Год беларуса
Стары Улас
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 174с.
Мінск 1990
Хоць каля нас і ўраджай, але скаціна саўсім танная, затое дык мяса ў цане: фунт сала свінога 12 капеек, бараніны 10 капеек, масла 30 капеек, а гэта ж мястэчка!6
9
10 вёрст ад Валожына ёсць вялікае сяло Дубіна, і чутно аб ім далёка-далёка. Mae яно, мусіць, са 300 хат, ёсць там і манаполька, і карчма. Народ вельмі паганы, самыя п’яніцы і зладзеі: не то што на дварэ нічога не пакінь, але і з будынку павыцягваюць. У прошлым гаду дык выцягнулі ў Янука Палоўскага з пуні сячкарню, дык яна і прапала. У кудраўскага лесніка Максіма пазнімалі калёсы з восяў. А пабіць каго, дык гэта ў іх нават мода: няхай будзе толькі хто на каго злы або другі папросіць, дык нападуць ці на полі, ці на дарозе і забіваюць да паўсмерці. Трэба каго абараць, пабіць або і падсмаліць — ідзі ў Дубіну, там усё гэта знойдзеш. Але няма чаго дзівіцца: яны маюць вучыцеля, каторы не дае ім добрага прыкладу.
Нядаўна тутэйшыя злодзеі на 8 хурманках уночы ўкралі з Кавалёўшчыны 60 коп гонтаў і развезлі па полі па ямах, ды цяпер смяюцца і хваляцца, што надта мудра ўправіліся.
Бедныя, цёмныя людзі! Калі ж і да іх загляне сонца ў ваконца? 9
10
На ўсходняй часці нашага мястэчка ёсць ладны ўзгорак, на каторым жыве, пасяліўшыся, бацюшка. Гэты ўзгорак пачынаецца ад мястэчка агародам, a канчаецца невялікім курганом паміж двух дарог, і там, як відаць, былі некалі могілкі. Якія яны былі, аб гэтым ніхто з нашых старых не помніць, і нямашака ніякага аб іх успамінку. Яшчэ за нашай памяццю на сярэдзіне таго курганчыка стаяла малень-
кая каплічка, пасля стары бацюшка яе прыняў і на тым месцы паставіў чыгунны крыж. Цяпер зямля пакрысе абвальваецца, і адтуль выпадаюць людскія косці: галёнкі, скабы, чарапы, і валяецца гэта ўсё па дарозе, гдзе ходзяць і ездзяць людзі і ганяюць скаціну. Смутны і прыкры гэты выгляд, каб гэтак людскія косці валяліся ў паняверцы. Ці мы гэтак крэпка здзічэлі, ці гэтая праклятая цемната пазасланяла нам вочы, што мы не можам праглянуць на свет божы? Ці ж гэта ўжо не знойдзецца ў нас добрага чалавека, каторы б заняўся гэтай справай? Тут не трэба вялікага кошту і трудоў, тут трэба толькі добрай ахвоты. Спярша трэба пазбіраць і пазакапываць у зямлю косці і аблажыць дзёрнам з бакоў гэты курганок, і хоць крыху абгарадзіць, хоць бы па тры плацінкі, каб скаціна не абсоўвала дзёрну, пакуль ён не зрасцецца — вось і ўсё!
Наш беларускі народ мае добрае сэрца, але нямашака добрага даводу: ён прывыкшы, каб яго папхнуць, панукаць, а тады ён возьмецца з усяе сілы. Хоць са стыдом трэба прызнацца, што на добрыя рэчы трэба прынукі, а на благія дык людзі самі як мухі да мёду ліпнуць. Калі ў нас задумалі адкрыць гарадское вучылішча і на гэта патрэбна было 500 рублёў грошай, дык іх збіралі, збіралі дый далі пакой, а як быў у нас у Валожыне на Пранцішка кірмаш, дык нашы дзве казённыя манаполькі ўтаргавалі чуць не паўтары тысячы рублёў у адзін дзень. А трэба ведаць, што ў нас такіх вялікіх кірмашоў у гаду пяць і што кожны чацвер — торг, гдзе за п’янымі няма як павярнуцца 10.
I У ГЭТЫМ AUME ЛЛ19І4ГОЛД ■
I ЖЫЎ ВЯДОМЫ БЕЛАРУСКІ 1
I ЗЫРМЬНІК ФДЛЬКЛОРУ, 1
1 (W Г I ПУБЛІЦЫСТ 1
СТДРЫ УЛЛС
(?/1ДЛЗ пятровіч
CiBbi-CiBiUKi)
Дом y Валожыне, дзе нарадзіўся i доўгі час жыў Стары Улас.
Wlu W' V5^*-
ГП^Н-
1Л Й ^СЬШЛЛ^, Vl h'Voi^wv^ 'W 4*W-
'MtiKaw
4\Mt>J Ve 'W 'vaHwSo--
Ww 'л ^-'
Рукапіс верша Старога Уласа.
RZECZPOSPOLITA POLSKA
Wojewodztwo Powiat . Q>
DOWOD OSOBISTY
D L fl OBYWATELA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
№ dowodu /\
/Й
i *
Wlasnor^czny pod^is wla^ciclela dpwo
3 -
R Y5OPIS;
wzrosi V Ь C
Oczy S < CX •
IJsla z Wx V L VVX 5,
Nos ’ C 'A y< £ Y M
wiosy .Ш.
Twarz z'OV'J yx C«j
Szczegdlne znamiono • 1 /
Posiada znajomosd czytania i ( \
Wlada itzykami ч'л j
s\iAdza suy WjsaXo^i wlaScictela nlrvejszego z a z .pj <.;.op stego z jcgs^p^srafjq, oraz jego wtesnoI re»ny4^b-
з; ■ ?; >’■ .
*•* -, 4 ' ''^іЛйЙР^ • a
Imig і nazwisko-
Data urodzenia lub • . ..
Miejsce urodzenia 'лл ■
Imiona rodzicdw & ' vA^ Religja