Удзельнікі паўстання 1830-1831 гг. на Беларусі
Вольга Гарбачова
Выдавец: Выдавецтва БДУ
Памер: 400с.
Мінск 2006
Роман Іван з Гродзенскай губ. Дзейнічаў сярод паўстанцаў. Эмігрыраваў. Па рашэнню ГГСК аднесены да 2 разр. зл. РДВГА-8, арк. 270.
Ронка Яўген (1790-1.7.1875) дваранін з Пружанскага пав. Гродзенскай губ., н. на Стаўраполлі ці Уладзікаўказе, меў швейцарскае паходжанне, тытулярны саветнік, афіцэр расійск. войскаў, з 1820 акружны ляснічы Белавежскай пушчы. У паўстанні выступаў ініцыятарам падзей у Белавежскай пушчы, узначальваў апалчэнне, у маі 1831 далучыўся да атрада Д. Хлапоўскага, адышоў у Прусію. Улады жорстка расправіліся з яго сям’ёй, забіты жонка і дзеці, спалены збудаванні. Эмігрыраваў у
Францыю, у сак. 1832 знаходзіўся ў закладзе ў Безансоне, перабраўся ў Швейцарыю, працаваў ляснічым. Затым пераехаў у Прусію, працаваў меліяратарам, прускія ўлады выслалі яго ў Францыю. Аднак у 1840 зноў вярнуўся ў Міласлаў, займаўся лясніцтвам. Па рашэнню ГГСК ад 9.11.1832 аднесены да 1 разр. зл., за яго злаўленне была прызначана сума ў 6 тыс. рублёў. НГАБ-5, арк. 22; НГАБ у г. Гродна, ф. 4, eon. 1, спр. 10, арк. 21 адв.; РДВГА-8, арк. 270; Konarski S. Dziennik; Niemcewicz К. U. Раmi^tnik; Potrykowski J. Tulactwo Polakow. T. 1. S. 99; Szretter P. Rys historyczny; Kalinka W. Zywot Tadeusza Tyszkiewicza. S. 146; PSB. T. 32. S. 25.
Pop Юльян юнкер Віленскага пях. палка. Дзейнічаў у складзе атрада Т. Тышкевіча. На месца жыхарства не вярнуўся. Прынята рашэнне аб аддачы пад ваен. суд. НГАБ-5, арк. 22 адв.; РДВГА-8, арк. 271; ч. 11, арк. 331.
Роўба Тадэвуш шляхціц з Гродзенскай губ. Дзейнічаў сярод паўстанцаў. Эмігрыраваў. Парашэнню ГГСК ад 19.10.1832 аднесены да 2 разр. зл. НГАБ-5, арк. 23; РДВГА-8, арк. 272.
Рудаміна Ігнацій дваранін з Дзісенскага пав. Мінскай губ., брат Дамініка. У паўстанні з сак. 1831, кіраваў аддзелам, з 1.7.1831 nap. 10 ул. палка корпуса А. Гелгуда. З’явіўся з раскаяннем. Па рашэнню МГСК ад 23.6.1831 вызвалены ад адказнасці. НГАБ-5, арк. 18 адв.; РДВГА-11, арк. 337; Rps BLW, nr 2327; Bielecki R. Slownik biograficzny. T. 3. S. 411.
Рудзінскі Антоній з Вілейскага пав. Мінскай губ., вілейскі пав. казначэй. Садзейнічаў захопу грошай з вілейскага казначэйства. Звольнены з пасады. Маёмасць трапіла пад секвестр да моманту вяртання грошай. НГАБ-5, арк. 23 адв. — 24; РДВГА-11, арк. 333.
Рудзінскі Караль (1810-10.4.1835) з Мінскай губ., цывільны ўраднік. У паўстанні падафіцэр 12 ул. палка. 15.8.1832 прыбыў у Францыю. Памёр у Шатору. Bartkowski J. Spis Polakow zmarlych. S. 367.
Рудніцкі Рыгор з Пінскага пав. Мінскай губ., аканом памешчыка Ю. Крашэўскага з маёнтка Баравая. Далучыўся да атрада Ц. Пуслоўскага, на месца жыхарства не вярнуўся. РДВГА-11, арк. 334.
