Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
МЕЛОДІЯ ж. фр. парадак згукаў песьні, музыкі; HOTaj попеўка. Словы пам> таю, але ўжо попеўку забылася. Гэта песьня пяецца на ноту (попеўку такой то песьні.
МЕЛОМАНІЯ ж. фр. памяшаньне на музыцы.
МЕЛОДРАМА. ж. фр. драма з музыкай і песьнямі.
МЕЛ м. выкопная белая вапна; крзйда.
МЕЛЬКАТЬ, паяўляючыся зьнікаць, няясна быць бачанаму і гуляць у вачу, пабліскаць; мігцець, мітусйіца, мітрыцца, мітурыцца, м/тугі; мільгаць, мільгае, сумяльгам, кумяльгом.
МЕЛЬКОМ, мггам, кумяльгом. Апошняе, кумяльгом, гаворыцца аб борзкім бегуі Кумяльгом, кулём понырью пабег.
МЕЛЬНЙЦА ж. постаў з жорнамі малоць зярняты па муку; млын, млынок, малоцца, м^ліва, млынскі.
МЕЛЫіНК м. млындр, млынлрства.
МЕЛЬХЮР мэталічны сустоп пакрыты серабром; новае серабро.
МЕМОРіЯ ж. фр. запгска.
МЕМОРАНДУМ м. фр. цыплёматычная запіска.
МЕМУАРЫ м. мн. фр. жыцьцёвя запіскі.
МЕНЗУЛА ж. каморніцкі (землямерніцкі) столік з простападам і компасам.
МЕНЗУРА, МЕНЗУРКА, аптэчная мерка для цеклацяў з рысамі на ей, азначаючымі вагу вадьі! спомерка.
МЕНСТРУАЦІЯ ж. лац. жаночае месячнае ачышчэньне; месячка, месячніца; ачышчзньне; на хусьцех.
Ментор—Мерцаніе
324
МЕНТОР м. лац. вучыцель, кіраўнгк.
МЕНЬ, МЕНЕК м. рыба Lota vulgaris; мянтуз.
МЕНЫІІІЙ, меншы, меншасьць, мяншэць.
МЕНШННСТВО, меншасьць.
МЕНЯ заімак, мяне. He кідай мяне, а я ня кіну цябе. У мяне не ў цябе. Ня руш мяне.
МЕРГЕЛЬ м. ням.? адмена зямлі; мяшаніна гліны і вапны; рухляк.
МЕРЕЖА ж, адмена венцера; нерат.
МЕРЕЖКА, клетка сеткі: работа клеткамі з нітак: клетка.
МЕРЕІЦНТЬСЯ, выдаецца, здаецца, відзіцца не ясна; мярзсьціцца, мітуруцца.
МЕРЕТЬ, мгрці, паміраць, мгрлы, мярляк, мярлец, мярцьв^ц, мерат, мертвы, мярцьвіня мярьв/ць,
МЕРТВЕЦКАЯ ж. трупярня.
МЕРТВЫЙ, мярцьвец, мярляк, мярлгц, труп.
МЕРЗНТЬ што, плюгавіць, пдзіць, паганіць, брудзіць.
МЕРЗКІЙ, плюгавы, апдны, паганы.
МЕРЗОСТЬ, МРАЗЬ, бруд; плюгавасьцьі гіда, гідзь; погань, гідзь-брыдзь.
МЕРЗАВЕЦ м. плюгавец—гаўка, апднік—ніца.
МЕРЗНУТЬ ад мароз, зябнуць, замярзаць; мгрзнуць, мерзлы, мерзьне, мерзласьць, мярзьляк.
МЕРМДІАН м. выабражальная лінія на зямліякая праходзіць ад букляў (полюсов) прастападна на поўдзень; поўдніца, поўднік.
МЕРЙН м. татар. кладзены жарабец; конь.
МЕРКАТНЛЬНЫЙ фр. тарговы, купецкі, прамысловы.
МЕРЦАТЬ, слаба пабліскаць, сьвяціцца; мільгаць, мігцгць. Гл. «Мелькать*.
МЕРЦАНІЕ, мігценьне.
МЕРКНУТЬ, цямнейь, траціць блеск; тускнуць, тусну іь, тусьнець; сьвянуць, сьвялы.
