Слоўнік з малюнкамі
Мікола Яленскі
Выдавец: Народная асвета
Памер: 264с.
Мінск 1994
фломастер — фламастэр (у фламастэры)
Фламастэрам зялёным Толя вялікую намаляваў таполю. Блакітным маляваў Валерка на ёй лятучую талерку.
фокуснмк — штукар
Штукар у цырку выступае, штукарствы розныя ён знае.
фонарь — ліхтар (на ліхтары)
Чорны кот, як камінар, лапай кратае ліхтар. Зверху каркае варона:
—Кратаць лапай рызыкоўна!
К. Камейша
фрукты — садавіна
У бабулі нашай Зіны пакаштуем садавіны. Садавіна — вітаміны!
229 фундамент, хвастаться, хватать, хватйт, хворост
фундамент — падмўрак (на падмўрку)
He адразу дом падняўся, вырас да нябёс — ён з падмурка пачынаўся, па цаглінцы рос.
М. Маляўка
хвастаться — хваліцца, выхваляцца
Ты ніколі не хваліся,
калі не можаш — не бярыся.
П. Варанько
хватать — хапаць
Усім вядомы той мультфільм — і дарослым, і малым, там, дзе воўк — драпежны звер — схапіў зайца за каўнер.
хватмт — хбтць, давблі
Гэй, даволі спаць, мядзведзь! Гэтак можна прахрапець і маліну з медазборам, і бярлогу разам з борам.
Р. Барадулін
хворост — сухбе галле
Без сухога галля кастра не распаліш.
X
хворостйна, хйтрец, хйірнйк, хлопать, хлопок, хлопоты, хозяйн
хворостнна — дубё (на дубцы)
— Дай мне дубец! — А мне дай вуды! — крычаць малыя шалапуды.
Якуб Колас
хмтрец — хітрун
Янот-паласкун — вялікі хітрун: пакуль не памые — не з'есць.
хніцнмк — драпёжчік (на драпёжніку)
Воўк і рысь — драпежнікі. Яны нападаюць на птушак, звяроў, чалавека.
хлопать — пляскаць
У цырку дзеці пляскалі ў ладкі. Так яны віталі вясёлага клоуна.
хлопок — бавбўна
Бавоўна расце на поўдні. 3 бавоўны робяць палатно. 3 яго шыюць кашулі, сукенкі.
хлопоты — клбпат, турббты (у клбпаце, у турббце]
Новы год, жаданы год, поўны радасных турбот.
М. Хамянкоў
хозямн — гаспадар (аб гаспадарў)
I ўсё выразна гаварыла, што ён не толькі гаспадар, але й прыроджаны штукар, якіх на свеце не так многа.
хозяйка, хозяйство, хоровод, хорошйй, хорошо
X
хозяйка — (пры гаспадыні)
Гасцей частуе гаспадыня і на ўсіх чыста вокам кіне.
Якуб Колас
хозяйство — г?спадарка (у гаспадарцы)
Антось жа правіў гаспадарку, рабіў за двух, на сваім карку цягнуў ярэмца хлебароба, ну, словам, дзядзька наш — асоба!
Якуб Колас
хоровод — арагбд (у карагбдзе)
Кругом ходзіць карагод! Мы чакаем Новы год!
хорошнй — Зры
Добраму чалавеку чужая бяда як свая.
хорошо —
Эх, слаўна ў лесе, слаўна, братцы!
хорь — тхор (аб тхары)
Кураняткі ля двара падпільноўвалі тхара. Цап яго! — вядуць на двор. — Адпусціце! — просіць тхор.
А. Дзеружынскі
хотя —
Хоць маленькі сам цвічок,— падстаўляе свой бачок: — Ты па мне не бойся біць, мне ніколі не баліць.
Валянціна Коўтун
хохлатка — уб? (на чубатцы)
Зерня я чубатцы дам, курка яйка знясе нам.
хохот — рбгаі (у рбгаце)
Рагатун Рыгорка родам з Рагачова горада.
Як захоча, зарагоча рагатлівым рогатам.
Эдзі Агняцвет
хромать — кульгаць
Бедны конік закульгаў: дзесьці ножку папсаваў.
233 хрусталь, хрюкать, художественный, художнйк, хуже
X
хрусталь — крышталь (на крышталі)
Прыгожая люстра з крышталю.
У сонечны дзень на столі ад яе сонечныя зайчыкі гуляюць. А ўвечары люстра зіхаціць!
хрюкать — рбхкаць
Залез парсюк у гарох, толькі рохкае: рох, рох!
художественный — мастацкі
У мастацкім вучылішчы вучыцца на мастака мой брат.
художнмк — ластак (аб мастакў)
Я вучуся маляваць.
Свой малюнак паказаць мастаку ахвота.
He малюнак — фота!
