Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
ВНХОРЬ м. агульн. слав., мейсца на галаве дзе валасы твораць кругаварот, віхор, віхрэц, віхрак, віхраціна.
ВНХОРЬ м. заверць, стаўбавы вецер, віхор, чор тава вясельня: ветраварот. Віхрыць, віхраць: круціць, бунтаваць.
ВРІШЬ скароч. відіш: бач. Бач ён які разумнік. Б ач што ён прыдумаў. Які ён, бач, мудры.
ВКАТЫВАТЬ што куды, ўкачываць, ўкачывацца, ўкац.?й.ь, ўкотны, ўкогам.
ВКЛАДЫВАТЬ што куды, у што, агульн. слав.; ўкладяць, ўкладчык-ца.
ВКЛАД м. сама рэч ўкладаная куды у што: ўклад, наддньне, надаваць, надавец. Гэта наданьне яшчэ крыўскімі князямі нададзена манастыру.
ВКЛЮЧАТЬ што у што; ўлучаць, ўлу/чна. 3 панядзелка да серады ўлучна. Трэба ўлучыць і працэнты ў ісцінку.
ВКРАДЫВАТЬСЯ, увайсці скрытна, крадаком:
Вкорен—Влагатель
70
украдлцца, ўкрлўся, ўкродліва. Лісьлівасьцю ўкрад а еццаў сэрца. Ў кнігу ўкр а ліся памылкі. Ўкрадчывай прымільнасьцю ў сэрца лезе.
ВКОРЕНЯТЬ што, умацовываць, урастаць каранямі: ўкараняць, ўпляняць (ад „плёнчык", KapaHex).
ВКОРЕНЬ ўплень. Ўплень вынішчыў народ.
ВКОСЬ, ВКОСУЮ, наўскась, насукась, ўскось.
ВКРАТЦ'Ь наўскаротна наўскароць.
ВКРАШНВАТЬ што ў што; ўкрышыць, ўкрышлць, укрышыцца. Ўкрышыць хлеб v ваоу.Буракі, моркву кр ужаюць.
ВКРЕСТЬ, наўкрыж. Н аў к р ы ж злажыў рукі (пер.памер).
ВКРЙВЬ, наскрыў, наўкрыў. Ўсё пайшло н аў к р ыў ды коса.
ВКРУГ нар. наўкол, наўкольна, наўкр_угН «Ў' коліца, абшар распаложаны наўкол сялібы.
ВКРУТУЮ варыць яйкі: на цьвёрда.
ВКУС м. чоў смаку; смач, смак, смачны.
ВКУСОВОЕ, наўсмачнае.
ВКУШАТЬ, смакаваць, ку'шаць. Маскалі куш а ю ц ь але не ядуць. П а к у ш а й, але ня еш.
ВКУТЫВАТЬ каго у што: ўгартлць, увіваць.
ВЛАГА ж. мокрадзь, макравятасьць, волага, валожыць, валожны, вогкасьць, волгкасьць. Бяз в о л агі і цяпла німа расьціннасьці, німа жыцьця наагул. Вагкавапгае сена. Вогкае мейсца. Час мне закрапіці. (гарэлкай працу, гаворыцца аб каравайніцы), а д в а ложаньку даці. (Крачк. стр. 44).
ВЛАГАТЬ што куды ці ў што: ўкладлць, хаваць.
ВЛАГАЛШЦЕ ср. похва, ўлогва.
ВЛАГАТЕЛЬ м. ўкллдчык-ца, ўкладзіны, ўклддзіва.
ВЛАД’ЬТЬ чым, валадаць, абладдць.
ВЛАД'ЬТЕЛЬНЫЙ, валаддрны. Валадарны князь.
ВЛАД"ЬТЕЛЬ м. валадар. Валадар маетнасьці вялікай.
ВЛАД'ЬЛкіЦА ж. валаддрка.
ВЛАД'БНІЕ, валадлньне, маетнасьць, маемасьць
ВЛАДЫЧЕСТВО, ўладнасьць. Ўладнасьць сваю на нас распасьцягае.
ВЛАДЫКА-ЧНЦА, ўладыка, ўладычыца, ўладычна.
ВЛАСТЬ ж. права сіла. і воля над чым: ўлада ўладнасьць.
ВЛАСТНО, ўладна. Пышна і ў л а д н а паны у нас орудааалі.
ВЛАСТОЛЮБІЕ , ўладалюблівасьць.
ВЛАЧНТЬ, валачыць, смб/жыць, цягнуць, магнуць. Гляджу, ажно с м ы ч э воўк авечку. На паплавох скошанае сена сьпярша зграбаюць у кучкі, а пасьля кучкі „с м ы ж а ц ь“ на сухое мейсца; найчасьцей канём на санёх, або на дошках. Закахаўся хлапец, таму яго і м а г н е ўсё у тую старану. М а г н е чорт, каб зграшыў чалавек. Валачыць марна жыцьцё сваё.
ВЛЕЧЬ каго што: цягнуць, валачы, магнуць.
ВВЕЧЬСЯ, цягнуцца, валачыцца, валачыся.
ВЛЕЧЕНІЕ ср. поцяг, цягнасьць, мдгнасьць, смагнасьць, тантація, Такая ў яго магнасьць да грошы. Янук мае тантацію да маей Анэткі.
ВЛІЯТЬ, ўліваць ў пераносным значэньні; браць над кім маральную перавагу: ўплываць, ўплыў, ўплывовы, ўплывовасьць.
ВЛОЖЕНІЕ, ўклад. Даў ў к л а д свой на цэркву.
ВМЕТАТЬ, ВМЕТЫВАТЬ штоў што: ўкідаць, ўшыбаць.
