У месяцавым ззянні
Поль Верлен
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 168с.
Мінск 1974
Вясель дзяцей і бледпых мам, У чорных майтках хлапчанят, Ружова-радаспых дзяўчат — 3 іх ножны грош аддаў свой сам.
Круці, святочны ўскручвай раж, Пяхай павокал кожны міг Нлшчырых воч мігцідь падміг — ■ Круді пад пераможны марш!
На дзіва ўсцсшная ігра, Пе цырк звлрыны — а лафа, Як апусдела галава: Пі зла наогул, ні дабра.
Звіні, гармонік і фагот I радасць скрыпчынаіі струны, Конь тут ijinrpH, чым барапы I ў ррвалюпыі народ.
А вецер рве, скубе, брадчыдь, Трохколерпы скумоча сцяг, Спадніц пізоўс... Даць працяг?.. Як соцень пяць грамоў трашчыць!
Драўляны конь, драўляны воз: Хоць круг замкнёвы, пад бакі He ўсадзядь птпоры дружбакі I не падбаюць пра авёс.
Спяшайся, коню, сррцам хопь: Ці чуеш, б’е вячррні звон, Ноч надыходзіць, гоніць вон Піяк, што п'юць усё ўахводь,
Зор залацістых караван Займае кругам неба ўлонь,— Круці, круціся ў колка, конь, Пакуль вяселіць барабан!..
Г?та— свята жыта, грта — свята хлеба
Пад небам, якое мо саспіш калі: Ад радасці шумнай, што сцлной — у неба, Толькі ружаватыя цепі на зямлі.
Золата саломы пад вятрамі стыне, Кладучыся долу, блікі іпле наўкруг.
Як далёка глянуць, жнейкі па раўніне, Постаці суровыя ды вясёлы рух.
I пяхай задуха, не спачыць нікому Пад спакоііным сопцам спелага жніва, Як і ў віпаградзе, кіслым да аскомы, Што ў спакоі гордым рвуць бацькі, дзятва.
Для віяа, для хлеба, сонейка старое, Папрацуй і іюўняй ім адмср, адваж, Чрспы кубак хмельны сілы хай патроіць, Жяейкі, вінаградарьт, лёс шчаслівы ваш.
Красаваппем жыта і лазы квітненпем, Усёперамагальная сіла, ажыві,
Уваходзь спрадвечным састу блаславаннем Колас — цлоццю цела, вінаград— крыві!
Са зборніка „КОЛІСЬ І НЯДАЎНА” 1885
КАЛЕЙДАСКОП
Жзрмену Нуво
ІІа вулцы ў сэрцы горада ўсіх мараў Яно як далеч перажытага врыіідзе,—• Імгнепне, як тумап, што ноч прадзе, Як узыход пра? тумапы амшараў.
Хай бушавала мора, хай гуло’ Прыіідзе наперакор усім прарокам, Як абуджрнне ўслед за чорны.ч шокам, I ўсё прыгожшым crane, чым было.
На вулцы ў сэрцы горада ўсіх чараў, Дзе джыгі, дзе шарманкі, хоць адбаў, Кафэ, дзяўчаты-кісьі длл забаў, Музыкаў плоймы, нібы лнычараў,
Яно прыйдзе, як мысль аб непазбежным, Слязьмі пальецца ціха па шчаках Пад смехфыданне шрльмаў і бадзяг 3 жадавнямі па.мерці ўсім вам, грэшным,
Са словамі, як выцвілы букет!..
Хай будзе мітусня, крык, папіханпе, Сялянкі з кошыкамі над сабой, сяляне— Вакзальны вррхал, што не бачыў свет,
1 — ціхі шпацыр, моцпых слоў малавкі, Дзяды лішаістыя — бровы, бы ў муцр, За крокі два — смурод мачы ў рацр, Петардаў выбухі, святочяыя гулянкі,
Яно прыіідзе, сон говячы з чала, I позняю ці ранняю гадзінай
Ты будзепі прагнуць пекнаты адзіпай — Каб лста, каб гула ў траве пчала.
МАЙСТЭРСТВА ПЛЭЗП
Шарлю Морысу
Для музыкі ўсё падпачаль 1 тым памерам перавагу Аддай ты, што nary і вагу Замепяпь вохкім лётам хваль.
Навошта па-над мовай млосць, He гзтым слова перамелем,— Што песепь прыгажрй пад хмелем, Дзе ўсё дваіцца і ўсё ёсць?!.
Няхай мігоча верш на здзіў, Як з-за вуалі цуда-вочы, Як хаас зор блакігнай ночы, Япі кастрычнік астудзіў!..
Адценне — вось жаданы бог, Штб колеры!.. Адны адценаі Вянчаюць водбліскі і цені I з марай — мару, з флейтай — рог!
I пазбягай забойчых кпінаў, Кухонных смешачак і дум, Каб слёз не гнаў часночны глум 3 вачрй блакітных успамінаў!
Рыторыцы ламі хрыбты!
I не пашкодзіш прыгажосді, Калі прымпеіп ты рыфме косці, Што прэ няведама куды!..
