Беларускі габелен. Белорусский гобелен. Tapestry in Belarus.
Выдавец: Беларусь
Памер: 163с.
Мінск 2015
Молодые художники 1970-х гг. уже видят мир и свое искусство по-другому. Даже в гладком ткачестве, в полных поэзии пейзажных композициях чувствуется более личностное, лиричное, отстраненное, созерцательное начало... Это работы А. ЮзеевойШабловской и необыкновенно тонкопоэтические пейзажи А. Солохиной, которая как художник и педагог оставила после себя школу мастеров белорусского пейзажа в гобелене. Последовательно на протяжении многих лет В. Кривошеева разрабатывает жанр натюрморта в гобелене, сочетая обобщение с почти что осязаемостью предметов. В работах этих художников — широкая цветовая палитра, элементы картинной глубины. О. Гридина создает тонкие по рисунку чернобело-жемчужные композиции с большой тональной растяжкой, подчас достигая звучания офорта. Л. Скрипниченко смело вводит в гобелен рельеф, а порой использует популярную тогда технику макраме. Л. Путейко обращается к технике ткачества
1970-х гг. у беларускім габелене спрабавалі сябе жывапісцы-манументалісты У Ткачоў, В. Немцоў А. Яскін і інш. Зразумела, яны не пайшлі далей за класікаў Рэнесанса і стваралі толькі жывапіснае рашэнне для кардону, ткалі ж спецыяльна навучаныя ткачыхі. Але гэта быў іх уласны выбар і жаданне ўбачыць свой жывапіс вытканым, а не адвольнае выкарыстанне мануфактурай твораў вялікіх мастакоў, якія іншы раз былі створаны нашмат раней, чым габелен.
Маладыя мастакі 1970-х гг. ужо бачаць свет і сваё мастацтва па-іншаму. Нават у гладкім ткацтве, у поўных паэзіі пейзажных кампазіцыях адчуваецца больш асабісты, лірычны, адасоблены, сузіральны пачатак... Гэта працы Г. ЮзеевайШаблоўскай і надзвычайна тонкапаэтычныя пейзажы А. Салохінай, якая як мастак і педагог пакінула пасля сябе школу мастакоў беларускага пейзажа ў габелене. Паслядоўна на працягу многіх гадоў В. Крывашэева распрацоўвае жанр нацюрморта ў габелене, спалучаючы абагульненне з амаль што адчувальнасцю прадметаў. У працах гэтых мастакоў — шырокая колеравая палітра, элементы карціннай глыбіні. В. Грыдзіна стварае тонкія па малюнку чорна-бела-жамчужныя кампазіцыі з вялікай танальнай расцяжкай, часам дасягаючы гучання афорта. Л. Скрыпнічэнка смела ўводзіць у габелен рэльеф, а іншы раз выкарыстоўвае папулярную тады тэхніку макрамэ. Л. Пуцейка звяртаецца да тэхнікі ткацтва з вялікімі прамежкамі — паўзамі, па-свойму ўзмацняючы ілюзію аб’ёму, а таксама ўзбагачае габелены рэльефамі, адвольна выпушчанай сізаллю. Н. Пілюзіна пер-
level of generalization and portrait, ma-king a symbol from an image. From the very start, her creative work has been characteristic of the genre and theme variety and the plastic language expressiveness. The poetic word of L. Petrul embodied itself in collections of poems, but above all, she is a poet in tapestry. L. Petrul manages to weave philosophical reflections and subtle psychological experiences into the fabric of Time and her spiritual world. Special decorativeness and figurativeness of tapestries by L. Petrul lies in a broad palette of themes, images, unique language means that are absolutely appropriate to each work: from classical to designer, from discreet to eccentric. Architectonics and volume also have a crucial role not only in real three-dimensional works but also in the very ability to create the illusion of it in smoothly woven tapestry. G. Obukhov concentrated silhouette intensity, colour deepness and saturation of contrast planes, clearly contoured lines, general acute expression and the illusion of volume in his work “Muse”.
Fundamental changes in the society in the 1980s determined new demands to art, its content (social orientation sharply changed), its form (avant-garde tendencies came on stage), its number (there appeared a lot of people of the “new time” who wanted to decorate their life also with tapestries).... There was a need for a large number of tapestry artists, which led to the reopening of the “textile star academy”. In 1989, the Artistic Textile Department opened on the base of the Decorative and Applied Arts Department in the BSTAI and later the Clothes Modelling and Artistic Weaving Department was restored. Famous Belarusian artist and Associate Professor
шая ў сучасным беларускім габелене звярнулася да жанру партрэта, спалучаючы ў ім фігуратыўнасць, падабенства з мадэллю, высокі ўзровень абагульнення і даводзячы вобраз да сімвалу. Яе творчасць з самага пачатку адрозніваецца шматстайнасцю жанраў і тэм, выразнасцю пластычнай мовы. Паэтычнае слова Л. Пятруль набыло цялесны вобраз у зборніках вершаў, але перш за ўсё яна паэт у габелене. Філасофскія роздумы, тонкія псіхалагічныя перажыванні яна ўмее выткаць у палатно Часу і свайго духоўнага свету. Асаблівая дэкаратыўнасць і вобразнасць габеленаў Л. Пятруль заключаецца ў шырокай палітры тэм, персанажаў, моўных прыёмаў, якія не паўтараюцца і цалкам адпавядаюць кожнай працы: ад класічных да аўтарскіх, ад стрыманых да экстравагантных. Важная роля належыць таксама архітэктоніцы і аб’ёму, прычым не толькі ў рэальным выхадзе ў тэты аб’ём, але і ва ўменні стварыць ілюзію яго ў гладкатканым габелене. Г. Обухаў у сваёй «Музе» сканцэнтраваў напружанасць сілуэта, колеравую сакавітасць і насычанасць кантрастных плоскасцей, выразную абконтуранасць ліній, агульную вострую экспрэсію і ілюзію аб’ёму.
