Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Пасылаю ў гэтым канвэрце «Дыянку» ведамай чэскай пісьменьніцы Ф.Свабоды. Калі Вам падобныя пераклады з чэскае літэратуры будуць падабацца, дык буду магчы прысылаць балей. Дзеля таго, што ў мяне не асталося другога экз. гэтага перакладу, то калі ён не падыйдзе да друку, зрабеце ласку адашлеце мне яга назад; зрабёце гэта не з павіннасьці а з прыязьні. Каб ліст шмат ня важыў то лінгвістычныя стацьці пашлю паміж 1-3 мая.
Яшчэ адна важная справа. «Беларускага Студэнта» ў Празе выдаваць балей ня будзем, бо на 200 літаграфаваных экз. пры дарагой перасылцы з Прагі шкада грошай і працы. Але мы ўмовіліся з Беларускім Студэнскім Саюзам у Вільні, што будзем выдаваць у Вільні з імі супольна адзін друкаваны журнал. Дазваленьне ўжо ё, мае называцца «Моладзь Беларусі». Афіцыяльна журнал будзе студэнскі, але маем прыцягнуць да працы ўсю інтэлігентную і паўінтэлігентную моладзь Зах. Беларусі, [і ў]перад гімназістых усіх гімназій ды вучыцельства. Журнал будзе нацыянальны й незалежны як у вадносінах да палякоў так і бальшавікоў. Вы разумееце карысьць гэткага журналу цяпер, калі ў Бацькаўшчыне няма ніводнае незалежнае часопісі. Але з усяго гэтага выйдзе слабая справа,
калі Вы не паможаце нам грашыма, іншымі словамі, калі ня будзеце ўдзержаваць гэтага журналу. Журнал фармату «Крывіча» 32 старонкі 1000 экз. будзе стоіць 35 даляраў. Калі-б Вы маглі прысылаць што месяца гэтыя грошы, дык выдавалі-б месячнік, калі-ж не, дык выдавалі-б раз у два месяцы або што месяца ў 16 стар. Віленскія студэнты нашы нічагусенькі на журнал сабраць ня могуць. На першы NQ, які мае выйсьці ў маі3, мы ўжо паслалі адзінанцаць даляраў (з грошай прысланых Вамі раней на «Белар. Ст.») і яшчэ маем 3-4 даляры, якія так сама пашлём, дык Вас прасілі-б прыслаць на гэты № 20 даляраў. Калі можаце прысылайце адразу далярамі, каб мы маглі тут адразу, не мяняючы, пераслаць у Вільню. Шлеце або на мяне (адрэс Dolnl Krc u Prahy, с. 196 u р. Dolezala), або на скарбніка нашай рэд. ко[легіі] Язэпа Сака (адрэс: Josef Sak, Praha, Zizkov, Podebradova tr. c.9). Калі будзеце хацець справаздачы на прысыланыя на «Моладзь Беларусі» грошы, дык будзем рабіць яе акуратна. Пішу гэта офіцыяльна ад нашае рэдакцыйнае колегіі і па яе пастанове, хоць і без захаваньня афіцыяльных фармальнасьцяй. Калі-б аднак гэтыя фармальнасьці трэ было захаваць, дык як га напішым заяву ўжо з усімі фармальнасьцямі. Ведама, што афіцыяльнасьць датычыць толькі тае часьці ліста, у якой кажацца аб нашым студэнскім журнале. За рэдакц. колегію
3 шчырым паважаньнем
Я.Станкевіч, рэдак.
P.S. Рэдакцыя «Моладзі Беларусі» складаецца з дзьвюх рэд. колегій — праскае і віленскае. Агульную адказнасьць нясуць абедзьве колегіі, але бліжэйшую — кожная сама за сябе. Ці ня можна было-б напісаць віл. рэд. колегіі, што грошы дастаём ад Вас. Гэта тры чалавекі і яны-бы нікому не сказалі. Лісты пішам асьцярожна на прыватных людзей.
Іншыя сябры рэдколегіі забіліся нейдзе ў свае куткі, гатуючыся да экзамену, дзеля гэтага гэты ліст пішу толькі з сваім подпісам.
582.1.49:028&г-029&г
1 №1(7). Студзень-сакавік 1924. 2 Першае ўзбуйненьне БССР адбылася на моцы пастановы ЦВК СССР і ЦВК БССР за 7.03.1924. 3 Першы нумар часапіса, які атрымаў назоў «Студэнцкая Думка», выйшаў у сьнежані 1924 году.
