Васількі
Ядвігін Ш.
Выдавец: Друкарня Марціна Кухты
Памер: 120с.
Вільня 1914
IL яна — Агата значыцца, мае вы ягад-кі тыц ’у печ — скварку выцягне, стравы чабохне у міску — „на, кажэ, мамка, з еш крыху, старая ты, можэ млосна зрабіцца... а я паляту с спарышамі к Сымону на п -1“ °- Што-ж ты, кажу, нявестачка, каб цябе трасца, мая ты ягадка, такая уважная намаю старасць, а там Сымонка спраца-ваны, галодны, як воўк чэкае - абыйдуся без тваей ласкі, — ды бразь ей міску Д HOC’ праўда першые дні, бывала, нічога не ™ ? naCaaX; але івшьш разам зда-рылася ізноў прыпазніцца Сь^ону на п лі... Наліўшы спарышы і не г?™дзю™ чэкаючы ўжо на мяне, ®ля*’ я — чэкаю. мае вы ягадкі, аж злосць ужо мяне добра забірае, і *V°““ “ Зх-
Іпакажэцца нявестка, ну і Д^®™ДЫ Д ту! Бо якжэ, мае вы ягадкі, кінуць галод ную старую матку, а самой л» 3 ядо® певш да мужа; мо там і стравы сама на
■ цурболіццаУ а ты хоць зубы «»“““*““; дзі Ну і тыцнула я ей раз фігу п д адну аднюсенькую, а яна, мае вы ягадкі, махУ’па фізе; і то жалься Божэ, якая там Sa фЛ Я ей тады №ГУЮ’ і яна мне тыц пад нос фігу ды
нула я па фізі дый не папала, а што махне
96
97
яна, то якраз урэжэ. Як пайшлі гэтак мы частавацца, мае вы ягадкі, фігамі, дык аж пакуль не вярнуўся Сымонка і не расцяг-нуў нас. С таго часу, мае вы ягадкі, амаль ня кожны дзень пашлі фігі, аж рукі сабе паадбівалі: то за яду, то за печ, то за про-мешку, — дый мала за што — ведама жыўшы ў аднэй хаці.
He змагла сцярпець я гэтай паняверкі, дай, думаю, схаджу да земскаго — пажа-люся... Праўда, ісьці прыйшлося далека верст 18, але неяк зацягнулася і ўсе, як мае быць, расказала яму.
— Ну, кажэ, выслухаўшы мяне зем-скі, во што я табе скажу: па судох цягац-ца табе німа чаго, дый грошы трэба, а я і так раду дам: ня лезь да печы, а лепш на печ, сядзі ды прадзі л не перэшкаджай працаваць маладым; з гутаркі тваей бачу, што яны табе старой хлеба не пашкаду юць\ — „Добра, кажу, паночку, мая ягад-ка, хай і так будзе, але толькі якжэ бу-дзе с гэтымі фігамі: я па яе . не пападу. баба вёрткая, — а яна мае фігі таўчэ ды таўчэ?“ — „Добра,—падумяўшы кажэ зем-скі, — і на гэта дам раду. давай руку!“
Ўзяў гэта ён маю правую руку, мае вы кветачкі, круціў, круціў мае кастлявые
F дУМала’ што ўжо ^ паломе іх, [ але сагнуў неяк такі ў кулак і пытае:
— „Што гэта?“
I Калі гляну: ягадкі мае, фіга! ды і то не адна, а дзьве вялізарные фігі с аднаго кулака злажыў, даліпан, фігі Я і кажЛ-»Ф1Г1» панок, мая ты кветачка".
