Кантакты
Сіла прыцягнення Бацькаўшчыны
Лявон Юрэвіч, Наталля Гардзіенка
Выдавец: Кнігазбор
Памер: 280с.
Мінск 2016
У вабаронуМ. Кукабакі выступілі два іншадумцы (дысыдэнты) Віктар Някіпелсў і Ачяксандар Падрабінак^. Някіпелаў вы-
46 Пётра Грьігарэнка (укр. Петро Грйгоренко, 1907-1987), генералмаер Узброеных сілаў СССР, праваабаронца, удзельнік дысідэнцкага руху ад пачатку 1960-х гг., заснавальнік Украінскай Хельсінкскай групы. За актыўную праваабарончую дзейнасць неаднаразова ў СССР змяшчаўся ў псіхіятрычныя клінікі і прызнаваўся псіхічна хворым. У 1977 г. выехаў у ЗШA і быў пазбаўлены савецкага грамадзянства. Экспертыза, праведзеная Амерыканскай псіхіятрычнай асацыяцыяй пацвердзіла ягонае псіхічнае здароуе, гэта ж прызнала і пасмяротная экспертыза ў Санкт-Пецярбургу ў 199 І-1992 гг.
37 Джымі Картэр (анг. James Earl «Jimmy» Carter Jr., нар 1924), амерыканскі палітык, 39-ы прэзідэнт ЗША (1977-1981).
38 Аляксандр Падрабінак (рус. Александр Подрабйнек, нар. 1953), савецкі і расійскі дысідэнт, праваабаронца, журналіст і грамадскі дзеяч. Адзін з заснавальнікаў Рабочай камісіі па расследаванні выкарыстання
слаў 15 кастрычніка 1976году пракурору Магілеўскае вобласьці ліст з дамаганьнем « зрабіць захады дзеля безадкладнагсі звальненьня М. Кукабакі» як асобы, арыштаванае беспадстаўна. Падрабінак з гораду Электрасталь Маскоўскае вобласыр ад імя іншадумскае Работніцкае Камісіі зьвярнуўся 16 кастрычніка 1976 году зь лістам да галоўнага лекара Магілёўскае абласное бальніцы з копіяй ліста ў міністэрства аховы здароўя СССР. «Работшцкая камісія, тсаў Падрабшак, — уважае прымусовую шпіталізацыю Кукабакі за прыклад выкарыстоўваньня псыхіятрыі J’ рэпрэсыўных палітычных ліэтах / падае да Вашага ведаліа, што калі ў бліжэйшым часе Кукабака ня будзе звольнены, дык Камісія будзе вымушаная зьвярнуццаў спэцыяльны Камітэт пры Міжнароднай Асацыяцыі Псыхіятараў створаны нядаўна на VI-ым зьезьдзе Міжнароднае Асацыярыі ў Ганалюлю.
20 кастрычніка 1976году Някіпелаў / Падрабінак выступілі супольна зь лістом « У вабарону Міхала Кукабакі», уякім пісалі:
« ...Кукабака быў чебясьпечны для ўладаў сваім уп.чыва.м на іншых рабочых, якім ён даваў навочны прыклад, як трэба змагацца за свае правы. Жывучы ў інтэрнаце, абарачаючыся ў заводзкім калектыве, Кукабака быў непажаданы.й брадзільным пачаткам, сваясаблівым цэнтрам крыштаіізацыі незалежнае грамадзкае думкі. Гэтагарэжым ня мог ні зразу.мець, ні дараeaifh. [..]
Стан ускладніўся тым, што Кукабака адзін, у яго няма родных, а калі гэтак паводля савецкіх законаў няйа каму нат бараніі/ь ягоныя правы. [. /
Мы зварачаемся да замежнае граліадзкае думкі, da acatfhiяцыі замежных псыхіятараў, да ўдзельнікаў чядаўняга зьезду на гавайскіх абтоках з заклікам заступіцца.
Свабоду Міхалу Кукабаку'».
псіхіятрыі з палітычнымі мэтамі пры Маскоўскай Хельсінкскай групе. Аўтар кніп «Карательная меднцнна», напісанай у 1977 г, за распаўсюд якойу самвыдаце быў асуджаны на 5 гадоў высылкі. У 1981 г асуджаны паўторна на 3,5 года пазбаўлення волі. Пазней, у 1987-2000 гг, быў галоўным рэдактарам штотыднёвай газеты «Экспресс-хроннка».
5 лістапада Аляксандар Падрабінак зьвярнуўся ў Камітэт да разгляду жальбы на ўжываньне псыхіятрыі ў палітычных мэтах з просьбай разгледзець справу аб прымусовай псыхіятрычнай шпіталізацыі Кукабакі.
25лістапада 1976году М. Кукабаку выпусьцілі з бальніцы.
У красавіку 1977 году М. Кукабака падаўу Прэзыдыюм Вярхоўнага Савету СССР заяву з просьбай, каб ад яго забралі савецкае грамадзянства ды дазволілі выэміграваць.
