Чарадзейны калейдаскоп
Галіна Пшонік
Выдавец: Звязда
Памер: 104с.
Мінск 2014
— Хто тут? — запытальна булькнула істота.
— Я Зося, — ветліва азвалася дзяўчынка. — А вы хто?
— А я Балотнік. Гэта маё балота і мой палац. Увогуле я сам павінен сюды людзей зацягваць, ды толькі вось рэўматызм зусім замучыў. Столькі клопатаў з лячэннем, не да палявання ўжо. А тут яшчэ мая аканомка пані Жаба правую лапку пашкодзіла і нічога рабіць не можа, Ты як у нас апынулася?
— Залезла ў лодку, і яна паплыла.
— Гэта добра, што да нас даплыла. Вось якраз пані Жабе па гаспадарцы і дапаможаш.
— Я дадому хачу, — спалохана паведаміла Зося.
— Скажаш яшчэ — дадому. Балотнік каго зацягне, таго ўжо не адпускае. Зусім людзі свае ж павер'і забыліся, — буркліва запярэчыў гаспадар палаца.
Зося гучна заплакала.
85
— Ну годзе, годзе. Сырасці ў нас і сваёй хапае — кажу ж, ажно на рэўматызм захварэў. Пажывеш, а там пабачым. Штосьці я пад старасць шкодзіць людзям стаміўся... Але ж і пані Жабе зараз самой не ўхадзіцца з нашай гаспадаркай. Бач, якая вялікая, — Балотнік пераканаўча махнуў рукой у кірунку высокага даху.
Ён асцярожна саступіў з каменнай прыступкі ў ваду і прыцягнуў Зоськаву лодку да высокага ганка. Дзяўчынцы нічога не заставалася, як узняцца на яго.
— Хадзем, пакажу цябе пані Жабе, — зеленкаваты гаспадар шырока расчыніў дзверы свайго раскошнага палаца. — Яе пакой на першым паверсе — яна ў нас вышыні не любіць.
Пані Жаба
Унутры цудоўнае збудаванне ўражвала не менш, чым звонку. Ад/ нак Балотнік, не чакаючы, пакуль Зоська разгледзіць усё як след, таропка павёў ■ яе праз некалькі, адна прыгажэйшая за
другую, залаў. У самым далёкім кутку вялізнага палаца ён адчыніў разныя дзверы з моранага дубу і ўвёў дзяўчынку ў прасторны, багата застаўлены разнастайнымі куфэркамі, камодамі і шафамі пакой. Пасярод пакоя стаяў шырачэзны ложак з моху, а на ложку сядзела грузная шэра-зялёная жаба з абгорнутай нейкімі зёлкамі лапкай.
— Пані Жаба, пабач, я табе памочніцу
прывёў, — відавочна пацяплелым голасам сказаў Балотнік.
— Ага, ква-ква, прывёў.
А калі я столькі разоў нагад-
вала, каб запрасіў баброў масткі адрамантаваць, то не мог часу знайсці, — пакрыўджана адказала хворая.
— Наша пані Жаба любіць пагрэцца на мастках, што на заходнім баку палаца. А на іх дзве дошкі падгнілі, вось яна і спатыкнулася, — патлумачыў Балотнік Зосьцы і, павярнуўшыся да сваёй аканом-
кі, паспрабаваў апраўдацца: — Ну, так, ну, прасіла, але ж я важнымі справамі заняты быў.
— Вось ужо важнымі!,' * Спрэчкамі з Вадзяніком,
чые ўладанні багацейшыя,
ды збіраннем ракавін — увесь палац загрувасціў, — працягвала крыўдаваць пацярпелая, але, змякчыўшыся нарэшце, згадзілася: — Добра
ўжо, паказвай памочніцу.
Балотнік прымірэнча падвёў Зосю да мохавага ложка.
Маладзенькая, гэта добра, будзе спрытна з гаспадаркай упраўляцца, — яшчэ больш палагоднела пані Жаба. — Значыць, сёння мы без вячэры не застанемся. — I, павярнуўшыся да Зосі дадала: — Хадзем, дзяўчынка, на кухню, пакажу табе, дзе што ляжыць.
— Вось ізгода, — узрадаваўся Балотнік, — а я пайду перад вячэрай апетыт нагуляю.
— Калі гэта ў цябе былі праблемы з апе-
тытам? — запыталася
прыкметна павесялелая ад з'яўлення памочніцы пані Жаба і з дзелавым выглядам паскакала на кухню.
