КНІГІ ОНЛАЙН
нняў рагоў. Група 111. Асавсц 2 Fig. 38. Thrust articles made of horn ending. Group 111. Asavcc 2 Man. 39. Выраб нсвядомага прызначэння з ласінага pot а з захаваным адросткам і часткаіі лапаты. 1 Ьласны адціскальнік? Асавец 2 l ig. 39. Article ol unknown destination made of elk horn with remaining appendix and part of hornblade. Integrated pressure tool? Asavec 2 Мал. 40. Нскаторыя невызначальныя фрагмснты вырабаў. I 3 Крывіна 1:4 8Асавсц 2 | ш. 40. Several indeterminable fragments of articles. I 3 Kryvina I; 4 8 Asavec 2 Мал. 41. Крамянсвыя прылалы праны. Асавсц 7: 6 вамбінаваныя скрабкіскоблі; 2.4 скрабкі; 3 скобля;7 абломак лолатйа са шліфаваным лязом; 8. 9 сяксры lig. 41. Flint tools. Asa\ cc 7: 6 combined scrapcrstriclcs; 2, 4 scrapers; 3 a stride; 7 fragment of the chisel with grounded blade; 8. 9 axes Мал. 42. Крамянсвыя прылады працы. Асавсц 7. 15 рэзальныя: 6. 7 праколкі: 8 свсрдзсл Fi<’ 42. Flint tools. Asavcc 7. 15 cutting tools: 6. 7 awls: 8 drill 3 2 Мал. 43. I 3 псршасныя нарыхтоўкі на дробных шчапаных фрагмснтах трубчастых костак; 4 слялы выкарыстання адбоіінаіі тэхнікі. Асавсц 2 Fig. 43. 13 initial blanks made of small cleft fragments of tubular bones; 4 traces of using percussion techniques. Asavcc 2 3 I I__________________________________1__________________________________I Man. 44. I сляды ламання адростка рога праз аднабаковы надрэз; 2, 3 сляды расчлянсння рагоў з дапамогай двухбаковых сустрэчных прапілаў. Асавсц 2 Pig. 44 | traces of horn appendix breaking by oneside cutting: 2. 3 traces of breakingup of horns by bidirectional gashes. Asa\ec 2 Мал. 45. Сляды выкарыстання розных тэхнік апрацоўкі. Асавсц 2: 1.2 сячэннс; 3.5 рэзанне;4 скаблсннс, рэзаннс і свідраваннс;6выдалсннслішкавай масыздапамогай папярэдняга надразання надсякання; 7 свідраваннс Fig. 45. Traces of using of different technique processing. Asavec 2: I. 2 cutting up: 3. 5 cutting; 4 scraping, cutting and drilling; 6 removal of surplus mass with help of preliminary cutting cutting up: 7 drilling 1 2 3 6 Illi Мал. 46. Афармлснне псршасных нарыхтовак з дапамогаіі стругання і скаблсння: I 3 Асавсц 2: 4 6 Асавсй 7 Fig. 46. Putting into the shape of initial blanks by dint ofchipping and scraping: I 3 Asavec 2: 4 6 Asavcc 7 Мал. 47. Выкарыстаннс глнікі нанясення нассчак псрад чняццсм лішкаваіі масы. Асавеп 2: I нарыхтоўка; 2 хвалісты слсд загладжвання нассчак; 3 хвалісты слсдад простага скаблсння ў мссны вялікага прыкладання сілы I'ig. 47. Using of notch infliction technique before removal of superfluous mass. Asavcc 2: I blank; 2 wavclikc traces after notches smoothing; 3 wavclike traces after simple scraping in place of hardest effort 2 Мал. 48. Упрыгожванне гатовых накансчнікаў стрэл нассчкавым арнамснтам (13) і выкарыстаннсм складанага шматграннагасячэння корпуса (I, 2) Fig. 48. Decoration of finished arrowheads by notch ornament 113) and useofcomplicated polyhedral section of a trunk (1.2) 1 Мал. 49. Сляды выкарыстання дзсгцю на накансчніках стрчл і дчідау. Асавсц 2: .4 накансчнік сч ралы (ч павсліч шнем); 2. 3 накансчнік дчілы (ч павелічэннем) lig. 49. Traces ol tar using on the surface of arrowheads and spearheads. Asavec 2: 1.4 arrowhead (w ith enlargement) Мал. 50. Нарыхтоўкі каспяных кінжалаў. Аеавец 2: I ланцэтападобнага; 2 ; лакцявой косткі Fig. 50. Blanks of bone daggers. Asavcc 2: 1 lancetshaped; 2 made of a funnybone Мал. 51. I рагавая нарыхтоўка лвух ножападобных вырабах; 2, 3 нарыхтоўкі накансчнікаў гарпуноў. Асавсц 2 Hg. 51. 