КНІГІ ОНЛАЙН

Практыкум па жывёлагадоўлі

Выдавец: Ураджай

Памер: 259с.

Мінск 1998

76.02 МБ

�зу свежага мяса злёгку вільготная, але не ліпучая, пры накладанні фільтравальнай паперы адзначаецца лёгкая вільготнасць, а ў нясвежага мяса вільгаці значна больш.
Пах ад паверхні свежага мяса прыемны, ад нясвежага злёгку кіслы або затхлы, а ад сапсаванага — гнілы.
Смак мяса залежыць ад такіх паказчыкаў, як далікатнасць, мяккасць, прыемнасць, сакавітасць, пах і колер. Далікатнасць мяса звязана з колькасцю, размеркаваннем і якасцю злучальнай тканкі і наяўнасцю тлушчу ў мышачных пучках і паміж імі, сакавітасць — з вільгаццезвязваючай здольнасцю і ўтрыманнем у мясе ўнутрымышачнага тлушчу.
Колер мяса залежыць ад утрымання міяглабіну, колькасць якога ў мышцах павышаецца з узростам жывёлы, а таксама пад уздзеяннем умоў кармлення і актыўнай работы мышц. Таму цяляціна мае больш светлую афарбоўку, а мяса дарослай жывёлы — ярка-чырвоную. Мяса быкоў больш цёмнай афарбоўкі, чым кароў. Пры стойлавым утрыманні жывёлы, асабліва на прывязі, мяса больш светлае, чым пры нагуле.
На колер мяса ўздзейнічае велічыня pH. Пры pH, роўным 5,6, мяса мае больш светлую афарбоўку, а пры pH = 5,8 яно цямнейшае.
3 узростам змяняецца і афарбоўка тлушчавай тканкі. У цялят тлушч белы або светла-жоўты, у дарослай жывёлы ў тлушчы накопліваецца карацін, ад чаго тлушч становіцца жоўтым або цёмна-жоўтым.
Тэхналагічная каштоўнасць — сукупнасць фізіка-хімічных, структурна-механічных, арганалептычных уласцівасцей, харчовай і біялагічнай каштоўнасцей, якія вызначаюць магчымасць выкарыстання мяса для розных тэхналагічных мэт.
Важным з тэхналагічнага пункту гледжання паказчыкам якасці мяса з’яўляецца велічыня яго актыўнай кіслотнасці — pH, якая сведчыць аб колькасці і хуткасці пераўтварэння ў мышачнай тканцы глікагену ў малочную кіслату, што стрымлівае развіццё мікрафлоры і падаўжае тэрмін захоўвання мяса. Набліжэнне pH мяса да нейтральнай (7,0) зніжае супраціўляльнасць яго псаванню, таму што аптымальны рост большасці бактэрый, актыўнасць бактэрыяльных ферментаў, якія выклікаюць псаванне мяса, лепш за ўсё дзейнічаюць пры нейтральнай pH.
Самастойная падрыхтоўка да заняткаў. 1. Вывучыце паказчыкі, якія характарызуюць колькасць і якасць мясной прадукцыйнасці буйной рагатай жывёлы.
2. Усвядомце метады ўліку і ацэнкі мясной прадукцыйнасці пры жыцці жывёлы і пасля яе забою.
Заданні для самастойнай работы.
Заданне 1. Абазначце нумарамі на мал. 24 паслядоўнасць тлушчаадкладання на тулаве буйной рагатай жывёлы.
Заданне 2. Запішыце назвы частак тулава, на якіх прамацваецца адклад падскурнага тлушчу для вызначэння ўкормленасці жывёлы. Для запісу выкарыстайце форму табл. 51.
Табліца 51. Назвы частак тулава для вызначэння ўкормленасці жывёлы
Нумар на мал. 24
Назва шчупа
Нумар на мал. 24
Назва шчупа

*


Заданне 3. Пазнаёмцеся з ГОСТ 5110 — 55 “Крупный рогатый скот для убоя. Определенне уплтанностн”. Вывучыце 126
Мал. 24. Адкладанне тлушчу на тулаве буйной рагатай жывёлы.
спосабы і прынцыпы вызначэння ўкормленасці буйной para­Taft жывёлы.
Заданне 4. Запішыце патрабаванні ГОСТ для вызначэння ўкормленасці жывёлы. Для запісаў выкарыстайце формы табл. 52 — 58.
Табліца 52. Катэгорыі ўкормленасці валоў і кароў
Паказчыкі
Катэгорыі ўкормленасці
вышэйшая
сярэдняя
ніжэйсярэдняя



Табліца 53. Катэгорыі ўкормленасці быкоў (бугаёў)
Паказчыкі
Катэгорыі ўкормленасці
першая
другая
Табліца 54. Катэгорыі ўкормленасці маладняку буйной рагатай жывёлы ва ўзросце ад 3 мес Да 3 г.
Паказчыкі
Катэгорыі ўкормленасці

