Чэмпіёны свету па футболе 1930-2006
Вітаўт Руднік
Памер: 109с.
Беласток 2006
1986, 1990, 1994
15
Найболыпая колькасць галоў у адным фінальным матчы ЧС
Гулец Краіна Фіналы і колькасць мячоў
Джэфры ХЭРСТ Англ. 1966 (3)
Футбалісты, якія забівалі ў фінальных гульнях некалькіх ЧС
ГуЛец Краіна Фіналы і колькасць мячоў
ВАВА Бра^ 1958 (2), 1962 (1)
Браты, якія гулялі ў складах каманд-чэмпіёнаў
Гульцы Краіна
Турніры
Фрыц і Отмар ВАЛЬТЭРЫ ФРГ
Джэк і Бобі ЧАРЛЬТАНЫ Англія
1954
1966
Браты, якія забівалі разам галы ў адным з матчаў сваёй каманды ў фінальнай стадыі ЧС
Гульцы Краіна Турніры і мячы
Фрыц і Отмар ВАЛЬТЭРЫ ФРГ Па 2 галы ў паўфінальным матчы ЧС 1954 супраць зб. Аўстрыі
Найстарэйшыя чэмпіёны свету
Гулец
Краіна
Турнір
Узрост (гады+дні) на момант правядзення апошняй гульні ў фінальных частках ЧС
ДЗОФ
Іта.
1982
40+133
НІЛТАН САНТАС
Бра.
1962
37+032
ТУРЭК
ФРГ
1954
35+167
МЕБУС
ФРГ
1954
34+025
Наймалодшыя чэмпіёны свету
Узрост (гады+дні) на момант
Гулец
Краіна
Турнір
правядзення апошняй гульні ў
фінальных частках ЧС
ПЕЛЕ
Бра.
1958
17+249
БЕРГОМІ
Іта.
1982
18+201
МАРКА АНТОНІЁ
Бра.
1970
19+135
АЛЬТАФІНІ
Бра.
1958
19+340
МОРАН
Уру.
1950
19+344
БАРЭЛЬ
Іта.
1934
20+065
КАКА
Бра.
2002
20+069
КЛАДААЛЬДА
Бра.
1970
20+269
ТРЭЗЭГЕ
Фра.
1998
20+270
ЭДУ
Бра.
1970
20+319
Найчасцей гулялі ў фінальных матчах ЧС
Гульні
Каманда
7
7
6
36. Бразіліі
36. ФРГ-Германіі
36. Італіі
Трэнеры і капітаны каманд пераможцаў чэмпіянатаў свету
Турнір
Чэмпіёны
Трэнер
Капітан
1930
Уругвай
Альберта СУПІЧЫ
Хасэ НАСАСІ
1934
Італія
Віторыё ПОЦЦА
Джамп'ера КОМБІ
1938
Італія
Віторыё ПОЦЦА
Джузэпэ МЕАЦЦА
1950
Уругвай
Хуан ЛОПЕС
Абдуліё Хасінта ВАРЭЛА
1954
ФРГ
Ёзэф ХЕРБЕРГЕР
Фрыц ВАЛЬТЭР
1958
Бразілія
Вісэнтэ Італа ФЕОЛА
Хідэральда Луіс БЕЛІНІ
1962
Бразілія
Айморэ МАРЭЙРА
МАУРА РАМАС дэ Алівейра
1966
Англія
Альф РАМСЭЙ
Роберт МУР
1970
Бразілія
Марыё ЗАГАЛА
КАРЛАС АЛЬБЕРТА Торэс
1974
ФРГ
Хельмут ШОН
Франц БЭКЕНБАЎЭР
1978
Аргентына
Сезар Луіс МЕНОЦІ
Даніэль ПАСАРЭЛЬЯ
1982
Італія
Энца БЕАРДЗОТ
Дзіна ДЗОФ
1986
Аргентына
Карлас БІЛАРДА
Дыега МАРАДОНА
1990
ФРГ
Франц БЭКЕНБАУЭР
Лотар МАТЭУС
1994
Бразілія
Карлас Альберта ПАРЭЙРА
ДУНГА
1998
Францыя
Эмэ ЖАКЭ
Дзідзье ДЭШАМ
2002
Бразілія
Луіс Феліпэ СКАЛАРЫ
КАФУ
2006
Італія
Марчэла ЛШІ
Фабіё КАНАВАРА
Трэнеры двухразовыя чэмпіёны свету