1 horn blank of two knifclikc articles; 2, 3 blanks of harpoonhcads. Asavcc 2 1 4 Мал. 52. Нарыхтоўкі (I 6. 9) і лішкавыя фрагмснты вырабу (7. 8) рыбанкіх кручкоў. Асавсц 2 Fig. 52. Blanks (I 6. 9) and superfluous fragments offishhooks manufacture (7. 8). Asavec 2 I!1_____I Мал. 53. Спосабы афармлсння ляза пры вырабс сякср з цэлага рога. Асавсц 2: I з прамога адростка рога; 2 з выгнутага Fig. 53. Blade forming manners by axe producing from notclcft horn. Asavcc 2: 1 made of straight horn appendix; 2 made of arched horn appendix III Мал. 54. Пазы расчлянсння рагавоіі нарыхтоўкі дзвюх сякср. Асавсц 2 Fig. 54. Partition grooves of two axes horn blank. Asavec 2 3 1 Мал. 55. Сляды выкарыстання працоўнай паверхні рэтушораў. Асавсц 2 Fig. 55. Traces of utilization on retouchers' surface. Asavcc 2 1 Мал. 56. Сляды апрацоўкі на шпатэлях і арнамснцірах. Асавсц 2: I павсрхня шпатэля; 2 афармлсннс грабсньчатага штампа Fig. 56. Processing traces on palcttknifcs and ornamcntors. Asavcc 2: I surface a paletteknife; 2 making of pectinated die Мал. 57. Восі расчлянсння ікла дзіка Fig. 57. Axis of boar’s tusk partition Мал. 58. Касцяная лыжка са слядамі зношанасці ад выкарыстання. Асавсц 2 Fig. 58. Bone spoon with traces of the deterioration. Asavcc 2 Мал. 59. Лішкавыя фрагменты вырабаў: 13. 5, 6 Асавсц 2; 4 Асавсц 7 Fig. 59. Superfluous fragments of articles: 13, 5, 6 Asavcc 2: 4 Asavcc 7 Помнікі Копьскай паўвыспы Мал. 60. Сіаянкі. мсстннаходжанні і групы помнікаў ЦэнтральнаГі і Усходняй Еўроііы, сярод касцянога і рагавога матэрыялу якіх сустракаюшіа аналогн вырабам Крывінскага тарфяніку Fig. 60. Sites and groups of settlements of Central and Eastern Europe among bone and horn materials of witch one can find analogies for Kryvina region s tools Мал. 61. Mana аналогін нскаторых групаў накансчнікаў стрэл Fig. 61. Analogies map for some groups of arrowheads Мал. 62. Распаўсюджаннс формаў наканечнікаў дзідаў і кінжалаў Fig. 62. Spreading of spearheads and daggers shapes Мал. 63. Распаўсюджаннс формаў накансчнікаў гарпуноў і іх насадаў Fig. 63. Spreading of harpoonheads and their bases Мал. 64. Распаўсюджанне формаў кручкоў рыбацкіх і «крукоў» рыбацкіх Fig. 64. Distribution of Ashing hooks and large Ashing hooks forms Мал. 65. Распаўсюджанне формаў сякср і цсслаў Fig. 65. Distribution of axes and adzes forms Мал. 66. Распаўсюджаннс формаў далотаў і «рыбных» нажоў Fig. 66. Distribution of chisels and «fish knives» forms Мал. 67. Распаўсюджанне ў часс вырабаў катэгорыі прылад палявання і рыбацтва Pig. 67. Distribution of the hunting and fishing tools category in time Мал. 68. Распаўсюджаннс ў часс вырабаў катэгорыі прылад праны і побыту Fig. 68. Distribution of the implements’ and household tools’ category in time Помнікі Кольскай паўвыспы Мал. 69. Тэрытарыяльнас размсркаваннс «касйяной» традыцыі ў ПаўночнаУсходняй Еўропс Fig. 69. Geographical distribution of «bone» tradition in NorthEastern Europe <4 kb. 169 kb. 127 kb. 109 kb.87 kb. 156 1 0/128 0/38 1 / 14 1/30 0/24 2 2/78 0/1 3/57 1/42 0/85 3 5/21 0/3 5/4 3/36 0/85 4 0/1 5/0 0/1 3/1 0/26 5 