Гістарычны шлях нацыі і дзяржавы
Радзім Гарэцкі, Міхась Біч, Уладзімір Конан
Выдавец: Беларускі кнігазбор
Памер: 348с.
Мінск 2001
У 1812 г., калі развеяліся звязаныя з паходам Напалеона ілюзіі на скасаванне прыгоннага права і пачаліся бясконцыя рэквізіцыі, беларусы таксама ўзяліся за зброю. Перад Барадзінскай бітвай Напалеон мусіў накіраваць 10 тыс. жаўнераў на дапамогу 12-тысячнаму віцебскаму гарнізону, які партызаны фактычна трымалі ў аблозе.
Увесь свет ведае пра гераізм беларускіх партызан, якія змагаліся з фашысцкімі захопнікамі ў гады Другой сусветнай вайны.
Беларуская дзяржаўнасць аплочана мільёнамі жыццяў нашых папярэднікаў. Зямля Беларусі абмыта крывёю лепшых яе сыноў, пралітай ў змаганні за волю.
Справа гонару і святы абавязак кожнага, хто жыве ў нашай краіне, мацаваць дзяржаўную незалежнасць Бацькаўшчыны, каб не страціць яе, каб зноў не апынуцца ў няволі. Трэба жыць уласным розумам, быць гаспадарамі свайго лёсу!
STATEHOOD
Independent statehood should be considered as the most valuable achievement of the Belarusian nation in its history. Elements of state organization appeared on our lands in the first thousand years AD. Ancient tribal unions were steadily forming a kind of early feudal states — principalities. The Polatsk principality was the greatest one.
For the first time it was mentioned in written documents with the name of its Prince Rahvalod in 980. The Polatsk principality was the first Belarusian state with all necessary symbols of statehood, such as the sovereign rule of prince’s dynasty and vecha (a kind of a meeting of citizens to make decisions about the most important questions), administration, the army, and monetary system. The Polatsk prince’s dynasty of the Rahvalodavichs is considered to be the root of the Belarusian prince’s family tree. In historical documents the names of Rahnieda (the daughter of Rahvalod), princes Iziaslau, Brachyslau, and Usiaslau Charadzei (Usiaslau the Magician) are mentioned. The Polatsk principality was at the peak of its strength in the second half of the Xlth century at the time of Usiaslau Charadzei. The stately Sophia Cathedral, symbolizing the equality of Polatsk to Novgorod and Kiev, was built in that period. The Polatsk principality comprised most of the territory of contemporary Belarus. Being a sea-power, it stretched along the Dzvina as far as the Baltic Sea where the great trade way ‘from the Varangians to the Greeks’ started. This greatly facilitated the economical and political growth of the Principality. A close relationship between the Rahvalodavichs and the Byzantium imperial house of the Kamins could be evaluated as a fact of world recognition. A daughter of Prince Usiaslau Charadzei married Byzantine Kesar Aleksei.
The Turau and Smalensk principalities were also quite strong state formations of that time. And later, in the period of feudal disunity, the Miensk, Harodnya, Navahradak, Pinsk, Vitsebsk, Drutsk, and other principalities played an important role as well.
In the middle of the XHIth century the Polatsk principality lost its central position in the political life of the Belarusian lands. German invasion was very unfavourable for the further growth of our ancient state. In 1201 the town of Riga was founded by the Germans in the
СТАРАЖЫТНЫЯ БЕЛАРУСКІЯ КНЯСТВЫ ANCIENT BELARUSIAN PRINCIPALITIES
ХлхійлллД-ыДлХ^м*
ht втітй |(М аЯЙЕЯ?
/€СТЬП«ІІ1Л
<І44Н1ТІМ* UT
FOKtUft-fcH д тдійрй* екп ^імластдлл евть ..
