Слоўнік з малюнкамі
Мікола Яленскі
Выдавец: Народная асвета
Памер: 264с.
Мінск 1994
п почему-то, почёт, почка, почтй, правда, празднйк, праздновать 148
почему-то — чамўсьці
Рана ўнук чамусьці ўстаў і адразу запытаў: — Дзед!
3 якой такой пары
Я — маленькі, ты — стары?
А. Грачанікаў
почёт — пашана
Таму, хто працуе старанна,
у нашай краіне пашана.
почка — ышка (у пупышцы)
3 пупышкі выпырхнуў лісток, як птушаня зялёнае.
/. Муравейка
почтн — амаль
Канец лістапада — гэта амаль што зіма.
правда — праўда (у праўдзе)
Сямейка, праўда, немалая:
чатыры хлопцы, тры дзяўчаці ды бацька з дзядзькам, трэцця маці.
Якуб Колас
празднмк — свята
А для дзяцей найбольша свята абы наесціся багата.
Якуб Колас
праздновать — святкаваць
У свята святкуюць, а ў будзень працуюць.
149 преграда, предлог, предложенйе, предложный падеж, прекрасный, прекратйть, преподавать, прй
преграда — перашкбда (на перашкбдзе)
Змалку трэба вучыцца пераадольваць перашкоды ў жыцці. Жыццё наперадзе складанае!
предлог — прыназбўнік (аб прыназбўніку)
Прыназоўнік служыць для сувязі слоў у сказе.
предложенне — сказ (у сказе)
Наша мова складаецца са сказаў. Сказ выражае закончаную думку.
предложный падеж — мёсны склон
Пытанні меснага склону— аб кім? аб ч ы м?
прекрасный — цудбўны
Пад акенцам кветачка цудоўная цвіце.
Мая крошка-дзетачка з дня на дзень расце.
С. Новік-Пяюн
прекратнть — спыніць
Гарыць чырвоны сігнал — спыніся, аўтамабіля сцеражыся.
преподавать — выкладаць
Выкладаць у школе родную мову — самая ганаровая прафесія.
прм — пры
А пры жаданні, пры ахвоце сам чорт не страшан у балоце!
Якуб Колас
п
прйвет, прйвйвка, прйвйденйе, прйвычка, прйглашать, 50 прйгорок, прйготовйть
прмвет — ірывітанне
Запомні звароты прывітання: «Дзень добры!», «Добры дзень!», «Вечар добры!», «Добры вечар!»
прнвнвка — прышчэпка (аб прышчэпцы)
Я прышчэпкі не баюся: калі трэба — укалюся.
прмвмденме — здань (аб здані)
А хлапчукі сядзяць маўкліва і навакол глядзяць пужліва.
У іх фантазіі дзяцінай устаюць начныя страхі, здані.
Якуб Колас
прмвычка — звычка (па звычцы)
Хай капрызныя сястрычкі кепскія забудуць звычкі.
Р. Барадулін
прмглашать — запрашаць
Запрашаў шчупак стары — Пагуляем у віры плотачку-малышку: мы ў ката і мышку.
X. Жычка
прнгорок — пагбрак, узгбрак (на пагбрку, на ўзгбрку)
А ўзгоркі, вунь, паразумнелі,
бо вельмі значна палыселі.
Якуб Колас
прнготовмть — падрыхтаваць
Падрыхтуй урокі і тады гуляй сабе смела.
151 прйзнак, прйказ, прйкоснуться, прйкрепйть, прйлагательное, прйлежный, прйманка, прймерный
прмзнак — прымёта, адзнака (аб прымёце, аб адзнацы)
Прыметнік абазначае прыметы прадмета.
прмказ — загад (у загадзе)
Пагранічнікам быў аддадзены загад:
«Затрымаць парушальніка граніцы!»
прнкоснуться — дакранўцца
Дзьмухавец, дзьмухавец,
дакрануцца не даеш!
прмкрепмть — прымацаваць
На бярозе хлопчык прымацаваў шпакоўню.
Прылятайце, шпачкі!
прмлагательное — прымётнік (аб прымётніку)
Прыметнікамі бор здалёк прыкметны —
зеленачубы, статны, залаты.
В. Гардзей
прмлежный — старанны
Алесь — старанны хлопчык.
Піша акуратна, прыгожа, без памылак.
прмманка — ірынада
Для прусакоў пасыпалі прынаду.
Прусакі прынадзе рады.
прнмерный — рыкладны
Прыкладныя паводзіны ў таго, хто добра вучыцца, уважлівы да старэйшых і сяброў.
п прйнадлежностй, прйобретать, прйпомнйть, прйпрыжка, 152
прйставка, прйтвора, прйют
прмнадлежностм — фыяады
Перад першым верасня ў краму
«Пісьмовыя прылады» не ўсунуць носа.
