Ліст гэты1 так і не дастаўся у Варшаву: якраз даведаліся мы, што Вы пераехалі у Вільню. — Якраз за гэты тыдзень шмат чаго выясь699
нілася. Ад Воеводзкага мы даведаліся: 1) што міравая конфэрэнцыя мусіць адбудзецца у Менску 2) што тут-жа даўжэйшы час будзе сядзець Пілсудзкі, 3) што нашыя прадстаўнікі будуць дапушчаныя на конфэрэнцыю. А сяньні ужо Іваноўскага вызываюць у Варшаву для учасьця у працы міравой камісіі, разам з ім паедзе Рачкевіч і Воевудзкі. Выяжджаюць яны сягоньні, або заўтра. Між іншым, Воевудзкі атрымаў значнае павышэньне — ці ня шэфа II аддзелу на увесь Беларускі Фронт.
У зьвязку з усім гэтым у нас аб’яўляецца пэўная нэрвознасьць. Зьбіраемся, раімся. Карысьці з гэтага, праўда, мала. Адно ясна. Каб нешта рабіць патрэбна мець шмат грошай — хаця-б на прадстаўніцтва. Вацюку Тройцы дамо такі наказ — каб стараўся грошай.
3 Цэнтрабелсаюзам выйшла нядобра. Па ініцыятыве нашых кругоў, зьезд улада адклала да 15.IV. Гэта аднак некарысна. Сіл ня маем цяпер і тады мець ня будзем; а, хто ведае, можа нашая няўдача у той час будзе мець сэр’ёзнае значэньне.
Вельмі просім цябе усе — пішы, паведамляй. Здаецца сітуацыя для нас крыху паляпшаецца. Трэба крыху і нам падняць галаву
Брашуру маю (праграму с-д) паслалі на цэнзуру у Вільню (да Касьцялкоўскага). Казалі мне, што у Вільні шмат лягчэй было-б дастаць дазваленьне на друк. Пасылаю Вам на усякі выпадак (перагледзьце мо) рукапіс. Калі не пазволяць друкаваць тут, я Вам тэлеграфую, а Вы тады ужо надрукуйце яе у Вільні.
КНІГІ ОНЛАЙН
