Год беларуса
Стары Улас
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 174с.
Мінск 1990
Шпаркі (польск.) — шчыліны.
Fater Unser (нямец.) — ойча наш.
Cyd (c. 106). Перадрукоўваецца з рукапісу. Датуецца 12 мая 1912 г.
Прыгавор (с. 113). Упершыню—«Наша ніва», 1910, 20 мая, з паметкай: Валожын. Друкуецца па рукапісе.
Паляванне (с. 116). Упершыню — «Гоман» (Вільня), 1917, 13 ліпеня, з паметкай: Валожын, 1.IV. 1911 г.
He спанатрыў (с. 119). Упершыню — «Наша ніва», 1911, 17 лістапада. Пры жыцці аўтара неаднойчы перадрукоўвалася: у кнізе «Апавяданні і легенды вершам розных аўтараў» (с. 25—29), у Беларускім календары на 1914 год (с. 81 — 83), у «Хрэстаматыі новай беларускай літаратуры (ад 1905 году)> (с. 234—236).
Спанатрыць (польск.) — зразумець, уведаць, даўмецца.
П pad а ў (с. 124). Перадрукоўваецца з рукапісу. He датавана.
Жальба ўцекача (с. 127). Упершыню — «Беларусь», 1910, 7 ліпеня, з паметкай: Канец будзе. Расшукаць нумар газеты з заканчэннем твора не ўдалося.
ПУБЛІЦЫСТЫКА
3 допісаў у «Нашу ніву»
1909 го д
1. «Наша ніва», 1909, 7 мая. Гэты допіс, як і ўсе наступныя (за выключэннем асоба агавораных), пачынаецца з указання месца падзеі: м. Валожын Віленскай губерні Ашмянскага павета; усюды подпіс — Стары Улас.
2. «Наша ніва», 1909, 16 красавіка.
3. «Наша ніва», 1909, 25 чэрвеня.
4. «Наша ніва», 1909, 16 ліпеня.
5. «Наша ніва», 1909, 23 ліпеня.
6. «Наша ніва», 1909, 6 жніўня.
7. «Наша ніва», 1909, 24 верасня.
8. «Наша ніва», 1909, 8 кастрычніка.
9. «Наша ніва», 1909, 15 кастрычніка.
10. «Наша ніва», 1909, 5 лістапада.
11. «Наша ніва», 1909, 3 снежня.
1910 год
1 «Наша ніва», 1910, 21 студзеня. Падпісана ініцыяламі С. У.
2. Там жа. Месца дадзенай падзеі—«в. Ганчары Віленскай губерні Ашмянскага павета».
4. Там жа.
3. «Наша ніва», 1910, 4 лютага. Месца падзеі —«в. Ганчары Віленскай губерні Ашмянскага павета».
5. Там жа. Допіс з Валожына.
6. Там жа. Да гэтай нататкі дадзена наступнае рэдакцыйнае тлумачэнне: «Канца свету ад каметы не будзе — вучоныя людзі гэта ўжо растлумачылі. Але добра было б, каб скарэй прыйшоў іншы свет — лепшы; a то нейкі туман пайшоў па гасударстве, неяк як бы гніе жыццё, а людзі святлейшыя і рукі апусцілі. Трэба з гэтым гнойным жыццём ваяваць чым льга! Самі сабе людзі найгоршыя ворагі».
7. «Наша ніва», 1910, 11 лютага.
8. «Наша ніва», 1910, 18 лютага.
9. «Наша ніва», 1910, 18 лютага. Месца гэтай, як і папярэдняй, падзеі — вёска Брылькі.
10. Там жа. Месца падзеі — вёска Бурмакі.
11. Там жа. Месца падзеі — вёска Расолішкі.
1911 го д.
1. «Наша ніва», 1911, 27 студзеня.
2. «Наша ніва», 1911, 17 лютага. Падпісана крыптанімам Ст. У-а-с.
3. «Наша ніва», 1911, 17 сакавіка.
4. «Наша ніва», 1911, 9 чэрвеня.
5. «Наша ніва», 1911, 6 кастрычніка.
1912 год
1. «Наша ніва», 1912, 5 студзеня.
2. «Наша ніва», 1912, 5 красавіка. Месца падзеі — «Пяршаі Віленскай губерні Ашмянскага павета».
3. «Наша ніва», 1912, 22 сакавіка.
4. «Наша ніва», 1912, 14 чэрвеня.
1913 год
1. «Наша ніва», 1913, 31 мая. Допіс надрукаваны пад загалоўкам «Што чуваць каля Валожына Ашмянскага павета».
