Беларускія песні і гімны

Беларускія песні і гімны

Выдавец: Віктар Хурсік
Памер: 380с.
Мінск 2012
63.84 МБ
Ровенскі Дзмітрый Дзмітрыевіч нарадзіўся 5 студзеня 1948 г. у горадзе Капыль Мінскай вобласці. Працуе ў Мінску. Кіраўнік народнага ансамбля народнай музыкі і песні «Мінскія музыкі» і заслужанага аматарскага калектіву РБ фальклорнага дзіцячага ансамбля «Дударыкі» ў гімназіі № 14.
Русаў Пётр Аляксандравіч (нарадзіўся 10 ліпеня 1947 г. у в. Прыбор Гомельскага раёна), бард, гісторык, археолаг. Скончыўу 1974 г. Мінскі педагагічны інстытут імя А.М. Горкага.
Сакалоўскі Несцер Фёдаравіч (09.11.1902, в. Вешкі Докшыцкага раёна — 13.11.1950), хормайстар, фалькларыст. Скончыў Мінскі музычны тэхнікум, вучыўся ў Беларускай кансерваторыі ў 1932— 1935 гадах.
Сацура Мікалай Уладзіміравіч нарадзіўся ў 1952 г. у г. Тураў Гомельскай вобласці. Скончыў Мінскі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і Беларускую дзяржаўную кансерваторыю. 3 1974 г. працуе музычным кіраўніком ансамбля «Сябры».
Семяняка Юрый Уладзіміравіч (26.11.1925, г. Мінск—16.07.1990), народны артыст Беларусі (1974 г.). Скончыў Беларускую дзяржаўную кансераторыю ў 1957 г.
Сокалаў-Воюш Сяржук (сапр. Сокалаў Сяргей Анатолевіч) — паэт, бард. Нарадзіўся Ібкастрычніка 1957 г.у в.АстроўшчынаПолацкага раёна. Жыве ў ЗША.
Сярых Валянціна Васільеўна нарадзілася ў Бабруйску ў 1951 г. Працуе мастацкім кіраўніком дзіцячага ансамбля «Званочкі». Скончыла Мінскае музычнае вучылішча і Маскоўскую кансерваторыю. Жыве ў Мінску.
Тэраўскі Уладзімір Васілевіч (23.11.1871, в. Леніна Слуцкага раёна — 10.11.1938), харавы дырыжор і фалькларыст. Быў рэпрэсаваны.
Туранкоў Аляксей Яўлампавіч (21.01.1886, г. С.-Пецярбург — 27.09.1958). Вучыўся ў Пецярбургскай кансерваторыі ў 1911—1914 гг. Заслужаны дзеяч мастацтва Беларусі (1940 г.).
Філіповіч ІнаАнатолеўна нарадзіласяў 1961 г.у Мінску. Скончыла Мінскае вучылішча мастацтваў. Працуе педагогам у Мінску.
Чыркун Алег Міхайлавіч нарадзіўся ў 1942 г. у Мінску. Скончыў Беларускую дзяржаўную кансерваторыю. Працуе ў Беларускім дзяржаўным універсітэце культуры і мастацтва.
Ханок Эдуард Сямёнавіч нарадзіўся 18 красавіка 1940 г. у Фёдараўскім раёне Кустанайскай вобласці (Казахстан). Скончыў Мінскае музычнае вучылішча імя М.І. Глінкі, Маскоўскую кансерваторыю.
Цесакоў Кім Дзмітрыевіч нарадзіўся ў 1936 г.у г. Чэрвень Мінскай вобласці. Скончыў Гомельскае музычнае вучылішча і Новасібірскую кансерваторыю. Працуе ў розных жанрах. Жыве в Мінску.
Цітовіч Генадзь Іванавіч (07.08.1910, в. Новы Пагост Міёрскага раёна — 20.06.1986, г. Мінск), дырыжор, этнамузыколаг, народны артыст Беларусі (1955 г.), народны артыст СССР (1968 г.). Скончыў Віленскую кансерваторыю ў 1939 г. У 1952 г. стварыў Дзяржаўны акадэмічны народны хор БССР.
Шчаглоў-Куліковіч Мікола (04.04.1896, Смаленшчына — 31.03.1969). Скончыў Маскоўскае сінадальнае вучылішча царкоўных спеваў. Памёр на чужбіне.
Шыдлоўскі Аляксандр Канстанцінавіч (18.06.1911, в. Мінкі Смаргонскага раёна — 26.09.2002), педагог.