Е. Лось
хуже — горш
Раззлаваўся дужа лешч:
— Хто танцуе горш, хто лепш, хто танцуе лепш, хто горш, не перашкаджай нам, ёрш!
П. Марціновіч
16. М. Яленскі
ц
цапля, цвет, цветной, цветок
цапля — чапля (на чаплі)
На адным канцы балота была хата жураўля, на другім канцы балота чапля шэрая жыла.
Максім Танк
цвет — кблер (на кблеры)
Я вясну малюю, травы і палеткі,
фарбаў не шкадую: колерам чырвоным —
колерам зялёным — сонейка і кветкі.
П. Прануза
цветной — калярбвы
Шар на нітцы каляровы запусціў у неба Вова.
П. Пруднікаў
цветок — квётка, краска (на квётцы, на красцы)
Ой, выйду я, выйду кветачкі збіраці, кветачкі збіраці, вяночкі віці.
цепочка — ланцужбк (на ланцужкў)
У дзядулі ёсць кішэнны гадзіннік. ён на ланцужку, каб не згубіць.
цепь — ланцўг (на ланцугў)
На лузе ходзіць навязаны на ланцуг конь.
Каню не вельмі добра, затое гаспадару спакойна.
цыплёнок (цыплёночек) — кураня (куранятка)
Дзевяці кураняткам дасталося па зярнятку. Колькі было зярнятак? Колькі было куранятак!
М. Чарняўскі
чай — гарбата, чай (у гарбаце, у чаі)
Гарбата карысная: смагу праганяе і сагравае.
чародей — чараўнік, чарадзёй
Кожны месяц — чараўнік: студзень, люты, сакавік...
Васіль Вітка
часть речн — часціна мовы
Назоўнік, прыметнік, дзеяслоў — часціны мовы.
часть — частка (у частцы)
Цэлае дзеліцца на часткі.
часы — гадзіннік (на гадзінніку)
Мой гадзіннік — дзіньдзіньдзіннік, зазвініць ён — дзінь-дзінь-дзінь значыць, сем якраз гадзін.
А. Дзеружынскі
чашка — кўбак (у кўбку)
3 кубкам я ў лес пайшоў, ягад спелых там знайшоў. Хто пабачыць, хто зірне, што ў кубку ў мяне?
чаіца — гушчар (у гушчары)
У гушчары кустоў зялёных многа розных пташак, кветак белых і чырвоных, мошачак, мурашак.
Якуб Колас
чебрец — чаббр (на чабары)
У малой казы пухліна — вытнулася аб галіну.
— Ты не енчы на ўвесь бор. Адвары і пі
чабор.
В. Лукша
чей — чый
— Чый ты будзеш?
— Татаў, мамін.
— Ну, а ты?
— I я таксама.
чёлка — грыўка (на грыўцы)
Гаўрылка грэбнем чэша грыўку.
человек — чалавёк (аб чалавёку)
Душой я вольны чалавек, і гэткім буду цэлы век!
Янка Купала
челюсть — сківіца (на сківіцы)
Забалелі сківіцы ад смеху. Вось дык пацеха!
чердак — гара, гарышча, вышкі [На гарьі, нг гарышчы, на вышках)
Вось вы зірніце ў хлеў на вышкі! Там многа яблынін на лыжкі, там ёсць ігруша і кляніна, якая хочаш дравяніна.
Якуб Колас
чередованме — чаргаванне [пры чаргаванні)
Як выконваеш заданне,
не забудзь пра чаргаванне:
калі плот, тады на плоце, калі стог, тады на стозе.
через — цёраз, праз
Праз шырокую дарогу, праз зялёную дуброву, праз жытнёвыя палі у арэхі мы прыйшлі.
Н. Тарас
черепаха — чарапаха (аб чарапасе)
Хто ні пройдзе — кожны гляне.
3 чарапахай выйшла Таня, брат яе трымае дога, Васілёк — ката малога, С. Бестава
черёмуха — чарбмха (у чарбмсе)
Дд чаромхі пах чароўны паплыве за небакрай.
Зацвіла яна раптоўна — белы ўзлесак, белы гай.
В. Гардзей
черннка — чарніцы
Адышлі суніцы, выбралі чарніцы, перастала рыбка брацца на кручок.
Якуб Колас
черпак — апалбнік (у апалбніку)
I апалонік то і дзела
па дзежцы боўтаў жвава, смела.
Якуб Колас
чёрточка — рыска (аб рысцы)
Вось тут танюткі ланцужок лёг так прыгожа на сняжок — то пара кропак, то дзве рыскі, відаць, што мышкіны распіскі.
чеснок — часнбк (на часнакў)
Каб не балелі зубы, браток, трэба есці заўсёды часнок.
Якуб Колас
честный — сумлённы
Будзь сумленным і шчырым, не хітрьі, не хлусі.
