Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
582.2.52:048-082 — рк
Дата невядомая. Зьмест: I. Terytorjum. — II. Ilosc ludnosci bialoruskiej. — ПІ. Geneza powstania szkolnictwa biaioruskiego, stosunek don wiadz Polskich, oraz nast^pstwa 1518
tego stosunku. — IV. Prawodawstwo oswiatowe w Polsce wzgl^dem mniejszosci narodowych. — V. Zabiegi o szkot? ojczystq ludnosci biaioruskiej i spoieczeristwa. — VI. Zakoriczenie i postulaty.
3604. T. ii M. Белоруссня П Знамя Борьбы (Прага). №4. Нюль 1924
582.1.44:044-045
Зьмест: I. Обіцее положенне Белорусснн. II. Декларацня бывшнх членов Б.П.С.-Р. (у тым ліку А.Карабач, Я.Трафімаў, М.Маркевіч, П.Берднік, Я.Бялькевіч, М.Пашкевіч, Асьвяцімскі і інш. — аб уступленьні ў кампартыю). III. Прнзыв к трудяіцнмся подневоленой Белорусснн. IV. О комнтете заграннчной группы н Ковенской органнзацнн Б.П.С.-Р. V. Онн лнквнднруют... (Аб «ліквідацыйным зьезьдзе» былых беларускіх эсэраў у Менску 8.06.1924, дзе Заходнюю Беларусь прадстаўлялі А.Карабач і Г.Казячы).
3605. Кадов. Польша н національныя меныпіінства Н Аргус (Коўна). №3. 9.07.1924
582.1.44:046
3606. Флоров. Протнв Полыпн; Мор. Повстанческое двнженне в Западной Белорусснн; Атаман Муха; Потопленіе II Аргус (Ковно). NQ3. 9.07.1924
582.1.44:047
3607. Тэлеграма Рады БНР старшыні Лігі Нацыяў, копія — старшыні Літоўскае Дэлегацыі за ??.08.1924
Польшча з мэтаю удзяржаць захопляныя ёю беларускія землі, утварыла у Варшаве «Беларускі камітэт» на чале з ЛАДНОВЫМ. Літва, каб захапіць беларускія землі, утварыла камітэт у Парыжу, дзе «прадстауляе» беларускі народ Літоускі ураднік ЛАСТОУСКІ. Як проці ЛАДНОВА так і проці ЛАСТОУСКАГА беларускае грамадзянства у свой час протэставала. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі просіць Лігу Народау не дапусьціць ірваць Беларусь яе суседзямі
582.1.44:084 — мк
582.1.44:108 —мк
Дакладная дата невядомая.
3608. Заява Рады БНР старшыні Лігі Нацыяў Полю Імансу, копія — старшыні Літоўскае Дэлегацыі за ??.08.1924
[...] 1. Вопрос о государственной прннадлежностн Внленской террнторнн н ея полнтнческаго статуса является жнзненным вопросом Белорусснн в целом н Западной Белорусснн, находяіцейся под польской оккупацней, в особенностн.
2. Декларацнн Белорусского Правіітельства по этому вопросу перед Лнгой Нацнй н ііностраннымн державамн отнюдь не означалн его незаннтересованностн в этом вопросе н тем более не означалн уступкн Лнтовскому Правнтельству мандата на представіітельство белорусскнх нацнональных ннтересов.
3. Белорусское населенне Внленіцнны, ведуіцее кровавую борьбу протнв польского нга, ннкогда не отказывалось н не откажется от прав на заннмаемую террнторіію н протестует протнв попыток посторонннх государств трактовать его как служебную для себя снлу.
4. Разрешенне Внленской проблемы возможно только с соблюденнем суіцествуюіцнх соглашеннй между Лнтвой н Белоруссней, путем опроса населення в форме плебнсцнта, о чем Высокое установленне Лнгн Нацнй уже вынесло свое авторнтетное решешіе [...]
582.1.44:085-086 — мк
582.1.44:110-111 — мк
Дакладная дата невядомая.
3609. Тэлеграма Рады БНР старшыні Лігі Нацыяў, копіі — старшыні Літоўскае Дэлегацыі, старшыні Польскай Дэлегацыі і міністру замежных справаў Літоўскай Рэспублікі за ??.08.1924
У абарону сваіх правоў на анэксыю Заходней Беларусі, Польская і Літоуская старана карыстаецца фальсыфікацыей Беларускага Народнага Прэдстауніцства.
