Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
ЛЕБЕДА ж. расьціна Atriplex; лабадд, лабадоўнік, лабоднік.
ЛЕБЕДЬ м. водны птах Cygnus; лрбядзь, лебядзёк, лябедзька, м.; лябёдка ж., лебядз/ны. Архаічн.: лабудзь.
ЛЕБЕЗНТЬ, падлазіць, лашчыцца, пахл^баваць, пахлебнік, пахлебчык; маслыжыць, хлусьціцца, хлусьцень, хлусьва.
ЛЕВІА0АН м. црк. мітычная рыба( левіят/ін.
ЛЕВ м. ЛЬВЯЦА ж. зьвер Felis Іео> леў м. льв/ца ж. львгны.
ЛЕВШАК ж. манькут, ляўша.
ЛЕГАЛЬНЫЙ лац. праўны, прававіты.
ЛЕГАТ м. лац. пасол.
ЛЕНЕНДА ж. лац. перасказ аб даўным здарэньні; пагудка, багудка, показка. Апошняе, показка, апавяданьне з маральным вывадам.
ЛЕПОН м. лац. у стараветным лацінскім ліку —сто тысяч, а часам і мільён—цьма; сабраньне вайсковых—полк.
ЛЕГНТНМНЗМ м. лац. дынасть/зм, радаводзтва. Тэрыторыяльныя прэтэнсіі дзяржаў на аснове дынастычных. правоў.
ЛЕГКІЙ агульн. слав. легкі, легкасьць, лАганькі, легкаваты, легкатя, лягчэць. У значэньні лёгкага выпаўненьня: лацьва, лацьвей. Лацьвеіі яму чым мне гэта рабіць. Лацьва табе казаць гэта.
ЛЕГКОВ"БРНЫЙ( лацьвавгрны, лацьвав рчасьць.
ЛЕГКОМЫСЛЕННЫН, лёгкадумлівы, нябачлівы.
ЛЕГЧАТЬ, валошыць, выкладаць; аб птушках—каплуніць.
ЛЁД м. мёрзлая вада; лёд, лядавы, ледзянгць, лядавгты, лядзянка, ледзіна,
ЛЕДЕНЕЦ м. цукерак з топленага цукру; лядунгц, лядунцы.
ЛЕДННК м. склеп з лёдам( лядоўня, лядавенька.
Ледок—Лепетать
302
ЛЕДОКОЛ м. ледалом.
ЛЕДЕН'БТЬ, ледавець.
ЛЕЖАТЬ агульн. слав. ляжяць, ляжаньне; лягаць, лягай зн. лажыся; ляжачы, ляжлк, лежлівы, лежань, лежабок.
ЛЕЗВЕЕ, ЛЕЗВІЕ, вострыва нажа; лязо, лязовы; лязаваць, вастрыць на рэмяню.
ЛЕЙБ ням. тэрмін да адзначаньня прыналежнасьці да асобы пануючага: лейб-геардзія, леііб-гусары. леііб-медык і інш.
ЛЕЙТЕНАНТ м. ням. другі афіцэрскі чын, роўны капітану.
ЛЕКАЛО ср. вырэзка д.чя зьнешніх абрысаў рэчы; крывая лінейка для крывалінейнага крэсьленьня; пастатка, пастак. Вырэж сабе постатку нагі да крэсла з ценкай дашчэчкі. Сталярскія пастакі.
ЛЕКАРЬ м. першая вучоная ступеня якую атрымліваюнь у Расіі студэнты мэдычнага інсіытуту, другая—доктар мэдыцыны. У нас лекарам называюць ўсякага доктара, які „лечыць".
ЛЕКАРСТВО ср. усякае знадабьбе якое служыць далячэньня; лякарства. Архаічн. і народн згльле.
ЛЕКСНКОН м. слоўнік.
ЛЕКТОР м. фр. той хто чытае лекціі; лектар.
ЛЕЛЕЯТЬ каго, пелягавяць.
ЛЕМЕХ м. сашнік; лемеш, лемяшы.
ЛЕН м. ням. князства незалежнае уходзячае ў слад дзяржавы на вядомых варунках; лен, л^нны, леннае права.
ЛЕНТА ж. тасемка; стуга, стужка, стужачка, стужкав/сты.
