КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
о о о Асэнсоўваць непатрэбнасьць усялякай вайны варта ў цішыні й на адзіноце, бо ў акопе пра вайну не падумаеш. о о о Каб ператрываць чорныя часы, бывае дастаткова ўявіць чарнейшыя хвіліны. На першы погляд, дзяржава — зьява антыпрыродная, бо яна імкнецца забараніць дзьве з асноўных праяваў эвалюцыі: падман і забойства. Але пры болып пільным разглядзе заўважаеш: калі з дапамогаю законаў ды пакараньняў дзяржава здольная зболыпага забараніць гэтыя праявы на ўласнай тэрыторыі, дык адразу ж распачынаецца вайна з суседнімі дзяржавамі, яна сама пачынае падманваць і забіваць. Дзяржава вымушаная забіваць чужых і сваіх, каб не забіваць адно сваіх. Дзяржава — прыродная пабудова, як статак, як зграя, як гайня. о о о Моц халаднакроўных гадаў у тым, што яны здатныя ня толькі ўкусіць, але і атруціць. Кінжал ды келіх з атрутаю — твая зброя, калі разумны й мужны. Зрэшты, атруту можна выпіць самому, не раўнуючы. Як Сакрат. 10. Гвалт о о о Усялякая мараль сканчаецца ў кропцы, зь якой пачынаецца пошук задавальненьняў ад пакут жывёлаў, людзей, народаў, краін... о о о Тыраніі ўласьцівая гарачкавая імпульсыўнасьць, пачуцьцёвасьць, безразважнасьць, а яе ўвесь час спрабуюць аналізаваць з пазыцыяў сьветлага розуму й халоднай лёгікі. о о о Спачатку ты палохаесься, потым баісься і, урэшце, ня можаш адмовіцца ад гвалтоўнага ўчынку. о о о Нацыя, якая забівае тырана, становіцца на шлях гвалту й падтрымлівае цэласнасьць сваёй дзяржавы з дапамогай бясконцых злачынстваў. Зрэшты, нацыя, якая забівае забойцу, ня лепшая за нацыю, што забівае караля, бо кароль і зьяўляецца перш-наперш забойцам, гвалтаўніком і тыранам. Нельга ўладарыць бязьвінна. Але ў больш спакойных дзяржавах уладараць прайдзісьветы, махляры й злодзеі, а ў дзяржавах ваяўнічых кіруюць адно забойцы. Таму, абіраючы кіраўніка дзяржавы, трэба аддаць перавагу хітраму махляру, каб не зрабіцца закладнікам бескарысьлівага гвалтаўніка. о о о Найгоршае з забойстваў — зьнішчэньне бацькоў. Гэта вяршыня гвалтоўнага паўстаньня супраць прыроды, лёсу, Бога. Менавіта да бацьказабойства заклікаюць рэвалюцыянэры: «Разбураць да падмуркаў!», «Выцерці радзімыя плямы!», «Рэвалюцыя вышэй за ўсё!» Рэвалюцыйнае разуменьне сацыяльнай роўнасьці натыкаецца на сьцянуўзаемаадносінаў дзяцей з бацькамі й дзядамі. Пачынаецца бессэнсоўнае змаганьне маладых са старымі. о о о Толькі сам тыран выдае нацыі індульгенцыю з правам на паўстаньне, на гвалт і на пакараньне сьмерцю ўласнай асобы. Калі гвалтаўнік заклікае зьнішчыць людзей выдатных, народ з задавальненьнем пачынае забіваць тых, хто вылучаецца з натоўпу; паступова даходзіць чарга да гвалтаўніка, і крык: «Я ж такі, як і вы!» — не ўратоўвае. о о о Гвалтаўнік абапіраецца на спрошчанае вызначэньне свабоды. Для яго свабода — гэта магчымасьць падпарадкаваць кожнага сваім жаданьням. Гвалтаўнік не спыняецца; падпарадкаваўшы людзей, ён захоплівае іншыя дзяржавы і, што самае дзікае, — пачынае змагацца з прыродаю: выпростваць рэкі, злучаць моры й акіяны... Ловіць вецер, адным словам. о о о Паводзіны гвалтаўніка вельмі імпульсыўньія, ён на кожным кроку рызыкуе, парушае законы, ігнаруе выпадковасьці і жыве паводле правіпа: я зраблю табе любое зло, якое толькі захачу, а ты гэтаксама рабі мне зло, якое зможаш. о о о Гвалтаўнік — гэта ахвяра й кат у адной асобе; кульмінацыяй