Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
НАСЛ-ЬДННК-ННЦА, хто атрымлівае спадак; спадкабернік, спадкаб^рніца, спадкаб<фчы, НАСЛ'БДІЕ ср. спадак.
НАСМОРК м. катар, катарйльны; наспель. НАСМОТР-ЬТЬ каго, йіто\ наглб?дзіць.
НАСМ'БХАТЬСЯ, насьмевяцца, насьм^вы; шкі лгць, шкелі.
НАСОВ'БТОВАТЬ KaMv, йшо\ нардіць.
НАСОЗДАВАТЬ гйто, настварлць. НАСОЛАЖІІВАТЬ што, насаладжываць. НАСОЧЕТАТЬ што, начотаваць.
НАСОЧРІНЯТЬ басень, наскладаць.
НАСПАСАТЬ народ, назбаўляць.
НАСПТ>СНВТ>ТЬ, напышэць.
НАСПШ1НЫЙ, нахрыбгтны, напл^чны.
НАСІІЛОПІЬ прыс.і. наўсуцэль, наўсцэль
НАСРЕДН чаго, прысл. васярод.
НАСТАВЛЕШЕ ср. навука.
НАСТАІІВАТЬ што на чым, нлліваць цечу на якос колечы вадабьбе каб яна пасыцілася яго часткамі, гокамі; налівяць, нал/ўка; настаўляць, настой, настойны, настоянка.
НАСТАНВАТЬ, налягяць, напіряць.
НАСТОЯІЦІН, цяпсрашні; праўдз/вы, запраўдны.
НАСТОЙЧНВЫЙ, папорысты, вытрывялы.
НАСТАІІВАТЬ на слаім, наляглць, напіраць.
НАСТОЯТЕЛЬНО, ус/льна, напорыста.
НАСТОЯТЕЛЬ ііарахія.'іьны сьвятар; парох.
НАСТРОЕНІЕ, духовы стап; нлстрай, настроены, настрліваць. .V сн сягоньня настраю?
НАСТРОЧНТЬ tutno, навісаць боііка і беззьмястоўна; нагрызмоліць.
НАСТРАІЦАТЬ каго чым, запуждць; напалохаць.
НАСТРЕКОТАТЬ, насакатдць.
НАСТРОГАТЬ, настругаць.
НАТРОГО прыс.і. насроггь
НАСТРЯПАТЬ што. навар/>/ць, наблутаць.
НАСТУДНТЬ хату, назябіць.
НАСТУПАТЕЛЬ, наступнік, наступны, наступчывы, наступ; аб ваііне: зачдпны. Зачэпная і а^порная ваііна.
НАСТ м. асеўішя пасьля адлігі і аігьвярдзеўшы ад марозу сьнсг, які надыймае чалавека; шдрань.
НАСУЕСЛОВНТЬ, напляўзгаць, набрахлць.
НАСУМАТОШНТЬ, накаламесіць.
НАСУРГУЧНТЬ што, налякаваць.
НАСУРЬМНТЬ што, начарні'ць.
НАСУСЛНВАТЬ што, насьлюнявіць.
НАСУІЦНЫЙ, цяперашні, штодзены; паўс£дны, будны. Хлеба нашага буднага дай нам сягоньня. He аб адным паўсёдным клапоцься.
НАСЧНТЫВАТЬ, налічаць, начотаваць.
НАСЫП ж. што насыпана; насып, накоп.
НАСЫР'ЬТЬ насякнуць волагай, вільгацьцю; адвільжэць; правогнуць, вогкі; набракнуць.
НАСЫІЦАТЬ каго, насычдць, насычацца, насыць, насытны, насыткі, насыцісты.
У дзяжэ падыходзіста, На стале насыціста.
НАС-ЬДКА ж. сядуха, какоша.
НАСЬКОМОЕ ср. агульнае найме цэлай клясы жывёлаў: жукі, мухі, мятлікі, павукі і інш.; з яечка яны' ператвараюцца ў вусянёў, вусеніц, пасьля ў каўшакоў, з якіх і нараджаюцца; жамярд, жамярыца. А каля каўняра як жамяра, а каля паясьніцы як брусьніцы. Паўзе ўсякая жамяра— жукі, кузуркі, мухі: поўна бутэлька налезла „Кузуркамі* называюць цьвёрдакрылую жамяру; ,кузяўкамі“ ці ,казяўкамі“ мяккацелую водную жамяру; «кузулькамі* асобную адмену рагатых жукоў.