Трэнер Краіна Турніры
Віторыё ПОЦЦА Італія 1934, 1938
Здабывалі Кубак свету і як гульцы, і як трэнеры
Гулец і трэнер Краіна Турніры і роля
Франц БЭКЕНБАЎЭР ФРГ1974 (як гулец), 1990 (як трэнер)
Германія
Марыё Жоржэ Лоба Бразілія 1958 і 1962 (абодва разы як гулец),
ЗАГАЛА 1970 (як трэнер)
*
3 пэўнай доляй умоўнасці да ліку трэнераў-двухразовых чэмпіёнаў свету, можна аднесці таксама бразільцаў Марыё Жоржэ Лоба ЗАГАЛА трыюмфатара ЧС 1970, які быў асыстэнтам Карласа Альберта ПАРЭЙРЫ на пераможным для Бразіліі ЧС 1994, а таксама самога Карласа Альберта ПАРЭЙРУ, які на ЧС 1970 дапамагаў ЗАГАЛА здабыць трэці для краіны Кубак свету.
Чэмпіёны свету, якія пазней удзельнічалі ў фінальных частках ЧС у ролі галоўных трэнераў зборных каманд
Гулец і трэнер
Краіна
Чэмпіён
Турніры і каманды
ДЗІДЗІ
Бра.
1958, 1962
Узначальваў зб. Перу на ЧС 1970
Юрген КЛІНСМАН
Герм.
1990
Узначальваў зб. Германіі на ЧС 2006
Даніэль Альберта ПАСАРЭЛЬЯ
Apr.
1978
Кіраваў зб. Аргентыны на ЧС 1998
Рудзі ФЁЛЕР
ФРГГерм.
1990
Узначальваў зб. Германіі на ЧС 2002
Ханс-Хуберт ФОГТС
ФРГГерм.
1974
Кіраваў зб. Германіі на ЧС 1994 і ЧС 1998
Альфрэда ФОНІ
Італія
1938
Кіраваў зб. Швайцарыі на ЧС 1966
Джэкі ЧАРЛЬТАН
Англія
1966
Узначальваў зб. Ірландыі
на ЧС 1990 і ЧС 1994
Асноўныя тэрміны і скарачэнні
Bola de Ouro: «Залаты мяч», якім бразільскі часопіс Ріасаг з 1971 г. узнагароджвае лепшага гульца бразільскага чэмпіянату. Пераможца вызначаецца паводле балаў, якія выстаўляюцца журналістамі часопіса гульцам пасля кожнай гульні чэмпіяната. Bola de Prata: «Срэбраны мяч», якім бразільскі часопіс РІасаг з 1971 г. узнагароджвае найлепшых гульцоў бразільскага чэмпіянату на кожнай пазіцыі. ГІераможцы вызначаюцца паводле балаў, якія выстаўляюцца журналістамі часопіса гульцам пасля кожнай гульні чэмпіяната. «Срэбраны мяч» з 1973 г. атрымлівае таксама найлепшы стралец чэмпіяната.
IFFHS: Міжнародная Федэрацыя Футбольнай Гісторыі і Статыстыкі (анг. International Federation of Football History & Statistics). Заснаваная ў 1984 г. y Ляйпцыгу (Герм.) арганізацыя, якая займаецца дакумантаваннем гісторыі футбола, а таксама складаннем рознага кшталту статыстычных рэйтынгаў (напр., найлепшых клубных трэнераў, трэнераў нацыянальных зборных каманд, брамнікаў, стральцоў).
