КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Косця сплюнуў — Гурык яму губу разбіў. — Табе пакаяцца, як мне плюнуць. Гурык падаў яму насоўку — Косця не ўзяў... Дзіўнае яны жыццё пражылі. He любячы, нават ледзь трываючы адзін аднаго, пражылі яго разам. І Ася, не кахаючы Гурыка, з ім жыццё пражыла... Як мы ўсе жывём? — Можаш пляваць, колькі хочаш... — схаваў насоўку ў кішэнь Гурык. — Распляваўся... Я што: павінен быў аддаць табе Асю? Ты б мне аддаў?.. І Саламон Майсеевіч аддаваць не хацеў. «Ася не будзе тваёй!..» І да мяне раптам дайшло, што так! Што не будзе!.. Ён упарты быў, Саламон. Сказаць, за што мы яго ўзялі? Вы думаеце: за байкі пра Леніна? Ха! Няхай бы баіў... Памятаеце, Ася ў Вену ездзіла? Чаго? Па кока-колу, якую яна пасмакаваць вам прывезла?.. Па сваіх справах яе Саламон паслаў! Яго самога мы не выпусцілі. Ён уваходзіў у міжнародную сіянісцкую арганізацыю з цэнтрам у Вене. Быў у Менску яе прадстаўніком. За гэта сядзеў бы да смерці, калі б не памёр... Гурык гарадзіў абы-што, я спытаў: — У якую арганізацыю? — У сіянісцкую, — адказаў за Гурыка Косця. — Як мы з табой у антысавецкую, — і зноў сплюнуў, у яго ўсё цякла кроў з губы. — Дык выходзіць, ты яго ўратаваў? A то ён сядзеў бы да смерці? He ляжаў бы тут, дзе так хо- рашаляжыць... Скажы мне,Гурык: яктыўсё гэта змог? І цяпер, пасля ўсяго, ты яшчэ хочаш легчы з ім побач?.. Гурык маўчаў, пастукваючы наском чаравіка ў схіл грудка, Косця павярнуўся да мяне. — Можа, ты мне растлумачыш? Ты зразумеў, чаго ён хоча?.. Мне здалося, што зразумеў... Гурык хацеў быць з Асяю, якая некалі вернецца да бацькі. Вось так ён яе кахаў і кахае. Наўрад ці так кахаў яе Косця. Але сказаў я іншае. — Ён пакаяцца хоча. — Гэта я чуў... Ну, кайся, — цвіркнуў Косця крывёю пад ногі Гурыку, а той сказаў раптам, развёўшы рукамі над зоркамі і крыжамі, нібы тых, хто ляжаў пад імі, клікаў у сведкі: — Анямаўчым... І рушыў з могілак. — Вы хоць разумееце, што жыццё прайшло? — спытаў у былой кавярні «Вясна», дзе мы сабраліся Палкоўніка памянуць, Віл, і ўсе паглядзелі адзін на аднаго, а Піля сказаў: «Жыццё прайшло, але мы яшчэ ходзім...» — і прапанаваў па «брадвэі» прайсціся ў гонар Палкоўніка ды нашай маладосці. — А праўда што! — першы падняўся Віл, і ўсе пачалі падымацца, а Воран раптам падсунуўся бліжэй да Гурыка на вызваленае месца: — Ты што ўчора пра Асю плёў? He трэба было яму падсоўвацца. Гурык зірнуў на Косцю, як мне здалося, грэбліва. Як моцны на слабога. — Табе тактрэба, каб я сказаў? Ты ж здагадаўся... — Скажы. — He плёў... Як ты думаеш, Косця: калі ўтой час дачку чалавека, які падазраваўся ў антысавецкай дзейнасці, выпускалі за мяжу—што гэта азначаць магло? Маўчыш? Маўчыш, бо ведаеш... Мне сказалі завербаваць яе. І я згадзіўся, бо падумаў: калі бацька пойдзе пад суд, які лёс чакае дачку? Мяне, калі я буду з ёй?.. Гэта ж не з канторы, не з партыі выганяць — выкінуць з жыцця!.. І калі Саламону на допыце стала кепска, я падумаў: няхай. Нябожчыкаў не судзяць... Чакай-чакай, — прыціснуўён да стала кулакі Ворана. — Паспееш. Слухай, калі захацеў. Ася вербавалася пад Амерыканца. Гэта ўжо калі Марына пад яго падкруцілася, вырашылі, што так нават лепш, — і Гурык зняў рукі з кулакоў Ворана. — Вось цяпер біся... Косця падняўся, апусціў кулакі, кіўнуў у той бок праспекта, дзе стаяла амаль насупраць кавярні будыніна КДБ. — He хадзі ты з намі. Ідзі да сваіх... — 3 вамі не пайду, — наліў