КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Вось— ненацкам скончыу Сьпеваці гуляка, Гікнуу і панесся У даль хутчэй за птака. 6— — 0 Q Q Прыпарыло. Нахмарыло, I ударыло! , —Сьвяты Ілля... Маланка ураз зьявілася, Мільгнула і звалілася, I дожджыкам аблілася Гарачая земля. Кроплі разам, згодна, жвава, Пояць усе, што хочэ піць: Збожжо, дрэвы, кветкі, травы, Вулкі хочуць затапіць, Бьюць у стрэхі, мыюць шыбы, Мыюць хаты, мочуць сад, У рэчцэ спожыу маюнь рыбы .. Хто у прыпар дажджу ні рад? Сьцішаецца, Зьменшаецца, Унімаецца. —Німа! I слонко паказалося, Мауляу, само купалося; Прыемна усьміхаецца, Блішчыць, пераліваецца, Яскрава адбіваецца На трауцы, на лісточку, У рэчцы, у роучачочку, На вулачцэ, у садочку, Зямля уздыхае поунымі, Шчасьлівымі, чароунымі Грудзямі усіма. 6 о Добрыя даеці. Паставілі дзеці сіло. Верабья Хацелі злавіць на пацеху. Злавілі сінічку, крычаць: вой-я-я! А радасьці колькі, а сьмеху! Імчацца да маткі:—„Сінічка, глядзі!“ — „А дзе-ж вы узялі?“ —„Злавілі, Дастань ты ей клетку, хутчэй пасадзі" — „Нідобра вы, дзеткі, зрабілі!" — „Мы будзем яе і паіць і карміць. Сьпевала-б нам птушка прыгожа". • —„Ах, дзеткі! у няволі яна замаучыць, Сьпеваць у няволі ні можэ... Успомніце толькі, як нудна сядзець, Як с хаты мароз ні пушчае. То-ж дзень, вам здаецца, як тыдзень ідзецьХоць я і усяк разважаю. А птушку вы хочэце с хаткі яе Узяць, пасадзіць у чужую . . Hi мучце, пусьціце, рыбулькі мае, На волю яе залатую.“ I матчыны словы у сэрцах дзяцей Ласкавыя струны кранулі, I добрыя дзеці—прыклад для людзей! — Сініцы свабоду вярнулі. a Q Сеілеіьзейкеі. Салавейку узялі ды з гаю Пасадзілі у клетку за краты. У маю Тэй страты Найцяжэйшай дазнау салауюшка. Распусьціуся лісток на дубочку, Апранулась зямелька у краскі; А у ночку, А з ласкі, Hi сьпевае ніхто над рачушкай. Ой, чаму-ж, салавейка, ты болі Чараунічых сьпявоу ні счынаеш? Што волі Hi маеш 1 сьпеваці ні будзеш ніколі? Q- Дзеу чн ці. Цябе спаткау, і сам ні знаю, Ад сэрца шчыраго кажу, Якую, дзеуча, думку маю I сызеу аб тым які злажу. Здаецца, нешта ускаланула У душы маей ты ніузнарок, Былога струны закранула,— Зьвіняць ледзь чутна аддалек. Ці-ж будзе час, што нам спаткацца Яшчэ раз здарыцца калі, I струны сэрца разбрымяцца У тыя песьні, што былі? Ніхто ні скажэ! Толькі знаю I ні утаюся ад цябе: Ніхай цябе я ні спаткаю,— Пакінеш сьлед ты па сабе. I у час, калі, гадзінай шарай, Сярод безлюдздзя, пустаты, Нуда абляжэць чорнай хмарай, Праменнем сонца будзеш ты! П _____ □ Пойдзем, каханачка, двое У лес у густы, Ціхі, бо скончыу свае панаванне; Жоукне, галее, мураука у ім вяне, Чарнеюць кусты. Пойдзем, галубка, пад дубам Прысядзем, мая. Гэнам убачым лістоу ападанне, Шэлест іх сумны пачуем, шэптанне, 1 звоны ручья. Будзем адны мы на сьвеці С табою, адны Тыя, што прыйдзем у часе сканання Беднаму лесу сказаць на жэгнанне: — «Да новай вясны!» □ о , □ ~D П е с ь н 5і. Прыказало слонцо ветру Перастаці, Прамауляло: „Годзі, ветрэ, Бусаваці". Прамауляло: „дай жывелам Лдпачынку, Перастань-жа, ветрэ, дзьмуці Без упынку“. I узыйшло у бліскучай шаці Залатое I пястуець любым вокам Усе жывое- Hi сядзіцца ветру у хаці — Быстраходу, Hi уцерпіу, узьняуся бурай Нд заходу. Карагоды хмар па небі Панясьліся. Паліліся з неба сьлезы, Паліліся .. Прамауляла дзеуча сэрцу— Нінаглядзе: „Ні хадзі ты вішні есьці У чужым садзе. Hi хадзі к другой у залеты Hi удавайся, У другія вочкі любы Hi углядайся“. Лугавой лялеяй дзеуча Расквітала, Цалавала сваю уцеху— Мілавала. D —і •Q A ніверны той удауся За другою,— 3 млынароунай пахаджае Над ракою. 