Гарадзенскія чытанні
Зборнік матэрыялаў
Выдавец: Гарадзенская друкарня
Памер: 291с.
Гародня 2011
С 1 января 1948 г. областная газета "Гродненская правда" начинает выходить в двух изданиях на белорусском и русском языках. Это стало большим событием в политической и культурной жизни области.
1949 г. для всей печати Белоруссии прошел под знаком широкого освещения соревнования по случаю 30-летия образования БССР. В майском и июньском номерах "Гродненская правда" печатает первые рассказы Василия Быкова "В тот день" и "В первом бою". Кстати, послевоенная газета "Гродненская правда" стала ступенькой к известности для писателей Михася Василька, Василия Быкова, Алексея Карпюка. Здесь плодотворно работали литераторы Анатолий Астрейко и Петр Макаль.
50-е годы новый заметный этап советского строительства. На страницах "Гродненской правды" часто появляется рубрика "Чтобы скорее догнать Америку, я предлагаю...", а дальше идут предложения рядовых колхозников, руководителей хозяйств, специалистов. Где-то они серьезные, аргументированные, а временами мелкие или наивные.
"Гродненская правда" в эти годы проявляет хорошую инициативу о поддержке трудящихся Гродно создать вокруг 50
города зону садов. С таким призывом обратились садоводылюбители текстильного комбината. Горисполком выделил участки в районе реки Неман и Индурского шоссе. Инициативу горячо поддержали другие коллективы, а посаженные когдато яблони и сегодня уже в обновленном виде украшают загородные микрорайоны.
Важнейшими политическими и хозяйственными событиями насыщен был 1959 г. 1 января "Гродненская правда" выходит с передовой статьей "Славное сорокалетие", посвященное годовщине образования Белорусской ССР.
Вместе с тем газета смело вскрывает изъяны общества, которые являются тормозом к движению вперед. 26 декабря 1954 г. на страницах "Гродненской правды" появляется новый раздел "Наш крокодил" отдел сатиры и юмора. Именно отсюда начали существование все остальные "Вожык", "Фома Метелкин".
18 октября 1961 г. открылся XXII съезд КПСС, который определил задачи хозяйственного и культурного строительства в стране. "Гродненская правда" ищет новые подходы к освещению злободневных вопросов и в то же время широко использует уже опробованные формы разговора со своими читателями. В одном из номеров в конце 1956 г. газета поместила целую полосу под заголовком "Почему отстает ваш колхоз?". Группа журналистов побывала в колхозе "Рассвет" Скидельского района и среди колхозников распространила анкету под таким названием. Получился интересный и заинтересованный разговор на злободневную тему.
Редакция "Гродненской правды" берет шефство над крупнейшими стройками азотнотуковым заводом, химкомбинатом, прядильно-ниточным, Лидским лакокрасочным и др. Создаются рабселькоровские посты, выездные редакции, более разнообразной становится связь с читателем, регулярно проходят областные съезды рабочих и сельских корреспондентов. Значительно возросла роль отдела писем и массовой работы редакции. Газета "Гродненская правда" выходила не раз победителем Всесоюзного соревнования и удостаивалась высоких наград.
17 августа 1966 г. печатается Указ Президиума Верховного Совета СССР "О награждении Гродненской области Белорусской ССР орденом Ленина". В газете крупным шрифтом напечатано: "За активное участие в партизанском движении, мужество и героизм, проявленные трудящимися Гродненской области в борьбе с немецко-фашистскими захватчиками в период Великой Отечественной войны, и успехи, достигнутые в восстановлении и развитии народного хозяйства, наградить Гродненскую область Белорусской ССР орденом Ленина". 19 августа весь номер "Ликует орденоносная Гродненщина" посвящен этому событию.
Середина 80-х г. для советских людей ознаменовалась большим событием в их общественную жизнь ворвалась перестройка, начался период перехода от тоталитарного однопартийного режима к цивилизованному демократическому правовому обществу.
В 70-80-ые г. газета не раз выходила победителем Республиканского и Всесоюзного соревнования, была участницей ВДНХ БССР и ВДНХ СССР. В 1982 г. газета награждена орденом Дружбы народов. К концу 80-х тираж областной газеты достигал до 100 тысяч экземпляров.
Новое дыхание получила газета в 2006 г. С этого времени обновленная внешне и по содержанию "Гродзенская праўда" неоднократный победитель республиканских творческих конкурсов в различных номинациях.
