Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
М"БСТО ср. мейсца, мяйсцовы, мяйсцовацьі Прыгожая мяйсцовасьць.
MbCTHTb, месьціць, тоўпіць.
М'ЬТКО трапна.
М'ЬТКА на бялізне, вышытка.
МЬСТОПРЕБЫВАНІЕ, ас.ласыіь
М-БСЯЦ час авароту месяца наукол зямлі. м^сяц, Мб’сячны; месячнік, люнатык.
М'ЬТНТЬ што, зн^чыпь, знсчаны, значок; трапляць у цэль: цэліць, луч набакір.
НАБЕРЕЖНАЯ ж. вуліца ці дарога на беразе; пабярэжніца, узбярэжжа.
НАБЙВАТЬ што на што, чым; набіваць Набіў на калясо абод; на касу баньку.
НАБйВ, набойка, набоісты. Даць набойку на абсацы.
НАБЙЛКЙ мн. рама ў якую ўстаўляюць бярдо; набільні.
НАБЛЮДАТЬ што, уважліва разглядаць, пілнаваць і заховывацьі спацікаць.
НАБЛЮДЕНІЕ ср. спаціканьне.
НАБЛЮДАТЕЛЬНЫЙ, спацікаўлівы, спацікаўлівасьць.
НАБЛЮДАТЕЛЬ, спацікач.
НАБОЖНЫЙ, пабожны, пабожнасьць.
НАБОРОЗДЙТЬ што, нарабіць многа барознаў; набаразнавдйь набарог’іь.
НАБОРТНЫЙ, наўспруговы.
НА6ОРШ.ЙК м наборшчык.
НАБОСО' прсл. басанож.
НАБОТАГЬ. наліць лішпе міюга; набухаць.
НАБРАСЫВАТЬ што, накідйць, накідоньне.
НАБРОСОК, нарыс алуўком, квачыкам; нарыс.
НАБРОС, накідзь.
НАБУРАВйТЬ, насьвярл/ць.
НАБУХАТЬ, раздавацца ад мокрасыіі; набрлкнуць; набрынець, аб зярняці; аб нрыліве сокаў: набрузнуць; набрузлы; набрузь.„Набрузь“ называюць яшчэ „бросьцю*. Дрэвы ужо пакрыліся бросьцю; г. зн. на дрзвах набрузлі пучкі. Набрузлі ўжо пукалкі кветак.
НАБ'ЬГ вайск. раптоўны напад малым аддзеламі наскок, наскокам.
НАБ'БДОКУРйТЬ, і'акуралесіць.
НАВАЖДАТЬ што на каго, блдзіць. Блазіць яго бес зрабіць ліхое.
НАВОЖДЕНІЕ ср. наслань.
НАВАКСЙТЬ боты, наваксаваць.
НАВАЛЙВАТЬ што па што; наваліваць, накідаць.
НАВЕРГАТЬ што на што; нарынаць, нарынуць.
НАВЕРСТАТЬ што, нараўняць;— нашыхтаваць, наматаць..
НАВЕРТЫВАТЬ што на што; накручаць, навіваць.
НАВЕСЕЛ'Ь прысл. наўзвеселі.
НАВЕЧЕРІЕ ср. конадзень, канодаваць. НАВЗГЛЯД прысл. напогляд, насуглядзь. НАВЗНЙЧ прысл. нічком, ніц, ніцмя.
НАВЙВАТЬ што на што, навіваць, навггы навой, навіток, навіцень, навітка.
НАВЙГАЦІЯ ж вадаплаўства, вадаплаўны.
НАВЙДАТЬСЯ чаго, нагледзіцца, набячыцца.
НАВЙНЧЙВАТЬ што на што; нашрубовываць нашрубоўка.