2. «Наша ніва», 1913, 7 лістапада. Пад допісам паказана месца падзеі: «Ашмяншчына».
ГЕЛЕНА СІВІЦКАЯ.
ЖЫЦЦЯПІС МАЙГО БАЦЬКІ
Гелена Уладзіславаўна Сівіцкая — малодшая дачка Старога Уласа, якая жыла з ім да яго смерці ў 1939 годзе. «Жыццяпіс» склалі лісты Г. Сівіцкай 1966—1967 гг. да літаратуразнаўца Г. Каханоўскага ў адказ на яго просьбу рассказаць пра бацьку. Аўтарка лістоў жыла ў той час у горадзе Гнезна (ПНР). Напісаны яны на польскай мове. На беларускую мову перакладзены ўкладальнікам дадзенай кнігі.
ЗМЕСТ
Паэт-самавук з Валожына. Вячаслаў Рагойша . . 5
ВЕРШЫ
«Слоўца адно, а часам другое...» 21
Зімою 22
Сватаўство 23
На вяселле сваяку 25
Цярплівы нябожчык 27
Абяцадла 29
Вясна 30
Сонейка прыгрэла 32
3 куткп праўды 33
Мода 34
Выгаварылася 36
Спрытпы адказ 37
Прамчаўся май 38
Зацішны куток 39
У дажджлівы час 40
Пажар 42
Пра паноў 44
Восень 47
Пірог 48
Каму што 50
Думка бежанца 52
Жаль 54
Боязна 56
3 Новым годам! 57
Апошняе жаданне 59
ВЕРШАВАНЫЯ АПАВЯДАННІ
Год беларуса 63
Курган 72
Кумавы Магілы 76
Легенда і праўда 80
Цікавы 83
Іголка 85
Патрапіла каса на камень 89
Гдзе бярозы расахаты 92
Сваты 96
Тры зладзеі 100
Суд 106
Прыгавор 113
Паляванне 116
He спанатрыў 119
Прадаў 124
Жальба ўцекача 127
ПУБЛІЦЫСТЫКА 3 допісаў у «Нашу ніву» 137
Жыццяпіс майго бацькі. Гелена Сівіцкая .... 160
Каментарыі 165
Стары Улас
С 77 Год беларуса: Вершы. Вершав. апавяданні. Публіцыстыка/Уклад., падрыхт. тэкстаў, уступ. арт. і камент. В. Рагойшы.— Мн.: Маст. літ., 1990.— 174 с., [5] л. іл., партр.— (Спадчына).
ISBN 5-340-00529-1.
Старый Улас. Год белоруса: Стнхн. Стнхотворные рассказы. Публнцнстнка.
Гэта кніга — першае выданне твораў Старога Уласа (Уладзіслава Пятровіча Сівога-Сівіцкага (1865—1939), беларускага паэта, пра якога М. Гарэцкі сказаў, што такія паэты «...маюць у нашай паэзіі літаратурна-маральнае значэнне як паэты з мазолістай рукою, што не толькі «з народа», але і «сам народ». Большасць вершаў — мастацкая апрацоўка народных легенд і паданняў.
4702120202—130
С М 302(03)—90 122~90 ББК 84Бел7
Лйтературно-художественное йзданйе
Старый Улас
(Снвый-Снвнцкнй Владнслав Петровнч)
ГОД БЕЛОРУСА
Стнхн. Стн хотвор н ы е рассказы. Публнцнстнка
Мннск, нздательство «Мастацкая літаратура» На белорусском языке
Літаратурна-мастацкае выданне
Стары Улас
(Сівы-Сівіцкі Уладзіслаў Пятровіч)
ГОД БЕЛАРУСА
Всршы. Вершаваныя апавяданні. Публіцыстыка
Рэдактар Л. Р. Законнікава Мастак Я. П. Зельская Мастацкі рэдактар Л. Я. Прагін Тэхнічны рэдактар Л. М. Шлапо Карэктар Я. Ф. Харко
ІБ № 3321
Здадзена ў набор 14.12.89. Падп. да друку 11.05.90. Фармат 70Х100‘/з2. Папера друк. № 1. Гарнітура літаратурная. Высокі друк. Ум. друк. арк. 7,154-0,40. Ум. фарб.-адб. 8,69. Ул.-выд. арк. 6,81. Тыраж 3900 экз. Зак. 3144. Цана 80 к.
Выдавецтва «Мастацкая літаратура* Дзяржаўнага камітэта БССР па друку. 220600, Мінск, праспект Машэрава, 11.
Мінскі ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга паліграфкамбінат МВПА імя Я. Коласа. 220005, Мінск, Чырвоная, 23.
80 к.