НАС"БСТ ж. шост на які садзяцца куры нанач; курасядная.
НАСЬЧКА ж. накарбоўка.
НАТАЛКНВАТЬ што, куды ў што: напіхдць.
НАТОЛКНУТЬСЯ, наткнуцца. Наткнуўся на непрыемную штуку.
НАТАПЛНВАТЬ печ, нацяпляць, нацепліў, зацепліў.
НАТАСКНВАТЬ аіто, нацяглць. Нацягні коўдру на сябе. Нацягай зямлі ў расаднік.
НАТАЧНВАТЬ нож, сякеру; найстрдць, найстрыў, навостраны.
НАТЕСМЙТЬ скуры, тканіны: натасьміць.
НАТОПОРІЦЙТЬ што, натапырыць.
НАТОРОЧЙТЬ шыючы, наштабнаваць.
НАТОШ.АК прысл. натшча.
НАТРАВйТЬ каго на каго; насковіць, наскаваць, нацкаваць. Насковілі сабак на нас.
НАТРАПЕЗНйК м. настольнік, абрус.
НАТУРА ж. лац. прырода, усё створанае, асабліва на нашай зямлі; сілы прыроды, праява іх, усё падлягаючае чова.м, цялеснас, якасьць, асобнасьць, прыроднае, прыроджанае; натура, натуральны.
НАТЯГЙВАТЬ што, нацягаць, напінаць.
НАТЯЖКА, не саўсім 'праўднае цьверджаньне; натуга. 3 натугай канцы зьвялі. 3 натугай пастанову Зрабілі.
НАУГОЛЬНЙК м. усякая накладка на вугол для змацне.ньня ці аздобы; нарожнік.
НАУЗ рэч абярагаючая ад урокаў ці чараў; кудмень.
НАУКА ж. навука, навуковы, навучаць, навучацца.
НАУШАТЬ каго. пад’юджаць, падбухторываць, падсковываць.
НАУСКЙВАТЬ на каго сабаку, насковіць, наскаваць.
НАУШНЙЧАТЬ, нашэптываць каму што на вушы; нашэптываць.
НАФАРШЙРОВЫВАТЬ пячэню, накрыпай,ь.
НАХАЛ м. безсаромлівы і нахраплівы чалавек; зухвалец, зухвальства; нахрлплівец, нахраплівасьць; нахлбнік, нахабны; нахрай, шіхраць, наглы наскок, грабеж; бязстыдная і раптоўная напасьць, наглы, безсаромлівы крыўднік, які бярэ раптоўна і гвалтам: нахрапнік, нахратнік. Аійуканцы другі раз і нахрапам бяруць: наскочыўшы вырве, ды наўцекі. Браць нахрапам. Нахрнплівы, нахрытны, склонны да нахрапных паступкаў. Ен нахрапкі (нахрыцьцю) лезе ў вочы. Нахрапам ня выр-
Нахніцать—Начаток
360
веш. Сьмерць нахрапам бярэ.Удача нахрап (нахрыць) любіць.
НАХШЦАТЬ чаго, нахапаць.
НАХЛЕСТАТЬ каго, што; нахлыстаць; наплюхаць, насьцябаць.
НАХЛОБУЧМТЬ шапку, насунуць, наблавушыць.
НАКЛОПОТАТЬ, наклапоціць.
НАХЛОПАТЬ, нахлчстаць, налопаць.
НАХНЫКАТЬ, нахл/паць.
НАХОДНТЬ што, на што; ідучы натрапіць, наткнуцца на нешта; знахадзгць, знаходка.
НАХОДЧНВОСТЬ ж: уменьне не траціцца, знаходзіць выхад з кождага палажэньня; дасьцейлівасьць, дасьцейлівы. Дасьцейлівы дзяцюк: сякеру абувае, сякярыцаю падпаясываецца. Дасцейлівы заўсёды выкруціцца.
НАХОЛАЖІІВАТЬ хату, настуджаць.
НАХРАБРНТЬ каго насьмгліць, нахаробіць.
НАЦАРАПАТЬ што на чым, надзёрстаць, надзерні. Чым гэта ты надзёрстаў сабе рукі. Надзёрстаў 'шрамоў на шкл,е.
HAUBbT м. наквець.
НАЦІЯ ж. франц. народ, народнасьць.
HAUbHCHBATb што у што, пераліць цеклаць праз крант, ці шпунт, натачыць. Натачы квасу. Сьлёз гаручых натачуся (песД Мышы натачылі зярна.