гвалту, відавочна, будзе самазьнішчэньне. Рэвалюцыйныя хваляваньні выносяць на вяршыню ўлады гвалтаўнікоў, бо менавіта яны абяцаюць спыніць і нарэшце спыняюць гэтыя ж рэвалюцыйныя хваляваньні. о о о Зьнявага прыроды — вось мара шчырага гвалтаўніка, але ў гэтым шчыраваньні ён расплываецца ў бясконцасьці, а прырода застаецца абыякавай. Таму ўвесь час у мяне ўзьнікае жаданьне сказаць гвалтаўніку адно слова: «Супакойся». о о о Гвалт будуецца на празьмернасыдях, таму ворагі ягоныя — бязьмежнасьць, цішыня, спакой. о о о Гвалтаўнік знаходзіцца ў стане пэрманэнтнай барацьбы з уласнымі страхамі. Ён ведае, што спалох вядзе да страты ўлады, а тамуўхалодным поце прымае самыя неверагодныя паставы, якія мусяць дэманстраваць сьмеласьць і рашучасьць. Гвалтаўнік верыць у свой тэатар, бо ведае: як толькі апусьціцца заслона, Сьмерць здыме ягоную гарачую галаву. о о о Чалавек адрозьніваецца ад жывёлы тым, што добра ведае, як зручна нападаць удваіх на аднаго. о о о Бунт — рэалізаваная мара рабоў. о о о He сумнявайся, народ залічыць тырана ў вялікія дабрадзеі, калі ён выпусьціць з турмы цябе, якога сам жа пасадзіў без усякай тваёй віны. о о о Дэспат хавае злыя дзеяньні за добрымі словамі. 11. Палітыка о о о Патрыёт у сваіх палымяных прамовах апэлюе да пачуцьцяў, да Радзімы, да крыві. Розум і дух чужыя для патрыёта. На гэтай глебе й сыходзяцца патрыёты з дыктатарамі. о о о Мара любога тырана — ня столькі гвалт над жанчынамі, колькі ўсынаўленьне іхных дзяцей, пабудова такога грамадзтва, дзе ўсе дзеці належаць дзяржаве і, адпаведна, падпарадкоўваюцца тырану. Адсюль і «бацька нацыі». о о о Дэмакратыя — волевыяўленьне падвяселенага нядзельнага натоўпу. о о о Выйграе той палітык, які не забывае пра схільнасьць народу да пакоры. Змагацца цяжэй, чым скарыцца. Тыран раздае ўзнагароды й пасады найгнюсьнейшым зь лісьліўцаў, каб хоць бы на нейкі час пазбавіцца ад іх. о о о Папулярнасьць фармуецца ў нетрах натоўпу, які прагне яскравых праяваў сьляпога лёсу. Адсюль і Папялушка зь ператварэньнем у прынцэсу, і прэзыдэнт зь сялянжабракоў. о о о Кожная нацыя сьмяецца зь іншых, тым часам як іншыя насьміхаюцца зь яе. Шкада, што з тваіх беларусаў кпяць вельмі мала. о о о Пазьбягай дзяржаўных узнагародаў. 12. Праца о о о Робячы вялікую справу, ты ня зможаш абысьціся без таго, каб не нарабіць непатрэбшчыны і не стварыць нікчэмнасьцяў. о о о Ведаеш, вораг не павінен здагадвацца пра твае пляны, але толькі ён можа ацаніць іх каштоўнасьць. Таму так і карціць паказаць ворагу пэрспэктыўныя распрацоўкі, а выйшаўшы за дзьверы, шпурнуць іх у сьметнік. Галоўнае — не складай пляны з тымі, хто йдзе іншым шляхам. о о о Захапляцца ўласнай працаю найлепей у цішыні ўласнага кабінэту, сам-насам. о о о Праца пазалотчыка заўсёды карыстаецца большай увагай, чым праца дойліда... Крыўдуе мараліст Вавэнарг. I дарэмна. Па-першае, кожны дойлід пры жаданьні можа працаваць пазалотчыкам. Па-другое, сам Вавэнарг у літаратуры — болып ювэлір і пазалотчык, чым дойлід. о о о Нават падробка пад мудрасьць — ужо філязофія... Казаў Дыяген Сынопскі. Сапраўды, каб навучыцца нешта рабіць, спачатку неабходна ўмець тое нешта падрабляць. 