А: «Апертура». «Турнір адкрыцця» (восеньзіма) адзін з двух чэмпіянатаў, якія з 1992 г. праводзяцца ў Аргентыне на працягу года.
АГ: Алімпійскія гульні. Футбольныя турніры ў межах Алімпійскіх гульняў праводзяцца з 1908 г. (у 1900 і 1904 гг. праводзіліся толькі паказальныя гульні, у 1932 г. футбольны турнір не праводзіўся). Да ўдзелу у АГ дапускаюцца каманды краін-сябраў ФІФА. Да канца 1920-х гг. у турніры мелі права браць удзел усе наймацнейшыя футбалісты сваіх краін, а на пазнейшых турнірах толькі футбалісты-аматары. 3 1988 г. у алімпійскім турніры дазволена выступаць і прафесіяналам ва ўзросце да 21 года (з 1992 г. да 23 гадоў), а таксама 2 футбалістам старэйшага ўзросту.
- ал.: алімпійская зборная каманда.
- ам.: аматарская каманда.
Д-І: чэмпіянаты наймацнейшых дывізіёнаў краін.
Залатая бутса: прыз, які штогод уручаецца УЕФА футбалісту, які заб'е найбольшую ў сезоне колькасць галоў у турнірах вышэйшых дывізіёнаў чэмпіянатаў еўрапейскіх краін. Гульцы, якія займаюць па гэтым паказчыку 2-е і 3-е месца, атрымліваюць адпа-
ведна «Срэбную» і «Бронзавую» бутсы. 3 1997 г. па прапанове «European Sport Magazine» колькасць забітых гульцамі галоў у нацыянальных чэмпіянатах памнажаецца на адпаведны каафіцыэнт, які вызначаецца ў адпаведнасці з рэйтынгам УЕФА. Так, колькасць забітых галоў у чэмпіянатах краін, якія ў рэйтынгу УЕФА займаюць 1-5-е месцы, памнажаецца на 2, 6-21 месцы на 1,5, а ўсе ніжэйшыя месцы на 1. «Залатую бутсу» атрымлівае той, хто ў выніку такога памнажэння набірае найбольшую колькасць балаў.
Залаты мяч: прыз штотыднёвіка «Франс Футбол», якім з 1956 г. на аснове апытання вядучых спартыўных выданняў кантынента ўзнагароджваецца найлепшы футбаліст Еўропы.
зб.: зборная каманда.
К: «Клаўсура». «Турнір закрыцця» (вясналета) адзін з двух чэмпіянатаў, якія з 1992 г. праводзяцца ў Аргентыне на працягу года.
КА: Кубак Амерыкі. Турнір, які з 1916 г. праводзіцца Паўднёваамерыканскай Канфедэрацыяй футбола сярод зборных каманд Паўднёвай Амерыкі. 3 1993 г. да ўдзелу ў турніры запрашаюцца таксама асобныя прадстаўнікі іншых кантынентальных футбольных асацыяцый (у асноўным каманды з Цэнтральнай і Паўночнай Амерыкі). Пачынаючы з 1987 г. турнір праводзіцца кожныя два гады.
КЕ: Кубак Еўропы. Такую назву мелі два першыя чэмпіянаты Еўропы, якія праводзіліся па кубкавай сістэме ў 1960 і 1964 гг. КЕЧ: Кубак еўрапейскіх чэмпіёнаў. Ініцыяваны ў 1954 г. рэдактарам французкай газеты «Экіп» Габрыэлем Ано і зацверджаны УЕФА ў 1955 г. турнір для каманд пераможцаў нацыянальных чэмпіянатаў краінсябраў УЕФА. У 1991/92 гг. трансфармаваны ў Лігу Чэмпіёнаў УЕФА, удзел у якой бяруць наймацнейшыя еўрапейскія клубы.