НАЦ'ЬПЛЯТЬ што на што, начапляць, начапляцца, начэпка, начзпны.
НАЧАЛО ср. пачатак, распачатак, пачын.
НАЧАЛЬНЫЙ, пачатны. Пачатны, дапатопны сьвет. Пачатныя сілы прыроды.
НАЧАЛЬСТВО ср. ўлада, права ўлады і загаду; зьверхнасьць, зьвгрхнік-ца, зьвгрхніцкі, зьверхставаць.
НАЧАТОК м. пачын, пачатак.
НАЧАТІЕ ср. пачатак, узчатак.
НАЧЕКАННТЬ золата, медзі; наб/ць.
НАЧЕЮ прысл. нагатове.
НАЧЕРТАТЬ што, накрзсьліць, накрэсьленьне.
НАЧЕРТНТЬ што, накрэсьліць; нарысавоць, гарыс.
НАЧЕСТЬ што, налічыць.
НАЧЕСАТЬ, набраць чаго чэшучы грабянём; начасаць, начос; надзерці, наскрабсьці пазнокцямі на скуры: надзерці, наскрабсьц/.
НАЧЕТЧНК м. хто начытаўся; ачыт«ны.
НАЧЕШУЙНАЯ сьлізь. налу<сная.
НАЧННЯТЬ што чым, напаўняць пустату; надзяваць, надзявлньне, надзеўка; крыпдць, накрыпаць накрыпаньне, накрыпка. Пірог накрыпаны мясам. Люблю запечаную накрыпку.
НАЧНРНКАТЬ, націрл/нкаць, націрл/каць, начычыкаць, націлікаць.
НАЧЫСЛЯТЬ што, налічаць, начотаваць.
НАЧйТАННЫЙ чалавек, ачытаны.
НАЧНХАТЬ, начхаць.
НАЧНСТО прысл. начыста.
НАЧМОКАТЬ, нацмокаць.
НАЧТО прысл. нашто. Нашто табе гэта трэба. Нашто ты чапаў яго. Нашто слабы чалавек, а і той падыме,
НАШАТЫР м. соль з аміяку і хлёру, хлёрысты аммоній; сальміяк.
НАШВЫРЯТЬ, нашпургаць, нашпурляць.
НАШЕЙННК м. нашыйнік, ашыйнік; для сабак: аброжа.
НАШЕЛУН'НТЬ чаго, налусчыць.
НАШЕРСТЙТЬ сукно, надзерці на ім кутро; накутраць.
НАШЕСТВІЕ ср. напад, нахлынь, навлла. Татарская, француская навала.
НАШЕСТЬ, шост да пасадкі курэй нанач; курамдня.
НАШЯБАТЬ, нашугоць.
НАШРІВКА ж. ношытка, нашвы.
НАІПНЛЬННК м. іпырокі рэмянь ў дышлёвай увражы, які ідче ад хамута пад хвост каня; нашэльнік
НАШЫПНМК м. у мапіынах, гняздо ў якім ходзіць канец (пята) восі; пятнгк. ,
НАШПАРНТЬ чаго, наплрыць.
НАШГЮРНМК м. рэмянь якім прывязуецца шнора да бота; рэмязк/.
НАШТОПАТЬ нямец. насьцігаць.
НАШТУКАТУРНТЬ нямец. натынкаваць.
НАШУМ'БТЬ, нагалчэць, нагаман/ць.
НАШ заімак. наш, наша, нашы, наскі, нашын^ц, нашына Кожды. сваю нашыну пілнуе.
НАІЦЕЛКАТЬ арэхаў, налузглць.
НАІЦЕЛКА ж. наскгп; наскірсьць, наскірка, нлскра.
НАІЦЕПАТЬ, наскепаць; наскірстаць.
НАІЦУПАТЬ tutno, нашчу<паць; намацаць.
НА'ЬЗДННК м. наездчык.
НАЯБЕДННЧАТЬ на каго, набрахаць.
НАЯВУ прыс.і. наяве, наяўна.
НЕБЕЗСУДЙТЬ, неасудзіць. Неасудзьце, госьцікі: чым хата багата, тым рада.
НЕБЕСНЫЙ, сызнгбны.
НЕБЕСА, нябЛсы.
НЕБЛАГОДАРНЫЙ, неўдзячны.
НЕБЛАГОДАТНЫЙ, недабрадайны, непрасьвядны.