3 млынароунай жарты строіць Каля млына, А дзяучынка сохне, вяне, Як галіна... Ой, з-за хмарак ясно слонцо Ншчэ узыйдзе, Да дзяучынкі-ж любы у вечар Больш ні прыйдзе. П — — n Hi y звоны хаутурныя служка прабіу, Як хавау я дзяучыну, катору любіу. Hi на могілкі людзі кахану нясьлі, А у цэркву баяры яе павязьлі. Hi халоднай зямлей засыпалась труна, А другому любіць прысягалась яна. Hi пяшчаны над ей вывадзілі капец, А вясельныя дружкі трымалі вянец. I ні плакала матка, што умерла дачка,— Цалавала жанулька свайго мужалька! Hi асінавы кол я над ей забівау, А старэнькі дзячок доугалецце сьпевау... □ □ У зб. „Новая песьня". Мяіделіідеі. Ой, спаліце, пяруны, Майго Янку, бо дурны! Назаляе толькі мне, А каб сватацца, дык не! Я казала, дый ні раз: Прысылай сватоу да нас; Татка добры, ен аддасьць, У пасаг—цялушку дасьць. А той Янка, той благі, Усе сьмяецца—„гі-гі-гі!“ Да таго-ж часамі кпіць: „Ну, чаго табе карціць?" Ой, пралійцеся дажджы, А ты, Яначка, пажджы: Учыню табе бяду За нікога ні пайду! о о Двеі кахЕіпні, У аднэй Марылі, маладой дзяучыны, Быу каханак Яська, вагнявы хлапчына. Што ні вечар прыйдзе, што ні ночка стане, А у іх у садочку аб адным шэптанне: <Да душы,—Марыля свайму Янку кажэ,— Хіба сьмерць без часу нас с табой развяжэ». — <Ні кажы ніпрауды. — малайчына вучыць — Нас ні Бог, ні людзі і ні сычерць разлучаць». I сядзяць і шэпчуць да зары-сьвітання, Былі вішні у садзе сьведкі мілавання... А настау дзянечак—да Марылі у сваты Прыляцеу панічык, шляхцючок багаты, I дзявоччо сэрцо.—ах, слабое, знана!— Перайшло ад Яся да другога пана. Хіба-ж Ясь заплакау?—Hi с таго дзесятку! Пакахау другую, пакахау Агатку. I цяпер, як цемязь западзе над вескай, Ен сядзіць з Агаткай пад старой бярозкай; Пралятаюць змрокі ніусьцярэжна хутка I уся ноч здаецца, як адна мінутка! А жыла-ж Антоля,—мусіць мела долю, Ды згубіла долю у шырокаму полю. Мела двух прыгожых, мела двух каханкау, I адзін быу Янка і другі быу Янка. (Дзьве душы ніродных у адным целі жылі 1 дзяучыну кожна паасоб любілі). Адзін с шчырым сэрцам, а другі з ніверным, Надарылі дзеуку жалям ніпамерным. Як адзін цалуе, нінагляду песьціць, Дык другі мяркуе, якбы абезчэсьціць. Як адзін у садочку з любай пахаджае, О 1 о 0 о To другі у прочкі у думцы ад'ежджае Як адзін бажыуся, абецау жаніцца, To другі у лыжцы жычыу утапіцца. I у канцыся стало, чаму было стаці: Прычытала маці над дачкой у хаці: «Ах, мая дачушка! А мая-ж рыбулька, А мая-ж ты птушка, а мая ж зязюлька! А чаму-ж ты, доню, губкі сашчаміла? А чаму-ж ты. дзеткі, вочанькі закрыла? А чаму, дачухна, міла ні усыміхнешся? А чаму, красухна, мне ні адгукнешся? Што-ж табе ні добра, што-ж было ні міла? Ці ж тваю галоуку ні сама я мыла? Ці-ж тваю сарочку ні сама я ткала? Ці-ж тваеі сычерткі я, скажы, чэкала?»