КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Гэта быў наш апошні вечар з Маціясам. У апошні раз мы селі за стол, у апошні раз ён наліў нам супу. Усім нам было сумна, але больш за ўсіх мне. Я плакаў. I з-за Ф’ялара, і з-за Маціяса: ён стаў мне амаль родным дзядулем, а цяпер даводзілася яго пакідаць. Я плакаў яшчэ таму, што я быў малы, быў напалоханы і нічога не мог зрабіць, каб абараніць дзядулю ад грубых салдат. Джанатан сядзеў моўчкі, задумаўшыся. — Калі б я ведаў пароль... — нарэшце прамовіў ён з горыччу. — Які пароль? — пацікавіўся я. — Кожны павінен сказаць пароль, хто ўваходзіць і выходзіць праз галоўную браму, хіба ты не ведаеш? — Чаму ж, ведаю... Я ведаю нават гэты пароль: «Уся ўлада Тэнджылу, нашаму вызваліцелю». Я чуў, як яго гаварыў Джосі, ці ж я табе не расказваў пра гэта? Джанатан угледзеўся на мяне і глядзеў даволі доўга. — Сухарык, ты мне падабаешся, — засмяяўся ён. — Ты сапраўды гэта ведаў? Я не мог зразумець, чаму ён быў так задаволены гэтым паролем, бо ён не збіраўся праходзіць праз вароты, але мне было прыемна, што я, такі слабы і бездапаможны, мог хоць крыху, хоць ледзь-ледзь дапамагчы яму. Маціяс выйшаў у спальню прыбраць усё, Джанатан пайшоў следам за ім. Яны гаварылі пра нешта шэптам. Я пачаў прыслухоўвацца. — Калі я загіну, ты паклапоцішся пра майго брата, праўда?.. — даляцеў да мяне братаў голас. Потым ён вярнуўся да мяне. — Паслухай, Сухарык, я зараз збіраюся і знікаю, а ты павінен заставацца тут з Маціясам і чакаць, пакуль не атрымаеш ад мяне вестку. Магчыма, гэта будзе не вельмі хутка — мне трэба зрабіць тое-сёе ў першую чаргу. Але ты не хвалюйся... Мне гэта вельмі не спадабалася. Я заўсёды з цяжкасцю чакаў Джанатана, асабліва тады, калі баяўся за яго. I цяпер вельмі баяўся, бо, хто ведае, што можа здарыцца з Джанатанам па той бок сцяны, калі што ў яго не атрымаецца. — Ды ты не хвалюйся, — супакойваў мяне Джанатан. — Ты ж усе гэтыя дні — Карл Львінае Сэрца! Ен хутка развітаўся са мной і Маціясам і паспешліва знік у падземным ходзе. Апошняе, што мы ўбачылі, гэта як ён яшчэ раз памахаў нам рукой. Мы з Маціясам засталіся адны. — Таўстун Додзік і не ўяўляе сабе, які крот пракладвае сабе шлях зараз пад сцяной, — ціха прамовіў Маціяс. Уяўляць-то не ўяўляе, але ён можа ўбачыць, калі гэты крот высуне сваю галаву на паверхню, і тады ўжо ён, вядома, не марудзячы выпусціць стралу. Мне было вельмі сумна, і я пайшоў на стайню да Ф’ялара, каб у апошні раз пашукаць у яго суцяшэння. Але і ён не мог супакоіць мяне, бо я ведаў, што пасля гэтага вечара я ўжо ніколі яго не ўбачу. У стайні было цёмна, праз маленькае акенца праходзіла мала святла, але я ўбачыў, як Ф’ялар радасна павярнуў да мяне галаву. Я падышоў да яго стойла і абняў за шыю. Я хацеў, каб ён не крыўдзіўся за тое, што адбудзецца, бо тут не мая віна. — А можа, я вінаваты? — сказаў я праз слёзы. — Калі б я застаўся ў Вішнёвай Даліне, то Тэнджыл ніколі б не забраў цябе. Даруй мне, Ф’ялар, даруй, але ж я не мог зрабіць іначай. Відаць, ён адчуваў, што мне сумна. Сваёй мяккай пысай ён цёрся аб маё вуха, быццам хацеў супакоіць мяне. Але я працягваў плакаць. Я абдымаў яго і плакаў, плакаў, пакуль у мяне не скончыліся слёзы. На развітанне я пагладзіў яго і даў яму апошнюю порцыю аўса, якою ён, вядома, падзяліўся з Грымам. Пакуль я быў з Ф’яларам, мне прыходзілі ў галаву проста страшныя думкі. Няхай ён зваліцца мёртвым, той чалавек, што