Па ўсім было відаць, што кухня лічылася надзвычай важным месцам у Балотнікавым палацы. Па
89
й K ’S' ’ б •• о
памерах яна не саступала самай вялікай зале. На шматлікіх паліцах стаялі слоікі, скрынкі і скрыначкі з багатымі прыпасамі. Пачэснае месца ў прасторным памяшканні займала агромністая пліта.
— Пліта — мой гонар, — пачала аканомка ўводзіць у курс спраў неспадзяваную памочніцу. — Летась бабры пабудавалі. Балотнік з-за тутэйшай заўсёднай сырасці вельмі цэніць гарачую ежу. Да вячэры ўжо няшмат часу засталося — спячы-ка нам хуценька аладкі.
— Аладкі я не ўмею, — сумленна прызналася Зося.
— Як — не ўмееш? — здзівілася пані Жаба. — Ты ж дзяўчынка! Гэта вельмі проста: вось мука, сыракваша, яйкі. Вось алей, а вось патэльня. Есці аладкі будзем з сунічным варэннем — добра, што я яго ўжо паспела зварыць.
I яна паскакала з кухні. А што заставалася рабіць Зосі? Дзяўчынка ўзяла з паліцы міску, насыпала туды мукі і наліла сыраквашы. 3 яйкамі аказалася больш складана, аднак, з вялікай цяжкасцю адасобіўшы ўнутранае змесціва ад шкарлупін, густа запэцкаўшы пры гэтым і стол, і падлогу, Зоська замясіла ў рэшце рэшт цеста. Яна паставіла патэльню на запаленую пані Жабай пліту, наліла алею і паклала з міскі некалькі поўных лыжак. Асобныя белыя плямкі тут жа зліліся ў адну. «Ну, няхай будзе блін. Бліны таксама смачна», — супакоіла сябе Зося і пачала чакаць. Аднак блін усё заставаўся і заставаўся белым цестам, а кухня хутка напоўнілася дымам і смуродам.
90
.. . • • ‘ ’ •
— Што тут адбыва-ква-ква-ецца? — пачула Зося ўстрывожаны голас і ледзь разгледзела праз шэрую дымавую заслону грузную постаць пані Жабы.
— Я ўсё зрабіла, як вы сказалі, а блін чамусьці не хоча пячыся! — кашляючы ад задушлівага дыму, тлумачыла дзяўчынка.
— Ты ж яго не перавярнула на другі бок! — аж захлынулася здзіўленнем пані Жаба. — Бачу, што праўду казала: гатаваць ты не можаш. Відаць, давядзецца рабіць гэта мне, гаротнай, адной лапкай. А ты тады будеш мыць посуд і прыбіраць у пакоях.
Пані Жаба спрытна, хаця і адной лапкай, дадала ў цеста ўсяго, чаго там, на яе густ, не хапала, перамяшала як след, і неўзабаве на шырокім распісным блюдзе высілася некалькі ахайных стосікаў духмяных аладак.
— Ты бяры блюда, а я вазьму вазачку з варэннем, і хадзем у абедзеную залу, — скамандавала пані Жаба. — Балотнік ужо дакладна там чакае.
Балотнік, і сапраўды, важна сядзеў у галаве вялізнага авальнага стала, засланага зялёным абрусам. Пані Жаба размясцілася па правую руку ад яго, Зосьцы ж загадала заняць месца па левую. Потым паклала кожнаму на талерку гарачых яшчэ аладак і паліла сунічным варэннем.
— Ну, добрую памочніцу я табе забяспечыў? — са смакам павячэраўшы, відавочна задаволены сабой, спытаў Балотнік.
— Добрую, добрую, — згадзілася пані Жаба. Зося здзіўлена, аднак з удзячнасцю ўсміхнулася ёй.
Выкрыццё мачасінага плана
Пасля вячэры пані Жаба паведаміла:
— Начаваць будзеш на другім паверсе. Там у нас шмат пакояў, выбірай любы. Раніцай, як пачуеш гук званочка, спускайся ўніз, дапаможаш мне гатаваць сняданак.
Усе пакойчыкі былі надзвычай прыгожыя і ўтульныя, і Зося не без пэўнай цяжкасці выбрала з іх адзін — з перламутравымі вадзянымі ліліямі на сценах. Яна з асалодай выцягнулася на мяккім
92
І t-S" к
ложку з моху, праўда, меншым, чым у пакоі пані Жабы, але таксама вельмі зручным, і адразу заснула.
