Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
ЗАСТУП л. прылада да' капаньня; каплга, рыдаль.
ЗАСТУЧАТЬ чым, засту/каць,
ЗАСТЫЖАТЬ, засаромліваць, застыджаць.
ЗАСТЫВАТЬ, застыглць.
ЗАСТЫЖАТЬ, застыджяць, застыдлівы.
ЗАСУЖНВАТЬ засуджять, злсуд, засудак.
ЗАСУРГУЧНВАТЬ што, заляковываць.
ЗАСУРЬМЙТЬ бровы, зачарн/ць.
ЗАСУСАЛЙВАТЬ шпіо. ’ пакрываць што штучным „сусальным" золатам; залац/ць.
ЗАСУТОЛОЧЙТЬ, затаўпежыцца, засталошыцца, засклочыцца.
ЗАСУЧЙВАТЬ рукавы, закясываць.
ЗАСУШйВАТЬ ійто, засушаць, засушка, зас_ушаны, засу/шына.
ЗАСУХА ж. посўш, злсха, сухм^нь.
ЗАСЫР'ЬТЬ, завільжэць.
ЗАСЬВАТЬ, засязлць, засявяньне, засеў, зас<>вак, засеўнік, засеўны.
ЗАСЕДАНІЕ, поседні, паседжаньне. Паседжаньне камітэту. Абрыдлі мне вайіы штодзенныя поседні ў карчме (Сталіца, Дзіс. п.).
ЗАС"ЬДАТЕЛЬ аб сябру местовага магістра ту; ляўнік.
ЗАС"ЬКАТЬ каго. што: засяклць, зацінаць,зарублць.
ЗАСЬКА ж. ссечаныя дрэвы якімі загараджаюць дарогу; завял.
ЗАС'ЬНЯТЬ, пакрываць ценям; злсьціць.
ЗАСЬЧКА, ж. зац/н, заруба, кярба,
ЗАТАБАННТЬ, пачаць грабсьці вяслом назад заплытуняць. Плытуняй човеньда берагу. Плытуняй вяслоч.
ЗАТАНВАТЬ што, затліваць, затййны, зата/цца. затлйчывы.
ЗАТАЛКНВАТЬ, ЗАТОЛКАТЬ што, куды; за талачываць, запіхдць.
ЗАТАРАТОРНТЬ, затуркацець, загаллкаць
ЗАТАСКНВАТЬ што, куды; зацяглць, зацягацца.
ЗАТВЕРЖЙВАТЬ або ЗАТВЕРЖДАТЬ што, замацовываць, зацьвярджаць.
ЗАТВОРЯТЬ што, зачыняць, зачыняньне, зачынлівы, злчынка, зачн/к; запірац.ь, завірлць.
ЗАТВОР м. прылада пры карабіне; запор.
ЗАТВОРНЙК— НІЦА, пустэльнік які зачыпіўся ў манастыры; зачнік, злчніца, злчнае жыцьцё. Зачны мніх. У адзіноце ды ў зачніцтзе гадавалася. Кот і ў зачніцтве скорамам карміўся.
ЗАТЕМНЯТЬ шіпо, зацямняць, зацемнены, злцемак, за іьма, зяцемкі, злцемна. Чаго ты. як злодзей па зацемках сланяешся. Вечны морак, аечныя зацёмкі. Золата і ў зацемку блішчыць.
ЗАТЕРЗАТЬ каго, затурзаць. Затурзалі хла ца.
ЗАТЕРЯТЬ, што, загуб/ць, загуб/цца. загуба.
ЗАТЕСАТЬ, што, зачасаць, зацесьліць, здцесь.
ЗАТОЛКАТЬ, заштурхаць, запіхаць.
ЗАТОРМОЗЙТЬ шгпо, загальмаваць.
ЗАТОЧАТЬ каго куды, ссылаць, ссылка, ссыльны.
ЗАТОШНЙТЬ, занудзіць. Занудзіла пад лыжачкай.
ЗАТОШДТЬ, затушчзць.
ЗАТРАВЛЙВАТЬ каго, што; зьвера сабакамі: зацкаваць, засковіць. Мядзяную даску квасамг выпаляць.
ЗАТРАПЕЗНЫЙ, застольны. Застольная песьня,
ЗАТРАТА, выдатак.
ЗАТРЕШМНА ж. поўха, аплявуха. Даў поўху, аплявуху.
ЗАТРОГЙВАТЬ, закраняць, датыкаць, зачапаць.
ЗАТРУДНЕНІЕ, труднасьць, цягоба, мітрэнга, турботы.
