Развагі
Зянон Пазьняк
Выдавец: Беларускія Ведамасьці
Памер: 315с.
Нью Йорк, Варшава, Вільня 2007
старых структур— прыйсці но выя, альтэрінатыўныя сілы. I другое — рыначная рэформа ў эканоміцы, развіццё рыначных дачыненняў. У Беларусі нічога гэтага няма.
3 гэтьш Вярхоўным Сметам мы акрамя таго, што валімся ў яму, ніколі не гмтэгрыруемся ў Еўропу, нас усур'ёз, як роўных, з цяперашняй уладай туды не прымуць. Гэта ж элементарныя рэчыі
— Лле ці разумееце Вы, што паршы посткамуністычны ўрад, які прыйдзе пасля змены ўлады, як сведчыць гісторыя, амаль заўсёды асуджаны на недаўгавечнасць?
— Новы парламент, які будзе выбраны народам, не ствараецца для rare, каб існаваць вечна. Ен робіцца для »ыкананкя адпааедных задач, дзеля чаго трэба некалькі ўмоў. Большасць з іх — стандартныя, але я слынюся на адной нестандартнай — гэта крэдыт даверу. Урад, які будэе аьнбраны, павінны мець крэдыт даверу не менш як ма годпаўтара, можа навагг больш. Па эканамічнай канцэлцыі разеіцця Беларусі, падрыхтавакай БНФ, для стабіліэацыі будзе патрэбны прыкладна год пасля таго, як гэта канцэпцыя пачне працвваць. Народ грае першасную ролю, і таму фактар даверу абавяэкоаы ва ўсіх урадах, якія прыходзяць у абсгавінах крызісу. Адразу ўсё зрабіць немагчыма.
— А дэе гарантыя, што такі крэдыт будзе дадзеныТ
— Гарантыяй—дэмакратычны Закон аб выбарах, які народу прапануецца прыняць на тым жа рэферэндуме. I калі людзі будуць адчуваць, што іх ке падманваюць, «е ашукваюць, не душаць на акруговых сходах, як гэта было ў 90м годзе, налі людэі сапраўды волына выбірвюць таго, каго хочуць, >то дмер у народа да такога ўрада абавязкова будзе.
Гутарку вёў ВІталь ЦЫГАНКОУ,
БелаПАН.
Д17. („Добры Вечар”, 1992, 21 лютага).
232
Ne 8 (14) 15 красавіка 1992 r.
)i
ЛІДЭРАЎ БНФ ВІТАЛІ
АРШАНЦЫ
Гэту сустрзчу меркавлася прааесці ўжо даўно, але так складваліся абставіны, што яна двойчы пераносілася. I вось доўгачаканы прыезд адбыўся. Зала не змагла ўмясціць усіі, хто прыйшоў. У прэзідыуме—Старшыня БНФ, народны д»путат рэспублікі Зянон Пазьняк, дэпутаты ад алазіцыі—Галіна Сямдзянааа, Уладзімір Заблоцкі, ВІктар Радамысльскі, намеснік старшыні Беларускага Згуртавання Вайскоўцаў падпалкоўнік Уладзімір Савянок.
Галоўная ідэя, што праходзіла чырвонай стужкай праз усе выступленні дэпутатаў— неабходнасць правядзення усебеларускага рэферэндуму аб роспуску цяперашняга Вярхоўнага Савета рэспублікі і новых выбарах прафесійнага парламента. Лідэр Беларускага Народнага Фронту 3. Пазьняк падрабязна ахарактарызаваў сённяшняе палітычнае і эканамічнае ста
новішча, прычыны крызісу. Ен пераканаўча даказаў, што цяперашні Вяр^оўны Савет не мае ўласнай канцэпцыі (ні эканамічнай, ні палітычнай) дзяржаўнага развіцця рэспублікі, і пляцецца з завязанымі вачыма ў
магчымасць некаторым кіруючым асобам атрымліваць
хвасце падзей услед за Расіяй і Украінай. Чаму так атрыма
лася? На Беларусі змены ўлады не адбылося: большую частку сённяшняга вышэйшага заканадаўчага органа рэспублікі складаюць былыя партыйныя кіраўнікі, ветэранская эліта, старшыні калгасаў, выканкомаўскія начальнікі і г. д. Такім чынам, сёння намі кіруюць тыя ж самыя людзі, што яшчэ нядаўна вялі нас «к победе велнкнх ндей коммунмзма».