вышэйшая
сярэдняя
ніжэйсярэдняя




Табліца 55. Катэгорыі ўкормленасці цялят ва ўзросце ад 14 дзён да 3 мес
Паказчыкі
Катэгорыі ўкормленасці

першая
другая



Табл і ца 56. Укормленасць валоў і кароў па якасці туш
Паказчыкі
Катэгор ы і ў корм л е 11 асці
вышэйшая
сярэдняя
ніжэйсярэдляя
Табл і ца 57. Укормленасць маладняку па якасці туш
Паказчыкі
Катэгорыі ўкормленасці

вышэйшая
сярэдняя
ніжэйсярэдняя




Табл і ца 58. Укормленасць быкоў і цялят па якасці туш

Катэгорыі ўкормленасці

першая	|	другая
Укормленасць быкоў (бугаёў)










Тушы цялят-малочнікаў
Тушы цялят, якія атрымлівалі падкормку



Заданне 4. Вызначце ўкормленасць буйной рагатай жывёлы розных напрамкаў прадукцыйнасці, рознага ўзросту і полу на ферме вучэбна-доследнай гаспадаркі. Вынікі запішыце па форме табл. 59.
Таб л і ца 59. Укормленасць буйной рагатай жывёлы 	пароды
№
п/п
Мянушка, інд. №
Пол, узрост
Катэгорыя ўкормленасці
Абгрунтаванне вызначэння катэгорыі ўкормленасці





Заданне 5. Вызначце жывую масу кароў (табл. 60) рознай укормленасці, выкарыстоўваючы дадзеныя вымярэнняў (табл. 24) і дапаможную табл. 34 для вызначэння жывой масы 128
дарослай жывёлы па прамерах. Вынікі вызначэння запішыце па форме табл. 60.
Табл і ца 60. Жывая маса кароў рознай ўкормленасці
Мянушка, інд. №
Узрост, г.
Укормленасць
Абхват грудзей за лапаткамі, см
Даўжыня тулава
Жывая маса




прамая (лентай), см
касая
(лентай), см
па КлюверШтраўху, кг
па Труханоўскаму, кг








Заданне 6. Запоўніце ведамасць узважвання жывёлы (табл. 61) звесткамі, сабранымі ў перыяд праходжання вытворчай практыкі. Выкарыстоўваючы прыведзеныя дадзеныя, разлічыце сярэднюю масу адной галавы на пачатак і канец месяца, абсалютны і сярэднясутачны прырост масы адной галавы за месяц.
Т аб л і ц a 61 Ведамасць №	узважвання жывёлы
“	’’199_ г.
Група жывёл	
За кім замацавана жывёла	 прозвішча, імя, імя па бацьку
Заданне 7. Вылічыце абсалютны, сярэднясутачны і адносны прырост жывой масы двух груп цялушак чорна-пярэстай пароды на аснове дадзеных узважвання па месяцах (табл. 62). Зрабіце вывад аб інтэнсіўнасці іх росту і скараспеласці.
Заданне 8. Начарціце крывыя змяненняў жывой масы, сярэднясутачнага і адноснага прыросту цялушак у залежнасці ад узросту (мал. 25), выкарыстоўваючы дадзеныя табл. 62. Зрабіце вывад аб узроставых асаблівасцях развіцця жывёлы.
Мал. 25. Змяненні жывой масы, сярэднясутачных і адносных прыростаў цялушак у залежнасці ад узросту.
Заданне 9. Разлічыце індэксы целаскладу (табл. 64) па выніках вымярэння рамонтных цялушак (табл. 63). Дайце заключэнне аб асаблівасцях тыпу целаскладу ў залежнасці ад узросту жывёлы і аб тым, як звязаны змены ў целаскладзе з мясной прадукцыйнасцю.
Заданне 10. Начарціце экстэр’ерныя профілі жывёлы пры нараджэнні, у 6 і 12 мес на аснове дадзеных прамераў складаў цела (табл. 63) і індэксаў целаскладу (табл. 64), узяўшы за 100% паказчыкі целаскладу цялушкі ў 18 мес.
Табліца 62. Змяненне жывой масы цялушак з узростам
Узрост, мес
Группы

I
II

Жывая маса, кг
Прыросты
Жывая маса, кг
Прыросты


абсалютны, кг
сярэднясутачны, г
адносны, %

абсалютны, кг
сярэдня-
сутачны, г
адносны, %
Пры нараджэнні 3 6 9 12 15 18 0-18
32
94 152 207 259 300 332



32
102
167
224
278
329
375



Табл і ца 63. Прамеры складаў цела цялушак чорна-пярэстай пароды, см
Назвы прамераў
Узрост, мес

