У месяцавым ззянні
Поль Верлен
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 168с.
Мінск 1974
Горлам крычу, мой зрок тоне, нібыта ў расцы, Сррца старое маё мярпвее ў лютай траспы.
Рыцар Няшчасце тады долу леііцы пускае, Злазіпь з каня, і рука яго мяне ласкае.
Раны мае дакрануў халодным жалерам пальчатак, Голасам пвёрдым цягнуў законаў сваіх пачатак.
Як слідганула па мне рук ледаватых жалеза, Сррца маё ажыло, забілася, як гарэза,
Як вылятала з грудзей, чыстае, маладое, Поўнас веры, надзей, шчырасці залатое!..
I не маглі ўсё сысці хмсль нейкі і трывога, Як з чалавека, які вось-вось пабачыў бога.
Рыцар добры, адпак, ускочыў тут жа ў страмёпы, Еп ад’язджаў, і рнак нейкі чынілі рамёны.
I закрычаў мне (фраз і сёппя срнс чую ясна): «Пільнуйся!.. На першы раз такое сыходзіць шчасна!»
Краса жапчын, іх млоснасць — бель нядужых рук, ІПто добрыя падчас і здольныя на зло,
I вочы— светлата і строгасць, бы жазло, Што ўсіх асадзіць: «Не шалей, дзікун-вяпрук!..»
А галасы іх, як у мапі,— стогны мук
Прыспяць і здраджваючы. Колькі іх было — Надранішні, вячррпі, пошапту цяпло
I плачу тожага замерлы ў шалі гук!..
Мужчыны — грубыя! Жыццё — цяжрй чыспа!..
0, як пачаць, з якога браць канда, Каб і без пацалункаў, і падкусаў?..
А ёсць жа ррчы нашае вышрй турмы — Дзяцей сардэчпасць, шчырасць, дабрата не хлусаў, I сапраўды, памершы, што пакінем мы?..
Вы паслухайцс пссні ціш, ПІто на ўцеху вам плача-пяе. Встрык, ты грта плыаь яе — Лёгка, стрымапа — рабаціш?..
Вам знаёма (люба?) яна, Хоць сягоння жалобы вуаль Яе ўдовін стаіла жаль, Цнота, годаасць яшчр відна!
Пад асенняй слотай трымціць, Ды між звіваў вуалі тае Ўсім, здзіўлення каму стае, Праўда зоркаю мігаціць.
I гаворыць: дабром адным Векапомныя мы па зямлі, Прыйдзе смернь, малі нс малі, Зло, пянавісць чэзнуць, як дым.
Славы болыпай пяма, як жыць Проста, бсз чаканняў чагось, Калі мір, шчасде, радасдь—пе госць, Залатым промнем іплях ляжыць,
Дык вітай, вясельпая даль, Песні ўпарцісты, шчыры наіў. Шчасце большае хто дзо адкрыў, Чым паменшваць душы сум і жаль!
Боль пясцсряны дуіпа знясе,
Пе загпеваецца па яго, Шчыра прагнучы адпаго: Ііеспю мудрасці слуханде ўсе!..
Як галублю я незвычайнае дзіця, Што ў еррпы раны мае свежыя кранае, ІПто так адмевна ўрэшце боль пераканае: Жаданые ўмерпі можа ўцехай быць жыцдя.
Як добра ў сэрцы прахалоду чуць ляза! Як абуджаюцца тады ў ім дзіўна мары, Мук надакучлівых цііпком сплываюць хмары, Сплывае песняй кроў, як чыстая сляза,
Яіпчр я чую, бачу, і закон быппя
Такі ласкавы!.. 0, нарэшпе адкрыпця Таго, піто чую, бачу, радасць наступіла!..
Нявіннасць, будучыня, як бы вас любіў, Каб ваша мудрасць вочы мпе закрыла Рукой дзіцяці, што я ў спеннях галубіў!
Вось Голас ГГыхі: лсдзь трубой, як бык, зароў,— На золаце кальчуг, як зор свячэшіе, кроў, Наўспотык тлумы праз гарачы прысак зглішч... За імі, з імі голас, што трубой зароў,
А вось — Нянавіспі падманпы з морскіх дпішч Звон у снягах аглушаных. Ну й халадзіпа! Нішч Жыцдё, што ў страху прр шалёяа з берагоў I глухне больш і больш ад звону дпііпч.
А вось і Ўцех Цялесных Голас: пірагоў, Віна, кампапій, мітусві мілоснай. Пір багоў! Ды як жахліва тхлінаіі тхне ад воч, імён, ІПто ў стомленасці мрувь ад пірагоў.
А вось і Іншых Галасы: з туманных дзён — Вяееллі, куплі, продаж, хто на ілто жадзён, Цывілізадыі падманны балаган
Пад скрыпак перазоў з тумапных дзён.
Спакуса, зайздраспь, чорны гнеў — вязьмо загап, Чаму аднак павіпны вы, лк ураган, Спадаць на нас і парушаць сумлеппя ціш, Спакуса, заііздрасць, чорны гнеў —вязьмо заган?..