Яны больш хвалююцца аб тым, каб утрымацца на сваіх мяккіх крэслах, жыццё ж сваіх выбаршчыкаў іх мала цікавіць. Іх рукамі створана напалову планавая, напалову рынкавая эканоміка, якая дае
вялікія даходы, нічога не робячы, п ер апам поўва юч ы ўласнасць дзяржавы ў асабістую. He забыўся пра інтарэсы роднай наменклатуры і Савет Міністраў, выдаўшы надзаконныя акты аб дзікай прыватызацыі, альбо^ як яшчэ ахрысцілі гэты пра ' цэс у народзе,—«прыхватызацыі». Але, бадай, самае страшнае, што беларуская наменклатура ў адрозненне ад расійскай і ўкраінскай не праводзіць дзяржаўнай палітыкі ў карысць беларускага народу. Інакш як растлумачыць падпісанне С. Шушкевічам пагаднення аб бясплатным транзіце праз Беларусь?
3. Пазьняк падкрэсліў, што далейшае існаванне такога Вярхоўнага Савета і ўрада небяспечнае для рэспублікі і неабхофна змена ўлады канстытуцыйным шляхам рэферэчдуму. Гэтая ж думка аргуменавана прагучала ў выступлённях Г. Сямдзянавай і У. Заблоцкага.
Апошняе, на што звярнуў увагу Старшыня БНФ, ніякія самыя лепшыя рэформы не дадуць вынікаў, пакуль грамадства не адродзіцца духоўна, не адчуе сябе адзінай скансалідаванай нацыяй, за плячамі якой стагоддзі j багатай гісторыі, пакуль I кожны чалавек не будзе адчуваць побач плячо другога.
Госці падрабязна адказалі і на шматлікія пытанні, боль , шасць з якіх была самага сур’ і ёзнага характару. Было і некалькі яўна правакацыйных, аднак нічога, акрамя смеху ў зале* яны не выклікалі. Панавала лагодная атмасфера, таму не дзіўна, што сустрэча доўжылася амаль пяць гадзін. Але і пасля яе заканчэння людзі яшчэ доўга не разыходзіліся, адчуваючы патрэбу падзяліцца паміж сабой прыемнымі ўражаннямі.
Алесь ШУТА9,
На здымку ; Зянон Пазьняк у Оршы.
Фога Ф. Быкава.
Д18. („Выбар”, 1992,15 красавіка).
233
"^^ Зянон ПАЗЬНЯК: ЦІБУДЗЕМ ПІЛЬНЫМІ, НАСТОНЛІВЫМІ, ДЫ ПРАЦАВІТЫМІ...»
В«лмІ ціші прайшла канферзнцыя Маскоўскай рабннай рады БНФ, што.адбылася днямі ў грамадскім цвнтры «Галактыц*» (мікрараён Паўднёвы ЗахадЗ) I якая разглядала вынікі сійй дзейнасці ў зборы лодпісаў жыхароў Мійска пад патрабамннем лрааесці ўсенароднаа галасааанна аб даверы цяпарашнІм уладным структурам РзспублІкІ Беларусь. Г»та адметнасць была невыпадковая: у канферэнцыі браў удзел лідзр руху, народны дзпутат БеларусІ Злнон Пазьмяк.
