У месяцавым ззянні
Поль Верлен
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 168с.
Мінск 1974
Быў ложак, сундук, і чатыры аж кррслы было, Яшчэ зававескі, калісьці бялявай, крыло, Блашчыцамі змаранае, і развалены стол— Бядой неймавернай усё патыхала наўкол.
Чало велічэзпае, чорны агопь у вачах, Душою свіціўся быў той чалавск, не ачах, Быў тое, што кажуць, пе абы-які кавалер, Па-свойму прыгожай была і жанчына цлпср.
Ды вось працягнула Галота знішчэняя руку,
I ўсё чалавечнае з іх — У пяпамяць-раку, Пачцівасці згубленай сумны світае капец: Назаўтра яна — проста самка, ён — проста самец.
Датое мы ўсе за сталом каштаваць селі суп, ІПто ў місках дыміўся, і мяса пакласці па зуб> А цені ад міс і ад нас паўкруга па сцяне Хадзілі, як толькі каторы з нас лямпу скране.
Мы — дзеці малыя і бледныя, ды мацакі, Хоць рэбры тырчаць у бакі, як сухія сукі, Зімой — па марозе, на сцюжпа-калючых вятрах, Улетку—удушлівай спёкі, грымотаў пе страх.
Разнораз, гайднуўшыся, лямпы святло мігатпе, I стрэльбу старую відно па цвіку на сцяне.
Калі ж прыглядзецца, шукаць пільным вокам шпіка, Убачыш у шафе драўлянай і з-за сундука
У стос паскладаныя пыльныя томікі кніг — «Гісторыі», «Энцыклапедыі», розных другіх, Ну, а пад матрасамі — самы надзейны там спрат Любоўных раманаў ад бабак, ад мамаў і тат.
Ды мы ўжо ямо. Незнаёмец, пахмурны таі;і,
Да рота гідлівыя нейкія цягне кускі, 3 паглядам, нібыта лму тут лакорныя ўсе, Што ён не такую яшчр смакату прынясе.
Жанчыаа аб іншым успомніла, у вёсцы дом, Каррту, як дзіва, каня, што б’е дол капытом, У час той якраз, калі дзеці ля місак-карыт Парохквалі, можа, ці нлакалі шчыра наўзрыд.
ПЕРЛМОЖЛНЫЯ
Луі-Ксаўе дэ Рыка.ру
1
Жыццё перамагло, загінуў Ідрал, I вось пад коньмі пераможцаў, запацелых Ад крыку, радасці, падобнай на аскал, Братоў, што ўмерці толькі горда ўмелі, целы.
А мы, хто выйшаў & бойпі гртас жывы,— 3 пагаслымі вачыма, мёртвым крокам, У брудзе, у крыві, не ўзняўшы галавы, Брыдзём, прыдутаныл крыўдай, -стогнам, змрокам,
Брыдзём наўгад у ноч, у даль пупін, Нібы забойцы, закляйменыя павсчна, Без заўтрашняга дня, сям’і, хацін, У водблісках лясных пажараў стррчных!
Ах, лёс!.. Дабег ён круга: болып пяма Надзей, і толькі паражэнне яваіі правіць, Высілкі неймаверныя— дарма, Адно што засталося нам— нянавісць славіць.
Адно што засталося — ллжа поч, Пра пахаванпе трупаў мары кінуць, Бясшумна ўмерці падалей ад воч, Дастойна пераможаных эагінуць.
2
Дрыготкім досвіткам трапеча небакран, Дыхнуў лядзяна недаспалы вецер ніцы. Зара! I кветкі зноў пнітуць, і лісцем гай Ажыў пад халадком ласкавым зараніцы.
Усход рудавы ружавее, сррбра pop
Сплыло, зблакітпеўпіы зусім на развітанне;
Крык пеўня пабуджае жвава двор;
Жаўрук узнёсся, захліпнуўшыся,— світапне!
I — ярка, ярка— раптам сонца. Узгарай, Дзівоснае!.. Ды — як ты можаш, дзіва, Быць так вось — поруч, каля сноў кашмарных, зграй, ПІто ва ахвярах банкетуюць хдіва?!.
Ды дзіва прадаўжалася — у сррцы ўраз Прабіўшыся, праменняў радасных дрыжапяе Будзіла гнеў ранейшы, гідкасць ад абраз I ў бітвах пасці неадольвае жадапне.
Пад’ём, пад’ём! Наперад— праз шакалаў роў!
Даволі ганьбы, перадышак быць не можа! На бой, сябры, каб з нашых сррцаў кроў Дыміла на лязс млчоў варожых!
3
Ноч. Пераможаныя ў цемрадзі турмы Гавораць: «Хай у кайданах мы, ды-—жывыя; Хай змрочпы цяжар іх згінае плечы, мы He згінем, пакуль кроў у венах злосцю вые»,
3 вачніц глыбокіх воч маланкавы дазор Віжуе, не засне; пад хмурымі ілбамі
Мозг петлі ўе, мозг тчр смяротны прыгавор!..
«Моц шчрлепаў, запальчывыя рукі — з намі!..