Такім прэдстауніцствам з боку Польшчы зьяуляецца утвораны польскай уладай Беларускі Камітэт у Варшаве, з агентам Ладновым на чале a з боку Літвы утвораны Літвою Камітэт у Парыжу, дзе «рэпрэзантаваць» Беларускі Народ камандзірован урадовец Літоускага Міністэрства Загранічных Спрау п. Ластоускі.
Hi з адным, ні з другім Камітэтам Беларускі Народ нічога супольнага ня мае, і супраць дзеяльнасьці п.п. Ладнова і Ластоускага не раз протэставау.
Рада Беларускай Народнай Рэспублікі рашуча пратэстуе супраць такой фальсыфікацыі голасу беларускага народу і просіць Лігу Нацый абараніць беларускія землі ад захвату іх суседзямі.
Падпісау Старшыня Рады Крэчэускі, сьцьвердзіу дзержауны пісар — Пракулевіч
582.1.44:088 — мк
Дакладная дата невядомая.
3610. Бібліяграфія кніг, надрукаваных выдавецтвам «Савецкая Беларусь» (Менск) у 1922-1924
582.1.44:102-104 — мк
3611. Бібліяграфія кніг, якія прапануюцца для продажу Беларускай Кнігарняй у Вільні (Завальная, 7)
582.1.44:105-107 — мк
3612. Appel au monde civilise П L’Ere Nouvelle. N2469. 7.08.9124
582.1.44:043
Пратэст Камітэту прыгнечаных народнасьцяў.
3613. Нататка з газэты «Днл» (Бэрлін). 10.08.1924
582.1.44:037г
«Пнсьмо государственнаго секретаря» У.Пракулевіча рэдакцыі за 28.07.1924 — рэакцыя на артыкул «Белоруссня» ў эсэраўскім часапісе «Знамя Борьбы» №4 за ліпень 1924
3614. Grenzkommissar Abt. Die WeiBruthenen. Die Tragodie eines Volkes // Konigsberger Hartungschen Zeitung. Nr.356. 14.08.1924; Nr.357. 15.08.1924
582.1.44:035-036
Кароткі нарыс гісторыі Беларусі.
3615. Les nouvelles lois polonaises sur le regime des minorites П L’Ere Nouvelle. N2477. 15.08.1924
582.1.44:041
Аб прыняцьці закону аб мовах.
3616. Ліст (1) Кляўдыюша Душэўскага (Бэрлін) Антону Луцкевічу (Вільня) за 16.08.1924
Berlin 16. VIII. 1924 Kochany Panie Antoni.
Chcial bym po przyjacielsku podzielic si? z Panem przezyciami, zdac panu sprawozdanie z czasu od naszego ostatniego widzenia si? rownierz wyjasnic Panu nasz z Panem stosunek.
Otoz.
Chyba Pan zrozumial moje intencje dla ktorych w pocz^tku 1920 roku postqpilem tak, a nie inaczej1 i dla czego nie zostaiem z ludzmi ktorych bardziej szanowalem i lubitem niz tych czyj^ stron? przyj?Iem. Pan wie dobrze moje sympatje do Ark2 do Bronka3 do W I i moniech?c, jakq miatem do Piotra4, Bazyla5, Aleksandra6. Lecz musialem onczas tak postqpic by bye konsekwentnym. Oprocz tego absolutnie nie wierzylem w szczerosc naszych owczesnych gospodarzy7 i praca z niemi byia by dla mnie tortur^, jak, chociaz i dla Pana.
Po swojem wyjezdzie za granic?8, odrazu zobaczylem plytkosc, glupot? i czasem nieetyeznose moich nowych kolegow. Nazucili si? oni na mnie za stosunki z Panem i mnie kosztowalo duzo nerwow i pracy, zeby wytrzymac ich gwaltowny nacisk. Nacisk ten powi?kszyl si? znaeznie po mojem niefortunnym pobycie w Wilnie в r. 19219. Pan Piotr10 i pan AlH strasznie bali si? mozliwego podniesienia si? panskich akeyj i stracenia swego monopolu. List panski w sprawie dhtgu 3.000 mar.12 podnieciljeszcze wi?cej ognia i Piotr, Bazyl i Aleksander grozili opublikowaniem jakichs nadzwyczajnych hanbisp cych parisk^firm? dokumentow. Musz? przyznac ze pan W L w tej akeji udzialu nie przyjmowal. Nie wiem z jakich powodow. Nie wiern jakie "dokumenta" mieli na widoku ci Panowie, ale w 6w czas mnie przestraszylo to bardzo. Lamalem sobie glow?, jak przeszkodzic temu. Zaproponowalem im powstrzymac si? od opublikowania "dokumentow", a lepiej napisac
Panu list. Po wielkiej walce udalo mi si? to zrobic. List by! przez pana Piotra i Tomasza13 napisany i pokazany mnie, rowniez dany mnie do podpisu. Duzo czego tarn wykresliiem, ale i tak list byt zaostry. Lecz szczeze myslaiem i do tych czas mysl? ze zrobitem dobrze iz choc troch? ostabiiem ich impet. Potem, jak dostala ta kompanja zadosc — zaspokoila si?. W akcji przeciw Panu przyjmowal bardzo gor^cy udzial i pan Tomasz13. Zdaje mi si? ze o tern juz P pisalem.