Кардынальныя змены ў жыцці грамадства ў канцы 1980-х гг. абумовілі з’яўленне новых патрабаванняў да мастацтва, да яго зместу (рэзка змянілася сацыяльная накіраванасць), формы (на сцэну выйшлі авангардныя тэндэнцыі), колькасці (з’явілася шмат людзей «новага часу», якія жадалі ўпрыгожыць сваё жыццё, у тым ліку і габеленамі)... Узнікла неабходнасць у большай колькасці мастакоў габелена. Гэта паслужыла штуршком да аднаўлення
с большими промежутками — паузами, по-своему усиливая иллюзию объема, а также обогащает гобелены рельефами, свободно-выпущенной сизалью. Н. Пилюзина первая в современном белорусском гобелене обратилась к жанру портрета, сочетая в нем фигуративность, сходство с моделью, высокий уровень обобщения и доводя образ до символа. Ее творчество с самого начала отличается многообразием жанров и тем, выразительностью пластического языка. Поэтическое слово Л. Петруль обрело плоть в сборниках стихов, но прежде всего она поэт в гобелене. Философские размышления, тонкие психологические переживания она умеет соткать в полотно Времени и своего духовного мира. Особая декоративность и образность гобеленов Л. Петруль таится в широкой палитре тем, персонажей, языковых приемов, не повторяющихся и абсолютно соответствующих каждой работе: от классических до авторских, от сдержанных до экстравагантных. Важная роль принадлежит также архитектонике и объему, причем не только в реальном выходе в этот объем, но и в умении создать иллюзию его в гладкотканом гобелене. Г. Обухов в своей «Музе» сконцентрировал напряженность силуэта, цветовую сочность и насыщенность контрастных плоскостей, четкую оконтуренность линий, общую острую экспрессию и иллюзию объема.
Кардинальные перемены в жизни общества в конце 1980-х гг. обусловили появление новых требований к искусству, к его содержанию (резко сменилась социальная направленность), форме (на сцену вышли авангардные тенденции), количеству (появилось много людей «нового времени», которые же-
v. Markovec-Bartlova has headed the department and still manages it. As a rule, graduates of the department become lecturers there nowadays.
Lecturers and students master new structural and plastic heights and create a modern space of artistic textile along with the preservation of classical traditions of smoothly woven tapestry. Thus, P. Bondar has created his own school. He is a unique figure in modern tapestry and his creative work is a paradoxical combination of his own discoveries of today or even tomorrow with endless immersion in traditions. His finest exquisite towel tapestries excite with their poetry and “polizrezy” lure as stain glass windows. His amazing “znitavanni” (with wrap elements) are full of air, light and dynamics. “Manipulation” with fabrics and resulting from it “free finishing drawing” create the effect of Space and lead to free-style, abstract and eccentric painting. The artist has not ceased to search for new ways in tapestry art during all his creative work. The textile school of P. Bondar cultivates the ability to preserve and instil in young artists the love for hand-made production that has always been the key to the success of energyrich textiles.
Tapestry did not invent its own new genres but it has mastered with dignity and originality already known genres borrowed from easel and monumental art: rarely, portrait and self-portrait; more often, still lives; but most of all, genre compositions. Tapestry accumulated the features of graphic art (in the works of O. Gridina, G. Sivertseva, etc.), painting (A. Solokhina, N. Pilyuzina), mural painting, relief and other techniques. The whole conglomerate of means of
«фабрыкі тэкстыльных зорак». У1989 г. на базе кафедры дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва БДТМІ адкрылася аддзяленне мастацкага тэкстылю, а потым была адноўлена кафедра мадэлявання адзення і мастацкага ткацтва. Узначаліла кафедру і да цяперашняга часу кіруе ёю дацэнт В. Марковец-Бартлава, вядомы беларускі мастак. Цяпер выкладаюць тут, як правіла, выпускнікі гэтай кафедры.
Выкладчыкі і студэнты побач з захаваннем класічных традыцый гладкатканага габелена асвойваюць новае, фармальнае, структурна-пластычныя вышыні, ствараюць сучасную прастору мастацкага тэкстылю. Так, сваю аўтарскую школу стварыў П. Бондар. Гэта асаблівая постаць у сучасным габелене, а яго творчасць — парадаксальнае спалучэнне ўласных адкрыццяў (сённяшніх і хутчэй нават заўтрашніх) і бясконцае заглыбленне ў традыцыі. Яго вельмі тонкія, вытанчаныя габелены-ручнікі хвалююць сваёй паэзіяй, а «палізрэзы» вабяць, як вітражы. Яго дзіўныя «знітаванні» (з элементамі абкруткі) поўныя паветра, святла і дынамікі. «Маніпуляцыі» з тканінамі і «адмоўным дамалёўваннем» па выніках гэтых маніпуляцый ствараюць эфект космасу і прыводзяць да адвольнага, абстракт нага тэкстыльнага экстравагантнага жывапісу. На працягу ўсяго творчага шляху мастак не спыняе пошукі ў галіне габелена. У тэкстыльнай школе П. Бондара закладзена ўмельства захоўваць і прывіваць маладым мастакам любоў да рукатворнасці, якая заўсёды была залогам поспеху энергетычна насычанага тэкстылю.
КНІГІ ОНЛАЙН