Фронтаўцы, у тым ліку спецкарзсландзнт «Добрага вечара», задалі Звнону Станіслававічу шмат лытанняў, якія тычацца маючага адбыцца рзферзндуму I ўнутрыпалітычнай сітуацыі ў нашай рвспубліцы. Некаторыя пытанні I адказы на Іх, вельмі блізкія да ствмаграмы, мы і прапануем уваэе чытачоў.
. Як зараз складааацца сітуацыя з рвферзндумамі
— Нвйпврш, чым адкаэаць на гэтве пьтнне, я хачу павііншпаць »ас, йвноўньм «дінадумцы, асабліяа тых, хто збірвў подгмсы людаей, пераконваіу машых землямоў у неебхюднасЦІ оравядземня рзферендуму, адстюйваў прынцыпы і погляды нашага руху, ахвяраваў асабістым часам 1 эдароўем, з лершай лррамогай Беларускага мароднага фронпту: выммі оадр^хтоўчага этапу ў гэтай спраа« зацверджвны Цуцтрвыбаркдма^ Рэферзндуму — быцьі Пастановай Прззідыума Вярхоўнвгв Савета Рэспублімі Бала рул ад 19 мая лытаннв аб правядзенні ўсенароднага геласаваммя ўключама ў лраечт лврадку дня чдргоаай cedi ВС. Зразумела, праечт — гэта яшчэ нв эахверіджвнкі дхпутатамі ларадак дня юеІеЫ. I тут нам трэ
ба быць вельмі пільнымі, каб лранаменкімгтурная большваць не зацягкула мцаярджэнне даты правядземня рэферэндуму, Згодна э Законам аб рэферэндуме, Цзнтральная аыбарчая каміоія п*едамляе ў Вярхюўны Савет аб вынікаа збору подпісаў, дзе гэтыя аымІяі могуць раэплядаццд »^ больш месМца. Паоля гзтвга чарповая сесія
ўотанаўлІ»ае дзамь усанародяага паласавамня, улічваючы, што такая дата можа быць прызначана не лезней тро« (меюяцвў з моміанлу канчатковага эацвяр* джэння вынікаў кампаніі па эбору подпісаў. Значыцца, што рэферзндуім лааінем адбыцца ў канцы жніўня — пачатку ввраоня. Трывюжыць мяне і тое, што дата правядзання чарговай cedi лакуль яшчэ таксама ме прызначана. У выпадку цяганіны з усім комплексам гзтых пытанняў, цяганіны, якая вымліча парушэмне Замона «6 усенарюдным г&ласаванні, ініцнятыўная група будзе змушана ладаць на тых, хто распачне такую «іаламіту, у вярхоўмы Суд
рзспубл’Ьоі,
Вось чаму першая первллога не павінна нас кідаць у эйфарыю. Трэба быць пільнымі, наспойлівымі і працевітымі. Уласна. шраціўнікі оэфеюэндгму мам эасламойвацца ме дадуць — успомніце, колькі надуманых прэтэнзій э так змнай яфакеімільнай прабл«май, э не тымІ пячапкамі» ды іншьімі яны прад’я■ілі да інесі I ікалі 6 мы че зрабілі пад час збору подпісаў пэўны запас трьмалкці, то за> раз нілкай гавсркі інеконт рзферіэндуму наопуіл не было б...
— ЦІ мае цікавасць да рзфе
234
рзндуму міжнароднав грамад* скасць!
— Так, пра маючае едбыцца ўсемароднав галмамнм ма Беларусі ведаюць у Еўропе і Амерыцы. 3 гэтай імалрды мы нядаўна сустракаліся з гдодстаўкікамі Хрысціяжкадэмакратычнага Інтэрнацыянала, Савета Еўропы, прафыюзау са Злучаных Шт array—АФТ—КГІП. Апошні<я нам смааапі, штю для назірання за ходам спраў у лравядзенні рэфррз(нду**у прышлюць сваіх назіралымімаў ды каноультаінгаў. Mae намар з мамі сусцрэццл навіагг паюол Турцьн. Між Іншым, ла яго ініцы ятыве.