Памрыце ж, Галасы!.. Вячыстыя — ве вы ж!„ Слоў дробных марната, метафар бляклы крыя«, Уся рыторыка развепчваппя грахоў — Памрыце, Галасы!.. Вячыстыя — не вы ж!..
Пе тыя сёпня мы, сыходзьцс са шляхоў, Памрыце дзеля слоў, што пе дамо на схоў, Слоў сціплых, слоў, што ласкай зроджаны душы, He прымем сррпам вас, сыходзьце са шляхоў!..
Памрыце ў малітвўнай новых слоў пішы, Да Неба звернутых. Высокае, рашы — Адкрыць, дакрыць ім іплях, скажы: «Памры!..», «Жыві!». Вы ж, лютыя, памрыце ў новых слоў цішы,
Памрыце ў галашрннах жудаспых Любві!..
Сумньі, сумны мой лёс, Смерць, здаецца, лягчрй, Хто ж убавіць мнс слёз, Смутак згоніць 3 вачрй Тут, дзе слёз столькі строс?,,
Рукі скручвае мпе, Каб не мог я тварыць, Хвошча вусны, гне, мне — Цела ў муках гарыць, Мерцвіць вочы ў паўсне!..
Ці ж надзеі няма, Справядлівасці той, Ці ж мне вечна дарма Біцца ў скрусе пустой, ІПто гняпе, як турма?..
Пе, душа, болып нідзе Пс паможа нам сум.
Дзень вялікі — прыйдзе, Поўны сонечных дум, Глянь, зара аж гудзс;
Покрыў чорпа-густы Рве яна з плеч усіх, Бачны да драбнаты Кожны хмуры твой штрых
I чым мусіш быць ты.
На зару кроч хутч?й, Зблізку ўсё ў ёй відно,
Для далёкіх начрй Страшпаваты адво Бляск, што ўсіх найярчрй.
Ён — скарбніца сама Лепшых спраў у жыцці, Тайн, любві беэ ярма.— Залацей — ве рнайсці, I надзенней — няма;
Ён — бярмежнасць чуцдя, Нечуваыасць акрас, Мір, пачаткі жыпця, Захаплення ркстаз 1 юдоля быццн,
I юдоля быцця!..
Надзея — парастак, што ў склепе змрочным рос... Чаго ж баяцда, п’янаю асой кружыць?..
Глядзі, прамспі. у шчылінцы дрыжыць — На стол абпёршыся, ці высніш светлы лёс?,.
Душа загнаная, ты з гртага хаця Папі калодзедя. Засвсш пасля ў журбе, Пібы лілеі, летуцепні-сны табе Я напяю і залюляю, як дзіця.
Б'е поўдзень. Калі ласка, не шукай прычын... Як непаўторна ў мой няшчасны мозг жанчын Крок ррхам коціцца, што аж баліць.
Б'е поўдзевь. Кветкі я паліў. Hi хмар, ні сцюж, Прыходзь!.. Наддея ў бездані буріптыпам тліць... Квітнее поўня вераснёвых руж!„
ГАСПАР ГАЎЗЕР СПЯВАЕ
Прыіішоў я, ціхі сірата, У горад — велічны, пыхаты — Лдно блакітам воч багаты, Ды стаў цяпер сляпей крата,
У дваццаць летаў сваіх, зім Кахання зведваць стаў ляйчыны: Мне падабаліея жапчыйы, Ды я не падабаўся ім,
Жыў непадданы каралю, Бед бапькаўшчыны, як сугнеі: Хацеў памерці на вайпе я, Смерць легчы ue дала ў зямлю.
Ці я дачасны, ue рашу?., Ці грты свет — ліхая кара?.. За бедную душу Гаспара Я памаліцца ўсіх праіпу!..
V
Аўтограф верша «Стома»,
Панарама Парыжа.
Як чорпас сопца, тлее Жыццё маё пакрысё: Засніце, усе надреі, Заспіце, жаданш ўсе!„
He бачу болей нічога, Памяць усю растрос, Hi добрага, ні благога... Сумны мой, сумны лёс!„
Калыскай вішу, якую Пагушквае хтось да дня Над пусташшу, дде вякуе Цішынл, цішыня.
& A *
Блакіт, што па-над дахамі,— Лагода, ціша!
Каштан, што па-над дахамі Галлё калыша.
Ляціць у нсба, гпто відно, Звон ціхі, ціхі.
Пяюць на дррве, што відпо, Шпакі, шпачыхі.
Мой божа, божа мой, усё — Спакойна, проста.
Рахманы гул дзяльніц усё Плыве з-за моста.
А ты, што робіш ты, чаму Ты ў вечным плачы,
Навошта губіш і чаму
Свон лёс юначы?..
Я не знаю, чаму
Вырай горкасных дум
Па-яад мора ірвецпа ад вас, гоман, тлум.