НАВІЙ, нябышчык; навгц, няўскі. „Наўцом” на, зываюць сьвежа пзмершага нябошчыка, а такжа, нябошчыка які па сьмерці ходзіць ў сваім целе ды ссе кроў (рас. вурдалак, польск. u р і о г). На, вец пройістаўляецца мярсьнкг. даўно "памершаму які „разсыпаўся" і ня мае ўжо цела, а паказуецца толькі як дух „сьцень“ (мярсьцень, мерсьціцца, прымярэсьціўся). У данйым здарэньні слова „навец,, так сама эпітэт, як і слова „сьвежаніна", .„сьвежа, ваць“, ,,асьвяжыць“, якое ўжываецца ў тасунку да статку. Наш селянін, не скажа: „зарэзаў, забіў карову, вала„ гэта лічьіцца груба, дзеля гэтага кажа: „Асьвяжыў вала, карову, б.ірана". Ў мысьль гэтага непрыстойна казаць —„мярцьвец", „труп", на свежа памеріпага, а трэба казаць: „нябошчык", „навец“. Наўскі, яму прыналежачы, прыкл. „Няўскі Вялі.кдзень“ (памінкі у Праводную нядзелю). У штодзеннай мове можна чуць падобныя сказы: „Наўца праводзілі на могілкій. „Науца памылі".
НАВЛЕКАТЬ што на што, ці на каго; наўсьцягаць, наўсьцягнуць, няўсьцяг,—Наўсьцягаць на себе людзкое нездаволеньне. Ен гэтым наўсьцяг на себе бяду. He наўсьцягай на сябе Божай кары.
НАВОДНЯТЬ што, заліваць вадой; аваляжываць, авалога.
НАВОДНЕНІЕ, разьліў вады; паводка, разводзіца; вызліў рэк, вод.
НАВОЗ м. гной, гна/ць, гнойны; пам^г. Ядуць траву ўсе памётную, а пыоць ваду—ўсё балотную. (Р. 8-9. 274).
НАВОЗРАСТ'Б прысл. надлрасьце.
НАВОЛАКНВАТЬ, нацягдць. »
НАВОЛОЧКА. ж. похва на падушку; наўлечка, наўлечнік; пошаўка.
НАВОНЯТЬ чым, насмуродзіць.
НАВОРАЧНВАТЬ чым на што\ навяртлць, навгрнуты, наваротлівы.
НАВОРОШМТЬ чаго, напару/шыць, натрасьц/.
НАВОРОВАТЬ што, накрасьць, накрдсьці, накрасцца.
НАВОРСНТЬ сукно, накутрлць.
НАВОРЧАТЬ, навурчэць.
НАВРАТЬ што каму, налгаць.
НАВРЕДМТЬ каму, чым\ нашкодзіць.
НАВРЯД прысл. наўдачу.
НАВСЕГДА прысл. назаўсёды.
НАВСКОСЯК прысл. наўскось.
НАВСТРІіЧУ прысл. насустрач.
НАВСПЯТЬ прысл. наўсузадзь, наўзддзь.
НАВЬЮЧНТЬ што на каго, натрочыць.
НАВ’ЬРНО прысл. напзўна.
НАВ"ЬС ш. павець, паветка, паветны; наслон; застрэшак.
НАВ"ЫЦАТЬ каго, наведываць, навгдзіны.
НАВ"ЬТ м. нагавор, абмова; напасьць напасьлівы, папасьнік-ніца.
НАВЯЗАТЬ каму што, начапгць.
НАВЯЗЧНВЫЙ, начзпны, накардсьлівы.
НАГАЙКА ж тат. бгч, батог, гарапнік.
НАГЛАВНЫН, нагалоўны.
НАГЛАЖНВАТЬ што, гладзіць пеглямі п^гліць.
НАГЛАЗНЫЙ, навочны.
НАГЛЫЙ, кавыглдйны, кавыглай (Смал.); зухвллы, зухв«льства; нахряпны, нахрапна; бязочліва. Зухвальству, нахраплівасьці яго меры нету.
НАГЛОСТЬ, зухвальства, нахрапнасьць; кавыглайства.