нованароджаныя
6
12
18
Вышыня ў карку
74,5
103,5
115,7
123,9
Вышыня ў крыжы
78,2
108,7
121,8
129,7
Глыбіня грудзей
27,0
44,5
54,3
62,8
Шырыня грудзей
14,2
24,3
31,4
37,5
Касая даўжыня тулава
68,4
107,0
125,9
141,0
Абхват грудзей за лапаткамі
80,4
126,5
152,5
173,2
Абхват пясці
9,7
13,9
16,0
17,9
Табліца 64. Індэксы целаскладу цялушак
Назвы індэксаў
Узрост, мес

нованароджаныя
6
12
18
Даўганогасць Расцягнутасць Шыракагрудасць Глыбакагрудасць Збітасць Пераросласць Касцістасць




Заданне 11. Разлічыце забойную масу, забойны выхад і выхад тушы бычкоў трох парод (табл. 65). Дайце заключэнне аб узроставых і пародных адрозненнях у мясной прадукцыйнасці.
Заданне 12. Ацаніце якасць мяса па марфалагічнаму і хімічнаму саставу туш з улікам укормленасці жывёлы (табл. 66).
Таб л і ца 65. Мясныя якасці бычкоў розных парод у залежнасці ад узросту (дадзеныя У.І.Шляхтунова)
Пароды
Узрост, мес
Жывая маса перад забоем, кг
Маса тушы
Маса ўнутранага тлушчу
Забойная маса, кг
Забойны выхад, %



кг
%
кг
%


Чорна-пярэстая
15
416
226

5,3
1,3


Швіцкая
15
429
232

4,8
1,1


Чырвоная беларуская
15
405
218

4,8
1,2


Працяг табл. 65
Пароды
Узрост, МСС
Жывая маса перад забоем, кг
Маса тушы
Маса ўнутранага тлушчу
Забойная маса, кг
Забойны выхад, %



кг
%
кг
%


Чорна-пярэстая
20
489
272

11,2
2,3


Швіцкая
20
500
286

9,2
3,2


Чырвоная бсларуская
20
483
269

12,0
2,5


Табліца 66. Марфалагічны састаў туш, хімічны састаў і каларыйнасць мяса пры рознай укормленасці жывёлы (па дадзеных НДІ мясной прамысловасці)
Паказчыкі
Укормленасць

ніжэйсярэдняя
сярэдняя
вышэйсярэдняя
Марфалагічны састаў тушы, %:



мышачная тканка
60,0
59,7
56,6
тлушчавая тканка
3,5
10,3
16,1
косці і храсткі
21,6
17,5
15,7
• злучальная тканка
14,3
12,3
11,5
Хімічны састаў мяса, %:



вада
74,1
68,3
61,6
бялок
21,0
20,0
19,2
тлушч
3,8
10,7
18,3
попел
1,1
1,0
0,9
Каларыйнасць 1 кг, ккал
1214
1815
2485
кДж
5082
7599
10403
Літаратура
1.	ГОСТ 5110 — 55 “Крупный рогатый скот для убоя. Определенне упятанностн”. — М.: Нзд-во стандартов, 1975. — 4 с.
2.	Пзйлов Ю.С. Практнкум по скотоводству. — М.: Агропромнздат, 1988. — 216 с.
3.	Красота В.Ф., Лобанов В.Т., Джапарйдзе Т.Г. Разведенме сельскохозяйственных жнвотных. — М.: Агропромнздат, 1990. — 463 с.
4.	Скотоводство / А.П.Бегучев, Т.Й.Безенко^ Л.Г.Боярскнй н др.; Под ред. Л.К.Эрнста. — М.: Агропромнздат, 1992. — 543 с.
Т э м a V.
ПАРОДЫ БУЙНОЙ РАГАТАЙ ЖЫВЁЛЫ
Занятак 13. ПАРОДЫ ЖЫВЁЛЫ МАЛОЧНАГА, КАМБІНАВАНАГА I МЯСНОГА НАПРАМКАЎ ПРАДУКЦЫЙНАСЦІ
Мэта заняткаў. Пазнаёміцца з парадкам вывучэння парод буйной рагатай жывёлы. Вывучыць планавыя для Рэспублікі Беларусь пароды жывёлы малочнага, камбінаванага і мяснога напрамкаў прадукцыйнасці.
Дапаможнікі і абсталяванне. Альбомы і фатаграфіі жывёлы розных парод; буклеты; бюлетэні; ДзКПЖ, каталогі быкоў-вытворнікаў; кіна-, слайді відэафільмы; манаграфіі па пародах; вынікі банітавання; жывыя аб’екты.
Метадычныя ўказанні. Вывучаючы пароды буйной para­Taft жывёлы, неабходна ўсвядоміць асноўныя фактары пародаўтваральнага працэсу, ведаць класіфікацыю парод па пераважнай прадукцыйнасці, супольнасці паходжання і арэалу распаўсюджвання. Асаблівую ўвагу пры вывучэнні неабходна ўдзяляць пародам, якія ўдзельнічалі ў стварэнні і ўдасканальванні чорна-пярэстай жывёлы Беларусі: галандскай, галшцінскай, чорна-пярэстай СССР.
Належыць выву