павінен прыйсці і забраць майго каня. Няхай ён загіне, перш чым пераедзе раку. Было, канечне ж, жахліва жадаць некаму такое, сапраўды жахліва, але, каб гэта і спраўдзілася, нішто ўжо не дапамагло б. Пэўна, той чалавек ужо быў на пароме, і на гэтым пароме яны адвязуць усё нарабаванае. А можа, ён ужо тут, на беразе? А можа, ён якраз цяпер праходзіць браму і будзе тут з хвіліны на хвіліну? Ах, Ф’ялар, калі б мы толькі маглі знікнуць адсюль разам! Як толькі я падумаў пра гэта, хтосьці адчыніў стайню і штосьці выгукнуў. Я спалохаўся. Але гэта быў Маціяс. Ен хацеў даведацца, што я так доўга тут раблю. Добра, што ў стайні было цёмна і ён не мог бачыць маіх слёз. Але ён усё-такі, відаць, здагадаўся. — Маленькі мой, калі б толькі мог я што-небудзь зрабіць! — загаварыў ён ласкава. — Ніякі дзядуля не зможа дапамагчы ў гэтай справе, таму паплач крыху, паплач... I раптам праз акенца за Маціясам я ўбачыў, што хтосьці стаіць у двары. Салдат Тэнджыла, ён прыйшоў па Ф’ялара!.. — Ён прыйшоў, — плакаў я. — Маціяс, ён прыйшоў! Калі я зноў безнадзейна заплакаў, Ф’ялар сумна заржаў. У наступны момант дзверы ў стайню адчыніліся, і вось ён ужо стаіць тут у сваім чорным шаломе і чорным плашчы. — He, — закрычаў я. — He, не! Але салдат ужо быў побач са мной і абхапіў мяне рукамі. Гэта быў Джанатан, так, гэта быў ён. — Ты не пазнаеш свайго роднага брата? — здзівіўся ён, калі я паспрабаваў вызваліцца. Ён падштурхнуў мяне да акна, каб я мог лепш разгледзець яго, і ўсё-такі мне было цяжка паверыць, што гэта Джанатан. Яго было не пазнаць, бо ён, вядома, быў не той «прыгожы малады чалавек». Валасы ў яго звісалі мокрымі пасмамі, і яны не блішчалі, «як золата», а яшчэ ён нешта падторкнуў пад верхнюю губу. He ўяўляю, хто б гэта мог без асаблівага штукарства да непазнавальнасці змяніць сваё аблічча. Выглядаў ён смешна, я б нават засмяяўся, калі б быў час, але было ясна, што ў Джанатана часу няма. — Хутчэй, хутчэй, — прыспешваў ён. — Мне трэба неадкладна знікнуць. Чалавек з Карманьякі будзе тут з хвіліны на хвіліну. Ён працягнуў руку Маціясу. — Дай мне дошчачку, — сказаў ён. — Я ўпэўнены, што ты аддасі абодвух коней Тэнджылу з вялікім задавальненнем, ці не так? — А што ты хочаш рабіць? — запытаў Маціяс, перадаючы яму дошчачку. Джанатан паклаў яе ў кішэню. — Мне трэба будзе паказаць яе ля брамы, — адказаў ён. — I старшы вартаўнік зразумее, што я не лгу. Мы хутка асядлалі коней. За гэты час Джанатан паспеў расказаць нам, як ён змог прайсці праз галоўную браму, бо Маціясу было надта цікава. — Гэта было проста, — расказваў Джанатан. — Я назваў пароль, якому навучыў мяне Сухарык: «Уся ўлада Тэнджылу — нашаму вызваліцелю!» Старшы вартаўнік запытаўся: «Адкуль ты? Куды ідзеш і што за даручэнне ў цябе?» — «3 Карманьякі ў дом Маціяса забраць пару коней для Тэнджыла». — «Праходзь», — сказаў ён. «Дзякуй», — адказаў я. I вось я тут. Але я павінен прайсці браму да таго, як з’явіцца пасланец Тэнджыла, інакш усё ўскладніцца. Мы вывелі коней хутчэй, чым я магу сказаць гэта. Джанатан ускочыў у сядло Грыма, трымаючы павады Ф’ялара. — Беражы сябе, Маціяс, — махнуў ён рукой. — Да сустрэчы! I памчаў рыссю з парай коней. — А што ж будзе са мной? Што мне рабіць? — закрычаў я. Джанатан памахаў мне. — Маціяс растлумачыць табе ўсё, — ужо здаля гукнуў ён. Я стаяў, глядзеў яму ўслед і адчуваў сябе вельмі самотна. Маціяс пачаў мяне супакойваць: — Сухарык, зразумей, ты