Турмасава Любоў Іванаўна, загадчык аддзела краязнаўства ДУК 'Тродзенская абласная навуковая бібліятэка імя Я. Ф. Карскага "
ГРОДЗЕНСКАЯ АБЛАСНАЯ НАВУКОВАЯ БІБЛІЯТЭКА ІМЯ Я.Ф.КАРСКАГА АДЗІН 3 БУЙНЕЙШИХ ФОНДАТРЫМАЛЬНІКАЎ ПАСЛЯВАЕННАГА ПЕРЫЯДЫЧНАГА ДРУКУ ГРОДЗЕНСКАЙ ВОБЛАСЦІ
Адну з асноўных функций абласной універсальнай бібліятэкі фарміраванне максімальна поўнага збору краязнаўчых дакументаў ажыццяўляе аддзел краязнаўства. Асаблівая ўвага ім надаецца фарміраванню калекцыі мясцовых выданняў. Неабходнасць выяўлення і збору гэтай калекцыі абумоўлена немагчымасцю на сённяшні дзень у НКПБ сабраць і ўлічыць усе мясцовыя выданні. У такім разе кожная АУНБ выконвае і архіўныя функцыі, функцыі кніжнай палаты. Акрамя гэтага, мясцовае выданне тэта прадмет духоўнай і матэрыяльнай культуры, створаны на тэрыторыі краю. Многія мясцовыя выданні паступаюць у аддзел дзякуючы толькі ўласнай зацікаўленасці і пільнасці супрацоўнікаў аддзела, добрым стасункам з Гродзенскай абласной краязнаўчай асацыяцыяй, Гродзенскім навуковым таварыствам гісторыкаў медыцыны, Беларускім гістарычным таварыствам і бясконцаму энтузіязму нашых чытачоў. Нельга не адзначыць, што адносную паўнату камплектавання мясцовымі выданнямі забяспечвае абавязковы мясцовы асобнік, які мы атрымліваем згодна пастановы № 687 Кабінета Міністраў РБ ад 30 кастрычніка 1996 г. У аддзеле захоўваюцца мясцовыя дакументы, незалежна ад зместу, мовы і формы. Гэта кнігі, брашуры, перыядычныя выданні, афішы, праграмы, плакаты, буклеты, календарь! i інш.
Аддзел валодае дастаткова багатай калекцыяй мясцовага перыядычнага друку пасляваеннага перыяду, якая налічвае 53
1696 адзінак захоўвання. У аддзеле знаходзяцца мясцовыя перыядычныя выданні: абласная газета Тродзенская праўда" з 1945 г., раённыя газеты з канца 50-х гадоў. У фондзе мясцовага перыядычнага друку захоўваюцца газеты скасаваных раёнаў: Скідзельскага, Жалудоцкага, Васілішкаўскага, Поразаўскага, Радунскага. У фондзе аддзела можна знайсці і выданне, якое на сённяшні дзень з'яўляецца бібліяграфічнай рэдкасцю. Гэта газета "Западная магистраль" за 1945-1946 гады, якая была органам упраўлення Дорпрофсожа Беластоцкай чыгункі. Мы ганарымся і калекцыяй факсімільных выданняў газет "Наша ніва" за 1906-1911 гг., "Наша доля" за 1906 г., на старонках якіх адлюстроўвалася тагачаснае жыццё на гродзенскіх землях. Факсімільнае выданне падпольных i партызанскіх газет, часопісаў, лістовак перыяду Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гадоў "I паўстаў народ..." уключае перыядычныя выданні Шчучынскага, Лідскага, Слонімскага, Навагрудскага, Скідзельскага, Юрацішкаўскага, Мірскага, Васілішкаўскага, Гродзенскага і іншых падпольных райкамаў КП(б) Беларусі.
У фондзе аддзела можна знайсці падшыўкі ведамасных газет: ААТ "ГроднаАзот" ("Гродненский химик"), ААТ "Гроднахімвалакно" ("Наша газета"), РУП "Смаргонскі завод аптычнага станкабудавання" ("Сморгонский станкостроитель"), ААТ "Мастоўдрэў" ("Мостовский деревообработчик "). У нас захоўваецца i абласная будаўнічая газета "Высота" за 1978— 1997 гг. Нашы карыстальнікі маюць магчымасць пазнаёміцца з перыядычнымі выданнямі вядучых гродзенскіх ВНУ. Гэта часопіс "Веснік Гродзенскага дзяржаўнага універсітэта імя Я.Купалы" ў дзвюх серыях і газета 'Тродзенскі універсітэт" (ГрДУ імя Я.Купалы), "Журнал Гродненского государственного медицинского университета" i газета "Эскулап" (ГрДМУ), газета "Uniarpo" (ГрДАУ).