Руперт Генрык Вільгельм (н. 11.9.1805) з Навагрудскага пав. Гродзенскай губ., н. у в. Кошыцы, кадэт. У паўстанні ппар. 20 палка лін. пяхоты, з 26.8.1831 пар., 1.9.1831 кап. У складзе атрада Д. Рамарына 16.9.1831 адышоў у Галіцыю. 14.5.1832 прыбыў у Францыю. У 9.4.1834 член ПДТ.
4.10.1868 атрымаў французскае грамадзянства. Rps BLW, nr 2327; BieleckiR. Zarys rozproszenia. S. 128, 315; яго ж: Slownik biograficzny. T. 3. S. 414; Tyrowicz M. Towarzystwo Demokratyczne. S. 590.
Русецкі Павел селянін памешчыка Брахоцкага з Навагрудскага пав. Гродзенскай губ., сын Васіля, радавы лейб-гвардыі ул. палка. Захоўваў зброю. Па рашэнню МГСК ад 21.3.1832 утрымліваўся 2 мес. у мясцовай паліцыі. РДВГА-11, арк. 338; AGAD, ММК, пг 35; Dangel S. Rok 1831. S. 148.
Руткоўскі Аляксандр (п. 4.3.1834) дваранін з Ваўкавыскага пав. Гродзенскай губ. Дзейнічаў у складзе атрада Т. Тышкевіча, ппар. Трапіў у палон. Па рашэнню ГГСК атрымаў дараванне. Эмігрыраваў у Францыю, член ПНК. Памёр у дэп. Ланды. РДВГА-8, арк. 273; AGAD, ЕРР, nr 1, к. 19; ND. 1843. S. 145.
Руткоўскі Антон селянін кн. Радзівіла з маёнтка Явар Слонімскага пав. Гродзенскай губ. Прымусова ўзяты ў атрад Г. Дэмбінскага. Вярнуўся на месца жыхарства. РДВГА-8, арк. 272.
Руткоўскі Данат навіцыянт Глыбоцкага кармяліцкага кляштара Дзісенскага пав. Мінскай губ., у манастве Ігнацій. Далучыўся да дзісенскіх паўстанцаў, эмігрыраваў. Па рашэнню МГСК ад 19.11.1831 аднесены да 2 разр. зл. НГАБ-5, арк. 17 аде.; РДВГА-11, арк. 339; Dangel S. Rok 1831. S. 160.
Руткоўскі Ігнацій (каля 1798-3.5.1851)-зМінскайгуб.,аканомпамешчыка В. Пуслоўскага. Дзейнічаў сярод ашмянскіх паўстанцаў. Дапамог Ц. Пуслоўскаму сфарміраваць з насельніцтва падуладных маёнткаў атрад. Па рашэнню МГСК ад 29.2.1832 пакінуты вольным. Эмігрыраваў, з чэрв. 1838 да мая 1851 атрымліваў грашовую дапамогу англійскага ўрада. НГАБ-5, арк. 25; РДВГА-11, арк. 340; ф. 405, eon. 2, спр. 4139; Paszkiewicz М. Lista emigrantow. S. 94.
Руткоўскі Казімір (1790-28.8.1834) з Віленскай губ., кап. польск. войскаў, удзельнічаў у кампаніі 1812-14. Дзейнічаў сярод ашмянскіх паўстанцаў, з 22.3.1831 кап. 16.4.1832 прыбыў у Францыю, знаходзіўся ў закладзе ў Буржэ, член мясцовай рады. З’яўляўся членам ТЛРЗ. На радзіме засталіся 6 дзяцей. Пакінуў успаміны пра падзеі на Ашмяншчыне. Niektyre szczegyly. S. 249-255; РДВГА, ф. 405, eon. 2, спр. 4139, арк. 9; ND. 1843. S. 145; Barszczewska A. Rola Towarzystwa Litewskiego. S. 54; Bartkowski J. Spis Polakow zmarlych. S. 368; Bielecki R. Zarys rozproszenia. S. 128; яго ж: Slownik biograficzny. T. 3. S. 417; Gadon L. Emigracja polska. T. 3. S. 193.