Міхась Кукабака — аўтар пашыраных самвыдавецтвам ад-
MIKHAIL KUKOBAKA
1 WANT TO l.l'T. BY MY
CONVICTIONS
В<хі
Улётка ў абарону Міхася Кукабакі
крытагаліста да ангельскага пісьменьніка Айвара Мантагю39, нататак пра злаужываньні ў Сычаўскай спэцпсыхбапьніцьі™, адкрытага ліста да міністра аховы здароўя СССР Пятроўскагсіў артыкулу «Абарона правоў чалавека і адпружаньне непадзельныя» ды зьмешчанага ў гэтым нумары нашае газэты аўгпабіяграфічнага нарысу « Ўкрадзечая Радзіма».
(Беларус. №255-256. Ліпень — жнівень 1978. С. 1.)
39 Айвар Мантэгю (анг. The Honorable Ivor Goldsmid Samuel Montagu, 1904—1984), англійскі рэжысёр, сцэнарыст, кінакрытык, пісьменнік, актывіст камуністычнага руху 1930-х гг У 1959 г. атрымаў Ленінскую прэмію міру.
40 Сычаўская спецпсіхбальніца —установа ў г. Сычаўка Смаленскай вобл., якая мае афіцыйную назву «Смоленская псйхйатрйческая больнйца спецйального тйпа с йнтенсйвным наблюденйем». Тут утрымліваліся асобы, абвінавачаныя ў злачынствах і прызнаныя псіхічна хворымі. Актыўна выкарыстоўвалася ў карнай псіхіятрыі, скіраванай супраць дысідэнтаў.
41 Барыс Пятроўскі (рус. Борйс Петровскйй, 1908-2004), савецкі і расійскі хірург, грамадскі дзеяч, доктар медыцынскіх навук, прафесар.
У 1965-1980 гг. быў міністрам аховы здароўя СССР.
Украдзеная Радзіма
Цягнік падыйшоў даБабруйску раненька жнівеньскаю ранічкаю. Сяродмітусьлівага натоўпу пасажыраў гэты, барадаты, вылучаўся вонкавай несьпяшлівасьцяй. Зьлез адным з апошніх, здаў валізку ў камару перахоўваньня, а з пакінутым у руках партфэлем ізноў выйшаў на пэрон, як-бы ня ў змозе адразу разьвітацгіа зь мінуўшчынай. На выгляд яму было каля сараку. Рэдкая, але значная ўжо сівізна пракідалася ў барадзе й на скронях. Пад вонкавым спакоем і павольнасьцяйуважлівы назіральнікмог-бы спасьцерагчы нейкую нутраную напружанасьць. Гэта ўдавалі й вочы: трывожныя і як-бы нечага шукаючы. Разгледзеўшыся, прыеждж.ы памалу падаўсяўбок ад статіыі.
Гледзячы збоку, можна было падумаць, што чалавек прыехаў у чужы, незнаёмы горад.
А запраўды, калі гэта было? I ці было?
Мне йшоў сямнаццаты год, качі гэткім жнівеньскім дзяньком, на гэтай-жа бабруйскай плятформе нас, выпускнікоў рамесьніцкага вучылішча, пасьпешліва грузілі на цягнік. Паводля разьмеркаваньня .мы ехачі ўзводзіць адну з будоўляў камунізму ў далёкім Сібіры. Будоўлю гэтую мы ўзводзілі ў г. Ангарску42, працуючыўваднэй зоне ізь зьняволенымі, ад якіхрозьніліся хіба што сваёй мачадосырііі.
Але цяперя ду.маю пра іншае. Недзе тут, на вуліцы Менскай, побач із школаю ййя Бялінскага, павінен быць драўляны двухпаверхавы дтізь вялікім панадворкам, агароджаным суцэлызьш плотам. Уздоўж плоту рады дрэваў. Недзе сярод іх — бярэзінка, пасаджаная маёйрукой. Як казала на.м узгадавалыііца— каб пакінуць памяць на зямлі, каб было пра штоўспомніць, калі вернемся сюды дарослымі... Вось і патрэбная мне вуліца. Але як яны не падобныя! гэтая й тая, якую памятаў я ад маленства. Быццам дзьве розныя асобы з аднолькавым прозьвішчам.
Былая мая школа на месцы, а побач — цагляны будынак з шыльдаю «Школа-інтэрнат». I ніякіх дрэваў. Пайяць сы/ёртая
42 Ангарск — горад у Іркуцкай вобласш Расіі.
бульдозэрам. Раптам, адзаду за інтэрнатам, спасьцерагаю знаёмы цёмна-брунатны дом. Ён гэта й патрэбен мне. Падыходжу бліжэй. Шыбы павыбіваныя, вокны забітыя дошкамі. Побач даўгая аднапаверхавая будыніна ў гэткім-жа стане. Раней гэта былі г. зв. рабочыя клясы. Тут мы рыхтсівалі хатшя заданьні. Сюды-ж, ратуючыся ад нядрэмнага вока ўзгадавачьніка, зьбіраліся, прачазячы праз хвортачку, вольным часам для гульняў і абмяркоўваньня сваіх маленькіх дзіцячых таямніцаў.
