Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
КРЕМОТАРТАР м. лац. вінны камень.
КРЕМ м. фр. страва з выбітай сьмятанькй пуш, пушовы.
КРЕНГЕЛЬ м. ням. печыва з цеста; рагуль, рагулькі. рагул?к.
КРЕНЗЕЛЬ м. дзікі адамант да рэзаньня шкла; дыямант.
КРЕННТЬ вадаплаў, кланіць на бок; клангць> клоніцца, наклон.
КРЕНЬ, падысподны брус пад вадаплавам; полаз> каспыль.
КРЕОЗОТ м. лац. матэрыя якая пры згараньні мзецца ў дыме і дзёгцю, заховуе .мяса ад гніцьця, з гэгай прычыны дымленая мяса не псуецйа; крэазот.
КРЕП фр, маршчыстая ценкая шаўковая тканіна; дымка.
КРЕПОН, густая, тоўстая дымка.
КРЕСАЛО ж. крэсіва,. служыць да высяканьня агяя са скалкі.
КРЕСЛО ср. просты услон з поручамі; крэсла.
КРЕСТ м. крыж, крыжы, крыжовы, крыжавж. крыжавша. Крыжы, масьць у картах, рас. „креств'.
КРЕСТЕЦ м. задняя часьць паясьніцы: крыжав/на, крыж,
КРЕСТЦЫ м. мн. раздарожжа, розстань; крыжавыя, дарогі.
КРЕСТНТЬ, ксціць, ксій'ны, кшчоны.
КРЕСТНЛЬННЦА ж. ксцільніца; ,Ту-же й крстйльнйца водна' (Срезн.). Купель.
КРЕСТНТЕЛЬ м. ксіццель, архаічн. купола (babtista). А мйрь от Покрова Бцгь до Нваня дне до Купаль (грам. 1349 г.)... во вторнйкь передь Купалы сьвятого Нвана, мгьсяца іюня 20 дня (Грам. Вітаўта 1396 г.). Оть дней Нлана крстйтеля царстьвіе небесное нудйться (Срезн.).
КРЕСТННК м. кшчоннік, хросьнік.
КРЕШЕНІЕ ср. кшчзньне. На Кшчэньне. пасьля Калядаў; кшчоны, кшчонец, кшонскі; Кшчонскіе марозы (Пагост, Дзіс. пав.); ксцшы, быў на ксьцінах,
КРЕСТЬЯННН, селянгн, сялянскі, сяляк.
КРЕСТОНОСЕЦ м. манах гэтага ордэну; крыжак.
КРЕЧЕТ м. птах, крагуй, крагуль. крагул^к.
КРНВОЙ, крывы, крываваты, крывасьць, крывіна, крывізна, крыв^ля, крыву'ЛІна, крыв^лькі, крывіцца, крывеліцца, крывульнік, крывіць, крывгнь, крыв^ць, крыўляцца, крыўляк—лячка, крыўляка.
КРНЗНС м. лац. пералом, пераварот. Пералом хваробы. Пераварот озяржаўны.
КРННКА ж. гаршчэчак да малака; гарлйч, гарлачок; стаўбун, стаўбунец, стаўбунок; гладышка, гладышок, гэтае апошняе літаральна адпавядае рас. .крннка'; кухаль.
КРННОЛЙН м. фр. крынул/на.
КРЙН м, расц. лілея.
КРЙСТАЛ м. лац. выкопнае, горскае шкло; крыштал, крышталовы, крыштальны.
КРЙСТАЛЙЗЙРОВАТЬ, крышталізавяць, крышталіздція.
КРЙТЙКА ж. лац. крытыка, крытыкаваць, крытык; ацэна
КРйТйЧЕСКІЙ, здольны да здаровай ацэны; крытычны.
КРйТЕРІЙ м. лац. азнака да распазнаньня праўды: крытэрый.
КРЙЧАТЬ, крычаць, крык, крычаньне, крыклівы, крыкл/васьць, крыкун, крыкса.
КРЙШКА ж. закрыўка, покрывка, века, вечка.
КРОВАВЙТЬ, квывавіць, крывавіцца.
КРОВАТЬ, паставец на пасьцель; ложа, ложка ожачка; аріаічн. каравйць, караватка.
Ужо дзеванька з ложа ідзе, Сваёму сьвёкарку дабрыдзекь дае.
(Крачк. 81.).
КРОВЕННТЬ, крывавіць.