от і добРа> кажэ! Нясі-ж ты гэтыефігіда дому і падаткні нявестцыпад hoc: ™ЖЫ, што земскі прыолау. Н«ай пасьмее ўдарыць па фігах земскаго?! Але помні сабе, што толькі па гэтых фігах ка-п тРЭ’ Т° падавай ў СУД- а як раскру-
»Ы’ /Ы Сама ЗЛ0жыш> то нехай сабе ізноу таўчэ табе пальцы, — я баоа-: ніць ня буду“. 1
Пашла я. Іду, пагледаю усё на рукг : як гляну на фігі земскаго, гэткаго-то пана, аж уцеха, мае вы ягадкі, бярэ. Праў-да, с пачатку балелі пальцы гэтак пакру-чэнымі нясьці і нявыгода вялікая, але апасьля скрэплі яйы і кулак неяк такі да-несла да хаты. Уходжу, — бачу: нявестка каля печы круціцца, Сымонка хамут абшы-вае, дзьве кумы седзяць — гукаюць. Я бар-джен да нявесткі: так і так кажу, земскі таое, мая ты ягадка, гасцінец прыслаў __ фічкі са дзьве’ Папрабуй-жэ ўдарыць па
98
земскаго фізі?! Дый тыц ей кулак пад нос... Праўда збялела яна, як палатно, аж губы задрыжэлі, але ўдарыць — не ўдарыла. Я і давай ей тыкаць раз-по-раз. Падбег Сымонка бараніць, — я і яму тыц, умеша-ліся кумы — наце і вам! Папрабуйце, ка-жу, зневажыць земскаго фігу! Кумы дра-панулі, разбрэхалі па вёсцы, — пачаў збі-рацца народ і с пашанасцью агледаць важ-ные фігі, я і іх пачаставала. Іншы зарага-таў, іншы абідзіўся, але крануць не пась-мелі!
Толькі, мае вы кветачкі, ня доўга я це-шылася: частуючы як мага суседзеў, за-чапілася, каб яго агонь, за тапчан. — грым-нула, і фігі раскруціліся!
С таго часу ня лезу я ў вочы мала-дым, але і нявестка баіцца мяне, як агня,— каб ізноў не пайшла да земскаго, мае вы ягадкі, па фігі.
Сацат^шца.
TVimSS8^? ЖЫЛІ пеРэпялёсьцінькая Сака-п ’ ЯК агонь’ чырвоным пеў-Дзярыгорлам. Складна жылі, а з гэт-
Жыцьця ~ так ужо вя-Д ЦЦа адзін крок да клопату.
глелзі?СЬ’^ДНЭЙ НбЯК імглістай Раніцыпад-гледзіу Дзярыгорла, што ў шупшынніку каля каменя яго перэпялёсьцшькая прыза пасіла кучэчку яечак. Колькі там было гэ-™х i*™’ ~ ХТ0 1Х ведае’ але кУчка лад-ная і ўсе адно ў адно: жоўтаваценькіе оДПаВаТЫМ1 пяткамі- Дзярыгорла і кажэ Сакатушцы: „пара было-б заняцца імі: сесь-Ц. дый пагрэць, мо што выйдзе..." _______
100
101
Сесьці — села-б, атказывае перэпялёсь-цінькая, але часу шкада <над™ У““ла' оужая была!): маладая ешчэ «■ “л ^™®; РШЧЭ з адну такую кучку нанесла-б. над восень прыдаліся-б. Хоць’то пр2^ доўгіе, халаднаватые, моладзь BI™3e Ц геглая, але выкачала-б
с сваімі лепш зшаваць, як с чужым, а тут за матэр’ялам на лушшыы трэба да-лёка лётаць: за ток на жвіровую гару; за S - да вапеннай печы. Папрасыа-б зязюлястую сесьці - нянька хоць куды,-але тая сваімі занялася, а на іншых здац-^ 2 маладые ешчэ, нездары вецер уга-лаве, гатовы недаседзіць, — боязна .
нік,
не
— Пык як бу-у-дзе^ на ўвесь садок, дзе рос побач з іншымі кветкамі шупшын-закрычаў Дзярыгорла.