Што не даў бы па глум,
3 крылляў, нібы ў турму,
Я з жахлівасцю ў хвалі скідаю. Чаму?.. Ну, чаму?..
Плачкай-чайкаю пырхае думка з сіла, To 3a хваляй уелед, то за ветрам ляціць, To ў блакіце нябёс разгайдапых трымціць, To з вілявым адлівам ад скал павяла... Плачкай-чайкаю пырхае думка з сіла.
Бы схмялела япа
Сонцам, воляй без меж
I чувдом, тым, што выраіі вядзе праз бязмеж!.. Летні петрык, нясеш I яе ты, відва
Вупь яс ружаватая плынь, што без дпа.
Толькі часам так сумна яяа закрычыць, Нібы лоцману ў далечы знак даючы, Ды ў пакоры іілтрам потым зноў летучы, МрЭ, як чайкі крыло, што не можа спачыць, I таму часам сумна яна эакрычыдь!..
Я пе знаю, чаму
Вырай горкаспых дум
Па-пад мора ірвоцца ад вас, гоман, тлум.
Што не даў бы па глум,
3 крылляў, нібы ў турму,
Я з жахлівасдю ў хвалі скідаю. Чаму?.. Ну, чаму?„
Закон ваш, лад, ецягі ў ілжы! Баяцца словы вас, як куры. Крывавіць цела на крыжы.
I мары тойчаце, як шкуры,
I скрозь насмешкі, як нажы, 3 натоўпу кліч спакусніц хмуры.
Жаданні — цемрыва плбёс.
Без квету кветкі ля дарогі, Віпо, ілжа перасцярогі, Ігра фрыво.іьная пялёс,
Кароткай ласкі немы ўсплёск,— Ці пасалод грта парогі, Ці мук, адчаю і трывогі, Ці проста наш пракляты лёс?.,
Азвецда ў скрусе на паляне рог, Сірочай жальбай выплыве з каліны, Каб діха паміраць сярод даліны Пад бррх бадзяжы звілістых дарог.
I воўчая душа слязу ў мурог Пралье, убачыўшы: крывавым клінам У сонца уразаецца яліна, Каб захаплядь, каб жах будзіць трывог.
Ды каб суцішыць боль глухі рямлі, Сняжынкі лёгка лётаць пачалі, Бялюткія ў густой барвовай стыні;
Дыхнула восень з-за нямых стадол, I аднатоняе цішы цішыць дол, Што залацідда золатам пустыні.
Цел людскіх слабата і сум вялы Чуляць, гпуць мяпе, жаляць бяскопца. Асабліва, як чорныя сонцы Паляць, пхнуць іх у савап злінялы.
To іх потам у лазні прабрала, To іх трасца трасе, то ад страху Задрыжаць, яібы птушкі на даху, To жарствою падршвы садрала.
Грудзі — у пісягах патарочых, Рот — крьгвава-чырвоная рана, Коспі — толыіі што шкурай прыбрава,
I адпо цуда бедйае — вочы, Боль з якіх прарастае сардрчпы, Каб убачыць, яні я не вечны.
Ізноў вось вы, ізноў, дум бедпае багацце!.. Надзея, літасць, шкадаванне-жаль па страде, I ласка сэрна, і суровая развага, I пільнасдь, наканованасць, адвага
I іпшае!.. Маруда пасплрожаіш — мая Самаупэўненасдь і сарамлівая бруя Map, ледзь рарблытапых, вы ідзяце пяўклюдпа, Баіцеся і там, дзе вельмі людпа, I поўні адзінокай на загоне.
Вы, як авечкі беспрытульныя ў загоне, 3 якога па адной выходзіце. Другія Там застаюпца, вочы ў дол павурыўшы, з-пад кія He ў моцы вырвацца, зачуханыя— жах, Бяздумна тое робяць следам, што важак: Ён стане, стануць, на спіну яму галовы Кладуць пяведама чаго без лішняй мовы.
Авечачкі мае, не я — пастух ваш, не, He мой біэун з загона вас жане, Вам волю не з маіх пабачыць рук, Хоць я сустрэну вас, я вымашчу вам брук, Бляяння горыч вашу доўгаю часінай На ім я слухапь буду, лёгшы вернай псінай.
За пляпенямі — бязмежжа Хваль-баранчыкаў па моры, Светла светлыя прасторы Пахнуць ягадаю свежа.
Крылы ветракоў папяты Лёгка па-пад зелянінай, Што, як ласка, над раўяінай, Дзе гарцуюць жарабяты.
У святочным веснім шэсці, Што калыша маладжава, I авечкі скачуць жвава, Ціхія, як бель іх шэрсці.
Раптам хваля, шум узвіўся, Наляцеў, апаў, распаўся, I, як флейта, звоя азваўся У малочпа-белай высі.
Круці, круці, драўляны конь, Крупі бясконца карусель, Крупі і вечна свет вясель Пад звон габояў, флейты звон.
КНІГІ ОНЛАЙН
