Слоўнік з малюнкамі
Мікола Яленскі
Выдавец: Народная асвета
Памер: 264с.
Мінск 1994
— На Зямлі жывуць людзі, а на Месяцы — лунацікі.
размер — памёр (аб памёры)
У магазіне прадаюцца шапкі розных памераў. Прымярай, якую хочаш, і купляй.
разнообразный — разнастайны
У часопісе «Вясёлка» вы сустрэнеце разнастайныя казкі, вершы, смяшынкі.
разноцветный — рознакалярбвы
Над нашым пасёлкам рознакаляровая вясёлка.
разоруженне — раззбраённе
Наша пакаленне — за мір і раззбраенне.
разорять — разбураць
— He разбурай ластаўчыных гнёздаў — рабым будзеш,— перасцерагаў дзядуля ўнука.
разрешмте, пожалуйста — дазвбльце, калі ласка
ракушка — ракавінка, рёкаўка (у ракавінцы, у ракаўцы)
На беразе мора шмат ракавак. Любую бяры на памяць!
р
раньше, раскрывать, рассвет, рассказ, расстоянйе, рассуждать, 164 растенйе
раньше —
Раней устанеш — больш зробіш.
раскрывать —
(дзверы), (вочы)
Раніца. Хлопчык расплюшчыў вочы, адчыніў акно і не пазнаў сад: ад кветак яблыні былі белыя, як снегам пакрытыя.
рассвет — (на світан-
ні, на зблку, на дбсвітку)
Світала ўжо. Дзесь каля хаткі у гэтым досвітку маўклівым крычалі гусі праразліва.
Якуб Колас
рассказ —
(у апавяданні)
Любяць дзеці апавяданне Кузьмы Чорнага «Насцечка». У ім расказваецца пра добрую дзяўчынку, пра сяброўства.
расстоянме — (на адлёгласці)
Адлегласць ад Зямлі да Сонца 149 млн кіламетраў.
рассуждать —
Алесь стаіць, штось разважае і хмурна поле аглядае.
Якуб Колас
растенме —
Узялася Зіна Лье на корань Зіна —
паліваць расліну. загіне расліна.
растеряться —
Разгубіўся заяц бедны, бегае па лесе, бо забыў, дзе ўвосень шэры кажушок павесіў.
В. Савасцюк
растмтельность —
Беларусь — край разнастайнай расліннасці, блакітных водных прастораў.
растнть —
Кукавала зязюля у зялёным лесе.
Гадавала матуля дачушку Алесю.
Янка Купала
ребёнок —
Дзіця гудзіць! Так кажуць тады, калі яно пачынае
вымаўляць першыя гукі.
ребята —
Пахавайце вуды, стрэлы, лукі, прыступіце, дзеці, да навукі, каб было ўсё акуратна, каб вучыцца на «выдатна».
Якуб Колас
резвый, результат, резчйк, рельс, ремесло, репей, реснйца 166
резвый — жвавы
Жвавы, як верабейка.
результат — вынік (у выніку)
Папрацуеш добра — добры і вынік будзеш мець.
резчмк (по дереву) — разьбяр (пры разьбярў)
Пад разцом у разьбяра дрэва ажывае: вось фігурка гусляра, побач — хлопец грае.
рельс — рэйка (на рэйцы)
У два рады між палёў роўна рэйкэ ляглі, рэжуць нетры лясоў, точаць грудзі зямлі.
Якуб Колас
ремесло — рамяствб
У ганчара сваё рамяство: робіць з гліны посуд і іншыя рэчы.
репей — л6пухг дзядбўнік, дзяды (у лбпуху, у дзядбўніку, у дзядах)
Састарацца лапухі, і тады называюць людзі іх — дзяды.
рес^^ца — вёйка (на вёйку)
У маёй Надзейкі змоклі ад слёз вейкі.
167 речь, решето, ржавчйна, ржаной, рйск, рйскованный, рйсовать
речь — маўлённе (у маўлённі)
Развіваць маўленне — значыць вучыцца гаварыць правільна і прыгожа.
решето — рэшата (у рэшаце)
Агонь хлопчыкі гасілі, у рэшаце ваду насілі. Мана гэта ці не?
ржавчмна — іржа (у іржы] \
Іржа есць жалеза, хоць зубоў не мае.
ржаной — жытні
Заявіў аднойчы Глеб: — Самы смачны — жытні хлеб!
рмск — рызыка (аб рызыцы)
Рызыку май, ды галаву не губляй.
рмскованный — рызыкбўны
Рызыкоўнаму мора заўсёды па калена.
рчсовать — маляваць
Мы самой вясёлкі дзеці, сем алоўкаў — сем братоў.
Маляваць усё на свеце кожны з нас заўжды гатоў.