Byt to jeden z pierwszych wypadkow, jaki odkryl mi oczy na cal^ ptytkosc, brutalnosc i nieetycznosc tej kompanji. Wpr?dce potem podalem do demisji14 ale kategorycznie nie przyj?to.
Obecnie si? okazaio ze wi?kszosc z tych panow prosto aferysci. Naprzyklad, byty towary15. Rosprzedaz byia por?czona pp. Walkowicz (!?), Zaj^c i Zacharko. Jak si? okazalo oni 2/з pieni?dzy, (a towaru bylo na sum? koto 50.000 dolarow) potozyli do swojej prywatnej kieszeni. Na ich zal wszystkie pieni^dze byly u nich w niem. markach i obecnie oni chyba-ze mato maj^ z nakradzionego.
Pan Al.C w tej aferze tez dobrze zarobil. Pan Al.Kor stuzyl u gospodarzy naszych az na 3 posadach16, z ktorych jedna bardzo go kompromitue. Pan WIodzimierz Najgrubszy17 siuzyt ze swoj^ zon^ rowniez na dose ryzykownej posadzie18. Gospodarze nasi19 o tem wszystkiem dowiedzieli si? i poprosili ich "won". Oni strasznie zaniepokoili si? i zacz?li wpierw lamentowac, a potem ogryzac si?. He wszystkiego brudu i paskustwa bylo koto nich — trudno opisac, wprost wykazali siebie ztodziejami, awanturnikami, hultajami, gtupcami, szantarzystami i t. d. Ani u nas, ani w Berlini, ani w Pradze nikt z nimi nie chce miec zadnych spraw, nawet rozmawiac si? obawiaj^.
Obecnie ci panowie chc^ oczemic wszystkich zeby zapobiedz, a rownierz zeby na czamym tie samim wygl^dac troszk? bielszymi.
Trzeba caty ogromny tom napisac zeby wszystko wykazac. Przy spotkaniu opowiem. Ostatniemi czasy p. A.C bardzo podlizuje si? do gospodarzy, ale ci drwi^ z niego. Dia pierwszego listu dose.
Z uszanowaniem KDusz...
582.1.14:038&r
1 K. Душэўскі далучыўся да эсэраўскага «расколу» і пачаў супрацоўнічаць з Урадам В.Ластоўскага. 2 Смоліча. 3 Тарашкевіча. 4 Крэчэўскага. 5 Захаркі. 6 Цьвікевіча. 7 Палякаў (падчас акупацыі 1919-1920 гадоў). 8 У сьнежні 1920 году К.Душэўскі пераехаў у Коўна. 9 У студзені 1921 году К.Душэўскі, прыехаўшы ў Вільню, быў арыштаваны. Вызвалены на пачатку лютага. 10Крэчэўскі. пЦьвікевіч. 12 У 1920 годзе Цьвікевіч меўся перадаць для З.Абрамовіч у Парыж 3000 марак. Гл. дакумэнт №2659. 13 Грыба. 14 К.Душэўскі падаў у адстаўку з пасады дзяржаўнага сакратара БНР 17.06.1921. Гл. дакумэнт №2798. 15 Маюцца на ўвазе гандлёвыя апэрацыі з фірмай IWEG. 16 Літоўцаў. Магчыма, гаворка йдзе пра супрацоўніцтва зь літоўскай тайнай паліцыяй. 17 Пракулевіч. 18 У сваім лісьце В.Ластоўскаму за 25.11.1923 К.Душэўскі паведамляе, што У.Пракулевіч з жонкай у часы Сярэдняй Літвы супрацоўнічалі з дэфэнзывай. Пракулевіч служыў як «тайны чыноўнік асобных даручэньняў» «Плаўскі», ягоная жонка мела псэўданім «Вольская» (ЦДАМЛіМ, 3.1.206:098-100). 19 Літоўцы.
3617. Ліст (2) Кляўдыюша Душэўскага (Бэрлін) Антону Луцкевічу (Вільня) за 16.08.1924
КНІГІ ОНЛАЙН