ЛЕН м. расьціна Linum utitatissimum; лён, лянок, лёнчык, ільны, ільняны.
ЛЕОПАРД м. зьвер Felis pardus; леапйрд.
ЛЕПЕСТОК м. лісыіік кветкі; пялюсток, пя люстковы.
ЛЕПЕТАТЬ шіно, гаварыць па дзіцячаму; зю-
каць, зюзюкаць; аб узрослых якія не выразна гавораць са страху ці іншых прычын; бзнькаць, бэнькае; лапатдць, ладоча, лапатун.
ЛЕПЕТ дзіцячы; зюзюканьне.
ЛЕПЕТУН аб дзіцяці: зюз/окала, зюзюлёк; аб узрослых, лапатун.
ЛЕПЕТУХ м. тэхн. прылада пры кошынаджарнаком у млынеі лапацень. Лапоча як лапацень у млыне.
ЛЕПЁШКА ж. плосмы кружок з uccra; блінец, блінок, блінчык; блін з маслам—кныш; прэсны блінец, посны, з вады і мукі—какора; злепачак лякарства—пігулка, камолка.
ЛЕПТАж. жыд. старажыдоўская дробная манэта, лепта, шэляг.
ЛЕСТЬ ж. пахлебства, пахлгбнік, пахлебца, пахлебляць. Пахлебствам бярэ. Гэта пахлябляе мне; лёстка, лёстачкі. Лёстачкамідушу выма. -.
ЛЕСТНЫЙ, пахлгбны, лёстны Лёстнае слова, што туман у вочы.
ЛЕСТЕЦ, ЛЬСТЕЦ, пахлебчык, пахлгбнік, лёстнік—ніца,
ЛЕТАРПЯ ж. сонная хвароба, доўгае абміраньнс; апомерць. Мая сястра ляжала два тыдніў апомерці:
ЛЕТАТЬ агульн. слав. л^таць, летае, ляцгць, л^таньне, лёт, лгтка, лгтны, лёцік.
ЛЕТАТЕЛЬ, лятун, лятунгц, палятун, палятуха.
ЛЕТУЧЕСТЬ, ласьцівасьць лёгка вытыхаючага; леткасьцо. Лёткая мазь.
ЛЕТУЧКА ж. спавестка раздананая на вуліцах; ляту/чка.
ЛЕТУЧАЯ МЫШЬ, кажян.
ЛЖЕСВНД'БТЕЛЬ, крывасьвгтнік, крывасьвб’тчыць.
ЛЖЕЦ, ілгун, лгач, лыгмяр.
ЛНБО, або, лгда, ледаяк. ледахто, ледадзе;
Лйбер—Лйловый
304
абыдзе, абыкал/, абыкуды, абыхто, абыяк, абышто; люба.
Люба Ціхоня ўтапіся, Люба Ціхоня дзе дзенься. (Безс. 38).
ЛЙБЕРАЛ м. фр. палітычны вольнадумец.
ЛЙБЙЛО ср. прынада для ракаў; прынутка. Ў той час рыбакі нуцілі ракі.
ЛЙБРЕТО ср. нескл. італьян., скарот зьместу опэры балету.
ЛйВЕНЬ, улеўны дождж; улева, хляба, плюхаць.
ЛЙВЕР м. ням. каўбаса з мясных пацяробкаў, драмезіва, драмязы; драмязоўка, вантрпбная, вантрабянка. Назоў гэтай каўбасы, драмезаўка. запісаны ад плытнікаў спад Вяліжа.
ЛЙВРЕЯ ж. фр. вопратка слугара, прыстольніка; лібэрыя, барва.
ЛЙГА ж. фр. лучнасьць.
ЛЙГАТУРА ж. мяшаніна мэталяў; сколікасьць дамешкі другіх мэталяў да золата; лпатура. У серабрэ 84-й пробы 12 часьцей лігатуры.
ЛЙГОМЙНА ж. фр.; лагодункі.
ЛЙДІЙСКІЙ КАМЕНЬ, пробны камень.
ЛЙЗАТЬ аг. слав. лізаць, лізаньне, лізун, лізунок; лізунгц, эпітэт языка, язык.
ЛЙКВЙДАЦІЯ, ж. фр., квітація, квітунак, квітавлць. Сквітаваў я сваю гаспадарку. Сквітавалі ўжо купцы свой тартак.