МЕРКУРІЙ м. грэцк. міт. імя грэцкага бога торгу і промыслаў: Мэркуры.
МЕРТВЕННЫЙ, мярцьвгсты. Мярцьвіста бледны.
МЕСТЬ, адплата злом за зло> помста, месьцежа, мсьшвы, мсьц/ць, помставаць, мсьціцель.
MECCA ж. каталіцкая абедня; імша, імшяльны, мшальны.
МЕТАТЬ што, кідаць з розмаху; шыбаць, шыбнуць; шпуляць, шпургаць, шпурнуў; лукаць.
МЕСТН што, зямятаць; мясьцг, мяце, зьмятаць, зьмеціны.
МЕТЕЛЬ ж. віхор са сьнегам; мяцміца, замець, шугавея, кудаса.
МЕТЛА ж. венік на кійку; мятлл, мяц^лка, мясьц/, замятаць; мятлгцца, раешырацца мятлой.
МЕТАЛж. лац. выкопная цьвёрдая матэрыя якая паддаецца куцьцю: зялеза, медзь, золата, цына. серабро, і інш.; коў, ковік, ковы, каўляны, каўляв/сты, ковакоўны, ковал/тны; мэталь, мэтал/чны, мэталевы, мэтал/сты. Камяні, якія не паддаюцца каваньню дзеля сваей крохкасьці называюцца „крушцамі".
МЕТАФНЗНКА ж. грэцк. навука аб не рэчаістым (не матэрьяльным) сьвеце, аб духоўным, што вышэй зямной прыроды, што не падлягае човам чалавечым, а толькі аднэй яго умысловасьці; мэтафгзыка, мэтафізычны.
МЕТАФОРА ж. грэцк. перанос простага значэньня на сукоснае ў рыторыцы; мэтафара.
МЕТЕОР м. ўсё што праяўляецца у атмосфэры; дождж, сьнег, град, бура, падаючыя камязі; мэтэор; мэтэоролеТія, навука аб зьявішчах у паветры.
МЕТЕОРОЛЙТ м. арэололіт, мэтэорны або паветраны камень, мэтэоролгт. Ясны, агністы сьлед
на небе ад паданьня мэтэороліта называюць зьмірсьць а мясцамі—зьн/чка. Зьмірсьць спалынуў. Зьнічка пакацілася, скацілася. Народная показка кажа, што гэта іскры сыплюцца з пад молата св. Ільлі, калі ён цапы куе.
МЕТНС м. мяшанец. Бацька быў еыжал, a матка з кундысаў, вось і вышлі мяшанцы.
МЕТКІЙ, трапны
МЕТНУТЬ, кінуць, шпурнуць, лукнуць.
МЕТОД м. спосаб, парадак, прыняты шлях для дасьціжэньня чагосьці; мэтода, троп, патропна, кругатроп.
МЕТРДОТЕЛЬ м. фр. стольнік.
МЕТРОПОЛІЯ ж. грэцк. галоўны горад ў дзяржаве; кругаколіца царкоўнага кіраўніцтва пад загадам мэтрополіты, сама дзяржава ў тасунку да яе высялкаў (калоній); мэтраполія.
МЕТРНКА ж. парахільная запісь народжаных, жэняных і памершых; мзтрыка.
МЕФМСТОФЕЛЬ, імя аднаго са зрынутых Богам з неба арханелаў.
МЕХАННКА, матэматыка ў дапасаваньні да законаў роўнавагі і руху цел; навука аб сіле і адпоры ей; умецтва запрагчы сілу да работы, будаваць машыны; мэханіка, мэхан/чны.
МЕЧЕНОСЕЦ м. кавалер гэтага ордэну; крыжак, крыжакі, крыжлцкі.
МЕЧЕТЬ ж. араб. бажніца музульманаў; мячзць.
МЕЧТАТЬ, мроіць, мроіцца, мроя, умроіць, амройчывы; крозіць, крозіцца; лятуцець. Гл. іГреза*.
МЕЧТАТЕЛЬ м. мраец, мройніца, мроіць; канодумнік, канодумка.
МЕЧЬ м. халодная зброя( меч, мячовы; мечнік урад у В. К. Літоўскім; мечаваты.