Руткоўскі Станіслаў (?) (п. 14.12.1862) шляхціц са Свянцянскага пав. Віленскай губ. У паўстанні падафіцэр 10 палка лін. пяхоты. 15.9.1831 адзначаны сярэбраным крыжам. Эмігрыраваў, 23.11.1832 знаходзіўся ў закладзе ў Безансоне. 3 10.6.1834 да снеж. 1862 атрымліваў грашовую дапамогу англійскага ўрада. 3 15.8.1834 да 16.5.1837 член ПДТ. Ksiqga раmiqtkowa. S. 148; Bielinski К. Rok 1831. S. 127; Bielecki R. Zarys rozproszenia. S. 85; Paszkiewicz M. Lista emigrantow. S. 94; Krawiec L. Lista czlonkbw. S. 55.
Рушчэўскі Аляксандр з мяст. Свіслач Ваўкавыскага пав. Гродзенскай губ., вучань Свіслацкай гімназіі. Дзейнічаў сярод паўстанцаў. На месца жыхарства не вярнуўся. Па рашэнню ГГСК ад 9.11.1832 аднесены да 2 разр. зл. НГАБ-5, арк. 25 адв.; РДВГА-8, арк. 275.
Рыбінскі Мацей (24.2.1784-17.1.1874) польск. ген., з 1806 пачаткова на службе ў франц., затым польск. арміі. У паўстанні з 10.3.1831 ген. брыгады, 11.9.1831 ген. дывізіі. 10.9.1831 прызначаны вярхоўным галоўнакамандуючым польск. войскаў. 5.10.1831 на чале атрада перайшоў межы Прусіі. 3 крас. 1832 у эміграцыі ў Францыі. Жыў у Парыжы, дзе і памёр, пахаваны на Манмартры. Rybinski М. Moje przypomnienia; Гарбачова В.В. Паўстанне 1830-1831 гадоў на Беларусі. С. 165; Пузыревскйй А.К. Польско-русская война. Т. 1; Bielecki R. Slownik biograficzny. T. 3. S. 420; Domanski T.E. Epoka. S. 277; Gadon L. Emigracja polska. T. 3; Polacy pochowani. S. 230-233; Przewalski S. General Maciej Rybinski; PSB; Trzy powstania narodowe.
Рыбіцкі Мікалай -3 Гродзенскай губ. Далучыўся да паўстанцаў, на месца жыхарства не вярнуўся. Па рашэнню ГГСК аднесены да 2 разр. зл. РДВГА-8, арк. 266.
Рыбчык Томаш селянін з в. Пескі Слонімскага пав. Гродзенскай губ. Знаходзіўся ў атрадзе Ц. Пуслоўскага. Пад Невелем быў паранены, вярнуўся ў Пескі 14.8.1831. Па рашэнню ГГСК атрымаў дараванне. РДВГА-8, арк. 275.
Рыдзеўскі Павел з Пінскага пав. Мінскай губ. Дзейнічаў сярод пінскіх паўстанцаў. Вынесена рашэнне аб адпраўцы ў Астрахань, збег. Dangel S. Rok 1831. S. 148.
Рыла Ксаверый дваранін з Лідскага пав. Гродзенскай губ. Дачыненне да паўстання было кароткачасовым. Па рашэнню ГГСК атрымаў дараванне. РДВГА-8, арк. 275.
Рымарчук Вінцэнт селянін памешчыка А. Горвата з маёнтка Нароўля Мазырскага пав. Мінскай губ. Далучыўся да атрада Ф. Кеневіча, пазней пакінуў яго і вярнуўся на месца жыхарства. Па рашэнню МГСК ад 31.12.1831 атрымаў дараванне. НГАБ-5, арк. 51; РДВГА-11, арк. 58.
