Слоўнік з малюнкамі
Мікола Яленскі
Выдавец: Народная асвета
Памер: 264с.
Мінск 1994
обеіцанне —
Абяцаннем сыты не будзеш.
обеіцать —
Абяцаў — выканай.
He можаш — тады думай, калі гаворыш.
обмда — (у крыўдзе)
Зноў тая самая бядота, зноў слёзы, крыўда і згрызота.
Якуб Колас
обмжать —
Хлопчыкі,
не крыўдзіце дзяўчынак,
будзьце ўсюды вы іх абаронцамі.
К. Кірэенка
облако —
(на вбблаку)
Воблакі вясновыя, лёгкія, ружовыя, белыя хмурынкі, нібыта пярынкі.
А. Дзеружынскі
обман —
— Ціхенька сядзі ў нары: свіснуў рак дзесь на гары!
Свіст пачула зайчаня
і смяецца: — To ж хлусня!
Без вады не можа рак, гэтак свішча толькі шпак.
В. Гардзей
обманывать —
ашўкваць
— Што ж ты, сыначку, мне маніш —
двойку, тройку атрымаў.
— Атрымалася ж пяцёрка, калі разам я іх склаў.
А. Дзеружынскі
обом —
Тынкавалі ў доме сцены, Васількоў пакой.
А паклеілі шпалеры, дык нібы з бяроз лісця жоўтага ў кватэры вецярок натрос.
М. Маляўка
образец — (на ўзбры)
Узор пісьма даецца ў пропісях.
обратмть вннманне —
Пры пераходзе вуліцы звярні ўвагу на сігнал святлафора. Зялёны — ідзі, чырвоны— стой!
117 обстоятельство, обіцество, обіцйй, обычай, обт>яснйть, Q
обязанность, оеод
обстоятельство — (аб акалічнасці)
Акалічнасць — даданы член сказа.
обйцество —
Грамадства — гэта ты, я. Гэта ўсе мы.
обіцнй —
Берагчы мір — агульны клопат усіх народаў. Мір не мае межаў. Ен патрэбен кожнаму.
обычай — (аб звычаі)
Яшчэ і звычай такі мае, што з кулакамі налятае.
Якуб Колас
обьяснмть — тлумачыць
Настаўнік тлумачыць задачу.
Вучні спачатку слухаюць, а потым рашаюць.
обязанность — (пры абавязку)
Есць у нас з табой правы, але ёсць і абавязкі. Абавязак першы твой,
як і мой, унучак мілы, аддаваць зямлі сваёй веды, здольнасці і сілы.
Артур Вольскі
овод — (на авадні)
А авадні, як рой пчаліны, сляпіцай лезуць да скаціны, гудуць драпежна, тнуць балюча, бы крапіва тая пякуча.
Якуб Колас
ОВОІЦМ —
У агародзе ля хаты расце агародніна: цыбуля, морква, буракі, агуркі, памідоры.
огурец — (на агуркў)
3 ценю вылез агурок, сонейку падставіў бок. Стаць чырвоным ён хацеў, ды ад зайздрасці зжаўцеў.
В. Гардзей
одеваться —
Тым часам Спас святы мінуўся, і лес у чырвань апрануўся.
Дрыжаць у золаце асіны, і гнуцца кісці верабіны.
Якуб Колас
одежда — адзённе, у вбпратцы)
(у адзённі,
одеяло — (на кбўдры)
Шэпча лянота на ложку: — Паляжы пад коўдрай трошкі!
однажды —
Аднойчы Алесю ўдалося сустрэць у лесе лася: лось глядзіць на Алеся, а Алесь — на лася.
одолжать —
Пазычаць пазычай, але вяртаць не забывай.
озеро — збзер (у вбзеры)
Возера Нарач самае вялікае на Беларусі.
ознмь —
На небе воблачная сінь лягла пасцілкаю махнатай, а на зямлі, дзе вокам кінь, цвіце, рунее рунь багата.
Янка Купала
озноб — рыжыкі
Дрыжыкі бяруць — грэцца трэба.
озорннк — гарэза
Мікола-гарэза
ля хаты сядзеў, абруч ён іржавы на шыю надзеў.
А. Дзеружынскі
окно — акно, вакнб
Прыветна вокны пазіраюць, бы вас у госці запрашаюць.
Якуб Колас
около — каля
Спяць і мышкі і стрыжы, спяць машыны ў гаражы.
Ты таксама
каля мамы ціха-ціхенька ляжы.
Г. Бураўкін
окончанйе слова, окорок, октябрь, оладьй, Ольга
о
окончанме слова — шчатак слбва (у канчатку слбва)
Канчатак — зменная частка слова.
окорок — умпяк (на кумпякў)
—Вось проша сыру, проша мяска ці кумпячка або каўбаскі, ну, пірага хоць закаштуйце! Бярэце масла, не шкадуйце!