♦rrы»т new^wtflt мн
аніевпч й
^ндеппл
Мінттл fUnffAfl
^г-ж>скм»йГ
ЖНЛ wumttHCiaftrtw РвіС4НЛ«П|ДШ|ш/ Йі(В«і ^M»n44KiKlm*n4> COB ь K A W A П p A KA A\ C-J
C M 0 НД b TVS tH IVA bCSH T 6 H fc Ml • T iTo ». t $ ’St h л >: к o вьВд
ШA П E ^14 A СП 0 Л 0 Y Л H W t X Д’І'ТЛЛН/ІЛ oHjvtH' Ш TOK^Mt, kw 0 H A д ogi-'Тоггі Я 0 Ka
Вялікі князь Трайдзень Grand Duke Traidzen
Вялікі князь Гедзімін
Grand Duke Hedzimin
Вялікі князь Альгерд Grand Duke Alhierd
Крыжакі Сярэдпявечная мініяцюра Cross-bearers Middle Age miniature
Князь Скіргайла
Prince Skirhaila
Бітва пад Грунвальдам Сярэднявечная гравюра Battle at Gruenwald Middle Age miniature
Кафля XVI ct. (прамалёўка) ca стылізаванай выявай беларускага войска
3 раскопак Г. Штыхава на гарадзішчы Менска Painted tile with a stylized picture of Belarusian army, the XVIth c.
Found at the excavations on the ancient Miensk city cite led by H. Shtykhau
Манеты з выявай Пагоні канца XV — сярэдзіны XVII ст. Coins with Pahonia of the late XVth — middle XVIIth c
Вялікі князь Казімір Ягайлавіч Grand Duke Kazimir Yahailavich
Судовае пасяджэнне ў Вялікім Княстве Літоўскім Court session in the Grand Duchy of Lithuania
Літва
Гравюра XVcm. з «Сусветнай хронікі» Г. Шэдэля
Lithuania (Litva)
Engraving of the XVth c from World Chronicle by H. Shedel
Пячатка віленскага цэха хірургаў 1552 г. Seal of Vilnya union of surgeons, 1552
Вільня
Гравюра XV cm.
Vilnya
Engraving of the XVth c
Панарама Вільні
3 гравюры XVI cm.
View of Vilnya
From the XVIth c engraving
Вялікі князь і кароль Аляксандр з Вышэйшай радай Гравюра пачатку XVI cm. Grand Duke and King
Aliaksandar with Vysheishaya Rada (Supreme Soviet)
Engraving of the early XVIthc
Бітва з татарамі Гравюра XVI cm. Battle against the Tatars Engraving of the With c
Клецк
Г'равюра XVII cm.
The city of Klietsk Engraving of the XVIIth c
Герб Клецка Emblem of Klietsk
Гарадская пячатка Віцебска. 1559 г.
Municipal seal of Vitsebsk, 1559
Вялікі князь літоўскі і кароль польскі Жыгімонт Стары Grand Duke of Lithuania and King of Poland Zhyhimont Stary (Zhyhimont the Old)
Найвышэйшы гетман Вялікага Княства Літоўскага Канстанцін Астрожскі Grand Ducal Supreme Hetman (Commander-in-chief) Kanstantsin Astrozhski
Бітва пад Воршай Гравюра XVI cm. Battle at Vorsha (Orsha) Engraving of the XVIth c
Замак у Гальшанах Рэкйпструкцыя Д. Бубноўскага Castle in Halshany Restored byD. Bubnouski
Вялікая княгіня літоўская i каралева польская Бона Сфорца
Гранюра XVI cm.
Grand Duchess of Lithuania and Queen of Poland Bona Sfortsa
Engraving of the XVIth c
Вялікі князь і кароль Жыгімонт Аўгуст Grand Duke and King Zhyhimont August
Вялікая княгіня i каралева Барбара Радзівіл Grand Duchess and Queen Barbara Radzivil
Князь Мікалай Радзівіл Руды Prince Mikalai Radzivil Rudy (Mikalai Radzivil the Red)
Герб Друці Emblem of Druts
Князь Мікалай Радзівіл Чорны Prince Mikalai Radzivil Chorny (Mikalai Radzivil the Black)
Радзівілаўскі замак y Нясвіжы Літаграфія H. Орі)ы Radzivils’ castle in Niasvizh Lithography by N. Orda