У месяцавым ззянні
Поль Верлен
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 168с.
Мінск 1974
Дасвочылі на мой паверх, з парога Засыпаць кожпы кветкамі гатоў, Да веку дадаюць майго дурпога У сваіх жадайпях болып лшчр гадоў.
Пасля ж, калі запоўнілі ўвссь хорам, I залатое праз крышталь віно Усміхнулася ўсім, мне здалося, хорам Спяваюць з намі кветкі заадно,
А канаррйкі ўслед за папугаем Рулады з клетак рынулі свае, Паверыў я: іду зялёяым гае.ч, Блакітная пташына мне пяе.
ІІА МОЙ БЮСТ
Майму другу Шдерхаўзерну
Бюет мой, што будзе мяне Ррпрэзентаваць нашчадку, Важкасць нс праміне Засведчыць ўсім напачатку.
Важкія, пе скажаш: пе, Галоўка і дум пячатка, I клопат, піто іпыю гне I лег на міжброўс складкай.
Што скажуць усё ж месье
I дамы наступнай рры?„ «...У рысах — жорсткасць без меры,
3 воч — полымя чорпае б’е — Недобразычлівасці знап...
...А скулыітар меў талент, аднак...»
Са зборпіка
„ЭПІГРАМЫ«
1894
* * *
ІПто ж!.. Падлітаай, збяром Плён зацішных палян Захаплення Дабром I Красы, што не зман.
* * *
Пічога ііс хачу —адной жальбы Флейт у далёкім зарыве згасалыіым. Змарыўся я ад лютай барацьбы, Нічога не хачу — адной жальбы Згасальных флейт на небакраі дальнім.
Ах, сполахі шалёныя зары!
ІІе клічце мужнасць у паход, прыстала. Хачу і не магу Ісці, стары, Пад перазвоп ваш, сполахі зары: Хачу адно, каб пееня дагайдала.
Высокі дзень павалу хмар ссячд, Ды мара толькі стомай напаўняе Мне голаў, што ў вянку хвалы яшчд, Хоць перамога наваль хмар сячр, ІІішто лаўсну майго пс супьшяе!
Жанчыны, вы герою ў барацьбе Пасля паходаў — рліксір для цела. Спакою, сэрца, мірнага табе!
Вар’яйкіх сурм не тррба, у жальбе Хачу, каб толькі флейта ціха пела.
3 вамі, старэйіяьіны, грта рашаць, 3 вамі, каго разумсць мог, любіць, Роўна грашыць, роўпа і разграшаць.
3 думак адно сёння мне ўваскрашаць Выратавальнае Можа Быць.
Смерць мая ўжо ў недалёкай труне, Бліжай, чмм здолее сррпа ўпячы, Верная, з веры пе зверне мяне — 0, каб хутчрй мне памерці змагчы!»
Пошукі між спаконвечных бадзяг, 3 чорных не вырвацца пашчаў-начэй, He да падзяк — толькі посвісты дзяг, Што вам ласкавы рычаць працяг: «Падла старая, падай хутчэй!..»
I пакуль яй ідзём, значыпь, бачыць мне вас, каго стрэў У цсмрыве чорпых дрэў,
1 накуль мы прыйдрем у хмялі, як чмялі, як светлякі, На бераг яркі ракі,
I пакуль з каляі нас пе выбіў пад нрыж Сэрааў разбітых Парыж,
I сваёй дабратою калыша зямля, Мары тчр спакваля,
Дык хадзем сніць, заснупь у апошні рад.
Вог, збудзі потым нас.
Са зборніка
„ІНВЕКТЫВЫ*
MAP A
Далоў! На ліры не трымчу!..
Пе да яе цягну я рукі.
Багатым быць, жыць без прынукі, Быць Двайвіком сябе хачу!..
Хопь і данятак ён няз.іы, Жадаю іншым складу, ладу: Нацугшвайце на баладу Да позняй цочы рыфм вузлы!..
Разумны месяцавы шар
Масты няхаіі вам светліць здрадаа, I хвалямі пяе пайадна Парыж вясёлы, як цмантар.
Зракаюся такіх я ўцех — Гэй, маладзёны, малалеткі, Бярыце ліру маю, дзеткі, Мне ж з подкупамі даііце мех!..
АБУДЖЭННЕ
Бяру я ў рукі ліру зпоў!
Багацце — дрогкая каляска, Ягоная не бедным ласка,— I ў гэтым — сумная развязка!
А мне, мне —■ выбранасць аспоў: Счарсцвелую скарынку хлеба, Празрыстых вод па штодзень трэба I незамутненага неба!
А мне — начрй бяссонных даль, Абы начлег, рой мараў чорпы, Адвечныя надзеяў жорнм, Што ранак шле ў час адвлчорпы!
А мпе — рстртыку, мараль, Бо я ларт, парт пракляты, Мне рыфмы маякамі ўзпяты — Асвечваць хмельнай пемры шаты!..
Бо выбран лёсам я, каб слоў Чароўных ррдкія узоры Сучаспікам ткаць, славіць зоры I маладых няббс прасторы!..