3592. Дазвол ковенскага гарадзкога начальніка Вацлаву Ластоўскаму й Аляксандру Ружанцову на правядзеньне 26.04.1925 сходу, на якім будуць чытацца рэфэраты «400-г одзьдзе беларускага друку» і «Францішак Скарына й яго значэньне для гісторыі беларускай культуры»
582.1.49:010
3593. Ліст Міхася Кахановіча (Вільня) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 26.04.1924
582.1.49:009&г
582.1.49:008 — канвэрт
3 адмовай узяцца напісаць разьдзел «Беларусы пісьменьнікі і культурныя дзеячы ў Масковіі» (для зборніка да 400-годзьдзя беларускага друку?).
3594. Паштоўка Вальтэра Андэрсана (Дэрпт) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 27.04.1924
Многоуважаемый г-нь Ластоўскі!
Только что получвль Ваше второе пнсьмо. Сь большнмь ннтересомь ожвдаю обіішанной корректуры: она должна показать мн^, насколько точно возможно воспронзвестн крайне своеобразный духь старыхь эстонскнхь народныхь п^сень на другомь языкі (отчего будеть завіісЬть н публвкація дальн-ьйшнхь переводовь). — Протввь термнна «крнвнчн» вм-Ьсто «б^лоруссы» я конечно нвчего не нмію (хотя область древннхь крнвнчей лнть отчастн совпадаеть сь областью, теперь заселенной бьлоруссамн). — Эстамь слово «крнвнчь» немзвЬстно; какь pyccKHXb такь в б’Ьлоруссовь онн одннаково называють нЬсколько загадочнымь нменемь venelane. мн.ч. venelased (такь н по-фннскн: venalainen, venalaiset). Это н понятно: сь Вашнмь народомь у эстовь этнографнческой граннцы нЬть (еслв не счнтать древней эстонской колонін вь Летгаллін, вь Люцынскомь у-Ьзд'Ь). Зато вь народЬ еіце жнва память о походахь вь Эстонію лнтовцевь (leedulane, мн.ч. leedulased), прн чемь вь этомь полнтвческомь термвн-ь повнднмому слпваются вь одно неопред^ленное ц'Ьлое лнтовцы, б'Ьлоруссы н полякн [(хот]я для послЗДннх'ь суіцествуеть особое названіе — poolakas, мн.ч. poolakad). Названіе valge-venelane «б-Ьлоруссь» нзвістно эстонскому народу нсключнтельно нзь кннгь. — Напрасно Вы труднтесь пнсать мні. по-русскн: я роднлся вь Мннск-Ь н слышаль н поннмаль крнвскую р-ьчь сь ранняго дЬтства, хотя н не влад^ю ею настолько, чтобы самому гшсать на ней.
Пскренно Вашь
В.Андерсонь.
582.1.49: 030&г
3595. Нататка з Lietuvos Zinios. №102. 5.05.1924
Belorusij Pakrasciij Centro nutarimu lenky okupuotose vietose 11.IV. buv. Belorusijos valdzios pirm. V.Lastauskui ir sandarbininkui K.Dusevskiui atimta teise atstovauti Pakrasciy organizacijas ir oficialiai kreiptis j svetimas vyriausybes. (Bel. presbiuro).
582.1.44:037a
3596. Паштоўка Адама Саладуха1 (Рыга) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 6.05.1924
J Panoczku,
treba dobra i to wielmi dobra znac polskuju litieraturu, nadta treba miec u bibliotecy swajej adpawiednyja reczy, kab bracca da apracoiiki takoj tiemy! Niczoho hetaho й mianie nima. Mo’ faciant meliora potentes.
Ab swiatkawanni Skaryny dumajuc i й Wilni.
Szkoda wialikaja, kali spyniiisia «Krywicz».
Bywajcie!
S poszanoj
Adam Sotoduch
582.1.49:003&r
1 Паводле некаторых меркаваньняў, гэты псэўданім належаў кс. Уладыславу Талочку, аднак почырк у гэтым дакумэнце не супадае з почыркам дакумэнту №0080, падпісанага У.Талочкам.
3597. Ліст Кастуся Езавітава (Люцын) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 7.05.1924
7. V. 1924.
Люцын.
Высокапаважаны Вацлаў Юстынавіч,
што гэта яшчэ за новыя ў Вас тамака навіны?
Чаму Краевы Цэнтр на Вас узлаваўся?
Чакаю Вашага «слоўніка» і чарговы «Крывіч».
Прыняць удзел у юбілейным выданьні не абецаю, бо я перагружаны працай цякучай.
Што да музею, дык я ужо даўно з гэтай думкай нашуся, але ці удасцца яе зьдзейсьніць — ня ведаю.
У нас ідзе цяперака бойка за самое істнаваньне нашае аўтаноміі. Дужа насядаюць расейцы, палякі і некаторыя латгальскія партыі.