КРОВЛЯ ж. страха, дах, пакрыва, покрыўка. Страхой называюць саламянную пакрыву будынка, а дахам цісовую, кахлбвую, бляшаную; пакрыва і покрыўка адносіцца да рэчаў, не да будынкаў.
КРОВЕЛЫЦНК м. майстар які займаецца крыцьцём; стрзшнік.
КРОВЬ ж. цеклаць якая авяртаецца ў жывым целе, яна мае віды артэрыяльная жычка і вэнозная, паслка, сапоркі кроў, крывг, крывлвы, крывавіць, кроўны, крывгсты; рудо, юха.
Той мяне ўразіць пад. шчырае сэрца, Ў левае вушка,—пацячэ юшка;
У левы бачок,—пацячэ сачок.
(Р. 8—9 стр. 109\
КРОВНЫЙ, сваяк па крыві; сваяк. крывец, кры в/ч, родзіч.
КРОВОСНЫЯ СОСУДЫ, кроваходныя жылы
КРОВООБРАШ.ЕН1Е, кроваварот
КРОВОСМЬШЕНІЕ, казіродзтва.
КРОВОПРОЛНТІЕ, кровапраліцьце.
КРОВОТЕЧА, краваток.
КРОНТЬ што, кроіць, кроіцца, крой, кроеньне, крав^ц.
КРОЛНК м. зьвярок Cuniculus; трус, трусок. трусік, трусы. трусцы.
КРОМА, КРОМКА ж. сукрой хлеба; ськ/ба, скібка. луста.
КРОМКА ж, крой, сукрой; пруг, рубок, скрдвак, матуз.
КРОМ"Ь чаго, прысл. акром, апрыч. Акром усяго яшчэ і гэта. Акром работы. яшчэ і непрыемнасьці. Акром нас з табой ніхто гэпіага ня весае.
КРОМ'ВШНЫЙ, скрайны, выключны; сукротны. Цемра сукротная зн.: падысподная, пякельная.
КРОМСАТЬ, дзерстаць, чыркаць, чыкрыжыць.
КРОНА ж. ням. каруна.
КРОПАТЬ што, рабіць памалу і няўмела, пыкаць, карпаць, кнны. прыгоннік, прыгон-
шчына.
КР'БПНТЕЛЬНЫЙ, змацоўны, змацняючы.
КРЮК м. крук, крук/. крукаваты, кручкаваты, кручн/к; гак.
КРЯЖ, цьвёрдая асобная часьць чаго, якая сама па сабе становіць цэласьць; скрыж, скрыжаваты, скрыжэль; крач, крачаваты; карга, каржысты, каржак.
КРЯКАТЬ, каркаць, гаргаць, грлкаць.
КРЯК м. жабяя ікра; кракашны, кракацьйА
КРЯЧНТЬ, кярэчыць, кярэчыцца.
КРЯХТ'ЬТЬ, крактдць, крзнкаць.
КСЁНДЗ м. каталіцкі сьвятар; ксёндз, ксяндзоўскі. Ксёндз, польская форма, наша старая форма: „князь'; у нас так даўней і называлі ксяндзоў „князямі“. Князь біскуп, князь пробашч.
КСТАТН прысл. дарэчы, ўсамчас. Дарэчы скажу вам ужо аб сваей бядзе. Калі памер бацька недарэчы і матка. Усамчас прыйшоў ты. Ўсамчас будзь сказана.
КТНТОР м. грэцк. апякун над цэрквай; патран, калятар, кцгтар.
КТО заімак, хто, хтось, хтосьці. Хто ідзе? Каб хто ведаў як я абедаў; ніхто няведае як худак абедае. Хтось тут быў. Хіпосьці, кагосьці шукае. Бяжы за ім, нет ведама за кім. Хто куды каторы.
КТОМУ прысл. датаго, датаго-ж. Датаго-ж ён і дурань. Датаго скажу табе.
КУАФЮРА ж. фр. вычурная прычэскаі прычэска, прычасаньне.
КУБЫШКА ж. вузкагорлы гаршчок з пе.рахватам ў шыі; гарлач, гарлачык.
КУБАРЬ м, пусты клуб з дзірой у баку, які пускаюць дзеці для забавы; жэўжлік, жэўжык; порплік, ваўчок.
КУБ м. перагонная судзінЭі алембік, бывае рознай вялічыні і выгляду. У гэамэтрыі простакутнае, роўнастароннае цела абмежанае шасьцью роўнымі
КНІГІ ОНЛАЙН