ЗАТРУЖДАТЬ, турбаваць, мітрзнжыць.
ЗАТЫЛОК м. задняя часьць галавы над самай шыяй, за цемям; патыліца. Ніжэй шыі-карк, каршэнь, над самай шыяй .загрнвок"—кайпель.
ЗАТХЛОСТЬ, затхля, тхля.
ЗАТ"БВАТЬ што, зачаваць, зачануць, зячанкі. Блага зачаваць, калі нечага жваць. Зачаааць ігрышча. Скоры па ўсякія зачанкі.
ЗАТ"ЬМ прысл. затым, пасьля, ўрэшце. Перш я ўвыйшоў, а затым ўжо ён. Пасьля трэба гэта зрабіць. Урэшце сказаў.
ЗАТ'БНЯТЬ, засьціць, засьцяняць.
ЗАТ'БЯ, зячанка.
ЗАТЯВКАТЬ, задзяўкаць, заглўкаць.
ЗАТЯГМВАТЬ, зацягаць, зацяжны, зацяжка.
ЗАУГОЛЬНЫЙ, завугольны, завуголак, завугольнік.
ЗАУНЫВНЫЙ, замаркотлівы. Замаркотлівая нота ў песьні.
ЗАУПОКОЙНЫЙ, задушны. Задушны стол. Задушны малебен.
ЗАУПРЯМНТЬСЯ, занаровіцца, зацяцца.
ЗАУРАД прысл. які знаходзіцца за радам, які ня ўходзіць у рад; падстаўны, заступаючы праўдзівага; заўродны.
ЗАУСЕННЦА, задзертая скурка вышэй ногця; заногціца, лушчатка, лушчав/на.
ЗАУСКАТЬ каго, засковіць, зацкаваць.
ЗАУТРЕНЯ ж. царкоўная адправа на раніцы; ютраня.
ЗАУТР’ВТЬ, засьвітяць, абьютрэць.
Ісус—Хрыстос на нябёсі ўскрос, На набё'сі ўскрос дыіі на ютрані.
Р. Т. 8-9 стр. 172).
ЗАУТЮЖНТЬ, запегліць.
ЗАУЧМВАТЬ. навучяць, навучка, навучлівы.
ЗАФРАХТОВАТЬ нямецк. наняць вадаплаў пад тавары, заснаЧыць. Засначыць лайбы ў Рыгу. Гэты стругі засначаны ўжо да перавозкі жыіпа.
ЗАФЫРКАТЬ, запорскаць. Коні бягучы порскаюць.
ЗАХАНДРНТЬ, захаморыцца.
ЗАХВАЛМВАТЬ што, захваляць, захвал, захвллка, захвальчывы.
ЗАХВАТЫВАТЬ, захапляць, захопленьне, захопісты, захопленьне; запарываць, запарвяць.
ЗАХНР"ЬТЬ. зах/знуць, занядужаць, зачаўрлць, заныдзець.
ЗАХЛЕСТКА ж. змычная пятля; зохлыска,
ЗАХЛЕСНУТЬСЯ, захлібнуцца, захлюснуцца, захлыснуцца. Зах.іібнуўся, зах.іыснуўся вабоіі.
ЗАХЛОПНУТЬ, захлыснучь. Зах.іысмуў дзьверы.
ЗАХОЗЯННЦЧАТЬ, загаспадораваць, загаспадлрыць
ЗАХОЛУСТЬЕ, глуш, глухое меПсца; застаррньне, устароньне.
ЗАЦІіПЛЯТЬ, зачаішць, чанляць, lie зача наіі яго. Пачапі кручок ба ауды.
ЗАЧАЛО, пачлтак. Пачатак кнігі.
ЗАЧАТІЕ, запачлцьце. Л<) зааачацьця да нарадзін.
ЗАЧАХНУТЬ, заныдзгць, заныдз ўшы, заныдлівасьць.
ЗАЧАСТНТЬ нага.чі, затупеняць, затупацс’ць; члыхом, залапакіць; у госьці, зачксьціць.
ЗАЧАСТУЮ прыс.і. зачаста, чга, зьвя, рок, зьвярына, зьвярье, зьвярыцца, зьвгрскі, зьверства, зьвярынец, зьверабоіі, зьвералоў, зьвераед.
ЗГА ж. /скра, яска. Ані ясачкі не відаць.
' ЗДАНІЕ ср. будынак, будоўля.
ЗДОРОВЬЕ агульн. слав. здароўе, здаровасьць. здаровы, здароўка, здароўны, здаровіцца.
