КНІГІ ОНЛАЙН

Беларускі габелен. Белорусский гобелен. Tapestry in Belarus.

Выдавец: Беларусь

Памер: 163с.

Мінск 2015

132.12 МБ

Нельзя забывать и иерархию видов искусства, которая субъек­тивно, но устойчиво существова­ла на протяжении десятилетий. Так, декоративное искусство ни­зводилось до прикладного в са­мом узком смысле этого термина. Соответственно и представители искусства «высокого» — станко­вого, монументального (живопи­си и скульптуры) — относились к представителям этого цеха как к братьям своим меньшим. Однако перед магией гобелена не могли устоять и они. Таким образом, в гобелен пришли из живописи народный художник СССР М. Савицкий, живопи-
subjects have been changed for free motifs. The colour scheme widens from subtly harmonized colours of one palette with rich nuances to sharp contrasts of cold and warm, dark and light colours. Explicit declarative and ideological character has gone from decorative and applied art in general and from tapestry in particular (though it has always been the most prominent there).
Texture plays an important role in plastic arts. It’s not only an emotion forming factor but also a shape and image forming element. Texture is so total and omnipresent that we either do not notice it or notice the last thing without wholly comprehending its role. Probably, texture reveals itself more fully in tapestry. Sometimes, it is the first thing viewers seen in a tapestry — smoothness and roughness of a surface, softness and toughness, fineness and coarseness of a “stroke”, its vibration, shimmer and, finally, its transformation into a relief that fills a tapestry with a specific tone.
In its turn, designer tapestry divides into depictive tapestry and decorative tapestry. Depictive tapestry contains all genres and themes (as a rule, the themes are about the nature or folklore, literature or proper author themes). Depictive tapestry tends to be either of a figurative descriptive character or of sty­lized generalization. Figurative tapestries are characteristic to S. Abramovich, T. GavrilovaKhmyznikova, R. Golovataya, I. Danilova, A. Dvoronin, A. Lu­kina, N. Pilyuzina, L. Puteiko (early works), S. Svistunovich, A. Solokhina, T. Khatsanovich-Darbinyan, T. Chuglazova, A. Yuzeeva-Shablovskaya. They tend to preserve smoothness of
ад месца размяшчэння i г.д. Га­белен гэтага віду прызначаны да паказу ў музейных і выставачных экспазіцыях. У ім аўтар выказвае свае ўласныя пачуцці, фантазіі, перажыванні ў адвольнай форме, у тэхніцы ручнога ткацтва. Менавіта рукатворнасць такіх габеленаў надае ім асаблівую каштоўнасць, цеплыню, энергетыку. Унутры гэтага віду габелена выспявае пазней эксперыментальна-пошукавы, галоўным чынам рэльефны і аб’ёмны.
У выставачных габеленах мастакі часта наўмысна адыходзяць ад шпалернай шчыльнасці і гушчыні ткання, узбагачаючы палатно прасветамі, якія спецыяльна дасягаюцца пропускамі аднаго ці некалькіх радоў асновы. Больш смелай і адвольнай робіцца кампазіцыя: яна ўсё часцей адыходзіць ад карціннасці і схіляецца да дэкаратыўных плоскасцей. Строгія сюжэты змяняюцца адвольнымі матывамі. Пашыраецца каларыстычная палітра ад тон­ка згарманізаваных, багата нюансаваных колераў адной гамы да вострых кантрастаў: халодных і цёплых, цёмных і светлых. 3 прыкладнога мастацтва наогул і з габелена ў прыватнасці (а ў ім іх было больш за ўсё і яны адчуваліся лепш за ўсё) адышлі адкрытая дэкларатыўнасць і ідэалагізаванасць.
Асаблівую ролю ў пластычных мастацтвах адыгрывае фактура. Гэта не толькі эмацыянальна ўтваральны фактар, але часта формаі вобразаўтваральны элемент. Фактура настолькі татальная, настолькі ўсюдыісная, што мы яе не заўважаем або заўважаем у апошнюю чаргу, не асэнсоўваючы да канца яе ролю. Магчыма, менавіта ў габелене яна раскрываецца найболып поўна. Часам
сец-станковист В. Толстик, мо­нументалисты 3. Литвинова, В. Довгало и др.
Второй вид гобелена услов­но — это авторский свободный (по аналогии со станковым ис­кусством), независимый от за­казчика, от места размещения и т.д. Гобелен этого вида пред­назначен для показа в музейных и выставочных экспозициях. В нем автор выражает свои соб­ственные чувства, фантазии, пе­реживания в произвольной фор­ме, в технике ручного ткачества. Именно рукотворность таких гобеленов придает им особую ценность, теплоту, энергетику. Внутри этого вида гобелена вы­зревает впоследствии экспери­ментально-поисковый, главным образом рельефный и объемный.
В выставочных гобеленах художники часто намеренно отходят от шпалерной плотно­сти и густоты тканья, обогащая полотно просветами, которые специально достигаются про­пусками одного или нескольких рядов основы. Смелее и свобод­нее становится композиция: она все чаще уходит от картинности и склоняется в сторону деко­ративных плоскостей. Строгие сюжеты сменяются свободными мотивами. Расширяется колори­стическая палитра от тонко сгармонизированных, богато нюан­сированных цветов одной гаммы до острых контрастов: холодных и теплых, темных и светлых. Из прикладного искусства в це­лом и из гобелена в частности (а в нем их было более всего и они читались явственнее всего) ушли откровенная декларативность и идеологизированность.
Особую роль в пластических искусствах играет фактура. Это не только эмоционально образу­ющий фактор, но часто формои образообразующий элемент. Фактура настолько тотальна,