Вм^нять —Внутрь
72
ВМ1>НЯТЬ каму што, забавязываць, ўлучаць, пачытаць, намяняць. Кроў бязвінную н а м еніць вам Бог. (Срезн.)
ВМ"ЬНЯЕМОСТЬ, прытомнасьць, пачытачьнасьць. Непрытомнасьць (непачытальнасьць) паступкаў варьята безпярэчна.
ВМ'БСТО прысл. замСТЙТЕЛЬ-НЙЦА, спатоўпнік-ніца
ВНАЧАЛ'Б прысл. спачатку, значлтку, Спачатку было Слова, а Слова было ў Бога.
ВНЕЗАПНО нар. знагла, зьнечаку, знеўспадзеў, рлптам, зьнечвільна.
ВНЙМАТЬ, ВНЯТЬ чаму: ўваждць.
ВНЙМАНІЕ, увяга. Да .навукі патрэбны пільнасьць і у в ага.
ВНЙМАТЕЛЬНО, уважна. У в аж н а слухай еучыцеля.
ВНОВЬ, ізноў, наўзноў, назноў.
ВНОС м. тое што ўнесена (а грашах): ўклад, сплатка, склядка.
ВНУК—ЧКА, сына або дачкі дзеці: унук, унучка, унукі, унукаў.
ВНУТРЙ чаго, у сярэдзіне, ў чым небудзь: ўнутры, вонутры.
ВНУТРЬ прысл. ўнутро, вонутры. Доктар даў зеліва аонутра піць.
73
Внутрен—Водворять
ВНУТРЕННІЙ, унутрамны, нутрамны, вс>нутрны. Нутрамны клушч.
ВНУТРЕННОСТЬ, нутро, нутранасьць.
ВНУШАТЬ, (во-ушать?) каму што, прымушаць думаць, хацець, пабуджаць да прыняьцця перадаванага славамі ці іншым спосабам: умушчяць.
ВНУШЕНІЕ ср. ўмуст, ўмусьц/ць, ўплыв ВНУШкІТЕЛЬНЫЙ, ўмусьлівы, ўплывовы, ВН"Б чаго прысл. зьне, на зьне.
ВН'ЬШНІЙ, зьнешні, назьнць.
ВОЗГРЯ ж. наздравая сьлізь: сопля, сапляк, сапл/вец, сапл/вы, сапляв/ць. С а п л і в е ц гэты ўсё засморкае. Соплі цякуць па барадзе, a жаніцца хоча.
ВОЗДАВАТЬ, ВОЗДАТЬ каму’што; аддавяць, аддзячыць, адпомніць.
ВОЗДАЯНІЕ ср. аддятак, аддатнік,-ца, аддзяка.
ВОЗДАЯТЕЛЬНЫЙ, адддтлівы, адзячлівы.
ЗОЗДВНГАТЬ, ВОЗДВЙЗАТЬ што; уздымяць, уздымяцца.
ВОЗДВНЖЕНІЕ ср. уздойм, узьвгжаньне.
ВОЗДВНЖНМК м. уздоймнік,—ніца.
ВОЗДЕРЖНВАТЬ, ВОЗДЕРЖАТЬ каго ад чаго: паздзяржлць, пастрымаць, паўсьцягаць
ВОЗДЕРЖАНІЕ ср. паўздзержлівасьць, паўстрымлівасьць, судзерж, сустрыманьне, паўсьцяжлівасьць.
ВОЗДУХ м. матэрыя акружаючая зямельны клуб, творачая атмосфэру яго: паветра.
ВОЗДУШНОСТЬ, павгтрлівасьць.
ВОЗДУШНЫЙ, паветравы, павгтраны, напаветраны.
ВОЗДУХОПЛАВАНІЕ ср. лётніцтва, лётчык.
ВОЗДЫХАТЬ, уздыхаць, уздыханьне.
ВОЗДЫХАТЕЛЬ—НЙЦА, уздыхлч,—ачка, уздыхальнікніца.
ВОЗД'ЬВАТЬ, ВОЗД-ЬТЬ што, ўзьнімаць, ўзьняць.
ВОЗД"ЬЙСТВОВАТЬ, падзеяць, ўплынуць.
ВОЗД"ЬСТВІЕ ср. падзейлівасьць, ўплыў.
ВОЗДІэЛЫВАТЬ зямлю, поле: вырабляць.
ВОЗД'БЛЫВАНІЕ ср. выраб, вырабка.
ВОЗД"БЛЫВАТЕЛЬ, плрабнік, пярабшчык.
ВОЗЖАЖДАТЬ, захацець піць; пожлднуць, зажаднуць, засмягнуць.
ВОЗЖЕЛАТЬ чаго пажадяць, узхай/ць, забажяць замягнуць.
ВОЗЖНВАТЬ, ажывгіць.
ВОЗЖНГАТЬ, запаляць, заагняць, загнячяць.
ВОЗЖЙГАНІЕ ср. запаляньне, загнсшчаньне, завогніўленьне.
ВОЗЗВАНІЕ, зяклік, адозва.
ВОЗР'ЬНІЕ, погляд, спозірк.
ВОЗНТЬ што на чым, агу.іьн. с.іав; ваз/ць, вазіцца, вазяняцца, вазян/ца, возка.
ВОЗЛАГАТЬ, пакладаць. Треба на свае сілы надзею пакладаць.
ВОЗЛЕГАТЬ, ляжяць, наўзлеж.
ВОЗЛНВАТЬ, ВОЗЛІЯНІЕ, пал/ваць, палівішьне.
ВОЗЛ'Ь прысл. няўзьле, побач.
КНІГІ ОНЛАЙН