______ Шха’ перэпыніла яго Сакатушка, крычы: пачуе гаспадыня, - увеоь скарбнаш забярэ; прагавітая нябось за каХак медзі гатова ?"*/X штожыць! Паслухай лепш маей рады, Дзя Хоплачка -ласючыся, етала умауляць Са-катушка -што маеш цягацца за бараду з гз-ным оуоеднім чорным Кукарзкам - бы-л™ ешчэ за каго, a то самые оьмяцюшкі,
S^S. ^Тгладзі- VаяГ^ °Ва'
падзе марна я™ ЎЮСЬ нашза“Д "Ра-[ седаючы нямнога яе ° тоХ«ПрЫнмчу' лыа
ры4лу,°ХХТ^ гтпраею д»-Прац сніуся %'а™ ™!Р ЛЛЯ Радв1-Шупшы„Х ^іуХ^™ ГаЛМё разоеуся на гнязь™ г^ ' ° павагай
Шўшы галоўкаа* ХчадасГнІ о ПаКР^ гароды. ^мталася на суседніе
горлОаШдРупе“ !«^Т*®^ «W“-рабілося. але неяк дац“н|ўРХХХ°Ст
шта аТабеГз™^
выпрастапь « НОГ1 памлелі | ня
папсаваць ет™у Р?УХ ““у™’ feay™ барада пабялела, L аетХ ^ДзеТ'
Пад канвц другога twttwct •"
nSkiS У дагледзш Vyn-шаго^ногТ^0™ * *ЫІ^® w^^
102
103
А Сакатушкі як німа та» Тдзе з” 3 м етала? Мо яотр^ задзе^ гэ.
блудзіла“? мо.,. э-э, ды хто тых Сакатушак?’...
^То сцаза^ левень.
(Назка).
каторн раа^ ™ю гутХу™*- .J"88™’ ны — зьвеп’я тті .У^рку Ці то скаш-шуміць, ці трава шапацГц^0 Толм^ “ ЛвС яму было прызнацца да ?этаго° Д ЛеЛЬГа
■ “элавекТонку Ірэба' Ме?
лЖа^ !&^^/^^ гальля "з алесу° ап’рог "^5’ .racna^P Нівд*!і^ пась”еУ ешчэ і варот прычы-
* чуе, стаў вол жаліцца аслу;Р япа-
104
105
ганае маё ™b^e6p^^ гаспа-
ці і ўвагі ніяка^ рабы ідзі; вады пры-дара: арац ’ й рабога; дроў пР^е®ь" цягнуць — запр веій ўсё як Рабы, зноў Рабы У ? Рабо-
дык Рабьг. каму ”у ^ _ рабому. А вось му; каму яда - са^а ня робіш, а сена ты, асел, ста1“’ “ іші» разжаліўся асел Ды авес ^лькі глу ^ сваей
над доляй Рабо ’ , *думаць якук ра-вялікай галаво ’ ® ^ натугі свайго ас-ду для валй. ыг доўгімі вушамі дый,
лячаго Р°лупу, зашэптаў: яты, аПусьціўшы . да работы
вол, захвор9?’ Д?карміць лепш пачне“. цябе ня возьме, „яепадав вярнуўся ўха-
Пачуўшн
ту, ДЫ сьмяецц ’ бе сьмяюся",—
пытае жонка. — „йт,
атказаў мужык. дзень, пайшоў гас-
Назаўтрае, Д^ЬогД аткінуўшы
падар у хлеў. Гляд на баку, дый па-ХВОСТ і га?“у ”Я”Гга™^ шт0 ў: гледае с-пад во нічога няведаючы
дзе? ГаспаДрР^аЦдакіну^ яму сена, ўсы-абхітрыкахРабога за J сьмяеода.