П. Макаль
Р рйсунок, род мужской, женскйй, среднйй, Родцна, родйнка, 168
родйтелй, родйтельный падеж
рмсунок — |на малюнку)
Мой малюнак на асфальце: сонца, хата, побач сад. Мы жывём у гэтай хаце — тата, мама, я і брат.
Н. Галіноўская
род мужской, женскнй, среднмй— муж чынскі, жанбчы, ніякі
Той, хто быць пісьменным хоча, знаць павінен з першых год род мужчынскі, род жаночы і яшчэ — ніякі род.
Артур Вольскі
Родмна —
Жыві, як добрыя людзі, усё, на што здольны, зрабі для Радзімы.
П. Панчанка
родннка — (на радзімцы)
Кажа Юля Дзімку, яблык хвалячы ў руцэ: — Глянь, на ім — радзімка, як у мамы на шчацэ.
Я. Хвалей
родмтелм —
Бацькі благому не навучаць.
родктельный падеж —
Пытанні роднага склону — каго? чаго?
169 родственнйк, родственные слова, Рождество, рожь
Р
родственнмк — (аб сваякў)
Хоць радня, хоць сваякі, ды не ладзяць хамякі. Хамяку хамяк па загрыўку — шмяк!
М. Чарняўскі
родственные слова —
Роднасныя словы — сваякі.
Лось, ласіха, ласяня — словы, як адна сям'я.
Рождество —
— Каляды, калядкі!
Везлі бліны, аладкі!
У маляваным вазочку, На вараненькім канёчку! — А ці дома гаспадар і гаспадыня? — Дома! Дома! Заходзьце!
— Спяваць загадайце ўсім чыста, Звонка і галасіста.
р
роза, розовый, ромашка, роіца, рубаха
роза — рўжэ [на рўжы)
Мая дочка ў садочку ружу-ружу поліць;
ружу-ружу поліць, белы ручкі коліць.
розовый — ружбвы
Парсючок, парсючок, мой ружовы пятачок, памый вушы і лычок.
ромашка — рамбнак (на рамбнку)
3 раніцы да ночкі бомкаюць званочкі, галасочкам тонкім клічуць іх рамонкі.
С. Грахоўскі
роіца — гай [у гаі)
Лось бязрогі выбег з гаю, дзе звініць птушыны грай.
Пастаяў на полі з краю
і назад пабег у ”ай.
В. Гардзей
руба^а—кашўля (у кашўлі)
На кашулі ў Жэні
дзве кішэні.
Для чаго кішэні?
Спытайце ў Жэні.
рубнть — сячы
He сячы сук, на якім сядзіш.
ругать — лаяць
Ідзе ў гумно і хлопцаў лае:
— Вы што зашыліся ў салому? Уставайце зараз, гультаіны!
Прайшло, лічы ўжо, дзве гадзіны, як сонца ў небе засвяціла.
Якуб Колас
ружьё — стрэльба
Міхал хватае дубальтоўку А потым стрэльбу апускае і хоча выстраліць у воўка. і воўка зблізу разглядае.
Якуб Колас
руководмть — кіраваць
Кіруе нашым класам класны кіраўнік.
ручей — ручай (у ручаі)
— Ты куды бяжыш, ручай?
Прыпыніся, пачакай!
— Прыпыніцца не магу: да ракі хутчэй бягу.
рысцой — трушкбм
Конік мой бяжыць трушком, еду я на ім вярхом.
рядом, с, co, сабля, салазкй, салат, салфетка 172
рядом —
Будавалі новы дом побач з тым, дзе мы жывём.
I. Шуцько
с, CO —
Цякла тут з лесу невялічка травой заросшая крынічка.
Якуб Колас
сабля — [пры шаблі)
Мой малы браток Рыгорка ў баявым палку.
У руцэ вінтоўка, шабля на баку.
салазкм —
— О-го-го, брат! — дзядзька кажа: — Цяпер зіма напэўна ляжа!
За санкі, Костусь, трэба брацца, эх, будзеш мець дзе разгуляцца!
Якуб Колас
салат —
3 салаты робяць салат.
салфетка — (на сурвэтцы)
Весела красуюць кветкі на бабуліных сурвэтках.
самодельный —
Падарыў старэйшы брат самаробны самакат.
сапог — (у ббце)
Ой, хто ж па дарозе каня паганяе, каня паганяе, сам песню спявае?
A то сусед едзе з гасцінцам вялікім — вязе сыну боты, дочцы чаравікі.
Якуб Колас
сапожннк — (пры шаўцў)
Шавец шые боты, чаравікі.
сарай — (у хлявё)
Каля хлява рух-суматоха:
— Куды ты, чортава Панчоха?! — крычыць Уладзя, свішча пужка («Панчоха» — Лысае мянушка).
Якуб Колас
сахар — (без цўкру)
— Курка, цукру табе дам, мне нічога не шкада. Курка кажа:
— Не-не-не, цукар твой не для мяне.
А. Дзеружынскі
сберегат&льный —
У нашым доме размешчаны ашчадны банк.