ЗДОРОВАТЬСЯ, вітацца, вітаньне, вітлльня сьвятліца да прыёму гасьцей.
ЗЕГЗНЦА ж. стар. зяз/оля.
ЗЕЛЕНЬ, зелянжа, сьл^ціва, гардав/на.
У гародзе гардовіца,
Цяжка дзяцюкам пятровіца: Ідзіце, дзеткі, гарду рваці, Лягчей будзе Пятра ждаці
(Крачк. стр. 139).
8. Зак. 923
ЗЕЛЕНЫЙ, зял£ны, зелянець, зелянгна, зеляпух, зяленісты, зелянявы.
ЗЕЛЕНІЦйК ж. таргоўнік зеленьню сьлецівам, гардавінай; сьлетнік, гардаўшчык.
ЗЕМЛЯ, зямля, зямны, зямельны, зямляны, зямлець, зямл/Сты, земляваты.
ЗЕМЛЯК—-ЧКА, крывец, крыв/чка, крыўцы.
ЗЕМЛЯК, пабратым, крывгц.
Наша свацьця па жыце хадзіла,
Цяцераў лавіла, пабратыма карміла.
{Дрыс. пав. Вяс. песьня).
ЗЕМЛЯНЙКЙ ж. ягады Fragaria vesca; поземка, позянка, пазёміва, паземачнік (гл, клубніка).
ЗЕМЛЕВЛАД'БЛЕЦ м. зямляўласьнік—ца, зямляўласьніцкі.
ЗЕМЛЕД'БЛЕЦ м. земляроб, ратар, ратарскі, ратлрства, ратайства.
ЗЕМЛЕМ'ЬРІЕ, навука і сама чыннасьць мераньня зямлі; каморніцтва, каморнік; мг’рніцтва, м<фнік, мгрчы. Першае слова агулыіа пароднае, другое-сустрачаецца у актах і ўжываецца вясковай інтэлігенціяй.
ЗЕМЛЕОБНТАНІЕ ср. зямлеаселасьць, зямлеасельнік.
ЗЕМЛЕОБРАШ.ЕНІЕ ср. зямлсаварот. Кругаваротны рух зямлі наўкол сонца называецца зямлеаваротам.
ЗЕМЛЕОПНСАНІЕ ср. зямлеапісаньне.
ЗЕМННОЙ, згмскі, зямельны. Земскае жы.цьцё яго. Зямельны жук. Зямельны пах.
ЗЕМНОВОДНЫЙ, зямнаводны.
ЗЕНЙТ м. грэцк. мысьлёвы пункт на небе, прастападна над зямным пунктам; зэн/т, прыцінь. Ў сам прыцін, сонца. Знача ў момант самага зэнітнага, найвышэйшага стаяньня сонца на небе, калі сонца займае самае „прытнас“ мейсйа.
ЗЕРКАЛО ср. вельмі гладкая мэталічная ці шклянная даска, якая адбівае у сабе акружаючае; люстра,
люстэрка, люстэрца, люстроны, люстрлнасьць, люстрысты, люстраваць—прагладаць, рэвізаваць.
ЗЕРНО ср. насеньне расьціны; зярно, зярніна, зярнгца, зярняты, зярнятка, зярне', зярн/сты, зернавік, зернявы, зерна<»д.
ЗЕРЦАЛО ср. црк. л/остра; ужываеццаў пераносным значэньні; Гэпіы чалаеек люстра (зерцало) праўды. У судовых расійскіх установах трохкантовы паставец з трымя загадамі Пятра I.
ЗЕФНР м. тарг. высшы гатунак часанай авечай воўны; лёгкая, празрыстая ваўняная тканіна; грэцк. міт. бажок лёгкіх ветраў: зэф/р.
ЗНГЗАГН м. мн. ням. зыгзакі, зыгзакаваты.
ЗМЖДАТЬ што, (ад „здагь") ствараць, утвараць, будаваць.
ЗЙМА ж. агульн. слав.; зіма, зімовы, зімаваць, зімка, згмна, зімгць, зімоўка, зімавея, зімовішча.
ЗНПУН м. маскальскі армяк без каўняра; армяк.
ЗЛАК м. усякая травяністая расьціна ў якой сьцібло саломінай з каленнамі, а плод каласавы; каласьнгк, кілосны, каласьн/чнік, каласьнгчньія.
ЗЛО, ср, агульн слав:, зло, злы, злая, злоўка, злмга, зладыга, злодыр—ка. злодырнік—ніца.
КНІГІ ОНЛАЙН
