Узнікненне кнігадрукавання ў Еўропе і Беларусі
Алесь Суша
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Памер: 152с.
Мінск 2017
/ . Ml'<№'>/>> ■
noflq febratt^
«ЛДііП W№»t P^ *>Ьссп0 «М ttHSIt1
^uowwtjbanp/л — za ?
w
Гвіда дэла Калонэ. Траянская хроніка. Пльзень, 14681470.
Першая друкаваная кніга ў Чэхіі
Гвйдо делла Колонне. Троянская хронйка. Пльзень, 14681470.
Первая печатная кнйга в Чехйй
Guido delle Colonne. Trojan Chronicle. Plzen, 14681470.
The first printed book in the Czechc
Біблія. Прага: I. Мелантрых, 1549
Бйблйя. Прага: Н. Мелантрйх, 1549
Bible. Prague: J. Melantrich, 1549
Катэхізіс. Прага: I. Мелантрых, 1547 Катехйзйс. Прага: Н. Мелантрйх, 1547
Katechesis. Prague : J. Melantrich, 1547
Гістарычны каляндар... Прага: Д. Адам з
Веляславіна, 1578
Нсторйческйй календарь... Прага:
Д. Адам йз Велеславйна, 1578
Historical Calendar ... Prague :
D. Адам z Veleslavina, 1578
Біблія Севярына. Прага:
П. Севярын, 1537 ,
Бйблйя Северйна. Прага: 1
П. Северйн, 1537 Л
Bible ofSeveryn. Prague: Ж.
Р. Severyn, 1537 Я І
4 Vbipftata /.
па^ал^^^^отнз™,^^
J2J?“lm"»®«fetes
^Л?й0 ft Stavern Oftt 5BrW/ 0®Йфо’ГЭе1лійгі)фл5^госійріні: а^ npdc Шаша pra^frfco/£tta J)dnQy^
Fer DeVs aVXILIVM nobis/2 ^ ^
ЭД
Ж^^й^я ^а^
fess I^bs
muvil” Г' ;, •«asR
^KwfTryrckcfypronwn,,„„„„„ л.„., <гуЛ<.\ы~ —«?«
УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ
22 П — ВЫТОКІ ЕЎРАПЕЙСКАГА КНП'АДРУКАВАННЯ
ФРАНЦЫЯ
1470 г. тры нямецкія друкары з Мюнстэра Удьрых Герынг, Міхал Фрыбургер і Марцін Кранц, выкліканыя двума прафесарамі з Сарбоны Жанам Хейнлінам і Гіёмам Фіпіэ, надрукавалі першую ў Парыжы кнігу «Пісьмоўнік Гаспарэна дэ Бергама» [«Gasparii (Barsisii) Pergamensis epistolae»].
1476 г. першае ў Францыі выданне Бібліі.
14761477 гг. Паск’е Баном выдаў першую кнігу на французскай мове «Вялікія французскія хронікі» («Les Grandes Chroniques»). Кнігі друкаваліся таксама ў Тулузе, Пуацье, у некаторых гарадах Нармандыі і Брэтані.
Найбольш вядомыя друкары Францыі XVXVI стст.: Ж. дэ Прэ (Парыж), I. Трэксэль (Ліён), Эцьены (Ліён, Парыж), Э. Дале (Ліён), I. А. Бадэ (Badius) (Ліён, Парыж) і інш.
5Ж
WiM^
4
Й
.SSil^V^/j/??^ iGafparlni pcrgamenfis clarillimi orato' rtf/Cpiftolary liber foelictter inaptt;
It
hftggigg® Audeo plurimum ас fetor in tc fententia e(Te'ut nihil a
^^ ficrt f™ ca^a putefEgo USg®£|R|eni ctfi multo^ uerebar fufpi (tionef ^ a me femproniu anttquu famv/ hate meu reiictcba'tame ш ad incredtbV le animi tui fapietia indicia meu refere» ba' nihil erat qre td a te improbart pu' taremNam cum d meof noffef moreT'd illius natura n ignoraresn dubitaba qd de hoc fafto meo iudicaturus effes Non igit haf ad te fccibo lra(quo nouam tibv de rebuf a me geftif opinionem faaa’fed ut fi quando aliter homief nofttof de me fetite intelliges tu g probe caufam mea noftqdefenfione mea fufcipiafHaec h fe' certs nihil eft quo ulterius officium tu' urn requiramVale ; ’
WE
і^жйФ
K?^%?
