Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
чатыракутнікамі; шасцісьцгн. У матэматыцы сумма ад памножаньня кождай лічбы двойчы на cade: 64 куб 4-х; куб, куб/чны.
КУВШйН, гліняная судзіна; стаўбун, стаўбунец. стаўбунчык; жбан, жбанок, жбанчык, жбанец.
КУВЫРНУТЬ што, каго; кульнуць, куляць, куляцца.
КУДА прысл. куды, кудой. Куды ідзеш? Куды вецер вее. Куды. я туды і ён. Кудой ты западзеў мае рукавіцы. Куды хто, а я дамоў. Кудой дарога ў горад.
КУДАКАТЬ, крычаць як курыца; кудактаць, кудакча. Яйкі нясу, верна служу, спраў мне—хоць хадак.
КУДЕЛЬ ж. вычасаны на прадзіва лён; кудзеля, кудзглька, кудз СОЖАЛЕНІЮ, насужаль, нажаль.
л.
ЛАБАЗ м. мучная і крупяная крама; крама дзе прадаюць емінныя тавары; ятка, ятковы, ятковец, ятны.
ЛАБНРННТ м. грэцк. заблутаныя ходы, дарожкі, пераходы, мейсца адкуль трудна выйсьці; лабірынт.
ЛАБОРАТОРІЯ ж. лац. працоўня для хімічных работ; лабораторія.
ЛАВА ж. рожная мяшаніна растопленых горнакамянных парод, якая выцякае з агнепыхлівых гор; лав/'ца.
ЛАВА ж. лава, лаўка; тоўстая шырокая дашка ўздож сьцяны да седзіва.
ЛАВМРОВАТЬ, ісьці пад парусамі супроць ветру; лавіравяць.
ЛАВКА ж. крама, крамнік, крамны.
ЛАВРА ж. вялікі многалюдны манастыр.
ЛАВР м, дрэўца Laurus; бабковец, ляўр.
ЛАГЕР м. ням. вайсковы стан, табар.
ЛАГОВКА ж. дуплянка з дном, верхам і ручкай; рлжка.
ЛАДОН, пахучы карэнь які ўжываюць ла кадзіла; ладан, цімьян.
ЛАДОНКА ж. мяшэчак з-ладанам ці якой колечы сьвятасьцю ношаны на шыі; кудменчык.
Ладонь—Ланцет
29«
ЛАДОНЬ ж. унутрамная старана рукі, якая зьвернута „да лона', грудзей; далоня, далонны. У нас гаво.рьііша: ладкі біць, але гэта не ад далоней паходзіць, а ад „лад“, тэмпо; ладкі выбіваюць пад скокі, песьні, рэцытацію.
ЛАДЬЯ ж. вялікая лодка; лодзь, ладзявы.
ЛАЗАРЕТ м. (ад св. Лазара), лячомніца, шпіталь; лазарэт.
ЛАЗЕЙКА ж. дзіра, мейса для пералазу; пералаз.
ЛАЗУРЬ, сьветла-сіняя барва; блакгт, блак/тны.
ЛАЗУТЧРІК м. той хто сочыць, ійпігуе; зьвед, зьв^дчык, вызьведчык; асочнік.
ЛАЙ сабачы крык, брзх, брзхат, брахня; зьвяга, зьвягаць, дзяўкаць.
ЛАЙКА, мяккога вырабу сабачая скура.
ЛАКЕЙ м фр. слугар, паслугач пры стале; стольчы.
ЛАКМРОВАТЬ што, пакрываць лякам, прыдаваць полыск; лякіраваць, лякіроўнік, лякір.
ЛАКМУС .я. фарба расьцінная якая чырванее ад кіслацяў; лдкмус, лякмусовы.
ЛАКОМЫЙ, лясы, ласунок, ласун, ласік, ласунак, ллсаваць: лакаткі. лдкатнік.
ЛАКОНМЗМ, м. кароткі і моцны выслоў; ляканізм, лякан/чны.
ЛАКРЫЦА ж. расьціна Glicyrthira glabras люкрэція.
ЛАМПА ж. ням. лянпа, лянповы, лянпка.
ЛАМПАС м. ням, шырокая нашыўка другога колеру нанагавіцы; нашытні.
ЛАНДЫШ м. расьціна Convallaria majalis; краспак; цімьян; тымянка?
ЛАННТА ж. шчакд, скронь.
ЛАНЦЕТ м. тонкі абастаронна востры ножык; лянцэт.
ЛАПА ж. ступня з пальцамі ў чатыраногіх і птушак; лапа, лапка, лапырь/, лапырысты, лапыр.