Бадзяюся ў цягніку з Рыгі на Люцын, з Люцыну на Дзьвінск, з Дзьвінску на Рыгу.
Перасылаю Вам ліста М.Кахановіча.
Бачыцца з Вамі рад, але шкадую, што не зрабілі гэтага ў сьвяты.
Цяпер трэ’ выбіраць якое-кольвек зноў-жа сьвята, бо буднямі я заняты аж да 17 чэрвеня (экзамены і заняткі).
3 пашанай К.Езавітаў
P.S. Чаму Вы нічога не напішыце мне аб лёсе выданьня «Працэс 45-ці беларусаў»?
Як стаіць гэта справа?
Мяне ўжо неколькі разоў пыталі аб гэтым з Вільні!
Будзьце ласкавы паведаміць!
Чакаю ад Вас высылцы яшчэ NQ 10-20 (апошняга №) «Крывіча» для раздачы вучням і дасылцы дадатковай у Вільню.
Ці пасылаеце Вы «Крывіч» усім латыскім газэтам, а таксама Мін. Прасьветы, Соймавай бібліатэцы, Прэзыдэнту гр. Чакстэ, гр. Райнісу, Сімсону, Унів. бібліатэцы, Дзяржаўнай бібліат., мястовай бібліат. і іншым установам?
Калі не пасылаеце, дык трэ’ пасылаць!
Ці атрымалі Вы украінскую «кнігу»? — Паслаў Вам учора з рэцэнзіяй аб «Крывічу».
Ці пасылаеце «Крывіч» праф. Карскаму.
582.1,49:004&г
3598. Ліст згуртаваньня «Беларускі Сакол» (Прага) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 8.05.1924 з просьбай адвесьці ў «Крывічы» сталы сакольскі аддзел
582.1.49:005
3599. Адкрыты ліст Вацлава Ластоўскага й Кляўдыюша Душэўскага рэдакцыі газэты «Lietuvos Zinios». №107.11.05.1924
Laiskas Redakcijai.
Gerbiamoji Redakcija.
«Lietuvos Ziniq» Nr. is 5.V. s.m. kronikos skyriuj tilpo zinute, kurioj pasakyta, jog p. p. Lastauskas ir Duz Dusauskas sulig gudq visuomenes atstovybes nutarimu nustoj^ teises atstovauti gudq reikalus pakrasciuose.
Kad lietuviq visuomene nebutq suklaidinta del tikro gudq visuomenes reikaIq stovio skaitom reikalingu sj tq paaisskinti:
1) Vadinamoji Gudq Presbiuro jstaiga dabartiniuoju laiku randasi rankose grupes zmoniq, kurie pasisavino teis? kalbeti ir pranesineti gudq visuomenes vaidu pries jos valiq;
2) Si grupe, atstovaujama p. p. A.Cvikeviciaus ir A.Valkaviciaus savo laiku atsisake nuo garbes teismo, kurj as jai buvau pasiiil^s del panasiq smeizto ziniq skleidimo ir tuo parode, kad jai visai svetimas visuomenes etikos supratimas;
3) Jq vadinamojo Presbiuro pagalba skleidziamieji gandai turi politinio santazo pobiidzio ir yra sios rusies jau ne pirmas bandymas. Sie asmens nera nieko jgalioti kalbeti kieno nors vardu.
Pries jq «veikimq» gudq visuomenes nuomone jau senai yra protestavusi.
Su tikra pagarba
Lastowski.
Dusauskas.
582.1.44:0376
3600. Ліст выдавецтва й кнігарні «Вік Культуры» (Данцыг) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 12.05.1924 зь сьпісам падабраных паводле замовы кніг
582.1.49:007
582.1.49:006 — канвэрт
3601. Нататка з газэты «Днн» (Бэрлін). №465. 20.05.1924
Нсключеніе бьлорусскнх д^ятелей. Согласно постановленію б-Ьлорусскнх краевых органнзацій, б-ьлорусскіе д-ьятелп В.Ластовскій п К.Душевскій, «за соглашательскую полнтнку, нредяшую національным ннтересам білорусскаго населенія в Польш-Ь», нсключены нз этнх органпзацій н лншены права дЬлать полптпческія выступленія от пменп Западной Б-Ьлоруссіп. (п)
582.1.44:037в
3602. Мэмарандум аб Беларусі старшыні Рады БНР Пятра Крэчэўскага за 20.05.1924
5$2.2.52:095&r,096&r,110&r-lll&r — мк
582.2.52: Ю6&Г-Ю9&Г — мк
582.2.52:158&г-161&г — мк
3603. «Беларускі Мэмарыял » у справе беларускага школьніцтва ў Польшчы
КНІГІ ОНЛАЙН