Якуб Колас
октябрь — кастрычнік (у кастрычніку)
Кастрычнік барваю прыбраў дубы, асіны і рабінкі. Лісты ён з дрэў параскідаў на ўзлескі, вузкія сцяжынкі.
А. Дзеружынскі
оладьн — аладкі
— Ну, што? наеліся аладак! — жартуе дзядзька тут з малымі ды йдзе ўжо ў хату разам з імі. Яны, замест таго адказу, бубняць па пузу для паказу.
Якуб Колас
Ольга — Вблы (аб Вбльзе)
Вольгай зваць, завуць жа — Оля. Оля любіць лес і поле.
А. Дзеружынскі
ольха —
Між алешын, кустоў, дзе пяе салавей, і шуміць і грыміць срэбразвонны ручэй.
Якуб Колас
омут — (у віры)
Зойдзе ў самы вір бугай — льецца рэчка цераз край.
В. Зуёнак
он — (ягб, ямў, аб ім)
Ой, улавілі лося ў гаросе, а па ім ласіха ў лесе галосе... Заступіцеся, дзеткі!
Ен не выцерпіць гэтакай мукі.
Ой, вазьміце лася на парукі.
Васіль Вітка
она — (яё, ёй)
Наймілей для мамы — дзеці, як яна для нас таксама.
Вось і пішам мы на дошцы першым гэта слова мама.
С. Алейнік
онн —
— Унь дзядзька йдзе! — гукаюць дзеці. Забылі ўсё яны на свеце і, як мага, бягуць, смяюцца, аж іх валосікі трасуцца.
оно — (ягб, ямў)
Кацяня — яшчэ не кошка.
Кацяня — яшчэ не кот.
Ну, а род? Падумай трошкі.
Раз яно — ніякі род.
Артур Вольскі
опаздывать —
I дзядзька зараз абудзіўся, у вокны глянуў — мо спазніўся. — Ох, трэба ж борзда абувацца і з малацьбою паспяшацца.
Якуб Колас
опасный — небяспёчны
Знаходзіцца доўга летам у вадзе небяспечна. Прастудзішся! Усё добра ў меру.
опёнок — (на апёньцы)
Пянёк, як па ступеньках, абляпілі
рабыя апенькі.
опнлкн — (у пілавінні)
3 пілавіння робяць пліты.
опухоль —
Пакладзі на пухліну ліст дзівасілу — пухліна пройдзе.
124 опушка, орешннк, оружйе, освободйть, осень, особенно
о
опушка — (на ўзлёску)
Запомню як след — у квецені белай не забуду мясціну — на ўзлеску рабіну.
Г. Кляўко
орешнмк — (у арэшніку,
у ляшчынніку)
У ляшчынніку дзеці збіраюць арэхі. Наведваюцца сюды і вавёркі.
орўжне — (пры збрбі)
Кавалі зброю кавалі, каб іх каралі каралі.
Артур Вольскі
освободнть —
За дзядзьку людзі просяць бога: каму ён толькі не спрыяе, каго з бяды не вызваляе.
Якуб Колас
осень —
Сцелюцца валокны, тчэцца павуціна — блізка, блізка восень, смутная часіна!
Якуб Колас
особенно —
Таксама вечар свае бавы з сабой нясе не менш цікавы і асабліва перад святам,
калі, бывала, дзядзька з татам, а з імі часам гэтаксама язык развяжа свой і мама.
Якуб Колас
остановнться —
Як ад ценю адчапіцца?
Бачу, цень не адчапіць.
Ну, а што, калі спыніцца!
Я стаю, і цень стаіць.
К. Камейша
осторожно —
I шафёр, і пешаход — кожны знае ў свеце знак увагі: «Пераход!
Дсцярожна: дзеці!»
Васіль Вітка
остров —
остроумный —
Дасціпны жарт увагі варт.
от —
У шчэпку высах з той хады, ад сну адбіўся, ад яды.
Якуб Колас
отвага — (аб адвазе)
Адвага гарады бярэ.
отважный —
Адважны не баіцца небяспекі.
отвесный —
ответ —
Антось з Міхалам на сняданні даюць адказы на пытанні.
Якуб Колас
отвечать —
Адказваць заўсёды цяжэй, чым пытацца.
отдельный —
Міхаська ў кватэры займаў асобны пакойчык.
Там стаяў ложак, пісьмовы стол, кніжная паліца.
отдельно —
Малыя — Гэля, Юзік, Ганна — асобна елі пастаянна.
отдых — (у адпачынку)
Лета — вучням адпачынак: у вучобе перапынак.
отечество —
Мой чароўны беларускі край, бацькаўшчына светлая мая.
У. Караткевіч
откос —
На адхоне зацвілі ў сакавіку першыя кветкі.
Гэта падбел. Па-руску іх называюць «мать-н-мачеха».