Хто ўвёў пакут яе пасты? Дзіця глухое, раб шалёны,
Каб танныя іх перазвоны Ўзвышалі гладкапіс пусты?..
Дык — музыкі!.. У ёй—наш лёс, Калі крылатым быць ён хоча I ў далеч эазіраць прароча Каханняў іншых і нябёс.
Дагадкавым світаннем хмура Чакай у празаррнні змен: Вось-вось чабор запахпе, кмен... Астатняе — літаратура.
АЛЕГОРЫЯ
Жулю Валадону
Грты жнівсяь — бялёсы, падступйы, ліхі, Як тырап лены, прагяы відовішч-ііакут, Пазяхаючы, паліць усё там і тут, Аж даходзяць жапцы: «За якія грахі?!.»
Жаўранё знемагло, больш пе будэіпь шляхі, Неба сінь нібы высмактаў выбляклы спрут, Вецер не скалыхне гладзі сонных запруд,— Знерухомленасць, цішы глухой абцугі.
Коаік пе застракоча — знясіліў адчай, Пе плюскоча, не скача звузелы ручай, Як ашчррыў аголеныя берагі.
Толькі цені на плыні узоры віюць Бліскатлівай бясконцай муарнай смугі... Тут і там чорйа-жоўтыя восы снуюць.
КЛРЧМА
Жану Маряа
Белы мур, дах чырвопы, шлях пыльны— карчма. Ногі спаліш у мліве пяску, падаб’еш— Шыльда «Шчасце» звяселіць, заходзь, пі і еш — Льюць віно, хлеб іысуць, пашпарт ёсць ці няма.
Люлькі смаляць, пяюпь тут і сняць задарма. Быў садлатам шынкар, шынкарыхі рубеж — Мыць, часаць хлапчанят, і ўжо не пераб’еш, Як пачне пра люботчы, бязвіннасць — сама.
Зала — столь закуррлая, брлек брусы, Малявідлы па сценах вісяць, абразы, I з парога — капусны, густы, слаўны дух.
Вы пачулі? Гадзіныік пік-так са стала, Чыгунок падпявае, спяшаюцца ўдвух, I акно разнасц;ежана ў далеч сяла.
АБАЧЛІВАСЦЬ
Гастону Сенешалю
Дай руку, спіш дыханне, прысядзьма на лог, Дзе разлапістай шрраю вавіссю дрэвы, Дзе ўміраюць, наСегші.г, вятрыскаў павевы, Поўпі бледная ціша галубіць мурог.
Я цябе з галавы расцалую да ног.
Кіньма думкі, памарым. Няхай свас спсвы Родзіць шчасце зпікома, кахання сугрэвы, Валасы нашы ў ценю савіпых трывог.
I забудзьма адчай. Вось яно — здавальненне Тым, што ты, я — душой кожны з uac прадаўжэнне Гртай дішы і яснага сонцаўміраяяя.
Дык замром сярод пігпы начнога папасу, He, пядобра парушваць црыроды маўчанне — Бога дзікага, змоўклага толькі да часу.
ЗБОР ВІНАГРАДУ
Жоржу Ралю
Пяе вірліва ў галаве, А памяці больш нестае. Паслухай— грта ж кроў пяе, Здалёку музыкай плыве!..
Як плача, як галосіць кроў, Калі душа. знікае нррч,— 0, голас нечуваны стрэч 3 тым, што змаўкае раптам зноў!„
Віпо і кроў — зраднелы лёс, Як брат віпа — кроў з чорных вен, Я слаўлю ваш апафеоз!
Спявайце, плачне! Ніцых сцен, Душ, памяці рнішчайае след,— Ноч ахіпе адзін шкілот!
ВЛЎКІ
У змроку ппля — бітвы даль.
Пад нізкі чорпы небакрай Ірвецца хітры воўчы баль,— Раскоша— бачыць грты грай
Зялёнавокі, спрытных лап На труяах мяккія сляды, Ілбоў пакатасць, пашчаў can, ІПчацівпых хібаў бляск руды.
Хрыпяць — пра ласку пе малі Пад клац зубоў, галодны роў. Раскоша— слухаць на зямлі Асанну, што марозіць кроў:
«Героі емачныя аднак, Рубанка — шык, мазгі — пязгорш. !Іам голад, смага болып не ў знак — Засведчыць грта тррба ўсё ж.
Ды, без папроку, а сказаць Павінны мы: яямала мук Было нам бегчы, падпаўзаць — Вам не ўявіць такіх даяук!..
0, дзёррка як іх крок звінеў — Няспынны, да жальбы глухі, Сваім пужліяым сэрцам м.іеў 3 нас кожны, бы лісток ліхі;
У страху зблізку і здаля, Растраціўшы спакой свой, еоп, Яам сррцы стукалі пасля 3 тамбурамі іх ва ўнісон;
A ix зіхоткую бравю Убачыўпш, з нас кожны пёр, Бы страхапуд, праз гушчырню Да самак, у свой родны бор!
Быў гордым крок іх малады, Спакойныя, як іх штандар, Мацнейшыя, чым сапраўды, Чаканілі дзень, два запар.