ЛЙКЕР м. фр. густа-салодкая гарэлка; л/'кер. Гарэлку разрожнююць так: ташчанка, чыстая, нісчымная гарэлка; карэнаўка, запраўляная каранямі, але. горкая; салодаўка, мядоўка, салодкая гарэлка.
ЛЙКОВАТЬ, весял/цца.
ЛЙК м. аблгчча, твар. Добры с твару ды душа татара. Хорошы абліччам. 3 упуду на ім аблічча няма..
ЛЙЛОВЫЙ колер. ліль^вы.
ЛЙМАН м. укр. суток ракі; рыга.
ЛЙМОН плод дрэва Citrus medicat цытрына, цытрыновы.
ЛЙМОНАД м. вада з цытрыновым сокам; ліманада; фруктоўка.
ЛЙМФА ж, лац. белая кроў, малачко з якога творыцца кроў; плсака.
ЛЙМФАТЙЧЕСКІЯ СОСУДЫ, пасачныя начыньні.
ЛЙНГВЙСТЙКА ж. лац. мовавгданьне.
ЛЙНІЯ ж., лгнія, лінавяць, лінаваны; лінар— рка, дашчэчка да лінаваньня.
ЛЙНЕЙНАЯ мера, паўздоўжная.
ЛЙНЯТЬ, траціць валасы або пёры на зьмену новых; ліняць, лінявы, ліняе.
ЛЙНЯТЬ аб барве, колеры: блекнуць, блеклы; сьвянуць, сьвяны. Пасьвялі вочкі, паблеклі шчочкі. Сіняя фарба сьвяне ад сонца.
ЛЙПА ж. дрэва Тіііа; ліпа, л/повы.
ЛЙПНУТЬ, клеіцца; л/пнуць, лшне, ліпкі.
ЛЙРЙЧЕСКІЙ аб паэзіі, паэзія у якой пераважае пачуцьцё пад дзействам, не эпічная паэзія; лірычны.
ЛЙСА ж. зьвярок Canis vulpis; л/с, лісіца, лгсі; л/сіцца прыкідацца добрым хітруючы, прыміляцца.
ЛЙСТ м. зелень на дрэвах і травах, акром пнішча і сьцібла; л/сьць, лісьцясты, лісцьцД лісьцяваты.
ЛЙСТВЕННЫЙ, лісьцясты, лісьцёўнік.
ЛЙСТВА, лісцьце’.
ЛЙСТВЕННЙЦА, хвоя, хвойка, хваёвы.
ЛЙСТ мера, «ркуш. Аркуш паперы, бляхі, шкла.
ЛЙТАВРА ж. адмена бубна; мядзяны кацёл паўклубам, абцягнены скурай; літаўра, таламбас.
ЛЙТЕЙНЫЙ, лівецкі, ліва, л/тарны.
ЛНТЕРАТУРА ж. лац. пісьменніцтва, пісьмгннік, пісьменніцкі.
ЛНТІЯ ж. црк. маленьне за памершых; ліція.
ЛНТОГРАФІЯ ж. літаграфія, літаграф/чны, літаграфаваць, літаграф.
ЛЙТОНЬЯ ж. трэцьці жалудак у жвуноў; кн/гі.
ЛНТЬ агульн. слав. л/ць, лгты, л;цца, ліцьцД л;тны.
ЛНФ м. фр. станік.
ЛНХОНМСТВО, хабарніцтва, падку/пнасьць.
ЛНХОРАДКА ж. легкае агульнае запаленьне крыві; трасав/ца, трасца: скалодаўка, скалодзіць. Адна з дванадцаці сясьцёр-хвароб упамінаных у замаўляньнях:—трасавіца, агнявіца, зябавіца, гнятавіца, кархавіца, глухавіца, ламавіца, пухлявіца, жаўтавіца, старгавіца, глядавіца, нявідуха.
ЛНЦЕ, ЛНЦО, пярэдняя часьць галавы чалавека; твар, тварок, твлрны; аблгчча; у значэньні асоб’ нага чалавека, асоба; лепшая пярэдняя старана якой рэчы: від, выгляд. На від сукно нішто сабе. Пагардліва; морда, музро; жартліва: мордка, мордачка.