Шырма Рыгор Раманавіч (20.01.1892, в. Шакуны Пружанскага раёна — 23.03.1978), дырыжор, фалькларыст, музычны дзеяч. Народны артыст СССР (1955 г.). Скончыў Седлецкі настаўніцкі інстытут у 1918 г. (Польшча). У 1940 г. арганізаваў і ўзначаліў Дзяржаўную акадэмічную капэлу БССР.
Яцкоў Мікалай Адамавіч нарадзіўся ў 1959 г. у Магілёве. Скончыў Мінскі інстытут культуры. Працуе ва ўстановах культуры на Магілёшчыне. Напісаў.шмат песень на вершы розных аўтараў, у тым ліку і на свае ўласныя.
Да дата к 1
Рускія песні і танцы
Краіна Беларусь знаходзіласяўскладзе Расійскай імперыі з канца XVIII ст. да 1917 г., а затым з 30 снежня 1922 г. да 25 жніўня 1991 г. — у складзе Савецкага Саюза. I ў Расійскай, і ў савецкай імперыях дзяржаўнай мовай была руская. I ў адной, і ў другой праводзілася палітыка русіфікацыі насельніцтва ўскраінаў цераз школу, друк, дзяржаўныя ўстановы, праваслаўную царкву і армію. Уплывала на славянскія народы — беларусаў і ўкраінцаў — руская культура, у першую чаргу — песні.
Беларусь! лёгка засвойвалі ўкраінскія («хахляцкія») песні, якія часцей за ўсё перакладаліся на беларускую мову, а рускія песні, рамансы і маршы выконваліся пераважна на рускай мове, бо пераклад песні парушаў яе рытміку і мелодыю, а сэнс рускай песні ў асноўным быў зразумелы. Беларусаў прываблівалі змест і мелодыя песні. Вось з тае нагоды некаторыя рускія песні бытавалі сярод беларускага насельніцтва побач са сваімі.
У XIX ст. у вёску на вечарынку праніклі, апрача рускіх песень, гарадскія бальныя танцы: вальс, факстрот, «Каробачка», «На рэчаньку». Некаторыя рамансы, якія выконваліся вандроўнымі акторамі пад ігру катрынкі, таксама станавіліся папулярнымі. Беларускія кірмашы і фэсты, гадавыя святы стваралі спрыяльную глебу для развіцця беларускага фальклору і для замацавання рускага падчас русіфікацыі. Некаторыя рускія песні былі запісаныя ад беларусак у XX ст. на вёсцы.
Пасля вайны ў 1945 — 1965 гг. былі папулярныя сярод моладзі наступныясавецкіярускія песні: «Катюша», «Сормовская лирическая», «Уральская рябинушка», «Куда бежишь, тропинка милая», «Хороши весной в саду цветочки» і іншыя.
Зыходзячы з такіх абставін, мы друкуем некаторыя рускія песні ў гэтым дадатку. Друкуем дзеля таго, каб паказаць іх месца ў беларускай культуры і каб задаволіць тых, хто імі цікавіцца.
Когда я на почте служил ямщиком...
Слова Л. Трефолева
Когда я на почте служил ямщиком, Был молод, имел я силенку, И крепко же, братцы, в селенье одном Любил я в ту пору девчонку.
Сначала не чуял я в девке беду, Потом задурил не на шутку: Куда ни поеду, куда ни пойду, Все к милой сверну на минутку.
И любо оно, да покоя-то нет, А сердце болит все сильнее. Однажды дает мне начальник пакет: «Свези, мол, на почту живее!»
Я принял пакет — и скорей на коня, И по полю вихрем помчался, А сердце щемит да щемит у меня, Как будто с ней век не видался.
И что за причина, понять не могу, И ветер так воет тоскливо...
И вдруг — словно замер мой конь на бегу И в сторону смотрит пугливо.
Забилося сердце сильней у меня, И глянул вперед я в тревоге, Потом соскочил с удалого коня — И вижу я труп на дороге.
А снег уж совсем ту находку занес, Метель так и пляшет над трупом. Разрыл я сугроб-то и к месту прирос, Мороз заходил под тулупом.
Под снегом-то, братцы, лежала она...
Закрылися карие очи.
Налейте, налейте скорее вина, Рассказывать больше нет мочи!
Гэты верш Леаніда Трэфалева быў яго перакладам верша беларускага паэта Уладзіміра Сыракомлі «Паштальён» (гл. с. 354).
По диким степям Забайкалья...
Слова Ивана Кондратьева
По диким степям Забайкалья, Где золото роют в горах, Бродяга, судьбу проклиная, Тащился с сумой на плечах*.