Рымашэўскі Юльян (1812-1872) шляхціц з Ашмянскага пав. Віленскай губ., сын Паўла і Агаты Валчацкай, студэнт ф-та права Віленскага ун-та. У паўстанні пхар. 26 палка лін. пяхоты, затым 16 палка лін. пяхоты. Эмігрыраваў у Францыю, з 23.11.1832 знаходзіўся ў закладзе ў Безансоне. Вывучаў права, з 1841 медыцыну ў Парыжы (?). У 1856 уступіў у дывізію султанскіх казакаў. Памёр у Парыжы. Potrykowski J. Tulactwo Polakow. Т. 2. S. 294; Bartkowski J. Spis Polakow zmarlych. S. 370; Bielecki R. Zarys rozproszenia. S. 81; Konarska B. Polskie drogi. S. 387.
Рымскі Ягор — селянін памешчыка Красельскага з в. Навакунцы Лідскага пав. Гродзенскай губ. Служыў у паўстанцаў узбр. РДВГА-8, арк. 266.
Рымша Ігнацій з в. Лоўчыцы Навагрудскага пав. Гродзенскай губ., студэнт Віленскага ун-та. У паўстанні ппар. 13 ул. палка, адышоў з Г. Дэмбінскім у Варшаву. 5.10.1831 з атрадам М. Рыбінскага перайшоў межы Прусіі, інтэрніраваны. У 1832 утрымліваўся ў турме Гданьска. 4.8.1832 прыбыў у Францыю. 3 21.9.1833 да 5.8.1835 член ПДТ. 3 ліст. 1843 у Парыжы, працаваў у польск. бібліятэцы. Bielecki R. Slownik biograficzny. T. 3. S. 425; Krawiec L. Lista czlonkow. S. 48; Tyrowicz M. Towarzystwo Demokratyczne. S. 595-596.
Рыпінскі Аляксандр (10.9.1809 (1811) пасля 1886) з Мінскай губ., сын Фелікса і Лізаветы Зброжак, скончыў школу ў Віцебску, ппрап. Рэвельскага пях. палка, б. вучань Дынабургскай школы ппрап., пісьменнік, этнограф. У паўстанні з крас. 1831, дзейнічаў у Лужках і Дзісне. Прымаў удзел у састаўленні Акта канфедэрацыі. 3 15.6.1831 ппар. 7 палка лін. пяхоты корпуса А. Гелгуда, у складзе якога 13.7.1831 адышоў у Прусію, інтэрніраваны. 7.2.1832 прыбыў у Францыю, 26.5.1832 знаходзіўся ў закладзе ў Авіньёне, затым у Парыжы. 3 7.7.1833 член ТЛРЗ. У 183 8 член АПЭ. У 1846 перабраўся ў Лондан, працаваў настаўнікам матэматыкі, малюнка і моў, меў уласную друкарню, займаўся фатаграфіяй. У 1858 атрымаў дазвол вярнуцца на радзіму, што скарыстаў у 1859, жыў у Віцебскай губ. Па рашэнню МГСК ад 23.11.1831 ад-
несены да 2 разр. зл. Rypinski A. Bialorus; яго ж: Nasze wi^ gorq / Spiew historyczny; яго ж: Niaczysdk. Ballada bialoruska; НГАБ-5, арк. 20; РДВГА-11, арк. 341; AGAD, PFR, nr I5;~KRSW, nr 7571, k. 205; BPP, nr 565; Rps BN, III. 6594, II. 7871, k. 216; Rps BUW, nr 2327; Пачынальнікі; Каханоўскі Г.А. і інш. Беларуская фалькларыстыка; Мальдзіс А. Падарожжа ў XIX cm.; яго ж: Таямніцы старажытных сховішчаў; Піятуховіч М.М. Рукапісы А. Рыпінскага; ЭГБ. Т. 6. Ч. 1. С. 159; Янушкевіч Я. Дынабург; Barszczewska A. Rola Towarzystwa Litewskiego. S. 55; Bielecki R. Zarys rozproszenia. S. 65; яго ж: Slownik biograficzny. T. 3. S. 426; Catalogue des estampes. Cz. 1. Vol. 1. S. 122; DangelS. Rok 1831. S. 148; Katalog zbiorow Ludwika Gocla. T. 2. S. 119; Olechnowicz M. Polscy badacze folkloru; PSB. T. 33. S. 546—548; Straszewicz J. Les Polonais; Trzypowstania narodowe.
КНІГІ ОНЛАЙН