МЗДА ж. плата, нагарода, зыск, прыбытак; наўда, стар. набда (merces). Да не дасй набды от
блудніцы (Супр. рукапісь). Да не лйшй набды убогого (Срезн.); заплата. Якая работа такаяі заплата.
МЗДОЙМЕЦ м. зьдзгрца, хабарнік.
МйГАТЬ, сплюскаць павекі і ў той міг адчыняць, даваць каму знак вачамЬ мігяць, міганьне, м/глі, міганцы, перам/гі, мігнуць, мігун, м/гаўка; мігавгца, рас. ,молнія“.
МЙЗАНТРОП м. фр, чалавек які ненавідзіць людзей; людалют, людалютасьць.
МйЗГйР м. усх. павук, мухагд.
МйЗЕРНЫЙ м. фр. бедны, слабы.
МЙЗЙНЕЦ м. няты, найменьшы палец; мезенік, мезены.
МЙКЙТКЙ м. чн. беларуск.; мік/ткі, падуздошша.
МЙКРОСКОП м. грэцк. прылада да павялічаньня самых дробных рэчаў) мікраскоп.
ММКСТУРА ж. лац. цеклая мяшаніна, лекарскае знадабьбе; мікстура; споліўка.
МЙЛНЦІЯ ж. заходн. земскае войска, паліція; мілгція.
МЙЛІОН м. тысяча тысяч; міль^'н.
МйЛЫЙ агульн. слав., м/лы, міласьць; міласьцівы, міласьц/вец, мілаваць, мілаваньне, мілець.
МЙЛОСТЫНЯ ж. подаўка, падавец; субожынка; дарэньне. Ты мне заплаці ійто трэба, а подаўкі тваей я нехачу.
МЙЛОСТЙВЫЙ , ласкавы, ласкавасьць.
МЙЛАШКА, любінятка.
Стары татка, стары татка,
На сьвеце нажыўся, А ты-ж, маё любінятка, Цяпер ажаніўся. (Р. 8-9. 158). МЙЛОВЙДНЫЙ, прыемны, мілы на погляд; прыгожы, гладкі.
МЙЛОСЕРДІЕ, міласэрдзе, міласзрны, міласэрнасьць.
МЙМЙКА ж. умецтва тлумачыцца ня 'словамі, a абліччам і споківамі; ківомігі, ківам/глівы, ківаміжнік; м/міка.
МЙНДАЛЬ древа Amygdalus communis; мігдал, мігдаловы.
МЙЙЕРАЛ м. выкопнае, горская або каменная парода; крышэц, крышцовы; мінэрал.
МЙНЙМУМ м. лац. найменшая сколькасьць чаго колечы, вялічыня, цэннасьць; самоменш. Самоменш пяць рублеў штрафу. Самоменш тры мілі.
МЙНЙСТР м. найвышэйшы зьверхнік якой колечы галіны дзяржаўнага кіраўніцтва; міністар, міністэрскі, міністэрства.
МЙНІАТЮРА ж. фр. малюнак ў вельмі малым памеры; міньятюра.
МЙНУС м. матэматычны знак адыйманьня (—) тое чаго яяма, чаго нястав) м/нус.
МЙНУТА, мера часу V60 часьць гадзіны; мінута.
МЙРАЖ м. марава.
МЙРЙТЬ каго з кім; гадз/ць, годжаньне, годжаны, гадз/цца: яднаць. М і р ы ц ь у значэньні гадзіць слова заноснае з Усходу, ад маскалёў.
МЙР м. нястача сваркі, звады, воражасьці; згода, згодны, згодна.
МЙРОВОЙ, суд які годзіць; сугодны, згодлівы.
МйРОВАЯ, сузгодчая, годчая.
МЙРЙТЕЛЬ, сузгодчык, сузгодніца, сузгаджаць.
МйРОДАТНЫЙ, згодадайны.
МЙРОЛЮБЕЦ, згодалюб, згодал/обны.
МЙРОНАРУШЙТЕЛЬ, згодаруйнік, згодаруйлівы.
МЙРОТВОРЙТЬ, супакаіваць.
МЙРНЫЙ, спакойны.
МйРО ср. црк. пахучы алеяк: крыжмо, крыжмаваць.
МЙСІЯ ж. лац. пасольства; м/сія.
МЙСІОНЕР м. лац. пасланец, місіянер.