партвейну, які мы прынеслі с сабой, Гурык. — А сваіх у мяне няма. Каля кавярні «Вясна» нас чакалі Эдзік Гарачы, Гарык Клябанаў, Віл, які сказаў: «Зараз астатнія падцягнуцца...» — і мы рушылі па нашым «брадвэі». Якая кампанія!.. Я не сніў, не марыў!.. Як мы йшлі!.. Як стракатыя кашулі шапталіся ды скураныя шузы парыпвалі!.. «Брадвэй» рассцілаўся, расцякаўся перад намі, а мы па ім — культурненька, акуратненька. He каля самых сценаў, але і не нахабна пасярод, каб не надта сучаснікам замінаць, суайчыннікаў не моцна раздражняць, бо яны не вінаватыя, што такія... І кожнаму, каго выпадкова зачэпім, нашае даруйце, прабачце, а вось жа ўсё адно ўслед нам: «Малпы! Дармаеды! Куды міліцыя глядзіць!..» А вось яна, міліцыя, якраз на нас глядзіць... І ў скверы на вуліцы Камсамольскай, дзе помнік Дзяржынскаму як стаяў, гэтак і стаіць, да нас падыходзіць. «Так... Вы сёння доўга тут?..» «А мы не ведаем! Сквер у колькі зачыняецца?» «Ты, Воран, глядзі! Дажартуешся!..» «А што глядзець?» «Атое... Акуркі ў сметніцу кідаць!..» «Ёсць!» «Даказыраешся! Сустрэнемся яшчэ...» Пагаварылі — і разышліся. Нармальная міліцыя — гэта нармалёва. Горш — спецпадраздзяленні «Альфа» ці «Алмаз» з шокерамі. Ці АМАП, які налятае з дубінкамі. Вунь яны трох хлопцаў малоцяць, якія на спіне жалезнага Фелікса напісалі: КАТ. «Гэта ТАК напісана! — крычаць хлопцы, Кон, Грыц і Балік. — Вы не з таго канца прачыталі!..» Заблыталі амапаўцаў, якія прачытаць не могуць, КАТ ці ТАК? — і да нас. «Вы куды гэта, — пытаюць, — калі Саламон Майсеевіч каля яткі чакае? У яго сёння сіроп ананасны! Можна, мы з вамі?..» Во як Кона, Грыца і Баліка АМАП перавыхаваў! He тое што некалі брыгадміл... Нашымі сталі! Стылягамі! Мы ідзем па Камсамольскай да Нямігі паўз 42-ю школу, дзе вучылася Ася і дзе раней, да рэвалюцыі, калі Камсамольская называлася Багадзельнай, а перад тым Феліцыянскай, на месцы школы была прыватная чатырохкласная габрэйская жаночая гімназія мадам Лявідавай-Нейфах, якую скончыла цётка Асі, сястра Саламона Майсеевіча прыгажуня Ада, у часе вайны павешаная ў гестапа на вуліцы Астроўскага, якая некалі была і цяпер зноў стала вуліцай Ракаўскай, дзе жыве Якаў Барысавіч Мельцэрзон, які ў42-й школе выкладаў фізіку і Косцю Ворану, і Ігару Гурковічу, і шмат каму яшчэ, але на фізіка вывучыўся толькі Жарэс Алфёраў, які стаў доктарам навук і нават Нобелеўскім лаўрэатам, хоць быў стылягам, насіў порткі-дудачкі ды кашулю з малпамі, уякой і стаіць ён каля школьнай брамы насупраць брамы КДБ, дзе турма «амерыканка», і Віл крычыць яму: «Давай з намі, у Саламона Майсеевіча сёння сіроп ананасны!..» — аЖарэс галавой круціць: «Не магу!..» — нечым ён заняты, ну, вядома, Нобелеўскаму лаўрэату па фізіцы не да ананасных сіропаў, але з-за ягонай спіны Ac выскоквае: «Я з вамі!..» — і, абагнаўшы ўсіх нас, ідзе паперадзе ў сваім генеральскім шынялі, бо дзе яшчэ ісці вайсковаму генералу, хай сабе і падвар’яцеламу, ён жа не гэбэшны генерал Гурковіч, які ўсё ж пацягнуўся за намі з кавярні, але, дайшоўшы да брамы КДБ насупраць школы, пастаяў, падумаў і павярнуў да сваіх,у двор, куды некалі завозілі нас, каб расстраляць за тое, што, як прыдумалі Гурык з маёрам Гагарыным, мы хацелі забіць Хрушчова, які не дапамог нам, як Воран яго ні ўгаворваў, зратаваць Нямігу, вуліцу, на якую мы выходзім, нібы трапляючы ў даўжэзны калідор вялізнай камунальнай кватэры з драўлянымі і жалезнымі, каванымі брамамі і