прнобретать — набываць
Што можна набыць у краме «Спорт»?
прмпомнмть — нагадаць
Нагадаем вам, сябры: хутка восень на двары. Ну, а восень — гэта школа, дождж і золата наўкола.
прнпрыжка — падскбк
Танцавалі лісяняткі
то з падскокам, то ўпрысядку.
прмставка — прыстаўка (у прыстаўцы)
Прыстаўка — частка слова, якая стаіць перад коранем.
прнтвора — прытвбршчык (аб прытвбршчыку)
Прытворшчык Алёшка стогне на ложку.
— Мо паклікаць дактароў? — Што вы! Што вы! Я здароў!
прмют — прытўлак (у прытўлку)
У жывым кутку знайшлі сабе прытулак зайка, ліса і янот.
прйятный, пробка, пробовать, пробуждаться, провожать, проволока П
прнятный — прыёмны
Прыемны пах стаяў. Смалою тут пахла, дрэвам, хваіною.
пробка — кбрак (у кбрку)
Антось у ход пусціў далоні і коркі спрытна выбівае — так, што здзіўленне выклікае.
Якуб Колас
пробовать (пніцу) — каштаваць
Каштавалі моркаўку, каштавалі.
— Ой, якая смачная,— мы казалі.
А. Дзеружынскі
пробуждаться — прачынацца
Крычыць варона лежабоку: — Кра-кра!
Прачынацца, брат, пара!
провожать — правбдзіць, выпраўляць
Выпраўляла маці сына бараніць нашу Айчыну.
проволока — дрот (на дрбце)
3 самай восені ў Жэні цацак поўныя кішэні: дрот, вяровачкі, цвічкі, рыбалоўныя кручкі.
С. Грахоўскі
продолжать, прозрачный, пройзносйть, пройсшествйе, проказнйк, 154 прорубь
продолжать — фацягзаць
Пасля заканчэння школы Юрась думае працягваць вучобу ў інстытуце.
прозрачный — празрысты
Вадзіца такая празрыстая, што аж каменьчыкі на дне відаць.
промзносмть — іымаўляць
Гукі [ч] і [р] вымаўляюцца па-беларуску толькі цвёрда.
промсшествне — здарэнне
У Рыгора без здарэнняў і дня не праходзіць.
проказнмк — свавольнік (аб свавбльніку)
Ну і свавольнік наш Мікіта, гуляў з мячом — акно пабіў, і як не будзеш тут сярдзіты: асу лавіў — кампот разліў.
прорубь — палбнка (у палбнцы]
Хочацца Алесю выйсці на двор з хаты... — Мамачка, галубка! —просіць ён так міла,— можа б ты на рэчку пагуляць пусціла?
— Ну, ідзі пабегай, толькі апраніся, ды глядзі ў палонку, сынку, не ўваліся.
Якуб Колас
простйте, пожалуйста, протйв, прочный, прошедшее время, прошлое, проіцай
простмте, пожалуйста — прабачце (дарўйце), калі ласка
— Даруйце, калі ласка! — папрасіў прабачэння
Сцёпка ў Ганны Апанасаўны.
— Усяк бывае. Добра, што зразумеў сваю памылку,— адказала бабулька.
протнв — сўпраць
Дзеці, дарослыя — усе як адны супраць вайны, супраць вайны!
прочный — мбцны, трывалы
Без страху ваеннай навалы мір самы трывалы.
прошедшее время — прошлы час
Дзеясловы прошлага часу адказваюць на пытанні што р а б і ў? што рабіла? што зрабіў? што зрабілі?
прошлое — мінўлае
Мінулае лета было дажджлівае.
Якое ж будзе сёлета?
проіцай — бывай
Лецейка ты, лета!
Гучна песня спета.
Весела было!
Бралі поўнай чарай шчодрасць тваю, дары — сонца і святло.
...Чарай асалоду чэрпалі, як воду, поўную, за край. Залатое лета!
Дык прымі ж за гэта шчырае «бывай»!
Якуб Колас
пруд — сажалка, ставбк (у сажалцы, у стаўкў)
Рэчка, сажалка, рака добра знаюць шчупака.
М. Скрыпка
прыгать — скакаць
Па галінках — скок ды скок — лёгкая, як пёрка, скача ледзь не да аблок спрытная вавёрка.
Я. Хвалей
прыжок — :качбн (у скачкў)
Конік-дуронік, ты не ўцякай!
Змерыць хачу я скачок твой, чакай! Па скачках у даўжыню ты мацнейшы, не маню.
прядь — іасма
На галаве ў дзядулі сярод чорных валасоў выдзялялася пасма сівых.