ЛМЦЕВОЙ. аб чалавечым абліччы, абл/чны) аб паказн<Л добрай старане рэчы, аказная, відавая. У гэтай рэчы іншая ніцавая, а іншая відавая старана.
ЛНЦЕВАТЬ што, вывяртаць вопратку ніцай стараной наверх; ніцавйць, пераніцовываць, ніцоўка.
ЛНЧНЫН, да асобы да асобнага чалавека датычныі асаб/сты.
ЛНЧНО, асабіста.
ЛНЧНОСТЬ, асаб/стасьць, асоба.
ЛМЧННКА ж. каўшак жамяры; каўшак, каўшанка. Першая постаць яйко, другая—вусеніца або чарвяк, трэйцяя—каўшак, чацьвёртая—матыль.
ЛНН,ЕД"БЙСТВІЕ ср. выступленьне пад маскай „лнчнной*, нрыймаючы на сябе чужы від, падобьбе; прадстаўляць каго на снэне; відачкн, відачынства, відач мннасьць, відачынны.
ЛНЦЕМ'БРЙТЬ, быць двулічным, аблыжным і ўдаваць сваім зьнешнім відам ня тое што ёсьць; аблуджыв(?ць, аблуда, аблуднік.
ЛЙЦЕОЧЕРТАНІЕ ср. нарыс ііадабізны асобы; абрысоўка асобы.
ЛЙЦЕПРІЯТІЕ ср. староннасьць, прыстароннасьць.
ЛЙЦЕТВОРНТЬ што, уасабляць, уасобленьне.
ЛЙЧЙНА, накладное на аблічча выабражэньне; маска, маскавацца; машкара.
ЛЙЦЕЙ м. фр. высшая вучомная устанава; ліЦЗЙ,
ЛНЦЕМ'БР, аблуднік, аблудлівец.
ЛЙШАЙ м. ням. расьціна ніжэйшага парадку, блізкая да імхоў, лііплеу; шалуднікі; наскурная хвароба, адмена высынкі з выразным абмгжаньнем, кругг, шалуды, плрхі.. Назовы паводле адмен хваробы: кругі сухія’, мокрыя і гнойныя—пархі; сьвярбучыя і якія лушчацна— шалуды.
ЛЙШАТЬ каго чаго-колечы: адбіраць, пазбаўляць каго чаго колечы; пазбаўляць, пазбавіць, пазблўлены.
ЛЙШЕНІЕ ср. пазбаўленьне, пазбяўнік—ніца; у значэньні беднасьці, напасьцяў, недастяткі, напасьці.
ЛйШНТЬСЯ, вызбыцца, пазбыцца, вызуцца.
ЛНШШЙ, л/шні, л/'шнік, Лі’шніца.
ЛЙШЬ прысл, ледзь, толькі. Толькі прышоў дый за стол. Лейзь толькі заўважыў. Ледзь толькі уцбк.
ЛІАНА ж. гітп. вялікая сямья расьцін гарачых краёў; апавойній.
ЛОБЗАТЬ, ЛОБЫЗАТЬ каго, цалавлць, цалунак, цалавдньне.
Лоб—Лозунг
308
ЛОБ м. аг. слав. лоб, лобны, лабок, лобік! лабаты, бязрогі; які мае выступ у 6oks лабыр, выступ на раўніне ці на рэчы; лабырыцца, глядзець зпадлобьбя; лабатка, кветка не бахматая, ня поўнага квету; гвозьдзікі бываюць поўныя і лабатыя, гэтак сама многа іншых кветак.
ЛОВМТЬ агульн. слав. лав/ць, лав/цца, лоўля; лавец, той хто займаецца лоўляй, паляваньнем; ловы, час, працэс лаўленьня; лавушка, прылада да лаўленьня малых стварэньняў—пасгка, пасадка; лоўчы празначаны дія ловаў; лавечыць, займацца ловамі.
ЛОВКІЙ аб чалавеку, хвацкі, хупавы, зручны.
ЛОГНКА ж. грэцк. навука праўднага, здаровага думаньня; лггіка, лёг/чны.
ЛОГ м. шырокая нізіна; лог, лагчына, лагчав/на.
ЛОГОВЙІЦЕ, лежа, пасьцель зьвераі лагво, мярлог.
КНІГІ ОНЛАЙН
