Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Якой насьмешкай, якім болям адбіваецца у маёй душы словы:
«Ах, ты, маці, родна мова,
Ах, ты, звон вялікі слова!..»
Ніхто й нічога! Ня-маці, ня-родная ня-мова, ня-звон, не вялікі!!
Мачаха, злая-празлючая мачаха! Ня мова, а калецтва! He вялікі звон, а чарапкі трахацяць. Колькі ужо часу, устыд казаць, пнусь я зьліцца з роднай стыхіяй, як любоўна чытаю свае кніжкі і тыднямі длубаюсь у словах, у будоўле нашых выразаў, у тонкасьцях арыгінальных фраз... але ня йдуць туды, глыбака, у сэрца, у кроў, у нутро, у кішкі!
Тонкая у мяне «расейская кішка» і ня вытрымлівае «мужыцкае» стравы. Наскрозь як квас праела мае цела і мой мозг псіхіка расейскага інтэлігента і гэта, відаць, шкодзіць крысталізацыі маёй новае душы. Так відаць і памру не пачуўшы спакою духовага, вагаючыся ад расейшчыны да беларускасьці.
Трагедыя у тым, што сягоньняшні дзень ад нас інтэліг. беларусаў вымагае шпаркай мазгавой працы, жвавай снуючай думкі, думкі іскрыстай, думкі моцнай і гострай, каб грымела, уздымалась і біла ўраз, у самае сэрца ворага. Так ці не?
А пачну... сунецца, нудзіцца, блядая, хілая, чорствая... Я-ж каменьня цягаю — пішучы на роднай мове. Простую, звычайную думку з напружаньнем мозгу ледзь выкладаю на паперу. Што ж казаць аб новых, сьмелых, арыгінальных, парадаксальных?! Скажыце, ці доўга шчэ буду карчаваць пні? Ці скончыцца калі небудзь гэтая няўдзячная праца? Ці можа толькі па-расейску пісаць? Крыўда, ах якая крыўда! Працую кожны дзень, працую амаль безнадзейна, працую да болю галавы, да злосьці, да роспачы, але працую, ліха на яго, і такі калі небудзь ужо з сівымі валасамі, ах! моцна сяду на мову сваю і буду пісаць, пакуль рука не адсохне!.. От, няма ужо гдзе пісаць, а толькі пачаў... Бывайце здаровы, уклоны жонцэ і усім.
Ів. Цв.
582.1.15:012&г-013&г
3109. Паведамленьне Беларускага Студэнцкага Гуртка імя Францішка Скарыны ў Празе Ўраду БНР за 12.02.1922 аб заснаваньні гуртка
582.1.15:047
Паведамленьне падпісалі старшыня І.Дварчанін і сакратар К.Бабровіч.
3110. Адказ Патрыярха Маскоўскага і Ўсяе Русі Ціхана за 14.02.1922 (вых. №135) на мэмарандум старшыні Рады Народных Міністраў БНР за 14.01.1922 (вых. №104)
ПАТРІАРХЬ
МОСКОВСКІЙ Н ВСЕЯ РОССШ.
Февраля 1/14 дня 1922 г.
№135.
Г. ПРЕДС'БДАТЕЛЮ СОВ БТА МНННСТРОВЬ Б'БЛОРУССКОЙ НАРОДНОЙ РЕСПУБЛНКН.
ВслЗДствіе Вашего пнсьма оть 14 Января с/г. за №104, нмЬю честь сообіцнть слЗДуюіцее:
Меморандум Правнтельства Білорусской Народной Республнкн о положенів Православной Церквн вь Б^лоруссін н, главнымь образомь, подь польской оккупаціей, отправленный 27 Января мннувшаго года, своевременно получень мною.
Вь внду особой важностн возбуждаемыхь сіімь меморандумомь вопросовь, онь сдань быль мною на обсужденіе Свяіценнаго Сннода н Высшаго ІДерковнаго Сов-Ьта, состояідвхь подь монмь предс^дательствомь н представнтельствуюіцнхь весь епнскопать, клнрь н мірянь Православной Церквн.
По самомь тодательномь обсужденін нам^чаемыхь меморандумомь м-ьропріятій для утвержденія Православной Віры вь борьб-Ь сь полоннзмомь н рнмско-католнчествомь, Высшнмь Церковнымь Управленіем’ь постановлено:
1) предоставнть Преосвяіценнымь Б-Ьлорусскнхь епархій (Лнтовской, Гродненской, Мвнской, Могнлевской, Полоцкой в др.), вь случа^ поступленія оть большннства првхожань ходатайства обь употребленін б-Ьлорусскаго языка вь так ь называемомь дополннтельном'ь богослуженін, вь пропов^дяхь, катехнзацін н пр., разр-Ьшнть вь таковыхь храмахь пользованіе б^лорусскнмь языкомь,
н 2) предложнть Преосвяіценнымь т^хь же епархій прнступнть, еслн окажется возможнымь, кь нзданію на б^лорусскомь язык’Ь проповіздей, богогласннковь, молнтвь н Новаго Зав^та.