Вы, легнадумцы, вам раскаяцца яшчэ
Ў памылцы, пезаўважанай адразу: Спагада ваша нас абразаю пячр, I мы адпомсцім тройчы за абразу.
Вы закавалі пас! Ды ланцугі хіба
He для таго, каб іх напільнік грыз, каб імі Біць стражнікаў, а там — пс вашая гульба, Там — воля і прастор, і йашы леты, зімы.
I новыя баі! I перамога нас
Мо стрэне на бязлітаснай злой пожні, А выйдде Права пераможцам на той раз, To будзе сапраўды той раз — апошні!..»
4
Мярцвяк — мярцвяк і ёсць, нішто ўвесь чад балад, Меч востры справу ведае сваю дакладна, Даўно са зданямі ў навейшых дзён разлад, I валасоў не дыбідь поччу жах баладны.
Раландаў конь, Раланд — пусты міфічпы сказ.
ІГавошта сілы, час губляць на іх пядзельмі?
Падешьілі сябе надзеяй, што мы вас
Памілуем, дык яамыляецеся вельмі!
Ад нашых рук канаць вам! Лёс, удачы ўзыч! Благаючы, канаць вам, ваіпай клятай насцс!
Так зычыць праўды кліч, так зычыць помсты кліч I прага чым хутчрй людзям наблізіць шчасце!
Няплодны ж грты грунт, які так доўга сох,
3 жыл вашых кроў захлебча з радасным прыцмокам,
I пара задыміць гаркавал з-пад сох
I ўздымецца, ружовячы краі аблокам,
Ваукі, сабакі, груганы расцягнуць прах, Збялеюць косці вашы на дажджы бадзяжым, I радасны наш волыіы смех не зглушыць страх, Што мерцвякі ёсць мерцвякі, мы вам дакажам.
ЗНЕМАГАННЕ
Жоржу Куртэліну
Я—заняпаду Рым, а не паўстанцаў.
Рым, гунамі агочаш.і ліхімь
Што акравершамі блістаў благімі У стылі сонцавых, знямоглых танцаў.
Мне ў сэрцы боль агнём пратуберанцаў: Льюць кроў на свеце гэтым лсты, зімы. 0, не магчы жадаць нават вачыма, 0, не хацець уквечваць свет паганцаў!
0, не хацедь, о, не магчы памерці!..
Дапіта ўсё!„ Баціл, калі твоіі смех сканае?
Даедзена, дапіта! Што казаць, пе зйаю...
Есць верш ііапаўпрызнаны — печам зжррці, Ёсць раб напаўзагпаны — каб зняважваць, Ёсць скруха—каб засмучваць, болем спляжвапь!..
ПАЦЕШНЫЯ ПАРАДЫ
Раулю Паншону
Дзяўчат цсш і дам Усюды, заўжды.
Ды бойся нуды Ўсіх рпіталам.
Нс пі пакрысе!.. Гарэлачка — цуд, Дзівос дзіўных пуд Табе ладнясе.
Каму, што відпо?!
Брахня ўсё і длосдь!..
Кім, чым хто з пас ёсць, Днапь сррду адно!..
Пяе кроў яіпчр!..
Далоў млявы ўсхліп!..
Што, стррмкаю шып У пятпы пячр?..
ІПто, твар да крыві Расйвасіў віхор?..
Дык ваперакор Спяваіі, ру;кы рві!
Да лепшага ўсё
На свеце ліхім’
I перш за ўсё ўсім
Магчы, як дріцё,
Казаць ўсё і быць
Ахвярай за іх:
Багі ўсе такіх Павішіы ж любіць!..
У райскай красе Калісь расцніцеш, I тым сябе цеш Цяпер пакрысе!
Дасюль вось жылі, He біў Лёс цябе, Каб гуз — на ілбе, 3 вачрй — матылі!
А ці не танчрй Кавапая сталь?..
0, ціш райскіх пальм — Лагода вачрй:
Святы Міхаіл, Георгій святы Кувалды-пуды Ўздымаюць што сіл...
Дык усмешкай будзь Між плачак адных, Апошні траць дых, А руж не забудзь,
Драмі ў крамяпі Іскрынкай святой, Маліся душой: Mini, рай, міні!..
Са яборпіка „КАХАННЕ« 1888
УДАВЕЦ ГАВОРЫЦЬ
Бачу: людзі на моры ў бядзе, Бурным моры маіх горкіх слёз, Хвоіпча ў вочы вятрыска, гудзе Сярод ночы, дзе цемра і «sos!» I дзве зоркі ў дрыготкай вадзе.
Бачу маці, зусім маладоіі, 3 хлапчаняткам, дарослым амаль, Hi вясла ў іх, ні мачты, вадой Залівае плынь стромая хваль — Хланчапё з ёіі. такой маладой!..
Волыіай хваляю барку нясе. Учапіўся за мацсру сын, Ёп не ведае, дзе іх страсе 3 баркі шквалам на вечны спачып, Верыць плыні, аднак, што нясе.