^ ^^Лн™ ^ яго:
Жонка ізноў даван у
nW^S М03мяве^ пРаўды сказяпк каЖ9, „не магу -4^ боУ
ка ^І1ДУЦЬ гаспадар і « „Даведацца: ляжыць і авес дачыста спытлева^ ™ ’ • ць сена «ж перэвярнууся. Гаспвдр “X “ ^ri „нша рады: запчж»™ > Кажэ да ж°к-будзе вялікая, а'так то у^ЫКа’ б° стРата выручьш“. — Пачэкай Л0Ц\ШТ0 колечы жонка, калі не паппавіт & за^Траго> кажэ яны -с хлева, жонКаРп^ Выйшлі ™ етаУ пад^рХ^^Л^' “ “^ Дзе нарада паміж яго жыв£ k ЯКая бу’ кажэаслу:,,дрэннують™ Ажно бык і ДУмаў; што-ж мне без пяпм тт ’ ₽аду мне ПРЫ' Цяпер парадзь браткя₽^ аднажом гінуць? ^1™?" - Дума/ д™^^ вак»-Нша, кажэ ён іншя/ „о ~ нічога“,— »™! Глядзі, йв заўтра ™aL«aDI’aS'MeM’ 00 гэтые жарты дпап»? 6 у ужо 3Дароў, с цябе скуру злупяіІ Q уць скончыцца: тваё мейсцэ ўшчэмяць!“ ВД® Ў хамут на Дый сьмяецца; а’ Ж^п?°« мУЖы« У хату, ужо будзе!“ — д яа® ^^м ЗДароў вышчырыўся? Кажы! J >о
крычыць, тупаючы
Кажы я табе » тагды
па мяне“. на дру_ с гаспадыняй бы-
106
107
гаспадар ды скоса
о Чава мне кажы’. Ты хіба нагамі, жонка. рЛаеш, што абы ў хату, нешта пра мяйе„2Я __ Сьмерці маей ты, дык сьмяешся. У • „ _— атказывае му-
кабета, »Ч«ДХ шта ™лі прьвпаюся ЖЫК. ГаварнУ я’ оьмяюся, №“ У т0
М№ прыйдзевда^
У хлеў, ажно бы У . ці непрынес на-ўсё пагледае на я™ РУ нічога; атчы-жа с сабой; а® давады.юам
ніўшы.хлеў, внДУ^ У ацца а_
за ім ідзе. Рабы, ка здароу, па-
спадаром, X, як дуДУ. Давай
ставіўшы хвост Д задніма нагамі, а сам выбрыківаць, як м й’ б бачыць гэтые з боку пагледае Ц J р жЫК напаіушы шТукі яго гаспадар. * ўся ў хату,
вала, загнаў яго у уГДедзіла ізноў яго Дый сьмяецца сабе^. У ася яна, калі сьмех гаспадын , зд0хні ты, кажэ, ле-„е пачне «e ^w^Sw оьмехуіВы-пей, а скажы прыч У Задлаваў і му-трываць больш ня шкода мяне,
жык: „ну, ! ^ даставай с ку-
Хай ты прападам проп^ СКажу ўжо бла сьмеротную адзежыну.
пад
лаея ГраХЙ^жо™ ГкХ^" ЙГ
памыўся надаеў eLon Скінуушы апратку, кі чуе гэта ён ^ «ашулю.Лоль-сталом, пачаў ’ плакапГі’КТ° ^®^ каторы хадыром хадзіў па ^ Да Пеўм’ пялёсьценькіх курыць ^ °х аце каля пеРэ-Як табе ня сопалй Гпй ”аХ’ певень> певень! туецца, а та^Х Х*Т₽^ ^^
. вень, пад’ехаўпггт У Галаве. А де_
ладара, а пасьля такая на жонку, што доўга не
а ен праз
пеў-
сэрцэ гас-
патпала злосьць ён пугу ’ды КЯ]Тл^ ^ чэкаЎшы, схапіў падынюлтеамТ™ У «ьцебаць сваю гас-мела 5 У ’ ШТ°Т8Я 3 «°™ “bo заня-
^ «ояХХй; ус^ХГЙТ мужа-ка, накрыў а сам ен яе на лож~
в“ ^X^
109
108
бралася, зарэзаў і сьпёк для яе пеўня. Ачуняла ў скорасьці гаспадыня, але болып ужо ня лезла ў вочы свайму мужыку, і зноў сталі яны жыць паміж сабой скл'адна.
X л е б
(««SWA*» ««^^
I
ажно
ў.ла™?овы^ Пранука
віннасьці. — РЛ S^a^b там нейкіе пГ няла!“ _ каб 3 вас ДУхі Па~
РавіодГ- з®^™УУся Ў На h®”® “то. але Пад па^Х' ^ *“»«-торХ МЛець’ а ТУТ ешчапрыпекаць, НО-чутно^ °SF°^
КНІГІ ОНЛАЙН