Колькі разоўу панурай адзіночіря Уладзімірскага цэнтралу ўваскрашаў я абразы свайго юнацтва. Вось я сяджу ля вакна ў гэтай рабочай клясе, абярняся, крадкті пазіраючы назад. Вельмі-ж ужо цікавая кніжкаў Сярожкі — «Янкі пры двары караля Артура»п. «Дай зірнуць!» — шапчу я. «Кукабака, ня круціся, сядзі ціхаі»— абразае строгі голасузгадавальніцы.
Колькі яшчэ розных вокрычаў давядзеці(а пачуць у Ж'ыцьці! «Не шевелйсь! Смйр-р-но!». Або гадамі пасьля: «Рукй назад! He оглядываться!». I лясканьне аўталштаў, і рык ксшвойных аўчарак...
... А ў пячорным мораку адзіночкі не сьпяшаючыся пракручваюцца кадры далёкай мінуўшчыны... Пасьля вокрычу ўзгадавальніцы я на сэкунду заміраю. Але арытмэтыка ня лезе ў галаву. За вакном лістапад. Вялізныя, мяккія сьняжынкі ціха ўсьцілаюць зялілю, кранутую першым марозікам. Хочацца на волю. На душы нейкі нязьясьнёны бунтарны настрой.
Шыбкаў еакне вузейшая як прошш, і я ссоўваю яе, збольшваючы струліень хачаднаватага, казытлівага паветра. Пстерадзе мяне сядзіць сымпатычная дзяўчынка Рая Бойка, ёй гэта чяпрыемна. — «Мішка, ня сквапніся, daeait па-праўдзе'». I яна перасоўвае шкло на сярэдзіну проішы, раздвойваючы стрыменьчык сьвежага паветра. Дзяўчынкалше падабаецца, аче я наравіста перасоўваю шкло па-свой.\чу.
Яна злуе. Паўторны вокрычузгадавачьніцы супыняе нашую мітусьню. Цяпер,угэтай задушнай, панурайкамары, мне шкада
43 Твор Марка Твэна.
даўнейшае наравістасьці, / ахвоча папусьціў-бы тэй дзяўчыпцы, перанёсшыся праз гады пазао
Выбачайце, вы ў справе зносу гэтага будынку?
Я здрыгваюся ды апалошана гляджу на чалавека сярэдняга веку, з выгляду падобнага да майстра-будаўніка. Ня ў змозе адразу вярнуцца да рэчаіснасьці, зьбянтэжана мармычу: «Не, не, я так, збоку... ».
Ён нездаўменна агледзеў мяне, каўзануўшыся позіркам па згнечаным, добра запылены.м ужо касьцю.ме ды запыленым, даўно ня чышчаным абутку. Твар ягоны, які толькі вось выказваў зычлівасьць, зрабіўсяўцьвелены imam зчосны. Але нічога не сказаўшы, ён завярнуўся й забарзьдзіў трушком, дзелавіта пакрыкваючы нешта началыачае работнікам, што стаялі ля грузавіка.
Нейкі часраздумляюся, чым я мог прыцягнуць ягоную ўвагу. Ну, але-ж! Мой партфэль ды барада, як у качадзкага шкіпера мшулага стагодзьдзя, ды бэрэт. Відаць, гэты, не зусім звычайны для правінцыі вонкавы выгляд і стварыў ілюзію начальства. А ўпадваньне перад начальствам на Русі — агульнаведайае. Гэта нацыянальнаярыса. Калі вы ў капялюшы, у вакулярах ды яшчэ з партфэлем сто працэнтаў гарантыі, што ў якоііхаця ўстанове да вас паставяцца спапярэдліва ды ў якім-хагія магазыне абслужаць больш па-людзку як грамадзяніна безь пералічаных атрыбутаў. Гэткая ўжо псыхалёгія савецкага чалавека!
Я падыходжу да даму і асьцярожна, рассунуўшы дошкі ча забітых дзьверах, празажуў сярэдзіну. Узьбіраюся па сходах. Паўзь мяне із спуджаным сковытам прагоіісваюць два сабакі ды выскокваюць надвор. Навокала запусьцечьне w кучы сьмецьця. Памосты зьдзертыя, аўсё, што можна паламаць паламанае. Падбіраю з падлогі пару школьных сшыткаў. Даты на іх двух-трохгадовае даўнасьці. Тут-жа ляжыць маленькая насатка з намаляваным зайчыкам. Ці-ткі не мае гэта Раі? Памятаю, што тутака былі нашыя спальні. 3 правага боку хлапцы, зь левага дзяўчаты. А ўнізе, пад сходамі, стаяў вялікі бачок — параша, агулыіая для ўсіх. Маленькая сцэна — тут
КНІГІ ОНЛАЙН