Идет он густою тайгою, Где пташки одни лишь поют, Котел его сбоку тревожит, Сухие коты ноги бьют**.
На нем рубашонка худая, Со множеством разных заплат, Шапчонка на нем арестанта И серый тюремный халат.
Иван Кондратьев
Бежал из тюрьмы темной ночью — В тюрьме он за правду страдал.
Идти дальше нет уже мочи, Пред ним расстилался Байкал.
Бродяга к Байкалу подходит, Рыбацкую лодку берёт И грустную песню заводит — Про родину что-то поёт:
— «Оставил жену молодую И малых оставил детей, Теперь я иду наудачу — Бог знает, увижусь ли с ней!»
А ветер ему отвечает:
— «Напрасно, бродяга, бежишь!» А бедное сердце не чует, Что нету родных уж в живых.
Бродяга Байкал переехал — Навстречу родимая мать.
— «Ах, здравствуй, ах, здравствуй, родная! Здоров ли отец, хочу знать?»
— «Отец твой давно уж в могиле, Землёй призасыпан лежит, А брат твой давно уж в Сибири, Давно кандалами гремит.
*Две последние строки каждой строфы повторяются дважды.
** Строфы 2, 3, 4, 6, 7 часто при пении опускаются.
Пойдём же, пойдём, мой сыночек, Пойдём же в курень наш родной. Жена там по мужу скучает И плачут детишки гурьбой».
УЗабайкаллі з XIXст. жыве шмат ссыльных беларусаў. За савецкім часам, асабліва пры Сталіну, іх колькасць папаўнялася. 1х нашчадкі жывуць там і цяпер. Мінскі культуролог Аляксандр Іванавіч Смолік знайшоўу архіве іў Інтэрнэт звесткі аб тым, што гэту песню, якую іншы раз называюць «Бродяга», напісаўу 1880-х гг. наш зямляк, масквіч Іван Кузьміч (Казіміравіч) Кандрацьеў (1849, в. Каловічы Вілейскага пае.—1904, Масква), паэт-песеннік, гісторык, краязнавец.
За последнюю копейку...
За последнюю копейку Найму тройку лошадей, Дам я кучеру на водку: «Погоняй, брат, поскорей!»
Не ходи, ты, Ванька, красно, Много денег не теряй.
Ты купи себе гитару, На гитаре и сыграй.
Ванька-ключник, злой разлучник, Разлучил князя с женой.
Ой, ведут, ведут Ванюшу, Ветер Ване кудри вьёт. А княжна молодая По нём слёзочки лиёт.
Был у князя Ванька-ключник, Ванька-ключник молодой, Ванька-ключник, злой разлучник, Разлучил князя с женой.
Он не дорог той княгине — Ни золотом, серебром, Только дорог он княгине Своим беленьким лицом.
Запісаў Анатоль Барысу 1964 г. ад Соф 7 Барыс. Яна са сваей сям 'ёй больш за 5 гадоў жылау Енісейскім краіў Сібіры. Туды яе сям'я была вывезена з Вілейскага павета, дзе была лінія фронту, у час Першай сусветнай войны.
«Варяг»
Слова Рудольфа Гренца, перевод с австрийского Е. М. Струденской
Наверх, вы, товарищи! Все по местам! Последний парад наступает.
Врагу не сдаётся наш гордый «Варяг», Пощады никто не желает!
Врагу не сдаётся наш гордый «Варяг», Пощады никто не желает.
Все вымпелы вьются, и цепи гремят, Наверх якоря поднимая.
Готовятся к бою орудия в ряд, На солнце зловеще сверкая!
Готовятся к бою орудия в ряд, На солнце зловеще сверкая!
И с пристани верной мы в битву идём Навстречу грозящей нам смерти, За Родину в море открытом умрём, Где ждут желтолицые черти!
За Родину в море открытом умрём, Где ждут желтолицые черти!
Свистит, и гремит, и грохочет кругом, Гром пушек, шипенье снарядов,
И стал наш бесстрашный и гордый «Варяг» Подобен кромешному аду.
И стал наш бесстрашный и гордый «Варяг» Подобен кромешному аду.
В предсмертных мученьях трепещут тела, Гром пушек, и шум, и стенанья, И судно охвачено морем огня. Настали минуты прощанья.
И судно охвачено морем огня, Настали минуты прощанья.
— Прощайте, товарищи! С Богом, ура! Кипящее море под нами!
Не думали, братцы, мы с вами вчера, Что нынче умрём под волнами.
Не думали, братцы, мы с вами вчера,