Бяру я ў рукі ліру зпоў.
РАЗБІТЫ ГАДЗІННІК
Эжэні
Свет наш зблытапы крыху, Ды нішто ў ім не прыходзіць Так не ў час, не па кругу, Нечакана і раптоўна,
Як мой гвеў, і не відво, Сапраўды, адкуль, з чаго ён?.. Непрыемпае яно — Прызнавацца ў заблуджрнні...
He супроць ты: бой дык бой, Пераможда я не страпшы, Хоць падораны табоіі
I трашчыць гаддіннік бедны.
Я тапчу яго, тапчу,
Як прыгожы чорт, у скоках, Пруся, як на калавчу, На грудок ламачча сумпы.
Шкла асклепкі, сррбра, медзь Горбяцца сярод пакоя...
Пачынаю разумець Злосць ліхую пасля чаеу.
Ходь заплач, як чалавек, Над разбітым сваім скарбам — Часам, страчаным павек...
Ды знутры штось ійрцча— кажа:
«Супакоііся, час міне, ёп не менее, не чэзпе, Ці пічаслівы ён, ці не...» Досць!.. Кахаймася, яябогі...
ЗАЎВАГІ
Тэксты для перакладаў узяты з паступных выданняў твораў Поля Верлена;
Paul Verlaine. La bonne chanson. Romances sans paroles. Sagesse. Librairie Generale Frangaise, 1963.
Verlaine. Jadis et naguere. Parallidement. (Le livre de poche). 1967.
Paul Verlaine. Fetes galantes. Romances sans paroles precede de Poemes saturniens. Editions Gallimard, 1973. («Collection poesie»).
Oeuvres completes de Paul Verlaine, Quartieme Edition, Paris; 1-1905, 11—1907, HI-1911.
NEVERMORE
Nevermore (англ.) — болыл ніколі. Кліч гругапа ў вершы Эдгара По «Груган».
ПРАЗ ТРЫ ГАДЫ
В е л е д a — прарочыца, гераіпя старажытных германскіх плямёнаў часоў Рымскага імператара Веспасіяна.
СТОМА
A batallas de amor campo de pluma... Gangora. (ten.) — Бітвам кахання — пуховыя палі... Цытата з іспанскага паэта Луіса Гангоры (1561—1627).
XXX ЗНЕМАЖЭННЕ КРЫВІ
Le vent dans la plains suspend son haleine... Favart. (фрамц.) — Вецер раўпіны суцішыў свой подых... Фавар.
XXX ДОЖДЖ У СЭРЦЫ MAIM...
Il pleut doucement sur la ville... Arthur Rimbaud Ціха дажджыць над горадам... Арцюр Рэмбо.
XXX ПРАБАЧВАЦЬ МУСІМ, I НА КОЖНЫМ КРОКУ...
De la douceur, de la douceur, de la douceur... Inconnu. (франц.)—Ласкі, ласкі, ласкі... 3 невядомага аўтара.
XXX РАЯЛЬ ЦАЛУЕ ТОНКАЯ РУКА
Son joyeux, importun, d'un clavecin sonore... Petrus Borel (франц.), — Гук радаспы, настырпы звопкага клавесіпа... Петрус Барэль.
XXX ЦЕШ ГОЛЛЯ У РАЧУЛЦЫ
Le rossignol qui du haut d’une branche se regards dedans, croit etre tombe dans la riviere. Il est au sommet d’un chime et toutefois il a peur de sc noyer. Cyrano de Bergerac, (франц.) — Салаўю, які з высокай галінкі задзівіўся на свой адбітак у рэчцы, здаецца, нібыта ён упаў у ваду. Сядзіць па вяріпыні дуба і баіцца, іпто ўтопіцца. Сірано дэ Бержэрак,
БЕЛЬГІЙСКІЯ КРАЯВІДЫ
«Conquestes du Roy». Vicilles estampes (франц.). — «Заваёвы караля». Старыя эстампц.
ШАРЛЕРУА
Кобальды — у нямецкай ііароднаіі дэманалогіі—карлікі, ахоўнікі скарбаў, схаваных у зямлі.
SPLEEN
Spleen (англ.) — хапдра, тужлівы настрой.
STREETS
Streets (англ.) — вуліцы.
CHILD WIFE
Child wife (амгл.) — жацчына-дзіця. Вобраз зана’ зычаны з рамана Чарльза Дзікенса «Дэвід Коперфільд».
МАНСАРДА
У арыгіяале назва верша «Casta ріапа».
Ave {лац.) — слаўся. Скарочанае Ave Maria — ыазва каталіцкага гімна.
ПЯРЭВАРАТНІ
Французская пазва верша «Reversibilites» запазычана ў Шарля Бадлера са зборніка «Кветкі зла».