Спадзяецца на бога, бядак, Верыйь лёсу, малеча, свайму... «Задыхнецца буран ад атак,—
Я душою лрарочу яму,— Больш не будзе зласлівіцца так!..»
Будзе ціпіа па збытай бядзе Сярод мора маіх добрых слёз!.. Ад маіх шчасных воч на вадзе Сярод ночы, дзе сцішыцца «sos», Бы анёлаў двух, цепь расцвіце.
ЕН ГАВОРЫЦЬ ЯШЧЭ
Выбачрішя, спачыну пяма, А тым болей мапдата ў сенат!.. 3 га.іавы абгавораць да пят, ПІто сцішэў ты, блазауеш дарма, Прымірыцца ўжо час акурат, Ды вайна ёсць вайпа: досць ілгаць — Паміраць або перамагаць!..
Твае норавы, кажуць, без меж, Раўнавагу табе дасць наш мір, Словам— волю, а думкам—глыб, іпыр, Дык хутчрй пі піколі! Рубеж Тваіх модлаў — загады, як вір, Чррні, ты ж — выключрннс. А пс — Славы ў іншай шукаЙ старапе!»
Пыхай дыша, Распустай іх топ: Так трубы вялай глухне захлсб У падманнай прыўкрасе трушчоб, Напаўняючы флеііт гідкі звон Іх шаленствам. Знаёмы мікроб! Грта—горад, адстойпік памый, Час міяулы, што п’е ua эдом піьій,
Пошлы, хмуры ў вяселлі Парыж, Раздражнёны ў пітве, куцяжах, Залівае адчай, арый жах Інвалідам, што трапіў пад крыж.
<(Ты,— Распуста мне шдпча,— стары ж: Усё, хошць, пара адначыць!..» Як раклятая, Пыха маўчыць.
Хрысде-божа, ты ж бачыш, грашу, У рай дзверы закрыўшы, ue я,
Я — павінен, віна—не мая, Толькі смерці ў малітвах прашу. Я — ягня, мая воля — таая.
Хоць чаборам увесь я прапах, Воўк з павагай ланрд у зубах!„
Дык пасі маё сэрпа, пасі, ІПто цапер адзінокае тут I баіцца адно між пакут Аставацца: знямогу — страеі, He чапіўіпы надзей добры кут, He сцішаючы іх светлы граіі, Ты яму за табоіі крочыць дай.
ВЯЧЭРНЯЯ ДУМА
Эрнэсту Райно
Ці стоены ў траве выгнаняя бледна-сіняй, Ці р-пад сасон, што серабрыў імжыста іней, Ці то, як здань блукаючы ў палях, Наводзячы па скіфаў мірных жах У час, калі гурты — багапці пастуховы — Ад русых варвараў шукаюць марна сховьг, Авідзій, ён — пясняр ласкавы закаханых, мар, Любошчаў маг, ён прагна, хціва, доўга ў далеч хмар Глядзеў, бязмежжа мора адіраў у суме.
Чало пакутпае журылася ў задуме, Брыво калмапілася, вялы зрок тлеў ледзь, Запушчаная, дзеркачом гусцела пгчрць, А сівідна валос ужо даўно зрадзела, Шмаццё ад сіверу ледзь прыкрывала цела — Нямыя сведкі выкуплеппя і жальбы, Лсгенды жорсткай, ляментацый, што з гульбы Шалёнай, ярай задыміліел, бы кратрр, Каб суд урршце асудзіць твоіі, імператар. Авідзій, сумны ўсё, угпаічінаў свой Рым, Той Рым, якому слава лго, веліч — грьім, Аздоба толькі. Божа! Праяедны твоіі суд: He дзесьці ўсё ж я адпакутаваў, а тут.
II
Сапраўды, я пакутаваў шмат!..
Нібы злоўлены воўк, што з-за крат, Збіты, спляжаны, не пабяжыць Свежаніны: на волі кусвуць
Ці ў закутку надзейпым прыснуць,— Перад кожнай халерай дрыжыць.
Грошы, Дайздрасць, Нянавісць наўкруг, Як шпікі — найвыдатпейшы нюх: Сочаць, ціснуць, не перадыхнуць Дзснь за днём — лета, восень, ріма, Год за годам, а спуску няма — Гнуць пры снеданні, вечарам гнуць!.,
Ды між страхаў выіюспы, як пік, Вось найпершы, фатальны мой Шпін — Смерць. 0! ЗвеР, 0 скаціны кусок!..
Хоць жывы я пакуль, на мяпс Лапы ўсперла, каўтяе і каўтне Кроў, што ў сррцы бруіць, нібы сок — Прагай жыць і змагадда бруіць.
Акрываўлены ўвесь, ран не скрыць, Праз віры мпе ў лес Цпоты пара. Хай Ваўкі — маёй долі браты — Разарвуць лепш мне сррца, чым ты, 0 Жанчына—маіх бед сястра!..
Л * A
Як ён катаўся на каньках, Імчаўся бурпа, проста страх, Бяеконца будзячы «ох!», «ах!..»
КНІГІ ОНЛАЙН