Спалася Зосі добра, і калі раніцай яна пачула гук званочка, то зразумела, што ўжо выспалася. Трэба было апранацца. Дзяўчынка нацягнула джынсы, а молнію зашпіліць не можа, насунула красоўкі, а шнуркі завязаць не ўмее, раскалмачаныя пасля сну валасы з твару адкінула, а як прычасацца, не ведае. Дома ж яна сама ўсяго гэтага ніколі не рабіла. Сядзіць Зося на ложку, зноў званочак чуе — а спусціцца ўніз у такім выглядзе не рашаецца.
Сядзела яна так, сядзела, пакуль не адчыніліся дзверы і на парозе не з'явілася сама пані Жаба.
— Ты што, майго званочка не пачула?
— Пачула, — адказала Зося.
— Чаму ж не спускаешся?
— He магу апрануцца.
— Як не можаш?
— He ўмею.
— Вось дык ква! — пляснула і здаровай, і нават хворай лапкай пані Жаба. — Першы раз такую дзяўчынку бачу. Ну, як апранулася, так і спускайся — справы не чакаюць.
Ад сораму і страху Зоська молнію на джынсах неяк усё ж зашпіліла, запхнула незавязаныя шнуркі ў красоўкі, каб не спатыкнуцца, і непрычасаная паплялася за аканомкай.
Насмажыць на сняданак рыбы, якую вельмі любіў Балотнік, яны ўжо не паспявалі, і пані Жаба
хуценька зварыла кашу. I зноў гаспадар палаца іх ужо чакаў за вялікім авальным сталом, і зноў аканомка не паскардзілася на няўмелую памочніцу. Аднак пасля сняданку строга загадала Зосі:
— Збірай посуд, нясі яго на кухню. На пліце яшчэ цёплая вада, побач з плітой тазік — памый талеркі і каструлю і расстаў па паліцах.
Зося наліла поўны тазік і плюхнула туды ўвесь брудны посуд, што прынесла з абедзенай залы і знайшла на кухні. Вада палілася праз край і трапіла ў красоўкі.
— Ай-ай-ай! — закрычала Зося.
На крык прыскакала пані Жаба.
— Што ж гэта робіцца?! — залемантавала яна. — Учора ледзь пажар не ўчыніла, а сёння — патоп! I чаму ж у цябе нічога не атрымліваецца? Хто ж дома за цябе ўсё рабіў?
— Татава жонка і яе дачка, — сумленна прызналася Зося.
— Татава жонка — мачаха, значыць, — здагадалася пані Жаба. — Якія хітрыя мачахі цяпер пайшлі! Вось дык ква... Ты хоць здагадваешся, бедная дзяўчынка, што твая мачаха задумала зрабіць цябе няшчасным чалавекам? Усяляк намагаецца, каб ты вырасла не прыстасаванай да жыцця — ні справы па душы сабе не знайшла, ні жаніха. Хто ж захоча з такой няўмекай ажаніцца?
— Не-е, я не здагадвалася, — разгубілася Зося.
— Дык мы перашкодзім тваёй мачасе ажыццявіць гэты бязлітасны план! — абурана паабяцала пані Жаба. —Ідзі на масткі, высушы свой абутак і прыходзь у Смарагдавую залу, што побач з абедзенай.
95
Карысная навука
Сонейка прыпякала добра, і красоўкі, а таксама і шкарпэткі, высахлі хутка. Зоська зноў запхнула, не завязаўшы, шнуркі ўнутр красовак і пакрочыла ў Смарагдавую залу. Пасярод шырокага дывана з нейкіх маляўнічых водарасцяў сядзела пані Жаба, а перад ёю высілася цэлая гара нейкага аддзення.
— Гэта ўсё — Балотнікавы камізэлькі, — дзелавіта абвясціла аканомка. — Ён, як захварэў на рэўматызм, стараецца цёпла апранацца. Я нашыла яму розных камізэлек, але з-за таўшчызны нашага гаспадара ад іх хутка адрываюцца гузікі. Вось ты і папрышываеш.
— Але ж я... — толькі раскрыла рот Зоська.
— Ведаю-ведаю, — тут жа перапыніла яе пані Жаба, кінуўшы спачувалыны позірк на Зосьчыны красоўкі. — Дзяўчынка, якая не здольная сабе ж шнуркі завязаць, тым больш не трапіць ніткай у ігольнае вушка. Аднак давядзецца навучыцца. Вось іголка, вось нітка. Працуй!
Толькі перад самым абедам асвоілі Зосьчыны непаслухмяныя пальцы нязвыклую для іх справу, і зялёная тоўстая нітка нарэшце была ўцягнута ў іголку.
— Хадзем падсілкуемся, — паклікала пані Жаба, — і я навучу цябе прышываць гузікі на ножцы.
КНІГІ ОНЛАЙН