Что касается пожеланія Правнтельства Б'Ьлорусской Народной Республвкн о зам-Ыденін епііскопскнхь каЭедрь вь Б^лоруссів лнцамн, влад-ьюіднмн б'Ьлорусскнмь языкомь, то осуіцествнть данное пожеланіе нын-ь же не представляется возможнымь, такь какь прншлось бы безь должныхь основаній см-Ьствть н^которыхь еішскоповь, которые, хотя н не владЬють б’Ьлорусскнмь языкомь, но сь пользою трудятся для православнаго дЬла вь Б-Ьлоруссін. Но вь тоже время, прнзнавая указанное пожеланіе справедлнвымь, Высшее Церковное Управленіе постановііло вміть сіе пожеланіе вь внду прн всіхь посл’Ьдуюіцнхь зам іяденіяхь архіерейскнхь каОедрь вь Б^лорусскнхь епархіяхь.
йзв'Ьіценія понменованнымт> выше епархіальнымь Преосвяіценнымь по указаннымь двумь постановленіямь Высшаго Церковнаго Управленія разосланы былн тогда же этнмь Преосвяіценнымь. Заготовлень быль отв^ть н Правнтельству Білорусской Народной Республнкн, но, за ненм-ьніемі> окказін, сряду не могь быть отправлень, а впосл’Ьдствів попаль
вь чнсло бумагь, запечатанныхь гражданскою властью вь бывшемь пом’Ыценін Канцелярін Высшаго Церковнаго Управленія.
Прнзываю на весь Б-Ьлорусскій народь благословеніе Божіе н молнтвенно желаю, чтобы Господь укрЬпнль его снлы вь отстанванін ннтересовь родной для него Православной Церквн.
Прнзываю благословеніе Божіе н на Вашн труды н на труды всего Правнтельства Бьлорусской Народной Республнкн.
Тнхонь, Патріархь Московскій н всея Россііі.
582.1.40: 094&г — ра рас
582.1.15:103-104 — мкрс
582.1.41: 041-043 — рк бел
582.1.40: 041-040 — мк бел
582.1.41: 044-046 — мк бел
3111. Ліст Андрэя Бароўскага (Бэрлін) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 14.02.1922
14.11.22.
Высокапаважаны Пане Ластоускі,
К сожал^нію осуідествііть Ваш проэкт по-ьздкн в Кённгсберг не можем за ненм-Ьніем средств. Получнл Ваше пнсьмо уже посл'Ь отправкн телеграммы н покупкн бнлета н был в нер-Ьшнтельностн, как поступнть. Сегодня пріішла телеграмма относнтельно Томаша1 — прншлось уступнть ему свое м-Ьсто, т.к. сейчас бнлеты берутся с боя. С Бруно Карловнчем2 мы сов'Ьтовалнсь относнтельно поФздкн — он думает, что сейчас она пользы нам прннестн не может. Чтоже касается соблюденія этнкета по отношенію к Ярмарочному Управленію, то ему можно послать благодарственное пнсьмо за прнглашеніе. Однако еслн безусловно необходнмо, чтобы я по-Ьхал, то телеграфнруйте н распоряднтесь пожалуйста, чтобы перевелн денег. Вашу кннгу н прнмус прнвезу сам нбо у Грнба много веіцей. Всего Вам лучшаго. Жму руку. Ваш А.Боровскій.
582.1.40:026&г
1 Грыба. 2 Мюллерам.
3112. Запрашэньне Вацлаву Ластоўскаму на ўрачыстае паседжаньне Ўстаноўчага Сойму ў гонар 4-й гадавіны незалежнасьці Літвы 16.02.1922
582.1.15:129
3113. Запрашэньне Вацлаву Ластоўскаму з жонкай на ўрачыстую вечарыну ў Літоўскім Клюбе («Metropolis») з нагоды Дня Незалежнасьці 16.02.1922
582.1.15:130
3114. Праграма ўрачыстасьцяў з нагоды 16 Лютага на Пляцы Адзінства ў Коўне 16.02.1922, дасланая Беларускаму Прадстаўніцтву
582.1.15:101 — д літ
582.1.15:102 — 3 фра
3115. Папулярнае рэклямна-палітычнае выданьне «Vasario 16 Diena. 1918-1922». Коўна, 16.02.1922. Рэдактар-выдавец Я.Варонка.