... Так было з Антоляй, што ні мела долі, Ці згубіла долю у каласістум полю. Як жа тыя злыдні? Хоць адзін шкадуе? Э! адзін часамі, а другі ганьбуе. Як былі-ж абодва у ядыным целі, Дык жаніуся Янка і згуляу вяселле. б б ЬСазкеі. „Што, дзеучаткі, парабочкі, Казку вам сказаці? Ну, якую-ж проці ночкі Лепі нагадаці?... Добра!... Слухайце уважна, Hi перабіваці! Сядзьце чынам і паважна, Кіньце блазнаваці! За ваконцам вецяр свішчэ, Як ваучына вые. Ведзьмы справілі ігрышчо, Ведзьмы маладыя. У хаці цемна, ціха, смутна, Цяжка а тужліва, Уздыхае хтось пакутна, Неяк сіратліва. Удовай бабкі сын прыгожы Сеу каля ваконца, Чымсь-ці хворы, спаць ні можэ, Выглядае сонца. Ведзьмы скачуць і гуляюць, Зірк у вакно: хлапчына! У ваконцо барабанюць: „Выйдзі, малайчына!" Выйшоу. Чуе нехта плачэ, Ціха нехта клічэ: «Сюды, сэрцо! Гэй, бурлачэ, Пакажы абліччо!» Йдзець. На прызьбе каля хаты Бачыць: маладзіца, Пекнай уроды, строй багаты, Ясны, аж мігціцца. б- Q ■Q Стау i словам ні азвецца, Моцна задзіулены, А яна—дык проста рвецца’ «Мілы! улюблены!» „Сядзь-жа поруч, ні цурайся, Ды любі мяне ты. Ты ж наблутау, ні сьпірайся. На мяне цянеты.“ Сеу хлапец нісамавіты, 3 ведзьмаю абняуся, Вецяр, злога прагавіты, Роу і ні спыняуся. Рукі белы аплятаюць, Уюцца каля шыі; Кроу прыціскі калатаюць... Вецяр свішчэ, вые. Потым палкім пацалункам У вусны упілася... Сэрцо смокчэ... і з рабункам У віхры паняслася. А дзяціна так ля дому I сядзець застауся... Ведзьмы вобраз маладому Доуга успамінауся. Як успомніць—сэрцо рвецца Проста у скумацце, Да нічога ні прыткнецца, Усе сядзіць у хаце. I канец. А ведзьма? Можэ Да другога ходзіць, Маладая ды прыгожа Жарцікі разводзіць. Там, дзе сумна с краю бора У тры ваконцы сьвеціць хатка, I з лясной травой гаворэ Буракоу і бульбы градка; Дзе жауцеюць тры загоны, А на кожным па дубочку, Ціха шэпчэ бор зялены I глядзіцца у ручаечку; Дзе чутно, як сонцо грае На праменнях сьвету горда I ніколі ні зычірае Зык шчасьліваго акорда,— У тэй хатцы, пры тым боры Асялілісь аж тры горы: Сын дауно пайшоу у жаунерку, Хоць, здаецца, меу ен льготы... Ах, згубілі Казімерку У жаунерцы тэй сухоты! Доню мелі... Божжа воля! Выйшла замуж, ен пьяніца... Што падзееш? мусіць доля!. . 1 памерла белаліца. Мелі мейсцо Хлеб трымауся, Быу рызман, хаця і зрэбны, Пан лясьнічы штосьць узлавауся: „Вы мне, кажэ, ніпатрэбны"... Аж тры жалі, аж тры горы, Там у хатцэ, там пры' боры! ж о о У зборнік «Новая песьня'». Г еіОрусі>ка Габруся у жаунерку узялі. Ад дамоуства адарвалі. Ой, Габруська, Габруська! Зажурыуся стары татка, Стогне цяжка, плачэ матка: Ой, Габруська, Габруська! Залілася сьлязьмі люба: — Hi запомні мой галубе, Мой Габруська, Габруська! Муштравалі у войску строга, Hi давалі думаць многа. Ой, Габруська, Габруська! Дзяцюково сэрцо бьецца, Бацьку успомніць—скаланецца. Ой, Габруська, Габруська! Дзяцюковы думкі уюцца.— Матку успомніць, сьлезы льюцца. Ой, Габруська, Габруська! Н дамовы вецяр вее. Любу успомніць—абамлее. Ой, Габруська, Габруська! Захварэу Габрусь на службе, — Ліст пісаці кажэ дружбе. Ой, Габруська, Габруська! «Ні чакайце мяне у хаці, Час прыйшоу мне паміраці». Ой, Габруська, Габруська! Ой, сканау Габрусь у чужыне, Жаль учыніу сваей радзіне. Ой, Габруська, Габруська! Засмуціу ен сваю любу: — С кім пайду цяпер да шлюбу, Мой Габруська, Габруська?! о : о о - Q Жэбрачка Дайце кавалачак хлеба ей цьмянаго, Дайце пуховаго,—дзе-ж ей узяць? Што яна возьме з жыцця безталаннаго? Дайце, што можыне даць! Гора памела на сьвеці убогая! Гляньце: згрыбела, згарбела у крук. Доля занатта надалася строгая, — Выбіла шчасьце усе з рук. Была дзяучынаю, была красуняю, Была вагонь, ні глядзі дзяцюкі!