МЙСТЙКА ж. лац. навука аб зьверх-істотным, аб скрытым; м/стыка, міста/чны, містыцызм.
МЙСТЙФЙЦЙРОВАТЬ каго, ашуківаць.
МйСТЕРІЯ ж. духоўная драма.
МЙТКАЛЬ ж. ватная тканіна; паркаль, паркалевы.
МЙТРА ж. княжая а такжа архірэйская шаііка; мітра.
МЙТРАЛЬЕЗА ж. фр. картдчніца.
МЙШЕНЬ ж. прыцэл.
МЙШУРА ж. штучнае шытнае і ткацкае золата; поблеса, поблесны.
МЙФ м. грэцк. міт, мітол^гія, мітычны.
МІАЗМА ж. трутная матэрыя якая мае быць ў паветры ў часе пошасных хвароб; міазма.
МІР м. увесь зямельны клуб, усе людзі, ўвесь род людзкі; сьвет, сьвецкі, сьветавы;ўсесьвет, увесь сьвет.
МІРЯНЙН—НКА, сьвецкі чалавек,
МІРШ.ЙНА ж. (communa) грамада.
МІРЯК, грамадзянін.
МІРОБЫТІЕ, стварэньне і быцьцё сьвету; сьветагстасьць, сьветаісты.
МІРОДЕРЖйТЕЛЬ, сьветаўладнік.
МІРОДЕР м. хто абірае, абдзірае людзей; людалуп, людалу'пства.
МЙРОТВОРЕНІЕ, сьветатворства, сьветатворца.
МІРОСОЗДАТЕЛЬ, сьветастварыцель.
МЙРОСОЗЕРЦАІІІЕ, сьветагляд.
МІРО"ВД м. крывашвец.
МЛАДЕНЕЦ м. дзяцёнак, рабёнак, маладзенчык, маладзенец, незмысьль.
МЛАДЕНСТВО, дзяц/нства.
МЛАДШІЙ, малодшы.
МЛЕКОПйТАЮіЦІЯ, аб стварэньнях; сасуны.
МЛЕЧНЫЙ ПУТЬ, арх. народ. стан; птушыны шлях; малочны шлях.
МНЕМОНЙКА м. умецтва змацовываць памяць; мнэмоніка.
МНйТЬСЯ, млгвіцца(Смаленск). Мне млевілася, памлевілася, што бытцам нехта увышоў.
МНЕНІЕ ср. паняцьце, погляд на што; сподумка. Мая сподумка—выдаць яму пазычку. Васіль высказаў сподумку сваю. Мы здаёмся нр вашэціну сподумку (Новагорадак).
МНйТЕЛЬНЫЙ чалавек, недаверчывы, падозрывы, асцярожны; спадумлівы. Ты асьцярожна з ім: ён чалавек спадумлівы, гатоў паўзяць сподумку што х'чаш ашукаць яго.
МНММЫЙ, спадумны.
МННМОУМЕРНІІЙ, абумершы, абумор, абуморны.
МНЙТЬ, думаць.
МНОЖЕСТВО, множства, многасьць.
МНОЖЕСТВЕННЫЙ, многасьцівы.
МНОЖНТЬ, множыць, памнажаць.
Л1НОЖНМОЕ, множанае.
ЛІНОЖНГЕЛЬ, множнік.
МНОЖЕНІЕ, множаньне.
МІЮГОКРАТНЫЙ, многакротны, сукротны.
МНОГОЧНСЛЕННЫЙ, многалічзбны.
МНОГОР'ЬЧМВЫЙ, многамоўны.
МНОГОСЛОЖНЫЙ, многасускладны.
МНЕНЬЕ, сподум. На мой сподум, няхай так будзе. Як жа на твой сподум.
МОБЙЛЙЗЙРОВАТЬ фр. мобілізаваць; пазганяць, пазгон. Пазгон наймітаў; пазгон войска
МОГЙЛА ж. яма на паховіны, мейсца дзе пахаваны нябошчык) мапла, маплка, мапльнік, маг/льны.
МОГЙЛЫЦЙК м. той хто капае магілы; грабдр.
МОГУІЦЕСТВО, магутнасьць, магугны, магуг. МОГУІЦЕСТВЕННЫЙ, магугны, патужны, мацарны (ад ,моц").
КНІГІ ОНЛАЙН