ЛАПОТЬ м. кароткі абутак на нагу да шчыкалатак, бываюць робленыя з лазовай або ліповай кары „лута“—ллпаць: падношаны і зношаны лапаць—атопак; робляныя з тоўстага скурата—пасталы; з кажуха, поўсыію ў сярэдзіну капсьнг—копсьці; з пяньковых вяровачак—курпы, курплі; падшытыя скурай лутовыя ці іншыя лапці—лабак/; робленыя з пруцьця „батаўя"—баталы; баталы робяцца даволі глыбокія, вышэй шчыкалаткі; лутовыя лапці якія нямаюць падэшвы—каверзьні. Лапаць знай лапця, а бот бота. Блутае, быіпцам кашу ў лапці абувае. He злутаўшы лык, не пляці лапцяў.
ЛАПТА ж. вясельца якім бьюць па кочаўцы і сама гулня; перайм<’нь, пераймо.
ЛАПША ж. крышаная цеста на страву доўгімі рэзкамі; макарон; разанцы.
ЛАРЬ м. скрыня, скрынка, скрыначка; калі акаваная зялезам—каўчаг.
ЛАРЕЦ м. коўчык; шкатула, шкатулка.
ЛАСКАТЬ каго, абходзіцца з кім ветліва, выказываць сардэчны спогад, прыхільнасьць, мілаваць; п^сьціць, кукобіць, кунгжыць, галубіць, гласьціць, лдсьціць.
ЛАСКАТЬСЯ, каму каля каго; лясціцца, ласьціць, песьц,іцца, кунгжыцца, галубіцца.
ЛАСКАНІЕ ср. пгшчаньне, кунгжаньне, кукобленьне, галубленьне; гласьціцца.
ЛАСКАТЕЛЬНЫЙ, гласьлівы, кунежлівы, кукоблівы, песьцьлівы.
ЛАСКОВЫЙ, вгтлівы, прых/льны.
ЛАСТОЧКА ж. пташка Hirundo; ластка, ластавіца, ласьвіца, ластаўкд. Голуб і ластаўка Божыя птушкі.. Хто зрые гняздо ластаўкі ў таго будзе рабацьцё на твары. To не ластааіца па-
Латунь-Лгать
.300
лётуе. наша гпспадынька паходжуе. Ранная ласьліца, Божы ппсол.
ЛАТУНЬ ж. жоўтая медзь, мяшаніна медзі з цынай; мосяж, масяжовы.
ЛАТЫ ж. чн. мзталічная, зазвычай сталёвая вопратка; броня. Суцэльна каваная броня панцыр: сталёвая сетка кавіуляй нальчуга: са сталёвых бляшак луской нашытых на скуру куян, куяк; з дрэўляных дручкоў круг стану і з каваным наплечнікам—каланіпыр. калантач. калатыр.
ЛАТЫНЬ ж. лацінская мова і граматнасьць; лацжа, лац/нчына.
ЛАФА ж. удача, шчасьце; лахва.
ЛАФЕТ м. гарматны пастав^ц.
ЛАЦКАН ням. аднароты на грудзях ў дубальтоўнай нопратцы, закарвяшы. Закарвашы грудныя і рукаўныя калі рукавы адагнутыя маюць канцы. Наш пашч заўсёды носіць кветку ў закарвашы.
ЛАЧУГА, ЛАЧУЖКА ж. чуваш. халужка. Жыў ён у ліхоіі халужцы. на канцы вёскі. Стаіць сабе халужка на курыннай ножцы (Саколка).
ЛАЯТЬ, крычаці. як еабака; гаўкаць, дзяўкаць; брахаць, брзша, брэх, бр.зхча, брахтун, брах_ун, брахунг>ц, брахл/вы; зьвягаць, зьвягае, зьвягча. Дзяўкаць, аіпавядае рас. „тявкать". А сучачка дзяў. дзяў! Ноўк сабакі не баіцца, ды зьвягі ня любіць. Брзта як сабака. Брахлівага сабакі ніхто не баічца.
ЛГАТЬ каму што, ілгаць, хлус/ць, ман/ць, кл/одзіць. Ілгаць, гаварыць няпраўду, сьвядома перакручаць праўду. Хлусіць, маніць, лгаць жартуючы, насьміхаючыся, выдумляючы няпраўду цікавую, або забаўную; памыляць каго колечы маной. Мана, безпадстаўная няпраўда, лганьнё, чыста здуманае здарэньне, фантазія. Клюдзіць, крывіць выкручацца няпраўдай, мыляючы слухача фальшывымі або падтасаванымі даннымі; гавораць аб заблутанным зайчыч тропе „наклюджана", „наклюджаны сьлед”, зблуганы. Ужываецца такжа ў значэньні крывадушыць. Клюдзіць дзеўка, праўды ня кажа.
КНІГІ ОНЛАЙН