ж не можаш прайсці праз браму. Табе трэба будзе прабірацца падземным ходам, гэта калі ўжо сцямнее. Джанатан будзе чакаць цябе з таго боку сцяны. — Гэта праўда? — не паверыў я. — 3 ім жа можа што-небудзь здарыцца ў апошнюю хвіліну. — Hi ў чым нельга быць упэўненым у краіне, дзе правіць Тэнджыл, — Маціяс уздыхнуў. — Але, калі што-небудзь здарыцца, то вернешся, тады застанешся ў мяне. Я ўявіў сабе, як усё гэта будзе выглядаць. Спачатку паўзці па доўгім падземным ходзе аднаму, само па сабе гэта было жахліва, потым выйсці ў лесе па другі бок сцяны і чакаць, чакаць, і нарэшце зразумець, што здарылася штосьці страшнае. А потым паўзці назад і жыць без Джанатана! Мы стаялі ля пустой цяпер стайні, і раптам мне прыйшла ў галаву непрыемная думка. — А што будзе з табой, Маціяс, калі прыйдзе гэты чалавек з Карманьякі? У стайні ж няма коней! — Там будзе конь, — адказаў Маціяс. — Я якраз іду за сваім. Пакуль Грым быў у стайні, я хаваў яго ў суседзяў. — Дык забяруць твайго каня! — усклікнуў я. — Няхай паспрабуюць, — адказаў Маціяс. Маціяс прывёў свайго каня вельмі своечасова, бо неўзабаве з’явіўся той, каго паслалі забраць Ф'ялара. Ен пачаў крычаць, абурацца, лаяцца, бо ў стайні быў толькі адзін конь і Маціяс не аддаваў яго. — Гэты нумар у вас не пройдзе, — гаварыў Маціяс. — Кожны можа мець каня, і вы гэта ведаеце. Аднаго вы ўжо забралі ў мяне і дошчачку з нумарам майго дома забралі. Я невінаваты, што ў вас там такая катавасія і адзін дурань не ведае, што робіць другі. Некаторыя Тэнджылавы салдаты вельмі злаваліся, калі Маціяс так з імі размаўляў, іншыя зрабіліся памяркоўнымі і пачцівымі. Салдат, які прыйшоў за Ф’яларам, здаўся адразу. — Пэўна, тут нейкая памылка, — развёў ён рукамі і, сагнуўшыся, як сабака з падціснутым хвастом, пайшоў са двара, а за ім астатнія. — Маціяс, хіба ты нікога не баішся? — запытаўся я, калі салдаты пайшлі. — Чаму не баюся! — адказаў Маціяс. — Паслухай, як грукае сэрца. — Ен узяў маю руку і прыклаў да сваіх грудзей. — Мы ўсе іх баімся, але іншы раз гэта не трэба паказваць. Потым надышоў вечар, а з ім і цемра. Настаў час пакідаць Даліну Дзікай Ружы. — Ну што ж, бывай, малы, — сказаў на развітанне Маціяс. — He забывай свайго дзядулю. — Бывай, дзядуля! Я ніколі, ніколі не забуду цябе. I вось я апынуўся адзін у падзямеллі, доўга поўз па цёмным і цесным тунэлі, размаўляючы сам з сабой, каб не вельмі баяцца. «Нічога страшнага няма, толькі што цёмна... Нічога страшнага... He бойся, задыхнуцца тут нельга. Ну і што з таго, што зямля сыплецца за каўнер, гэта зусім не азначае, што ўсё абваліцца, дурненькі! He, не, Додзік не заўважыць цябе, калі ты выпаўзеш, ён жа не кот, каб бачыць у цемры. Канечне ж, Джанатан чакае цябе, ён там, ты чуеш, што табе кажу? Ен там, ён чакае!» I ён сапраўды чакаў. Ен сядзеў на камені, нябачны ў цемры, а воддаль пад дрэвам стаялі Грым і Ф’ялар. — Ну, Карл Львінае Сэрца, нарэшце ты тут, — ціха ўсклікнуў ён. Глава 12 Ж ы спалі ў тую ноч пад елкай і прачнуліся на дасвецці. Я ж 11 Было вельмі холадна, ва ўсякім разе я проста акалеў. У густым тумане Грым і Ф’ялар ледзьве праглядваліся, яны здаваліся ў шэрай дымцы прывідамі. У лесе стаяла глухая, злавесная цішыня. He магу зразумець, чаму ў тую раніцу ўсё здавалася такім змрочным, пустэльным і трывожным. Адзінае, чаго мне хацелася, дык гэта вярнуцца ў цёплую Маціясаву кухню, бо палохала невядомасць, што чакала нас наперадзе.