честь — гбнар (без гбнару)
Чалавек без гонару, што птушка без пер'я.
четверг — чацвёр
У чацвер — чацвёрты дзень — у грыбы хадзіў алень.
X. Жычка
четверть — чвэрць (у чвэрці)
У навучальным годзе чатыры чвэрці. Кожная адметная: першая — самая цікавая, другая — самая кароткая, трэцяя — самая доўгая, чацвёртая — самая вясёлая. А чаму?
четыре — чатыры
Двойчы два — чатыры,— хваляцца шпакі-задзіры.
Л. Рашкоўскі
чешуя — луска (у лусцэ)
На лусцэ ў акунька — цёмныя палоскі.
Дайце мне на акунька паглядзець хоць трошкі.
чёрный — чбрны
У нашага ката хвост чорны, як галавешка.
чнбмс — кнігаўка (на кнігаўцы)
У лясах, гаях дразды спявалі, тіД у балотах кнігаўкі крычалі.
Якуб Колас
чнслмтель — лічнік (у лічніку)
Лічнік у дробе стаіць над рыскай.
чмстота — чысціня (у чысціні)
Мылам мыем, мылам мыем, мылам мыем дзень пры дні. Паглядзіце, колькі ў мыла, колькі ў мыла чысціні.
чмтатель — ытгп (аб чытачў)
Хто чытае, той — чытач, а хто слухае — слухач.
Васіль Вітка
чтенме — чытанне
Чытанне — любімы занятак Андрэйкі.
Хлопчык любіць кнігі. Хлопчык расце разумны.
что делать — што рабіць
Проста жах — гарыць калодзеж, аж пад неба полымя.
Што рабіць?
I што рашыць?
Як ваду вадой тушыць?
Р. Барадулін
что — што
Ласка, ласка, дзе была, што ты ела, што піла?
чтоб, чтобы — каб
А чаго ж я вам жадаю? Зараз, зараз прыгадаю... Каб бадзёрымі былі вы, каб разумнымі раслі вы, каб былі здаровы самі, каб былі здаровы мамы.
Кандрат Крапіва
ч
что-то, чувство, чувствовать, чудак, чудо
что-то — нёшта, штбсьці, штось
Абуўся дзядзька, штось шукае і раптам голасна пытае:
— А во! хто ж кнігі так раскідаў?! Алесь нічым сябе не выдаў.
Якуб Колас
чувство — пачуццё
Прымі ж паклон мой шчыры, нізкі, сагрэты чыстым пачуццём, мой родны край, мая калыска, маё бяссмертнае жыццё.
П. Глебка
чувствовать — адчуваць
Кепска адчувае сябе мой дзядуля: кашляе, не спіць. I што мне рабіць? Забараню яму курыць!
чудак — дзівак (аб дзівакў)
Адкуль дзівакі вось такія бяруцца?
Катаецца кот на лімоннай шкарлупцы.
Катаецца цень на рудым пыласосе. А муха-гудуха — на Пецевым носе.
К. Камейша
чудо — цуд (аб цўдзе)
Нібы ў казачнай красе — у зімовай сад pace.
Каб на цуды падзівіцца, прыляцеў снягір з сініцай.
С. Новік-Пяюн
чуждаться, чулкй, чуткйй, чуть, шаг, шагать
чуждаться — цурацца
Каб не быць слабым і хмурым, не цурайся фізкультуры.
А. Александровіч
чулкн — панчбхі
Сачок зрабіў з панчохі.
Хоць матылькоў і не злавіў, але ж пабегаў трохі.
чуткмй — спагадлівы
Спагадлівы не чакае, пакуль паклічуць. Спагадлівы прыходзіць на дапамогу сам.
чуть — ледзь, лёдзьве
Прыгрэе сонейка ледзь-ледзь — прачынаецца мядзведзь.
шаг — крок
Мой блакітнавокі брацік За руку бяру, падпашкі.
робіць першы крок у хаце. Першы крок. Які ён цяжкі! П. Прануза
шагать — крбчыць
Хлопчык Алёша па вуліцы крочыць — шчырая ўсмешка, ласкавыя вочы.
I. Муравейка
шалмть — дурэць
Маркотна Міхасю, Алесю і Ясю, Валодзю, Андрэю і ўсім, хто дурэе.
Якуб Колас
шаловлмвый — раслівы
А гэты ветрык дураслівы траве зялёнай чэша грывы.
Якуб Колас
шарф — шалік (у шаліку)
Сумны наш Алік:
зноў згубіў шалік!
шевелмться — арушыцца
Міхал сядзеў, не варушыўся і ў мыслі нейкія ўглыбіўся.
Якуб Колас
шерсть (овечья) — вбўна
Два самазвалы грузілі пароўну: бетон — Антону, Сымону — воўну.
КНІГІ ОНЛАЙН