брамкамі, у якія проста так не зойдзеш, бо нехта, седзячы пры керагазе ці дыван выбіваючы, абавязкова спытае: «А вы да каго будзеце?..» — і дзякуй Богу, што Саламон Майсеевіч нас заўважае, крычыць з акенца яткі: «Яны да мяне, да мяне!..» — адною рукою махаючы нам, а другою ва ўжо падрыхтаваныя шклянкі з сіропам газіроўку наліваючы, якая празрыста шыпіць і сонечна пеніцца, але не пераліваецца цераз край, што ўмець трэба і што Саламон Майсеевіч умее, таму каля яткі ягонай, дзе пахне ліпамі і летам, заўсёды чарга, вунь Вадзік Някрасаў і Рыжык, Ося Рыжыкаў, Біг, Валера Высоцкі і ні за што пратураны з інстытута і камсамола Сяргей Будкевіч, Джым Калеснікаў і Джон Дак, Луі Армстранг і Эдзі Рознэр, а з імі джаз-аркестр Беларускай ССР, якому Армстранг прапаноўвае: «Зайграем?..» — і Рознэр пачынае: «Pardon me, boy, is that the Chattanooga choo choo...» — a сенатар Галдуотар, які ўсё дапытвае Хрушчова, ці праўда, што яго ў Беларускай ССР ледзь не забіў амерыканскі марскі пехацінец, які забіў пасля Кэнэдзі, падпявае: «Track twenty nine...» — і не расстраляныя ў нашых ложках Ала Мельнікава і Таня Барэйка, якая перасялілася ў Амерыку, дзе нарадзілася гэтая песня, падхопліваюць: «Boy, you can give me a shine...» — a піяніст Ілля Фраўчы i віяланчэліст Віця Лібенсон, не маючы інструментаў, аж плачуць, што з Рознэрам і Армстрангам зайграць не могуць, калі яшчэ давядзецца, і Фаня Файнберг са Светай Двоскінай іх суцяшаюць, просяць Саламона Майсеевіча, каб наліў ім без чаргі вады з сіропам, і ўсе шкадуюць Лібенсона: «Што ж ты, Віця, прыйшоў без віяланчэлі, хоць бы скрыпку ўзяў...» — а Іллю не шкадуюць, бо раяль прыцягнуць ён па-любому не мог, нехта кажа: «Трэба ўмець выбіраць спецыялізацыю...» — на што Саламон Майсеевічтутжа вытыркаецца ў вакенца яткі: «Думаеце: прыстроіўся кранікі круціць! Раз крутнуў, не даліў — капейка! Два разы крутнуў — дзве! Дык за дзень жа!.. А каб хоць HexTa падумаў, што я наліваю не меней, а болей! Ніхто! Ніхто! Ніхто і ні пра каго ў гэтай краіне лепшае не падумае!..» — а кароль Іярданіі Хусэйн з сенатарам Галдуотарам не разумеюць, пра што гэты чалавек, які ў вакенцы яткі падобны да шпака ў шпакоўні, прамаўляе, Біг ім тлумачыць, перакладае, Хусэйн з Галдуотарам кажуць: «Дык і ў нас тое самае, толькі чэргі меншыя...» — і Хусэйн, як чалавек паўднёвы, схільны да ласункаў, замаўляе ваду з сіропам, а Галдуотар — без, да іх падыходзіць Ac: «Міру — мір! Давайце чокнемся!..» — і яны чокаюцца, выпіваюць, Хусэйн цмокае: «Смаката!..» — і просіць наліць яшчэ, але Саламон Майсеевіч, які, падобна, не надта любіць арабаў, хоць яны і выпіваюць з амерыканцамі за мір, кажа: «Згодна з чаргою, вунь народу колькі...» — і ківае ў канец чаргі, якой канца не відаць, у якой і Кон, і Грыц, і Балік, Лан і Пашок, Ждан і Ханеня, Мікола Лабкоўскі і Толя . Сатушаў, Гена Іганаўі Пеця Сцепаненка, Лёня Макаранка, Генік Шыдлоўскі і Слава Буйнікоў, Эдзік Зельдовіч і Толя Пястрак з мянушкай Піля, сын пісьменніка Піліпа Пестрака, Віця Шульман, сын знакамітага рэжысёра, які зняў кіно «Чалавек не здаецца» і памёр недзе ў Канадзе, хоць хацеў памерці ў Ізраілі, куды некалі з’едзе, разжаніўшыся з Гурыкам, Ася — вунь яна ў белай сукенцы, на якой плавіцца пажар яе валасоў, стаіць каля яткі і скрозь зеленаваты смутак глыбінных, саміх у сабе затоеных вачэй глядзіць і глядзіць на Нямігу,дзеўдворыках пад вечаровым сонцам плыве і плыве залаты пыл...