Слоўнік з малюнкамі
Мікола Яленскі
Выдавец: Народная асвета
Памер: 264с.
Мінск 1994
Якуб Колас
мзба — хата (у хаце)
He сядзіцца ў хаце хлопчыку малому: кліча яго рэчка, цягнуць санкі з дому.
Якуб Колас
мзвестме — паведамлённе, вёстка
Хто ад маці, хто ад жонкі — кожны вестку атрымаў.
Толькі мне з маёй старонкі ні пасылкі, ні пісьма.
П. Глебка
мзвестно — вядбма
Зарадка, як вядома, першы крок да касмадрома.
69 йзвйнйте, пожалуйста, йзвйняться, йзделйе, йзжога, йз-за, йзмена, Ы йзнеженный
нзвчннте, пожалуйста — прабачце (выбачайце, дарўйце), калі ласка
Ну, выбачайце, не крыўдуйце, калі што кепска, то даруйце. Якуб Колас
мзвмняться — прасіць прабачэння
Змог правініцца — умей прабачэння папрасіць.
мзделме — выраб
Цудоўныя беларускія вырабы з саломкі славяцца на ўвесь свет.
мзжога — пякбтка (у пякбтцы)
Ад пякоткі дапамагае адвар мяты.
мз-за — з-за
Уставала сонейка з-за лесу, скрозь тонкіх хмарачак завесу усюды косы раскідала.
Якуб Колас
мзмена — ідрада
Страшна здраду прыняць, цяжка і дараваць.
мзнеженный — спёшчаны
Спешчанаму жывецца цяжка.
н
йз-под, йзразец, йзредка, йзюм, йкона
мз-под — з-пад
А дзядзька моўчкі стаў збірацца: дастаў сякеру і свярдзёлак, пад паху сунуў ён аполак на латакі і на падстаўкі ды вынуў два гаршкі з-пад лаўкі.
Якуб Колас
мзразец — кафля (на кафлі)
У Івянцы здаўна робяць кафлю.
Івянецкая кафля вельмі прыгожая.
мзредка — зрэдку
Стаялі хлопцы і маўчалі, на Яську зрэдку паглядалі.
Якуб Колас
мзюм — разынкі
Тупу-тупу-тупу, нясе Мішка ступу. У ступе ўперамешку цукар і арэшкі, разынкі й цукеркі у залатой паперцы.
У. Караткевіч
мкона — абраз (абразы)
I бацька кідае відэльцы, рукою гладзіць па камзэльцы, на абразы скідае вокам і шэптам хрысціцца набожна.
мкота — ( у ікаўцы)
Ехала ікаўка на сівой кабыле, кабыла ўпала — ікаўка прапала.
мл — глей (у глёі)
Карась любіць глей. У глеі яму спакойна.
млн — ці, або, альбо
Хіба тут цесна? свету мала?
Няма работы для арала ці для сярпа, або для коскі?
Якуб Колас
мменме — (у маёнтку)
Вакол прыгожага маёнтка быў цудоўны парк.
У парку раслі ліпы, дубы, клёны.
мменнтельный падеж —
Пытанні назоўнага склону хто? што?
мметь —
Людскі ж язык касцей не мае.
Якуб Колас
нмя —
Цвіту ўсё лета я, жыву звычайна ў жыце.
Нашу хлапечае імя.
Як зваць мяне, скажыце?
(Васілёк.) В. Жуковіч
мначе —
Гукі [ч], [р] вымаўляюцца па-беларуску інакш, чым па-руску,— цвёрда.
мндейка — чка (аб індычцы)
Добра індычцы з індычанятамі: індык сцеражэ іх пакой. Паспрабуй, падыдзі!
мней — эранг (у шэрані)
Легла на дрэвы шэрань пушыстая — дзень будзе цёплы, дзень прамяністы.
В. Лукша
мнтерес — цікавасць
А дзядзька ўсё табе пакажа, цікавасць тваю ўсю развяжа.
Якуб Колас
ннтересно — цікава
I паглядзець было цікава, як дзядзька шчыра і ласкава касу на рынку выбірае.
Якуб Колас
мрнс — касач (на касачы)
Хто куды, хто куды!
Уцякайце ад бяды: вострыя ўзнялі мячы каля рэчкі касачы.
В. Зуёнак
73 upuc, йскать, йскренне, йскреннйй, йскусственный, йскусство,
н
йсполнять
мрнс (конфета) — ыс
Каля горкі два Рыгоркі, дзве Марынкі, дзве Ірынкі, два Барыскі, дзве Ларыскі елі смачныя ірыскі.
А. Дзеружынскі
мскать — ^укаць
Куды ты йдзеш, чаго шукаеш!
Які ты ў сэрцы смутак маеш?
Якуб Колас
мскренне —
Так шчыра слухалі, маўчалі, што й нос абцерці забывалі.