meo aliquo officio potcrit fedan G J odiiiMantbonii dQbortenfift ■ nuflo core meo piculo ac laborc definal donee onia copofita fint ac geta Video cni bac re tori coflari effe paucoy Івіт uitio(qbus ciuitatis otiu dtfplicttTan' til uero tilts onibus ciuibus bene effe at
pio’ut no magis deCtdetc me effe incolu' mcmg tllos faluos Non nihil etia mo'/ uet me refpeftus antbonii ci bortenfii • quos ri reipublice caufa; ri ex antiq fa'/ miliaritate cariflimos babeoConfeqr g has mcas litteras ccleritctci gcqd pote' tit a me ullofludio(aut cuta fieri'totum id Itbcnt fufctpiafatiffactaqi expeftatioi otm illoi^ duiu Satis ante praemii cofe« cutii effe me arbitrorlfi meo aductu cog// nouero riri incediu extidri effe Vale;
jRfOn de re uulgari ac negltgeda'fed A ipubltcif commodif ad te fccibo Pu' det enl me boy tempos i& nrae rcipub'/
OF EUROPEAN BOOKPRINTING
—ЙСТОКН ЕВРОПЕЙСКОГО КННГОПЕЧАТАННЯ
Пісьмоўнік Гаспарэна дэ Бергама. Парыж:
У. Герынг, 1470
Першая кніга, выдадзеная ў Парыжы Собранйе пйсем Гаспарена де Бергамо.
Парнж: У. Герйнг, 1470
Первая кнйга, напечатанная в Парйже Gasparii Pergamensis epistolae. Paris: U. Gering, M. Crantz, M. Friburger, ca 1470
The first book printed in Paris
Выдавецкая марка Эцьенаў Нздательская марка Этьеннов
The publishing mark ofEstienne's
Пісьмоўнік Гаспарэна дэ Бергама. Парыж:
У. Герынг, 1470
Собранйе пйсем Гаспарена де Бергамо.
Парйж: У. Герйнг, 1470
Gasparii Pergamensis epistolae. Paris: U. Gering, M. Crantz, M. Friburger, ca 1470
►
Арыген Адамант. Збор твораў. Парьж: Бадэ, 1512
Орйген Адамант. Собранйе сочйненйй.
Парйж: Баде, 1512
Origen Adamantius. Works. [Paris]: Badius, 1512
Бюдэ Г. Каментары da грэчаскай мовы. Парьж: Р. Стэфанус (Эцьен), 1548 Бюое Г. Комментарйй к греческому языку.
Парйж: Р. Стефанус (Этьен), 1548
Bude G. Comments on the Greek language. Paris: R. Stephanas (Estienne), 1548
COMMENT AR II linguae Gnecar, Guliclmo Budaro,confiliarioRegio,fuppllcumquc libclloru inRcgia magiftro.au&orc.
Ab codon accurate rccogniu.uquc impinn term parte auOi.
ФРАНЦЙЯ
1470 г. трн немецкнх печатннка нз Мюнстера Ульрнх Герпнг, Мнханл Фрнбургер н Мартнн Кранц, вызванные двумя профессорамн Сорбонны Жаном Хейнлпном н Гнйомом Фнше, напечаталн первую кннгу в Парнже «Собранне ппсем (пнсьмовннк) Гаспарена де Бергамо» [«Gasparii (Barsisii) Pergamensis epistolae»].
1476 г. первое во Францші нзданне Бііблпн.
14761477 гг. Паскье Боном нздал первую кннгу на французском языке «Большне французскне хроннкн» («Les Grandes Chroniques»). Кніігн печаталпсь в Тулузе, Пуатье, в некоторых городах Нормандші н Бретанн.
Напболее нзвестные тппографы Франціш XVXVI вв.: Ж. де Пре (Парнж), Н. Трексель (Аіюн), Этьенны (Лнон, Парнж), Э. Доле (Лнон), I I.А. Баде (Badius) (Ліюн, Парііж) н др.
FRANCE
In 1470 three German printers from Muenster Ulrich Gering, Michael Friburger and Martin Krantz, who were invited by Sorbonna professors Johann Heynlin and Guillaume Fichet, published the first book in Paris “Epistolae” by Gasparinus de Bergamo, which was followed by the first in France Bible edition in 1476.
In 14761477 Pasquier Bonhomme published the first book in French “Les Grandes Chroniques”. Books where printed also in Toulouse, Poitiers and some towns of Normandy and Brittany. The most prominent printers from France in 15Л16А centuries are Jean de Pres (Paris), I.Trieksiel (Lyon), Etiennes (Lyon, Paris), E. Dolet (Lyon), LA. Badius (Lyon, Paris) a.o.
— ВЫТОКІ ЕЎРАПЕЙСКАГА КНІГАДРУКАВАННЯ
УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ
НІДЭРЛАНДЫ НЙДЕРЛАНДЫ
Пачатак кнігадрукавання на тэрыторыі Нідэрдандаў звязваюць з імем Лаўрэнса Костэра з Харлема.
1473 г. першыя датаваныя выданні ў Алсце, дзе працаваў Дзірк Мартэнс, які друкаваў творы антычных аўтараў а таксама Дж. Піка дэла Мірандалы, Р. Агрыкалы, Эразма, выдаваў граматыкі грэчаскай і яўрэйскай моў, надрукаваў першае пісьмо Калумба з яго падарожжа да Амерыкі і ўпершыню выпусціў у свет «Утопію» Т. Мора.