открытка — (на паштбўцы)
Ідуць паштоўкі, тэлеграмы, і ўсе яны — для нашай мамы.
Н. Галіноўская
откуда —
Адкуль дым, адтуль і полымя.
отлмчать —
Я маю двух братоў-блізнят, дзве пары сініх вачанят.
Народ смяецца:
— Проста цуд!
Ну як жа іх адрозніць тут?
Эдзі Агняцвет
отлмчнмк — (аб выдатніку)
Выдатнік той, хто вучыцца на «выдатна» і паказвае прыклад у паводзінах.
о
отлмчный —
Дзядзька быў рыбак выдатны.
Якуб Колас
отрава — (у атрўце)
Ну ж і балота! вось атрута, ступіў два крокі і спыняйся
то не работа мне — пакута: ды з гэтай пырніцай змагайся.
Якуб Колас
отрмцательный —
Адмоўны ўчынак — кепскі ўчынак.
отрывок — (ва ўрыўку)
Хто не памятае ўрывак з паэмы Якуба Коласа «Новая зямля»:
«Мой родны кут, як ты мне мілы!..
Забыць цябе не маю сілы!..»
отсюда —
Дасюль ехаў на машыне, а адсюль іду пехатой.
оттепель — (па адлізе)
Лес і луг пасля адлігі абудзіў вясёлы звон.
В. Гардзей
оттуда —
Зірні, зірні: гара якая!
На ёй і будка цагляная...
Ото б адтуль зірнуць на горад!
отчаянме — (у рбспачы, у адчаі)
Напілася чайка чаю
і заплакала з адчаю,
і птушынай роднай мовы назаўжды забыла словы.
С. Грахоўскі
отчество —
Кожны з нас мае прозвішча, імя і імя па бацьку. Маё імя — Сымон, а імя па бацьку — Рыгоравіч. Поўнасцю — Сымон Рыгоравіч,
охота — (у ахвбце)
За сталом утрох сядзім.
Мы з ахвотаю ядзім.
А. Александровіч
охота —
Ад вечара да рання мы былі на паляванні.
Л. Шырын
охотнмк —
Пайшлі паляўнічыя
Ў лес на ваўкоў: спалохана зверы
4 пабеглі з дуброў
W AA
9. М. Яленск 1
Максім Танк
нШ/й/ Г
/ Ш х7
о
охрана, очень, очередь, очкй, ошйбаться 130
охрана — ахова
— Як жа мы наш замак новы кінем нанач без аховы!— у сяброў спытаў Сярожа. Потым кажа:
— Снегу многа, злепім, хлопцы, вартавога.
П. Сушко
очень — вёльмі, дўжа, надта
Рады вельмі Апанас, прачытаў ён першы раз словы ў кнізе па складах: — Ма-ма, го-рад, вёс-ка, дах...
Ю. Свірка
очередь — чарга (у чарзё)
У чарзе стаю: марожанага хачу.
очкм — акуляры
Савё купілі акуляры, ды не адны, ажно дзве пары.
— Абнову, совачка, надзень, глядзі мультфільмы кожны дзень.
Н. Галіноўская
ошнбаться — амыляцца
Ідзе наш дзядзька і баіцца, каб часам як не памыліцца і не ступіць каму на ногі, і каб не збіць каго з дарогі.
Якуб Колас
ошмбка — іамылка (у памылцы)
Я сам такую штучку знаю, што без памылкі адгадаю, як хто стаіць, ну, хоць бы ў сенях: ці на нагах, ці на каленях, ці ён там стане, ці ён ляжа!
Якуб Колас
падеж — склон
У беларускай мове шэсць склонаў: назоўны, родны, давальны, вінавальны, творны і месны.
палмсаднмк — (у агарбдчыку, у квёт-
ніку)
У кветніку квітнеюць кветкі: півоні, астры, браткі, лілеі...
палка — кій
Хто бегаў з кіем каля хаты — ганяў курэй. Як парасяты, ў пяску купаліся сястрычкі.
Якуб Колас
пальто — алітб (у палітб)
He памагае мнё ніхто — сам апранаю паліто.
Ю. Свіркд
памятнмк — бл (на пбмніку)
Ставяць помнік, каб помніць: пахаваны хто й дзе...
папа — (тату)
Купіць тата Пётру боцікі на ножкі,
пойдзе мой сыночак пракладаць дарожкі.
Якуб Колас
папоротнмк — (у папараці)
На Купалле на святое рві, матуля, зелле тое, што ў нас папараць завецца! I шчаслівым быць здаецца!
Янка Купала
пар —
Мама чай на кухні грэе — пара б'е клубамі!
Мама трэці дзень хварэе, чай не шкодны маме.
М. Чарняўскі
парень — (аб хлбпцу)
А хлопцы нават паўставалі, У чыгунчык вочы паўстаўлялі.
Якуб Колас
КНІГІ ОНЛАЙН