НАГЛЯДНО, наўзвочна. Наўзвочны выклад навук найлепшы. Наўзвочна паказаў як гэта робяць.
НАГНОЕНІЕ, нарыў.
НАГНУТЬСЯ, нахінуцца, нагнуцца.
Куды лозы нахінуліся.
Туды ветры веюць.
НАГОЙ, голыі нагі, нагасьць.
НАГОВАРНВАТЬ, намаўляць, намова.
НАГОЛО прысл. нашчэнт, ўдакон, зус/м.
НАГОНОШНТЬ што, наспароміць.
НАГОНЯН, чос. Задаць чосу.
НАГОРЕВАТЬ, набядавлць.
НАГОРНЫЙ, наўзгорны
НАГОТА ж. голь, галеча; нагасьць.
НАГРАБНТЬ йіто, чаго: награбіць, нарабаваць.
НАГРАВНРОВАТЬ ішпо. вырыць.
НАГРАЖДАТЬ каго, награджаць, нагарода, нагародлівы, нагародлівер.
НАГРАФНТЬ паперу, налінавдць.
НАГРЕБНОН, накопны.
Нагромоз—Надклад
344
НАГРОМОЗДНТЬ што на што, награмадзіць. НАГРУБНТЬ каму, нагрубіяніць.
НАГРУЖАТЬ, награмаздждць, награмоздзіць (, гру з • —громазд).
НАГРУЗЧНК м. награмоздчык.
НАГРЫЗОК м. кумнік.
HArPbBATb што, награваць. Гэткую грыню аднэй печчу не нагрэеш. Сонца награвае пясок.
НАГРЯДНМК, рагожа да пакрываньня лех; мата. НАГРЯЗНЯТЬ памост, набруджаць, брудзіць. НАГРЯНУТЬ куды. нагрынуць.
НАДАВЛНВАТЬ што, націскаць.
НАДАЛБЛНВАТЬ, надзюбываць, надзёўбываць
НАДБАВКА чаго, наддятак, наддатны, наддаваць.
НАДБРАСЫВАТЬ што, надкідаць, надкідка НАДВЕРТЫВАТЬ што, надкручаць.
НАДВНГАТЬ што куды, на што; насуваць.
НАДВНГАТЬСЯ, насувацца, насоуны. НАДВЫШАТЬ цану, падвышаць.
НАДГЛЯДЫВАТЬ што, зачым: наглядаць, НАДД'БЛЫВАТЬ што, надрабляць.
НАДЕЖДА ж. надзея, надзгіцца, надзейны; спадзея, спадзявацца, спадзейны.
НАДДЕРГМВАТЬ што, надскубываць. НАДЕРНУТЬ што на што, насторгнуць. НАДЖЕЧЬ што, надпал/ць, надпалены. НАДЖАТЬ што, надц/снуць.
НАДЖАК м. шмэргель.
НАДЗОРНЫЙ хто, паднаглядны.
НАДЗНРАТЕЛЬ, даглядчык-чыца.
НАДКОЛ м. надшчэп, надшчапляць.
НАДКЛАДЫВАТЬ што на што; надкладаць, надкладка.
345
Н а д ко — Н а дсмітн ы й
НАДКОВЫРЯТЬ; надкалупаць, надкалыпываць.
НАДКОЛОТЬ iun:o, надшчап/ць.
НАДКУШАТЬ cmpasy, над'есьці.
НАДЛЕЖАТЬ, йалежаць. Гэпга справа пааінна да вас належаць. НалеЖыць зара выпаўніць загад.
НАДМЕВАТЬСЯ, надымацца, надуты.
НАДМЕННО, надуга, бутна, натапорыста.
НАДМОГНЛЬНЫЙ камень, вагробны.
НАДМОРЬЕ, наўзморье.
НАДО, трэба. Трэба зрабіць. Трэба пачысьціць. Мне трэба грошы. Сколькі не жыві, а паміраць трэба.