сбмвчнво — блытана
Блытана адказваеш — добрай адзнакі не атрымаеш.
сброснть — скінуць
Дзед прывёз сена воз.
Хлопчык скідае сена з воза. Так ён дапамагае дзядулю.
свексльнмк — бацвінне (у бацвінні)
Халоднае бацвінне ўлетку — найлепшая яда.
свёкла — бурак (у буракў)
Возьмуць за чупрыну ды выцягнуць з пярыны —
пачырванее, небарак.
Вядома, хто гэта —бурак,
Р. Барадулін
сверкать — зіхацёць, ззяць
Сонца спаць пайшло за горку, і заззялі ў небе зоркі.
Ноч лічы — не злічыш іх, прамяніста-залатых.
I. Муравейка
сверлмть — свэдраваць
Дзірку ў дрэве свідруюць свярдзёлкам.
сверстнмк — рзвесжк (аб равёсніку)
У адным класе вучацца равеснікі — дзеці аднаго ўзросту.
свёрток — скрўтак (у скрўтку)
3 магазіна мама ідзе.
У руцэ скрутак нясе. Там пакупкі.
сверчок — цвыркўн, цвыркунбк
Цвыркунок, цвыркунок, што ты робіш, мой кумок? — Ночку сустракаю і на скрыпцы граю.
Валянціна Коўтун
свершаться — здзяйсняцца
Хай здзёйсняцца вашы мары, дзеці!
свет — святло
Вечар. Ва ўсіх вокнах — святло.
свнрель —
жалёйка
(на жалёйцы)
Грай, мая жалейка, пей, як салавейка! Апявай нядолю, апявай няволю і грымі свабодна, што жыве край родны!
Янка Купала
свмрмстель — (на амялўшцы)
Ці прыйшлося з вас каму бачыць гэту весялушку? Да нас толькі на зіму прылятае амялушка.
Васіль Вітка
свобода — (на вблі)
I люблю ж я, люблю гэту волю сваю.
Янка Купала
свободный —
— Прачытаем разам казку! — ціха просіць Апанаска.
— У мяне няма цяпер часу вольнага, павер!
— А куды ж падзеўся час? — аж падскочыў Апанас.
Эдзі Агняцвет
свысока —
А вось і ён. Ідзе фарсісга, але зірнуць людзям у вочы глядзіць звысоку, ганарыста, ён штось не надта ўжо ахвочы.
Якуб Колас
сдача — рэшта (аб рэшце)
Разлічыўшыся ў касе за пакупку, не забывай узяць рэшту.
сдержнвать — стрымліваць
Дзеці не стрымалі смеху і па-е-ха-лі!
себе — сабё
Лежабока рыжы кот адляжаў сабе жывот.
I чакае рыжы кіска: мо сама падыдзе міска?
А. Клышка
себя — сябё
Я размахнуўся і бах — з усіх сіл.
Самога сябе на зямлю паваліў.
Р. Тармола
Север — Ібўнач (на Пбўначы)
На Поўначы ляжаць яшчэ таўшчэзныя ільды.
На Поўдні — сонейка пячэ і ўжо цвітуць сады.
Артур Вольскі
сегодня — сённ»
Тата, мама, я — мы ўтрох — сёння едзем у метро.
М. Чарняўскі
12. М. Яленск І
седой — сівы
У майго дзядулі сівыя валасы і барада. Пра яго кажуць, што ён сівы, як голуб.
сейчас —
— Ну, што ж вы рукі паскладалі?
У агонь бы трэскі падкідалі, a то патухне зараз! Жыва!
Якуб Колас
секрет — хрэ (па сакрэце)
Расказвала па сакрэце, ну, а выйшла — усім на свеце.
Семён — (аб Сымбне, аб Сямёне)
Нехта
недзе
яблыкі дзяліў:
—Табе, Федзя,— наліў, табе, Сцяпан,— шафран, табе, Сымон,— антон.
М. Маляўка
семья — ся/ (у сям'і)
У вераб'я свая сям'я.
сентябрь — вёрасень (у вёрасні)
Верасень квітнее, верасам сінее.
А. Дзеружынскі
сердце — сэрца (на сэрцы)
Гарохам дзедаў смех якоча, а сэрца руху, шуму хоча.
Якуб Колас
серёжка — завушніца (на завушніцы)
У бабуліных вушах — завушніцы.
Завушніцы даўнія. Яны вельмі прыгожыя.
серый — шэры
На палянцы зайка шэры то налева — гоп, гоп, гоп, то направа — гоп, гоп, гоп. Гэтак шчыра, па парадку пачынае фіззарадку.
Л. Шырын
сестра — сястра (аб сястры)
Я люблю сваю сястру і зраблю ёй падарунак: Нэлі сёння падару я найлепшы свой малюнак.
КНІГІ ОНЛАЙН