1990-я гады адзначаны ўздымам перыядычнага друку на Гродзеншчыне. 3 1998 г. мы пачалі атрымліваць інфармацыйна-публіцыстычны часопіс "Оникс", што выдаваўся ў Лідзе. 3 гэтага году мы атрымліваем навуковы гістарычны і краяз-
наўчы часопіс "Гістарычны альманах". У 2001-2002 г. фонд аддзела папаўняўся навуковым беларускім геральдычным часопісам "Герольд Litherland". Пачалі выходзіць прыватныя грамадска-палітычныя газеты. Многія з іх знаходзяцца ў фондзе аддзела. Гэта "Вести принеманские", "Лидский экспресс" і інш. На пачатку XXI ст. мы атрымлівалі інфармацыйны бюлетэнь гарадскога Савета дэпутатаў і гарадскога выканаўчага камітэта "Слонимские ведомости". Фонд дастаткова актыўна стаў папаўняцца рэлігійнымі перыядычнымі выданнямі. Сярод іх газеты "Гродненские епархиальные ведомости", "Новогрудские епархиальные ведомости", "Православный вестник", "Жыровіцкая абіцель" нашых епархій, газета "Слова жыцця" Гродзенскай дыяцэзіі. У тэты перыяд мы пачалі атрымліваць перыядычныя выданні грамадскіх арганізацый. Гэта газета "Glos znad Niemna" i часопіс "Magazyn Polski" Саюза палякаў на Беларусі, часопіс "Słowo Ojczyste" ГА "Польская Манеж Школьная на Беларусі", часопіс "Міласэрнасць" дабрачыннага каталіцкага таварыства "Карытас" Канферэнцыі каталіцкіх біскупаў Беларусі.
На апошняе дзесяцігоддзе мінулага стагоддзя прыпалі i гады росквіту краязнаўчага руху ў вобласці. Многія краязнаўчыя арганізацыі, асабліва маладзёжныя. пачалі выдаваць уласныя перыядычныя выданні. У сваіх фондах мы маем краязнаўчыя часопісы "Лідскі летапісец" і "Слонімскі край", "Краязнаўчую газету", таксама газеты "Дзядзінец", "Гурт". Дзякуючы зацікаўленасці нашых чытачоў мы набылі і школьныя газеты. Сярод іх "Vivat, Gymnasia!" гімназіі № 1 г. Гродна, "Перапынак" Гродзенскай СШ № 29, "Alma mater" Шчучынскай СШ № 2 і інш. У аддзеле можна знайсці цікавыя i дастаткова рэдкія выданні не толькі для нашай вобласці, але і для іншых рэгіёнаў. Сярод іх газета для аўтамабілістаў "Автостоп", інфармацыйны бюлетэнь ГА практычных псіхолагаў "Психологический вестник", газета "Саламея" для самастойных жанчын і інш.
У гэтым годзе аддзел атрымлівае 52 назвы перыядыч-
ных мясцовых выданняў, у т. л. 6 часопісаў. Сярод іх 2 абласныя і 17 раённых газет.
3 вялікай адказнасцю і скрупулёзнасцю падыходзяць супрацоўнікі аддзела да выяўлення краязнаўчых матэрыялаў. Краязнаўчае аналітычнае бібліяграфаванне вядзецца, у тым ліку і па ўсіх перыядычных мясцовых выданнях, якія атрымлівае аддзел. Выяўленыя бібліяграфічныя запісы папаўняюць аўтаматызаваныя базы звестак "Гродзенская вобласць", Тродзенская абласная навуковая бібліятэка імя Я.Ф.Карскага", традыцыйны картачны краязнаўчы каталог. Гэтыя ж бібліяграфічныя запісы выкарыстоўваюцца і для падрыхтоўкі бягучых і рэтраспектыўных навукова-дапаможных бібліяграфічных паказальнікаў.
КНІГІ ОНЛАЙН