582.1.15:015&г-028&г
Тэкст па-літоўску, па-нямецку й па-расейску. Тытул па-літоўску, па-беларуску, па-жыдоўску, па-нямецку, na-польску, па-татарску, па-расейску. На с.14 (арк. 22г) артыкул «Лнтва н Б’Ьлоруссы». Фотаілюстрацыі: партрэты І.Луцкевіча, В.Ластоўскага, І.Краскоўскага, П.Крэчэўскага; Група беларуска-літоўскіх дзеячоў у Горадні; Беларускія войскі ў Горадні, красавік 1919.
3116. Карэктурныя адбіткі фатаздымкаў для выданьня «Vasario 16 Diena»
582.2.06:063-080
3117. Візытоўка Владаса Юргуціса
Prof. Vladas Jurgutis.
Ministre des Affaires Etrangeres. Kaunas, Lithuanie.
[Пазначана:]
p.v.r.1
582.1.15:131
1 p.v.r. — pour Vous remercier («каб Вам падзякаваць») — прыняты ў дыпляматычным пратаколе адказ на віншаваньне. Візытоўка, магчыма, дасланая В.Ластоўскаму ў адказ на віншаваньне з Днём Незалежнасьці Літвы 16 лютага.
3118. Запіска на візытоўцы Пятраса Клімаса Вацлаву Ластоўскаму за 17.02.1922
[Візытоўка:] Petras Klimas
Sous-secretaire d'Etat aux Affaires Etrangeres
Kaunas
Lithuanie
[Тэкст:]
Препровождая npn сем перевод, который Вы проснлн сдБлать — прошу неотказать, в вііду сверхурочной работы переводчпцы, удовлетворпть ея просьбу.
582.1.15:127
3119. Пратэст жонак арыштаваных і высланых зь Вільні літоўцаў і беларусаў за 18.02.1922
58 2.1.15:117&г — р
Падпісалі: L.Angiewiczowa, A.Augustajtisa, B.Birzyszkowa, L.Harecka, A.Jakubecka, W.Kraskowska, Niewiadomska (+(+) A.Prakulewiczowa, F.Rondomacska, J.Stadziewiczowa, P.Semaszkowa, M.Szulcowa i in.
3 прыпіскай: «Дзядзька Галавінскі: Пасьля абвесткі гэтага пратэсту у Прэссе прашу гэтую паперку вярнуць мне. 18/11-22 г. Міхалевіч»
3120. Паведамленьне намесьніка старшыні Рады БНР Васіля Захаркі старшыні Рады Народных Міністраў БНР Вацлаву Ластоўскаму за 19.02.1922 аб яго вяртаньні з службовае камандыроўкі у г. Вілкавішкі
582.1.15:007
3121. Чарнавік ліста Вацлава Ластоўскага (Коўна) Пятру Крэчэўскаму (Прага) (каля 02.1922)
Высокапаважаны Петр Антонавіч
Сягоньня праз «Ukio Bankas» pierawiou я на імя Вершыніна на Пражскі «Legio Banka» 20.000 (двадцаць тысяч марак ням.). 3 гэтай суммы для Вас 15.000 н для Вершыніна 5.000 мар. Па атрыманьню грошы прашу пераслаць на мае імя паквітаваньне.
Што датычэ Суслова, то прашу п. Вершыніна зайсці да яго і сказаць каб ен лішне не гарачыўся, бо толькі дарэмна псуе сабе здароўе. Найперш заказ на адрэс ён дастаў не ад мяне асабіста, а ад Конфэрэнцыі дык усе яго пагрозы могуць аказацца дарэмны. Па другое адрэс быў заказаны на тэрмін да выезду прэзыдыуму Конфэрэнцыі і ён на азначаны тэрмін заказу не выпоўніў. Сягоньня яго адрэс ужо не актуальны. Я у марцы буду у Празе дык калі работа будзе адпаведаць пастаўленым вымогам (скарыноўскі шрыфт і др.) магу заказ прыняць. А калі яму хутчэй патрэбны грошы, ніхай заказ вышле почтай. Ката у мяшку не купляюць і калі ён нам ня верыць і ня хочэ выслаць работы, то і мы яму такое-ж маем права ня верыць і не высылаць грошы.
582.1.15:061
Дакладная дата невядомая.
3122. Chwila historyczna. Улётка Zwi^zku Obrony Woli Ludnosci nalezenia do Polski
582.1.40:025 — d
Улётка прысьвечаная ўхвале Віленскага Сойму аб прыналежнасьці Вільні й краю да Польшчы за 20 лютага 1922 году.
3123. Бюллетень Біілорусскаго Прессь-Бюро вь Ковн-h за 22.02.1922 (№17)
Сов^тская БКпоруссія. — Результаты безсвстемнаго хозяйства. — ДЬло православной церквн вь Б^лоруссін. — Украннская демонстрація протнвь Польшв вь Вашннгтон’Ь
КНІГІ ОНЛАЙН