3 М Е С Т
Барыс Міцкевіч. Паэтычнпя ыуза Верлена ... 3
СА ЗБОРНІКА «САТУРНАЎСКІЯ ВЕРШЫ»
Мелапхолія
I Рэзігнацыя 9
II Nevermore 10
III Праз тры гады 11
IV Жаданне 12
V Стома 13
VI Map a 14
VII Адной з прыгажэйшых 15
VIII Трывога 16
Афоргы
I Парыжснія эскізы 17
II Кашмар 18
III Надморскае 20
IV Эфект почы 21
V Дзівачпыя 22
Журботныя пейзажы
I Згасальпыя сонцы 24
II Сутопно містычнага вочара 25
III Септыментапьная нагулянка 26
IV Класічная ноч Вальпургіі 27
V Асепняя песня 29
VI Шарая гадзіна 30
VII Салавеп 31
СА ЗБОРНІКА «ШЫКОЎНЫЯ СВЯТЫ»
У месяцавым ззянні 32
Клімене , 33
ІІядбалыя 34
Каламбіна 35
Паўголасам 37
Сеятымептальная бяседй 38
СА ЗБОРНІКА «ДОБРАЯ ПЕСНЯ»
*** Сонца ўстала ціхенька, цяпліць, залаціць... . 39
*** Усе, што ёсць, красы адценні 40
*** Гэта— усмешка адчыпьвала сенцы 41
*** Калі неба яснее, шырэе зара 42
*** Перш чым бляклыя зор згаснуць цені 43
*** Аж млее 44
*** Краявіды шалёна ў вагонным акяе 45
*** Вось-вось канец цяжкой віне 46
*** Песням — гон непмаверпы 47
*** Учора хто што гаварылі, спрачаліся 48
*** Вузкі лямпы праменьчык, камін і агонь 49
*** Нават страшна яно — сапраўды! 50
*** Гамапа кабарэ, прастытутка мільгйе... ... 51
*** Можа, нс?.. Хаіі вакол—дурасць, жах злыбяды 52
*** I дзень пастане летні, залаты 53
*** Ішоў я між здрад і агід . 54
*** He дзьме болей сівер; дрыготка цяпло 55
СА ЗБОРНІКА «РАМАНСЫ БЕЗ СЛОЎ» ЗАВЫТЫЯ АРЫЕТЫ
*** Знемажэнне крыві 56
*** Ледзь у хваль ціхі гомав ступлю 57
*** Дождж у сэрцы маім 58
*** Прабачваць мусім, і па кожпым кроку 59
*** Раяль цалуе тонкая рука 60
*** 0, плач, о, плач, мая душа 61
*** Бязмежжа дарог 62
*** Цені голля ў рачулцы, туманам акрытай, як мы 63
Бельгійскія краявіды
Валькур 64
Шарлеруа 65
Брусель (Простыя фрэскі) 66
Акварэлі
Spleen 67
Streets 68
Child wife 69
CA ЗБОРНІКА «МУДРАСЦЬ»
*** Рыцар, таемпы такі, скача пустыняй дзікай... . 70
*** Краса жанчыя, іх млоснасць — бель пядужых
рук 72
*** Вы паслухайце песні ціш 73
*** Як галублю я пезвычайнае дзіця 74
*** Вось Голас Пыхі: ледзь трубой, як бык, зароў 75
*** Сумны, сумпы мой лёс 77
*** Надзея — парастак, што ў склепе змрочпым рос 79
Гаспар Гаўзер спявае 80
*** Як чорнае сопца, тлее 81
*** Блакіт, што па-над дахамі 82
*** Я не зпаю, чаму 83
*** Закоп ваш, лад, сцягі ў ілжыі 84
*** Азвсцца ў скрусе ва паляно рог 85
*♦* Цел людскіх слабата і сум вялы 86
*** Ізпоў вось вы, ізноў, дум беднае багацце!.. . 87
*** За лляцепямі — бязмежжа 88
*** Круці, круці, драўляпы копь 89
*** Гэта — свята жыта, гэта — свята хлеба 91
СА ЗВОРНІКА «КОЛІСЬ I НЯДАЎНА»
Калейдаскоп 92
Мапсіэрства паэзіі 94
Алегорыя 99
Карчма 97
Абачлівасць .98
Збор вінаграду 99
Ваўкі 100
Раніца 105
Вячэра 107
Пераможаныя 109
Знемаганне 113
Пацешныя парады 114
СА ЗБОРНІКА «КАХАННЕ»
Удавец гаворыць 116
Ёп гаворыць яшчэ 118
Вячэрняя дума 120
*** Як ёя катаўся на капьках 122
СА ЗБОРНІКА «ПАРАЛЕЛЬНА»
На балконе 123
Вясна 124
Лета 125
Сегідзілья 126
Мансарда 127
Падманнае ўражанне 129
Іншае падмаппае ўражанне 130
ГІярэваратні 132
СА ЗБОРНІКА «ПЕСНІ ДЛЯ ЯЕ»
*** Я сёння бедвы, бедны 133
*** Што ў душы тваёй?.. Цемра?.. Святло? 134
*** Ты смугляыка ці не? 135
*** Як слаўпа, што тьі ёй сяброўкай была 136
СА ЗБОРНІКА «У ПРАДСЕНЦАХ РАЮ»
*** Мяне ты, і яе без падстаў , . . . 137
КНІГІ ОНЛАЙН