13. Час о о о На транспартных прыпынках ня толькі сам спыняесься, але й час замаруджваецца, і ты спрабуеш яго падштурхоўваць позіркам на гадзіньнік. о о о У замкнёнай невялікай прасторы час паўзе. Ты імкліва ляціш у самалёце, а час пасоўваецца марудна, нібыта ў турэмнай камэры. о о о Вельмі павольна хвіліны цякуць у чэргах. Наогул, чарга — сымбаль маруднасьці. о о о Для пацыента ў бальніцы час цяжкі, доўгі і маркотны. о о о На паседжаньнях, сходах, канфэрэнцыях час ідзе нясьпешна. У якасьці доказу на ста- лах і крэслах застаюцца скрэмзаныя шматкі паперы. Бяздумнае крэсьленьне на аркушах імітуе дзейнасьць і запаўняе час. о о о Назіраньне за стрэлкамі і цыфэрблятам істотна замаруджвае час. Побач з храномэтрамі імгненьні ператвараюцца ў хвіліны. Калі ты чакаў каханую пад гадзіньнікам, дык ведаеш месца, дзе час плыве марудна. о о о У ложку з каханай жанчынаю час пралятае імкліва, як нідзе. о о о На барцоўскім кіліме, на рынзе, на футбольным полі, на баскетбольнай пляцоўцы час рухаецца хутка, але найхутчэй ён бяжыць на полі бітвы, у рукапашнай бойцы. о о о За картачным сталом гадзіны ператвараюцца ў хвіліны. Азарт зьядае час, як воўк — ягня. Каля магнітафону, тэлевізару, кампутару час паскараецца. Тэлефон гэтаксама здатны ўсмоктваць хвіліны. о о о У жытнёвым полі, на санцагрэі можа ўзьнікнуць жаданьне спыніць час — не прыпыніць, не замарудзіць і не паскорыць, a забіць. Вінцэнт Ван Гог і застрэліўся, ахоплены пякельнай прагаю забіць час пасярод жытнёвага поля. У беларускім фальклёры ёсьць вобраз пачвары, якая ўзьнікае ў самы санцасьпёк апоўдні — Кадук. Ён здатны глынаць людзей, жыцьцё й час. о о о А дванаццатай ночы, на адзіноце, у пустым памяшканьні само сабою зьяўляецца памкненьне прыпыніць час. Асабліва моцна жаданьне выяўляецца ўзімку, калі ночы бясконца-доўгія. Можа, таму так урачыста, ярка, вогненна сьвяткуецца Новы год. о о о На золку, пасьля пакутлівага бяссоньня ледзь стрымліваесься, каб не паквітацца з часам раз і назаўсёды. Мы няздатныя ўбачыць будучыню, бо жывем тварам да мінуўшчыны. о о о Машына часу ёсьць у кожнага чалавека — гэта памяць. о о о Гадзіна ў дзіцяці ўтрая даўжэйшая за гадзіну ў дарослага, а яму ўсё адно мала. Маці кліча, а яно — ну, яшчэ пяць хвілінак! 14. Грошы о о о Запэўніваць адукаванага чалавека ў тым, што бяднейшы лепшы за багатага — неразумна. Бяднейшы найперш бяднейшы розумам, а як вынік — грашыма. о о о Папракаючы жабрака, ты адмаўляеш яму ў спачуваньні і правільна робіш. Прысаромлівай жабракоў. Хай ён роту не пасьпее адкрыць, а ты скажы: «Дайце мне грошай на хлеб». о о о Забраць грошы значна цяжэй, чым іх даць, асабліва цяжка вярнуць назад грошы пазычаныя. о о о Баяцца трэба ня жорсткіх уладароў і заможных людзей, а зайздросных нябог і агрэсіўных жабракоў, якім няма чаго губляць. Хлеб, намаляваны мастаком, як і хлеб, паказаны ў тэлевізіі, каштуе значна больш за сапраўдны; у гэтым і хаваецца найвялікшая эканамічная памылка чалавека. о о о Вядома, сярод багатых вельмі рэдка сустрэнеш мудрага чалавека, але сярод бедных такога знайсьці яшчэ цяжэй. о о о 3 кім пагаворыш пра багацьце, калі і золата, і дыямэнты маўчаць? Застаецца шаптацца пра грошы з папераю. о о о Капітал, як стары зводнік, заваблівае наіўных у сьвет перажываньняў, турботаў і няпэўных пэрспэктываў. Толькі бедны шукае ў капітале свабоду й незалежнасьць. о о о Калі абмяркоўваюцца галеча ці багацьце, ня трэба параўноўваць іх з уласнымі стратамі або набыткамі, бо гэта непрыстойна. У зьменлівым сьвеце няма нічога вартага глыбокіх перажываньняў, і грошы — не выключэньне.