hand weaving, show the authors poetical view of the world, the unity of purpose and its realization, the variety of colour choices from contrasts to nuances. V. Krivosheeva and S. Barankovskaya embodied the depi­ctive character in the almost photographical similarity of a model with the portrait, a practically forgotten genre in tapestry. Compositions with certain stylization of the world of objects are common in the works of Belarusian tapestry authors of all generations. Among them are historical and patri­otic pursuits of A. Beltyukova, L. Petruls poetization of folk way of life and creation of plastic equivalents of the great native literature, embodying images of the nature by V. and G. Stasevich, philosophical musings of G. Gor­kunov, suprematic motifs of T. Belousova-Petrovskaya, expres­sive motifs of G. Obukhov, pop art motifs of S. Terentyeva, lyrical notes of O. Gridina whose subtle colour choices sometimes lead to the grisaille technique, and composed monochromic compositions of L. Skripnichenko, tapestry mosaics of L. Gustova and N. Sukhoverkhova.
A prominent decorative base is characteristic to the next tapestry type. Such tapestries are created with a free theme, a diverse plastic language, a complicated image structure, with metaphors, allegories and unique rhythm. Sometimes this kind of tapestries has an expressive lack of rhythm in lines, spots and silhouettes. Decorative tapestry may be differentiated into compositions of ornamental (graphical and ornamental) character redefining traditional forms and motifs and compositions of abstract (spot and image) character.
яна першае, што бачыць глядач у габелене, — гладкасць і шурпатасць паверхні, яе мяккасць і жорсткасць, дробназярністасць і буйнасць «мазка», яе вібрацыю, мігаценне і, нарэшце, яе пераўтварэнне ў рэльеф, які напаўняе габелен асаблівым гучаннем.
Аўтарскі габелен у сваю чаргу можна падзяліць на выяўленчы і дэкаратыўны. У першым — выяўленчым прысутнічаюць усе жанры, сюжэты (як правіла, аб прыродзе, або фальклорныя, або літаратурныя, або ўласнааўтарскія). Габелен выяўленчага характару схіляецца або да фігуратыўнага карціннага сказа, або да стылізацыі і абагульнення. Да фігуратыўнага габелена можна залічыць творы С. Абрамовіч, Т. Гаўрылавай-Хмызнікавай, Р. Галаватай, I. Данілавай, А. Двароніна, Г. Лукіной, Н. Пілюзінай, ранейшыя працы Л. Пуцейка, С. Свістуновіча, А. Салохінай, Т. Хацановіч-Дарбінян, Т. Чуглазавай, Г. ЮзеевайШаблоўскай. Яны часцей за ўсё захоўваюць гладкасць ручнога ткацтва, перадаюць паэтыку светаадчування аўтара, адзінства задумы і яе ўвасаблення, разнастайнасць колеравых рашэнняў ад кантрастаў да нюансаў. В. Крывашэева і С. Баранкоўская ўвасобілі сваю ўяўленчасць у амаль фатаграфічным падабенстве мадэлі і партрэта — жанру, амаль забытага ў га­белене. Кампазіцыі з вядомай стылізацыяй прадметнага све­ту шырока распаўсюджаны ў творчасці аўтараў беларускага габелена ўсіх пакаленняў. Гэта гісторыка-патрыятычныя пошукі А. Бельцюковай, паэтызацыя народнага быту і стварэнне пластычных эквівалентаў вялікай айчыннай літаратуры Л. Пятруль, адлюстраванне вобразаў прыроды
настолько вездесуща, что мы ее не замечаем или замечаем в по­следнюю очередь, не осмысливая до конца ее роль. Быть может, именно в гобелене она раскры­вается наиболее полно. Порой она первое, что видит зритель в гобелене, — гладкость и шеро­ховатость поверхности, ее мяг­кость и жесткость, мелкозерни­стость и крупность «мазка», ее вибрацию, мерцание и, наконец, ее преобразование в рельеф, ко­торый наполняет гобелен осо­бым звучанием.
Авторский гобелен в свою очередь можно разделить на изо­бразительный и декоративный. В первом — изобразительном присутствуют все жанры, сю­жеты (как правило, о природе, либо фольклорные, либо литера­турные, либо собственно автор­ские). Гобелен изобразительного характера склоняется либо в сто­рону фигуративного картин­ного сказа, либо к стилизации и обобщению. К фигуративному гобелену можно отнести произ­ведения С. Абрамович, Т. Гавриловой-Хмызниковой, Р. Го­ловатой, И. Даниловой, А. Дворонина, А. Лукиной, Н. Пилюзиной, ранние работы Л. Путейко, С. Свистуновича, А. Со­лохиной, Т. Хацанович-Дарбинян, Т. Чуглазовой, А. ЮзеевойШабловской. Они чаще сохраня­ют гладкость ручного ткачества, передают поэтику мироощуще­ния автора, единство замысла и его воплощения, разнообразие цветовых решений от контра­стов до нюансов. В. Кривошеева и С. Баранковская воплотили свою изобразительность в почти фотографическом сходстве мо­дели и портрета — жанра, прак­тически забытого в гобелене. Композиции с известной стили­зацией предметного мира широ­ко распространены в творчестве авторов белорусского гобелена
The former type of decorative designer tapestry traces its roots to folk weaving and folk ornament. It is an inexhaustible fount of inspiration and a strong provocation for modern reinterpretation and creation of modernized archaic pieces. A lot of artists, including L. Gustova, L. Petrul, E. Obodova, etc., work in this sphere. Among notable works are artistic statements in the ornament interpretation of L. Rusova, structural and plastic pursuits of V. Markovec-Bartlova with an absolutely creative inte­rpretation of traditional orna­ments of carpets and tablecloths, with colour-filled rhythm and contrast between an ornament and a background...