НАДОБНЫЙ, патрзбны.
НАДОБНОСТЬ, патрэбнасьць, патрэба
НАДОЛГО прысл, надоўга.
НАДОУМНТЬСЯ, спахапіцца, наразуміцца.
НАДОСАДНТЬ каму чым, дадзець.
НАДПНЛНТЬ што, надпілаваць, надпілоўка.
НАДПНСЬ ж. нддпіс м.
НАДГІОЧВЕННЫЙ слой, надглебны.
НАДРАЗННВАТЬ каго, надражняць.
НАДРУБЛНВАТЬ што, надсякаць, надс^чаны, надсячы, надсгк. Глыбокі надсек на дрэве.
НАДРЫВАТЬ зіпо, наддзіраць.
НАДРЫВ м. беЛар. надорва. Надрывацца над работай.
НАР'ЬЗЬІВАТЬ што, надрЭЗлць, надрзз.
НАДСАЖДАТЬ што, каго; надрывдць, надрывацца. Век свой прышлося над чужой працай надрывацца.
НАДСАДЯНА ж. Шчзрба.
НАДСМАТРНВАТЬ над чым, нагляддць.
НАДСМ'ЬТНЫЙ, надпраіктны.
Надстра—НазапретЬ
346
НАДСТРАЙВАТЬ будынак, надбудовываць.
НАДСТРОЙКА ж. надбудоўка.
НАДС'БДАТЬ асядаць, асувацца.
НАДТРАВЛЙВАТЬ кіслацю, надпаляць.
НАДУБЛЯТЬ скуру, гарбаваць.
НАДУВАТЬ што, надзьмухоць, надзьмуханы; каго: ашуківаць, ашуканства, ашукянец; абакуліваць.
НАДУТОСТЬ, нахмыленьне, нахмыльчывы;нагмыраньне.
НАДЦВ'ЬТАТЬ, надквітаць.
НАД'ЬВАТЬ што, адзяваць, адзгўны; напранаць.
НАД'ЬЛАТЬ чаго, нарабіць, наробны.
НАД'ЬЯТЬСЯ на што, спадзявацца, спадзгўны.
НАД"ЬЯННОСТЬ, спадзгйнасьць.
НАЕДЙН"Ь прысл. на адзіноце.
НАЕЖЙТЬ скуру, навожыць, насторшыць.
НАЕМІЦЙК м. найміт.
НАЕМ, наймо, найманьне.
НАЖАРНВАТЬ што, напражываць.
НАЖАТЬ каго, йітоі на.ц/снуць.
НАЖДАК ж. шмаргель.
НАЖЕЛАБЛЙВАТЬ што, нажалубліваць.
НАЖЕЛАТЬ усякага дабра; нажадаць.
НАЖЕЧЬ што, напал/ць.
НАЖЙВАТЬ што, набываць жывучьй нажываць, нажытак.
НАЖЙВА ж. зыск, зыскоўны.
НАЖйМ на што, націск.
НАЖУЖЖАТЬ, надзунгць.
НАЗАВТРА прысл. назаўтра.
НАЗАДЙ прысл. спозаду, ззаду.
НАЗАПЕРТЙ прысл. на запоры.
НАЗАПРЕТ"Б прысл. назабароне.
НАЗВАНЬЕ, назоў, ндйме, мяно. НАЗВАННЫЙ, названы, нарачоны. НАЗДРАВСТВОВАТЬСЯ каму, наздаровацца. ЙАЗЕРКАЛЙТЬ шкло, налюстрыць ЙАЗЙДАЙІЕ, навука, навучаньне. НАЗНОБЙТЬ што, каго: назябіць. НАЗНАМЕНОВАТЬ што, назнпчыць. НАЗОЙЛйВЫЙ, даедлівы, дакучлівы. НАЗОЛА ж. прыкрасьць.
КНІГІ ОНЛАЙН