— У друку прамільгмула Інфармацыя: ідзю правядэення рзфервндуму падтрымлівае на* ват Расійская лартыя працы. Партыя гэта, між Імшым, прака* муністычнага саетапогляду...
— Мяне не хвалюе светапогляд адной э партыяў замежнай краіны. Падтрымлівае нас гэтая партыя — добра, пвдтрымаа яшчэ якая, напрыклад, Рэспубліканская партыя ЗША — таксама няблага.
— У газстах сустракаюцца выкаэванні пра тое, што ў р>фе* рзндумаўскія бюлетзні можа быць унесена лытанна аб узвдзенні ма БеларусІ Інстытутв прззідзнцтва...
— Я адношуся да гэтага крытычна. Ну, мяркуйце сьмі, мы жывём у чыста постбальшааісцкай краіне, дзе ў руках наменклатуры паранейшаму парламент, урад, КДБ, МУС, сродкі масавай інфармацыі. Зраэумела, пры такой раскладцы палітычных сіл увядзенне пасады прэзідэнта прывядзе да аўтарытарнага рэжыму. Некаторыя палітыкі, праўда, гавораць: да> аайце ўвядзём прэзтдзнцтва «бутафорскае», з абмежаванымі правамі. Я асабіста такой «бутафорыі» засцерагаюся. Калі, напрыклад, на гэту пасаду лройдзе дэмакрат, то пры аб> межаваных правах (а іх наменклатурны парламент прэзідэнтудэмакрату не пашырыць), ён нічога карыснага для дзяр
жавы і яе народа не зробіць. Іншая справа — прэзідэнтнаменклатуршчык. Трываць абмежаванне ў правах ен не будзе. На самай бліжэйшай сесіі папросіць пашыраных паўнамоцтваў. I гэты Вярхоўны Савет такія паўнамоцтвы свайму стаўленіку дасць. I тады ўжо той усім дэмакратам пакажа, дзе ракі зімуюць... Урэшце, справа дойдзе да аўтарытарнага рэжыму...
—Якія ў кіраўніцтва БНФ адмосіны да Станіслава ШушкевІчаі
— Складаныя. На выбарах у Вярхоўны Савет СССР сладар Шушкевіч балаціраваўся па адной акрузе з таварышам Галко, сакратаром Мінскага гаркама КПБ. Пад час абрання Старшыні Вярхоўнага Савета яго сапернікам быў Вячаслаў Кебіч, I ў абодвух выпадках мы свядома ішлі на падтрымку Шушкевіча, бо інакш было б горш. Шкоды ж Народнаму фронту Станіслаў Станіслававіч прынёс нямала. Бо праводзіць ён палітыку згодніцтва з наменклатурай, з нашым урадам і яго непрадуманымі, злачыннымі крокамі, скіраванымі на разбурэннв эканомікі і духоўнасці рэспублікі, скіраванымі на сацыяльны выбух. У тым, што на* род за лічаныя паўгода ператварыўся ў жабрацкую нацыю, ёсць прамая віна Станіслава Шушкевіча: ён не здолеў, як галава дзяржавы, узняцца над гзтым згодніцтвам, заняць прымцыповую дзяржаўную пазіцнкз. /Ау спдабавалі. ў дэпут тацкай апазіцыі БНФ размаў* ляць з Ім і агульнай мовы не знайшлі. Станіслаў Станіслававіч нас абвінаваціў нават у тым, што мы ўзнялі ў свой час чарнобыльскае пытанне... Сёння ж людэі, да яю’х мы Ідз&м з ідэямі рэферэндуму, гавораць: «Дык Шушкевіч — гэта ваш чалавек. А што ён зрабіў для народа? Усё разбурыў разам з урадамі». He будэеш жа кожнаму даказваць і расказ* ■аць пра сённяшнюю лаэіцыю БНФ...
КНІГІ ОНЛАЙН