Самая знакамітая нідэрландская кніга ранняга перыяду «Жыціе Хрыста» Людовіка Саксонскага (Ludolphus de Saxonia. “Vitajesu Christi”), надрукаваная Герардам Леу ў Антвэрпэне ў 1488 г. на галандскай мове.
У 1473 г. з’явіліся друкарні ў Лёвене (Й. Вельдэнэра), Утрэхце (Н. Кэтэлера і Ж. Лемпта), у 14771518 гг. дзейнічалі друкарні ў Дэвентэры (Р. Йафрэта і Якаба з Брэды).
Найбольш вядомыя друкарывыдаўцы XVXVI стст.: М. ван дэр Гус і Г. Леу (Антвэрпэн), К. Мансіон (Антвэрпэн і Бруге), X. Плантэн (Антвэрпэн і Лейдэн), тыпограф Р. Рэсцыус, гравіроўшчык шрыфтоў словалітчык і тыпограф А. Тавернье (Гент і Антвэрпэн), выдавецкая фірма Эльзевіраў (Лейдэн і Амстэрдам).
У XVIXV1I стст. Нідэрланды праславіліся картаграфічнымі выданнямі, лепшымі выдаўцамі якіх былі Г. Фрондыус, Г. Меркатар, Г. дэ Йодэ, А. Артэліус, I. Хондыус, В. Блеу, Данкертс. Вядомы іх карты Еўропы (1554), Англіі (1564), карта для мараплаўцаў на 18 лістах (1569), Вялікі атлас (15851595).
Начало кннгопечатання на террнторнн Нндерландов связывают с нменем Лауренса Костера нз Харлема.
1473 г. первые датнрованные нздання в Алсте, где работал Днрк Мартенс. Он публнковал сочпнення антпчных авторов, а также Дж. Пнко делла Мнрандолы, Р. Агрнколы, Эразма, нздавал грамматпкм греческого н еврейского языков, напечатал первое ппсьмо Колумба нз его путешествіія к Амернке п впервые выпустпл в свет «Утоппю» Т. Мора.
Самая знаменнтая нндерландская кннга раннего пернода «Жнтне Хрнста» Людовнка Саксонского (Ludolphus de Saxonia. “Vita Jesu Christi”), нзданная Герардом Леу в Антверпене на голландском языке в 1488 г.
В 1473 г. появнлнсь тнпографші в Лёвене (Й. Вельденера), Утрехте (Н. Кетелера н Ж. Лемпта), в 14771518 гг. действовалн тнпографнн в Девентере (Р. Пафрета н Якоба нз Бреды).
Нанболее нзвестные тнпографынздателн XVXVI вв.: М. ван дер Гус н Г. Леу (Антверпен), К. Манснон (Антверпен н Брюгге), X. Плантен (Антверпен н Лейден), тнпограф Р. Ресцнус, гравнровіцнк шрнфтов, словолнтчнк н тішограф А. Тавернье (Гент н Антверпен), нздательская фнрма Эльзевнров (Лейден н Амстердам) н др.
В XVIXVII вв. Нндерланды прославллнсь картографнческнмм нзданігямн, лучшнмн нх нздателямн былн Г. Фронднус, Г. Меркатор, Г. де Йоде, А. Ортелпус, Н. Хонднус, В. Блеу Данкертс. Пзвестны нх карты Европы (1554), Англнн (1564), карта для мореплавателей на 18лнстах (1569), Большой атлас (15851595).
—— HCTOKH ЕВРОПЕЙСКОГО КННГОПЕЧАТАННЯ
NETHERLANDS
The beginning of bookprinting in Netherlands is bound with the name of Laurence Coster of Harlem.
In 1473 the first dated publications at Aalst were printed by Dirk Martens. He published the works by classical ancient authors as well as works by Pico della Mirandola, R. Agricola, Erasm of Rotterdam. Also he printed the Greek and Jewish grammars, the first Columbus’s letter from America and Thomas More’s “Utopia”.
The most famous Dutch book of the early period is “Vita Jesu Christi” by Ludolph of Saxony, which was published by Gerard Leeu at Antwerpen in Dutch language in 1488. In 1473 J. Veldener founded his printing house at Leuven and N. Keteler and J. Lempt founded their printing office at Utrecht. In 14771518 at Deventer worked R. Pafret and Jacob of Breda. The most prominent bookprinters and publishers of 15th16th centuries were M. van der Goes and Gerard Leeu (Antwerpen), K. Mansion (Antwerpen and Bruges), Ch. Plantin (Antwerpen and Leiden), printer R. Rescius, engraver of letters and printer A. Tavernier (Ghent and Antwerpen), the Elsevier publishing house (Leiden and Amsterdam) and others.
КНІГІ ОНЛАЙН