КК: Кубак кірмашоў. Ініцыяваны ў 1955 г. віцэ-прэзідэнтам ФІФА Томэнам турнір зборных каманд гарадоў, у якіх праводзіліся міжнародныя кірмашы. 3 другога розыгрыша турніра да ўдзелу ў ім пачалі дапускацца і клубы (у тым ліку і з тых гарадоў, дзе кірмашы не праводзіліся). 3 1962 г. удзел у турніры быў дазволены толькі клубам з краінсябраў УЕФА. Канчатковы спіс удзельнікаў
турніра зацвярджаўся УЕФА. Трэці па папулярнасці еўрапейскі клубны турнір, які ў 1971 г. быў заменены на Кубак УЕФА.
КЛ: Кубак Лібертадорэс (Кубак Вызваляльнікаў). Турнір, які з 1960 г. праводзіцца Паўднёваамерыканскай Канфедэрацыяй футбола сярод наймацнейшых каманд нацыянальных чэмпіянатаў кантынента. Апошнія гады ўдзел у турніры бяруць таксама клубы з Мексікі.
Кубак УЕФА: Кубак Саюза Еўрапейскіх Футбольных Асацыяцый (УЕФА), заснаваны ў 1971 г. узамен Кубка Кірмашоў. Большасць удзельнікаў турніра складаюць прызёры нацыянальных чэмпіянатаў. 3 восені 1996 г. у турніры бяруць удзел таксама чэмпіёны сваіх краін, якія прайгралі кваліфікацыйныя матчы Лігі Чэмпіёнаў, альбо выбылі з гэтага турніра пасля яго групавой стадыі. Пасля ліквідацыі ў 1999 г. Кубка ўладальнікаў Кубкаў каманды-ўладальніцы Кубкаў сваіх краін таксама бяруць удзел у Кубку УЕФА. Дадатковыя месцы ў турніры атрымліваюць 3 пераможцы Кубка Інтэртота і 3 клубы па выніках конкурса «Фэйр плэй» па рэкамендацыі УЕФА.
КУК: Кубак уладальнікаў Кубкаў еўрапейскіх краін. Турнір заснаваны ў 1960 г. з ініцыятывы Федэрацый футбола Аўстрыі, Венгрыі, ГДР, Італіі, Швайцарыі, Чэхаславакіі і Югаславіі. Праводзіўся да 1999 г. Удзел у турніры бралі пераможцы альбо фіналісты розыгрышаў Кубкаў еўрапейскіх краін-сябраў УЕФА.
М: «Метрапалітана». Адзін з двух чэмпіянатаў, якія ў 1967-1985 гг. праводзіліся ў Аргентыне на працягу года.
- м: маладзёжная зборная каманда.
МК: Міжкантынентальны Кубак. Заснаваны ў 1960 г. па ініцыятыве мадрыдскага «Рэала». Праводзіўся ў 1960-2004 гг. з удзелам каманд-пераможцаў КЕЧ і КЛ (у некаторых выпадках замест пераможцаў КЕЧ гулялі каманды-фіналісты гэтага турніра). 3 1980 г. турнір праводзіўся ў Японіі і складаўся
толькі з адной гульні, пераможца якой і атрымліваў Кубак. У 2005 г. на змену МК прыйшоў Чэмпіянат свету сярод клубных каманд.
Н: «Насьяналь». Адзін з двух чэмпіянатаў, якія ў 1967-1985 гг. праводзіліся ў Аргентыне на працягу года.
НАСЛ: Паўночнаамерыканская футбольная ліга (North American Soccer League). Арганізаваная ў 1966 г. у выніку аб'яднання некалькіх футбольных асацыяцый ЗША і Канады ліга, чэмпіянат якой разыграваўся ў 1967-1984 гг. Перастала існаваць з прычыны фінансавага крызісу.
СК: Суперкубак. Турнір, які праводзіцца УЕФА з 1972 г. Да 1999 г. за СК змагаліся каманды-пераможцы КЕЧ і КУК. 3 1999 г. каманды-пераможцы Лігі чэмпіёнаў і Кубка УЕФА.
КНІГІ ОНЛАЙН