12/0 29/0 3/31 6 4/10 11/1 2/3 Табл. I. Прыклад суадносін ксрамікі позняга этапу нарвснскай (усвяйкай) і паўночнабсларускай архсалагічных культур па пластах. Асавсц 2 (нарва паўночнабсларуская) Tab. I. Example of laic Nana (Usvyaty) and Northern Belarusian archaeological cultures ceramics correlation in layers. Asavcc 2 (Narva ' Northern Belarusian) Пласт I Прадстаўніцтва ў пласце . Размсркаваннс групаў накансчнікаў стрэл па пластах. Лсавсц 2. Толькі ілэнтыфікаваныя экзэмпляры Tab. 2. Distribution of arrowheads groups in layers. Asavcc 2. Identified items only 3. Размсркаваннс групаў кінжалаў і гарпуноў па плаетах. Асавсц 2. Толькі ідэнтыфікаваныя экз Tab. 3. Distribution of daggers and harpoonheads groups in layers. Asavec 2. Identified items only 9 — — it = — — 3 № ье — — = = = = = = 0 0 C CM co * in co Табл. 4. Размсркаваннс кручкоў рыбацкіх і «крукоў» рыбапкіх па пластах. Асавсц 2 Tab. 4. Distribution of the fishinghooks and large fishing hooks groups in layers. Asavcc 2 Табл. 5. Размсркаваннс групаў сякср па пластах. Асавец 2 Tab. 5. Distribution of axes groups in layers. Asavec 2 Табл. 6. Размсркаваннс групаў лолатаў. рыдлёвак і праколак па пластах. Асавсц 2. Толькі ідэнтыфікаваныя экзэмпляры Tab. 6. Distribution оГchisels, spades and awls groups in layers. Asavcc 2. Identified items only ЗМЕСТ Уводзіны................................................................ 3 Гісторыя даследавання................................................... 5 Археалагічнае даследаванне Крывінскага тарфяніку.......... 5 Гістарыяграфія даследавання касцяной і рагавой індустрыі рэгіёна .... 6 Помнікі каменнага і бронзавага вякоў крывінскага тарфяніку з касцяным і рагавым матэрыялам....................................................... 10 Палеагеаграфія і тапаграфія рэгіёна..................................... 10 Помнікі неаліту — бронзавага веку Крывінскага тарфяніку з рагавымі і касцянымі артэфактамі............................................. 12 Класіфікацыя касцяных і рагавых вырабаў................................ 15 Прынцыпы класіфікацыі................................................... 15 Катэгорыя 1: прылады палявання і рыбалоўства............................ 16 Катэгорыя 2: прылады працы і побыту . :................................. 25 Тэхналогія майстравання касцяных і рагавых вырабаў..................... 35 Інструменты апрацоўкі................................................... 35 Зыходная сыравіна....................................................... 35 Папярэдняя падрыхтоўка касцянога і рагавога матэрыялу................... 36 Атрыманне першапачатковых нарыхтовак.................................... 37 Майстраванне вырабаў.................................................... 38 Храналогія і культурная прыналежнасць касцяных і рагавых вырабаў.... 45 Прылады палявання і рыбалоўства......................................... 46 Прылады працы і побыту.................................................. 49 Заключэнне............................................................. 57 Літаратура............................................................. 62 Резюме................................................................. 68 Summary................................................................ 73 Навуковае выданне Чарняўскі Максім