НЕБЛАГОПРІЯТНЫЙ, неспрыяйны.
НЕБЛАГОВРЕМЕННЫЙ, няўчасны.
НЕБЛАГОРОДНЫЙ, некрывічэсьлівы, недабрародны.
НЕБЛАЗНЕННЫЙ, нязблязны.
НЕБО ср. неба, небны, нябгсны, небасхгл, небастык, небатычны.
НЕБРЕЖНОСТЬ, неўважнасьць, неасьцярожнасьць.
НЕБОЯЗНЕННЫЙ, бязбоязны, бязбоізкі.
НЕБРЕЧЬ чым, нядбаць, нядбайства.
НЕБРЕЖНЫЙ, нядбялы; няўважны.
НЕБЫТІЕ ср. нябытнасьць, нгбыць.
НЕВДОЛГБ прысл. няўдоўзе.
НЕВДОМЕК, няўцям, няўс^згад.
НЕВЕІЦЕСТВЕННЫЙ, нематэрьяльны, нерэчав/сты.
НЕВЕСЬ прысл. нет вгдама. Нет ведама куды падзеўся. Нет ведама чаго хоча.
НЕВЗГОДА ж. нягода. Усякая нягода, ўсякая напасьць сыплецца.
НЕВЗНАТЬ прысл. няўзнлк.
НЕВЗНОС і НЕВНОС м. падаткаў, н^плат. За неплат падаткаў ўчас, ўзялі штраф.
НЕВЗНАЧАЙ прысл. знечаку, знянацна.
НЕВЗРАЧНЫЙ, непазорны, неўзглядны (смл.) неказісты.
НЕВЗНРАЯ на што, не глядзя. He глядзя на сцюжу—прыехаў. He глядзя на беднасьць сваю, корміць убогіх.
НЕВЗЫСКАТЕЛЬНЫЙ чалавек, невымогчывы, малатрэблівы.
НЕВНДНМЫЙ, які скрыты ад вачэй, які няможа быць бачаны зрокам; нязглгдны; невідомы, невідомасьць.
НЕВНДАННЫЙ, нябачаны. Ня чутае ня бачанае дзіва.
НЕВНДАЛЬ ж. нязвычнае дзіва, цуда; нгўглядзь; дзівосы, дзівоцьце, дзіўцё. Вось дзіўцё што рыба плавае. Або-ж не дзіўцё: карова чорная, a малако белае.
Невнднм—Невыраз
264
НЕВІ4ДНМКА ж. рэч невідомая; няўгледка. Шапка-няўгледка. Няўгледкай у хату ўвайшоў.
НЕВНДУІЦІЙ, сьляіш, няв/сны.
НЕВНННЫЙ, які ня мас па сабс віны, прастуііку; няв/нііы, няв/ннасьць; бязв/нны.
НЕВКУСНЦА, віто ня мае смаку; нясмдчыца, ні’смач.
НЕВМОЧЬ прысл. ня ўзмогу.
НЕВМ ЬСТНМЫЙ, непатрўплівы.
НЕВМЬСТНЫЙ, які не супольны; не сумрсны.
HEB1IHMAH1E ср. няўвяга, нявўлжлівасьць.
НЕВОД м. рыбалоўская сець; нгвад, н^вадны, нгвадзіць.
ІІЕВОЗБРАННЫЙ, небаронны.
НЕВОЗВРАТНЫЙ, безпаваротны, неўзваротлівы.
НЕВОЗВРАТНОЕ аб ‘nice, безпаваротнае.
ІІЕВОЗДЕРЖ-АІІІІОСТЬ, невастрымлівасьць.
ІІЕВОЗАЮЖІІЫІЕ немагчымы.
ІІЕВОЗРАСТІІЫЙ, нсдалгтні.
НЕВОЛЯ ■ . нгу.іьн. с.інв.; няволя, нявольля, нявольны, вяв льства, няволіць, нявольнік ніца, няволыйцкі.
НЕВОЧЕРЕДНЫЙ, запачародны, няўчародны.
ІІЕВІЮПАД прыс.і. неўпатр<>п, Неупатрап прыіішоў, IІеўпаіпрап слова сказаў. / добра, ды неўпатрап.
НЕВІЮРУ прыс.і. няўчлс.
НЕВПНМ ВР чаму, няўпрыклад.
НЕВРАЛЬГІЯ ж. грэцк. лек. нэўряльгія.
КНІГІ ОНЛАЙН