прянмк — пёрнік (на пёрніку)
Пёк Пракоп-хлебапёк Пятру пернік і пірог.
Васіль Вітка
прятаться — хавацца
Хавайся ў крапіве, у градзе-барадзе,— знайду я хоць дзе!
Е. Лось
птенец (птенчнк) — птушаня (птушанятка)
У пліскі радасць — птушаняткі: хоць толькі раскрываюць рот, але ўжо хутка з роднай хаткі яны адправяцца ў палёт.
П. Прыходзька
птмца — птўшка (аб птўшцы)
Птушцы трэба песня, а чалавеку — мір.
пугало — пўдзіла
Пудзіла ўсіх птушак спудзіла.
пугать — палбхаць, пужаць
Жабак не палохай, кветак не тапчы,
хай цвітуць званочкі, касачы.
С. Шушкевіч
пуговмца — ўзік (на гўзіку)
А ў нашага Юрачкі пагўблены гузічкі,— ён тады іх пагубляў, як з садочка ўцякаў.
Янка Купала
пусть — няхай, хай
Які ты, хлопча, нецярпячка, няхай цябе затопча качка!
Якуб Колас
путанмца — блытаніна
Блытаніна, блытаніна...
Кот сплятае павуціну, а павук цікуе мышку. Слон нагой гартае кніжку.
путать — блытаць
Наш Піліпка зблытаў падасінавік з мухаморам.
Выкінь мухамор, Піліпка! Бяда будзе!
путешественнмк — падарбжнік, вандрбўнік (аб падарбжніку, аб вандрбўніку)
Падарожнік падарожнічае,
лётчык лётае...
А пешаход што робіць?
путь — шлях (на шляхў)
Летам едзем на мора.
Наперадзе далёкі, але цікавы шлях!
пушка — гармата (на гармаце)
Хай застануцца на зямлі гарматы тыя, з якіх салют даюць у святочны дзень!
пшено — прбса
Сталі куркі сакатаць, трэба куркам проса даць.
пылесос — пыласбс
Пыласос глытае пыл.
Пыласос назвалі добра — шустрая электракобра.
Р. Барадулін
пытлмвый — дапытлівы
Ну й дапытлівы наш Мішка: спаць і то кладзецца з кніжкай.
пятно — пляма
Наш Міколка не чысцёха, а зусім наадварот: у чарніле ўся кашуля, рукі, вушы, нос і рот. Мые маці, мыюць сёстры, змылі мыла кілаграм; працавалі ўсе да поту, ды не стала меней плям.
А. Пысін
работа — праца (у працы)
Працу, родненькі, палюбіш — добрым чалавекам будзеш.
С. Папар
работать — працаваць
Працуе цягнік, працуе матор,
працуе цясляр, будаўнік, шахцёр, працуюць вада,
радно — радыё
Па радыё гучыць музыка.
электрычны ток, працуе і ўдзень і ўначы хлебапёк.
А. Дзеружынскі
радуга — (на вясёлцы)
Дождж прайшоў, і над пасёлкам і на ўвесь палетак зіхаціць дуга-вясёлка, як вяночак з кветак.
Л. Шырын
разве — хіба, няўжб
I хіба ж можна ўжо ўстрымацца, у час касьбы не пакупацца!
Якуб Колас
развернуть —
Настаўнік папрасіў дзяцей разгарнуць падручнікі. I пачаўся ўрок роднай мовы.
развлекать —
Брат сястрычку забаўляе, песню ёй, малой, спявае.
А. Пісарык
11. М. Яленск 1
р
разговарйвать, разговор, разговорчйвый, раздеваться, разделйтельный знак, раздельно, разйнуть рот
разговарнвать — размаўляцч гаманіць
3 малымі
ён размаўляў, як са старымі.
Якуб Колас
разговор — размбва, гавбрка (у размбве, у гавбрцы)
Раніцай у школу мы прыйшлі ізноў. Колькі тут вясёлых жартаў і размоў.
Артур Вольскі
разговорчмвый — гаварлівы, гаварк^
Хлопчык быў такі гаваркі і рухавы, што рады яму няма.
раздеваться — распранацца
Яшчэ раз Яська азірнуўся, павесіў шапку, распрануўся — як вузел, хлопец невялічкі.
Якуб Колас
разделчтельный знак — раздзяляльны знак
Апостраф — раздзяляльны знак.
раздельно — асббна
Прыназоўнік са словамі пішацца асобна.
разннуть рот — разявіць рот
Бегемот разявіў рот: есці хоча бегемот.
разлкчне — рбзніца
— Якая розніца паміж Зямлёй і Месяцам?
КНІГІ ОНЛАЙН