Якуб Колас
мскреннмй — шчыры
Шчыраму сэрцу і чужая болька баліць.
нскусственный — штўчны
Штучны дожджык — добры госць.
Дзякуй, дожджык, што ты ёсць.
мскусство — мастацтва
Народныя песні і танцы — сапраўднае мастацтва.
нсполнять — выкбнваць
Хоць і папаў ён у няволю, але выконваў сваю ролю.
Якуб Колас
мспортмть —
Сапсаваў гадзіннік распуснік Вадзімка.
мсправмть —
Сапсаваць саіісаваў, а паправіць не можа. А хто ж дапаможа?
нспуг — упуд
Упуднік лечыць ад упуду.
мспугать — спалбхаць, напалбхаць
Напалохалася Вера, не трапляе зуб на зуб: на яе з-пад елкі шэрай пазірае грозны зубр.
Р. Тармола
мстормя —
Гісторыя — навука пра грамадства і народ.
Кожны народ мае сваю гісторыю. ёсць яна і ў беларусаў.
нсчезнуть — знікнуць
Знікае хмарка за ляском.
Усё слабей буркоча гром.
В. Гардзей
мтог — (у выніку)
— Калі да 10 прыбавіць 1, то ў выніку колькі будзе? Адзінаццаць.
мюль — ліпень (у ліпені)
У бялюткі колер ліпы разуквеціў шчодры ліпень.
А. Дзеружынскі
нюнь — чэрвень (у чэрвені)
Чэрвень — чырвань, сонца свеціць.
Чэрвень —
першы
летні месяц.
А. Дзеружынскі
каблук — абцас
Раз ён абцасам зачапіўся, з дрыўмі знячэўку паваліўся на крок, не далей, ад парога, але ўсхапіўся і нічога.
Якуб Колас
каждый — кбжны
Кожны край мае свой звычай.
Ці паляк, ці грэк, ці швед там — мова ў кожнага свая.
Як усе, хацеў бы ведаць мову родную і я.
К. Цвірка
казаться — здавацца
Глядзіш, бывала, і здаецца, што скрозь сцяну галін жывую, скрозь гэту тканку маладую ні мыш, ні пташка не праб'ецца.
как —
Вазьмі ж мяне, лётчык, хачу я пабыць у людзях, паглядзець, як месяц на небе начуе, як блукае ў пушчы мядзведзь.
Янка Купала
как бы — бы
А ветрык, злодзей, не стрывае, з-за хаткі хітра налятае, у агоньчык раптам уварвецца; агонь туды-сюды матнецца і дымам ветра адбівае, як бы тых жартаў не прымае.
Якуб Колас
какао — какава
Добра выпіць шкляначку какавы з малаком.
Смачна і карысна!
какой —
А лес, глядзі, які вясёлы!
I дуб смяецца, хоць і голы.
Якуб Колас
калмтка — брамка, вёснічкі (на брамцы, на вёснічках)
Ціха веснічкі рыпяць,
з ветрыкам дурэюць.
калоша — галбш, галёша (у галбшы, у галёшы)
Сесці ў галёшу нікому не хочацца.
карман
каменнцмк — мўляр [пры мўляру)
Муляр з цэглы дом кладзе, сценка ў сценку роўныя. Вы не знойдзеце нідзе працы больш шаноўнае.
А. Астрэйка
камыш — чарбт (у чарбце)
Скача чапля па балоце, чачотачка — у чароце.
Васіль Вітка
капель — капёж
На двары і шум, і смех.
Капяжы цурчаць са стрэх.
В. Гардзей
капля (капелька) — крс? [крбпелька)
I соку кропелькі, як слёзы, як град, пасыпалісь з бярозы.
Якуб Колас
карандаш — ілбвак (на албўку)
Якія добрыя алоўкі мне ўчора тата падарыў — сабраны з колераў вясёлкі і красак летняе зары.
Вера Вярба
караул почётный — варта ганарбвая
Ля помніка стаіць ганаровая варта. Вечная слава героям!
карман — кішэнь, кішэня (у кішэні)
Дзіравую кішэню ніколі не напоўніш.
картофель — бўльба
Бульбу вараць, бульбу смажаць, бульба наша — любата.
3 беларускай бульбы страва — смаката.
А. Дзеружынскі
кафе — (у кавярні)
У кавярні можна выпіць шкляначку кавы.
качать — калыхаць
Калыхала маці сына ў калысцы ў ліповай.
Янка Купала
качелн — арэлі, гўшкалка (на арэлях, на гўшкалцы)
На арэлі мы паселі і пад хмары паляцелі.
Л. Шырын
квартнра — кватэра (у кватэры)
Наша кватэра на сёмым паверсе.
У кватэры тры пакоі. Наша кватэра светлая і ўтульная.
кнпяток — кіпень, вар (у кіпені, у вары)
Парай дзьмухнула ў твар.
А з каструлі голас:
— Варвар!