Мячы паблісквалі, ярчрй Аднак гаррлі вочы іх: Давер і веліч мар — з вачэн, Вясёлых, шчырых, маладых,
Вятрыска белыя чубы 3-пад іхніх касак выхапляў, На крыллях чайчыных нібы Ўсход сонца пазалоту ткаў.
А велічна спявалі як!..
Пра друзгатаннс ланцугоў, Пра волю, пра яе ваяк, Пра зрынутых далоў багоў.
I доўга, доўга, скрытна ўсім, Нагамі ледрь кранаўшы жаір, Мы па іх марпіы баявым Раўпялі хіжы свой ранжыр.
Плылі праз рркі мы, ірвы, Бо нішчылі яны масты.— Што за паедак — ад травы
I пог не павалочьіш ты,
I выгапіпт. апошні дух...
Нарэшце ноччу на прывал
Яны раскінуліся ўкруг, Дзе роўнядзь між лясоў і скал,
Сны зорачы іх, як маглі, Нацешвалі мы зрок і слых. Вачышчы пашы, як вуглі, Палалі каля валаў іх.
Пад вашых пашчаў ляек сухі, Святочна сеўшы па сукі, Чакалі на той дзень ліхі, Як мы, і хцівыя крукі.
Зара ўзгаррлася. Сурмы Жахлівы кліч падняў жывых, Спалоханых, нібы з чумы, Ды ўсе ў рыштунку — шых у шых.
Між карабелыіае сасны Схаваліся мы ціха ў цевь, Павар'яцеўшы, груганы — За блізкі, упрытык, пляцень.
I толькі cosga пачало Узыходзіць, страсянула дол, Гайсанку ррхя ушчало: «Вось вораг!.. Вораг навакол’..»
«Ён, ёнІ„» Зямля дрыжыць. Гатоў На ўсё чужывца крок цяжкі.
А камандзіры ўздоўж радоў Туды-сюды, як чаўнакі.
To піка заблішчыць, то меч, To звівы спяга ў сіняве, Што хоць за пазуху камеч, Ка.іі прагал туман прарве.
Эпічны гнеў. «Наперад!»— крык, Хто з юпых схоча саступіць Гульбе і безмяцежжу пік — I зпоў суровы боЙ КІПІЦЬ.
Ах, што за штука—бітвы жар: Трашчаппе зброі, сеча ў пень, На неба ўсё — зары пажар, Цалюткі, неаглядны дзень!..
А ўвечар — ціш, спакой. Ледзь-ледзь Запозпена хто дзе ўсхліпне I, долю кленучы, калець, Смяротна хрыпучы, пачне.
Ледзь-ледзь азвепца сум здаля Трубы, што блудзіць у бары, Пагасне еопца спакваля, Счарнее паласа зары.
Ноч западае. Поўпі круг Спрадвечную вядзе гульбу, Прыкідваючыся, як друг, Што дзеліць папалам жальбу.
Мы—■ іншыл. He нам, ваўкам, Маніць, шукаць сабе прыкрас, Слабошчы гэткія не нам, Бо голад з лесу гоніць пас.
Нарэшце зможам наталіць Мы апотыт свом без трывог, Па-царску кроідь сабе, ліпь: He пуста тут і шыр — дай бог!,.
Дык вось, без пышных слоў і форм, Хай пазайздроспяйь нам вякі, Здзяйсняйся, сон пра сытны корм, П ямо, закусвайма, ваўкі!..»
РЛНІЦЛ
Леону Ванье
Чырвань рыжая ў зары На зыходзе лета, I грамы, як званары, У крыві — штыблеты.
Летуценна, ціха ноч Бледная растане,— Цені-дрыжыкі — наўзбоч!.. Ружавей, світанне!..
Далеч свеціцца, курыць Над расой азяблай, Ррчка вось-вось заблішчыць Аголенай шабляй.
Спеў разбуджаных палёў, Туманоў бавоўна 3 траў, кустоў і тапалёў Чрзне прэч раптоўна.
Пераліваў — цэлы свет, Колераў багата.
Вунь і вёскі сілурт, Бліспе часам хата
Шклом акенца, і ляцяць
Зайчыкаў пагоні
Цемру ў ціхім лесе цяць, Разварушвапь гопі.
А світанне ўсё шыррй, Стукнуў плуг, барозны
Першыя ляглі, і р?й Буркатлівы, грозпы
Певень распачаў якраз, Нелюдзем лапоча:
«3 хлебам, інто не ўдешыць вас, 3 сіверам у вочы!„»
А над хатамі — дымкі, Цішыню бррх ЗВОДЗІЦЬ, Схілам звычна напрамкі Аратаіі сыходзіць.
Дзень шырре сапраўды, Хор званоў — мкнс ў выраіі. Менш няпраўды вам, бяды, Болын любові шчыраіі!..
ВЯЧЭРА
Ю. К. Гюісману
Цямнсла ў пакоі, халодным і цесішм, калі Зайшоў чалавек, зайярушайы снегам; прайшлі Тры доўгія дні, ён ні слова не прагаварыў — Па мігі жапчына паказвала штось дзетвары.
КНІГІ ОНЛАЙН