Вар, вар, я — вар голы. Р. Барадулін
кмрпнч — цэгла
Як з цэглы будуюць новы дом, так і з літар складаюць словы.
кмрпмчное зданме — цагляны будынак, мур
Відзен горад здаля, горад Мінск старьі, пнуцца важна к небу коміны, муры.
Янка Купала
кмсточка — пэндзлік (на пэндзліку)
Фарбы я ўзяла, вадзічку, і малюю я сястрычку...
Бегаў пэндзлік мой, стараўся, ды мядзведзік атрымаўся.
К. Камейша
клад — скарб
Хто чуў з вас паданне даўнейшае, дзеці, як знойдзен быў скарб найцудоўнейшы ў свеце
?
К. Цвірка
клевер — канюшына
Як ліхтарыкі, галоўкі ў росах ранішніх замоўклі.
Зачарована птушыным звонкім спевам канюшына.
А. Дзеружынскі
клеёнка — (на цыраце)
Стол пакрыты цыратай. На цыраце намаляваны кветкі. Прыгожа!
клёст — рыжадзюб [на крыжадзюбе)
Гэта смелы крыжадзюб, не баіцца ён завей.
Лес яловы вельмі ж люб для яго малых дзяцей.
Васіль Вітка
клеіцн —абцуп
Абцугі дзве рукі, два зубы маюць, цвік за капялюш трымаюць.
У. Мацвеенка
клнчка — (аб мянўшцы)
Будзеш іншым мянушкі даваць — і табе дадуць.
клубннка — клубніцы, трускалкі (на клубніцы, на трускалцы)
Наш Міколка не ляніцца
выбраць спелыя клубніцы.
А аднойчы не стрываў і зялёныя парваў.
Г. Каржанеўская
клуша — квактўха (пры квактўсе)
Квактуха голасна квактала, а кураняткі чарадою
паслушна ўсюды йшлі за ёю.
Якуб Колас
клюв — дзюба
Задзірае дзюбу бусел угару.
Што ён тут клякоча, я не разбяру.
С. Шушкевіч
клюква — журавіны
Журавіны — карысныя ягады. Ці не таму ягадку ласкава называюць «журавінка»!
Журавінка, журавінка, вузенькі лісточак, у маленькай журавінкі кветка, як званочак.
А. Дзеружынскі
кнут — пўга
Дзед каня паганяе пугай.
Конь баіцца пугі і бяжыць хутчэй.
6. М. Яленск і
ковёр — дыван, кілім
Канапа пакрыта дываном.
когда — калі
Калі
па веснавой зямлі
прайшоўся дожджык босы, вясёлку ткаць
распачалі
вясёлыя нябёсы.
Р. Барадулін
коготок — кіпцюрбк, кіпцік (на кіпцюркў, на кіпціку)
Я хацела палічыць, колькі кіпцікаў у кошкі. Мурка рвецца і мурчыць, пад сябе хавае ножкі. Раз, два, тры, чатыры, пяць... Пяты кіпцік не відаць.
С. Шушкевіч
кожа — скўра (на скўры)
А нашаму Юрачку тнуў камар у скурачку, а Юрачка — ай-ай-ай! Камарочак, не кусай!
Янка Купала
кожура — лупіна, шалупіж е
Пякуць бульбу ў шалупінні.
Смачная гіечаная бульба!
кокарда — цэшка (на цэшцы)
На шапцы ў таты цэшка блішчыць.
колбаса — каўбаса, кілбаса
Тут сыр, як першы снег бялюткі, каўбас прыемнейшыя скруткі.
Якуб Колас
колдун — вядзьмак, чарадзёй, чараўнік (аб ведзьмакў, аб чарадзёю, аб чараўнікў)
I зыкі чуюцца пагані, чараўніка і чараўніцы, і лопат крыллямі начніцы.
Якуб Колас
колесо — кбла
Захацелася Піліпу кола ўзнесці аж на ліпу, даць прытулак для буслоў...
А. Дзеружынскі
колодец — стўдня (у стўдні)
Ледзьве ранічкай прачнецца — хопіць звонкае вядзерца і да студні — скокам-скок! — бабчына памочніца.
К. Кірэенка
КОЛОКОЛ — ЗВОН
Біць ва ўсе званы.
колокольчмк — званбчак (на званбчку)
Нахіліўся званочак да самай зямлі.
Чаму? У ім сядзеў чмель. А званочку цяжка!
колыбель — калыска (у калысцы)
Ночка добрая ішла, бачыць: хата без святла, а ў калысцы там — Ірынка, не засне ніяк дзяўчынка.
Т. Кляшторная
колыбельная — калыханка (у калыханцы]
Баю, бай, іванка.
Прыйшла калыханка.
Павярніся на бачок і засні, мой хлапчучок.
Васіль Вітка
коляска — каляска, вазбк (у калясцы, у вазкўі
КНІГІ ОНЛАЙН
